Η Ελλάδα διαθέτει πολλά αλλά γηρασμένα πυροσβεστικά αεροσκάφη
Γιατί δεν φρόντισε η κυβέρνηση για αγορά νέων;
Η χαμένη ευκαιρία από την Ιαπωνία
Οι ανεξήγητες μεταθέσεις κρίσιμου τεχνικού προσωπικού, έμπειρου στη συντήρηση πυροσβεστικών αεροσκαφών
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Η πτήση με πυροσβεστικό αεροσκάφος Canadair, πολλές φορές έχει μεγαλύτερο ρίσκο ακόμη και από τις πτήσεις με μαχητικό αεροσκάφος. Τα ξεπερασμένης τεχνολογίας «γέρικα» αεροσκάφη, πρέπει να «βουτάνε» μέσα σε δύσβατες χαράδρες για να σβήσουν τις φωτιές. Αυτό αρκετές φορές αποδεικνύεται μοιραίο. Όπως μοιραία ήταν και η πτήση του Canadair (CL-215) στην Κάρυστο…
Κάθε χρόνο, σε κάθε μεγάλη φωτιά, όλοι κοιτάνε προς τον ουρανό. Στην Ελλάδα για κάποιο ανεξήγητο ρόλο έχουμε συνδέσει την κατάσβεση των πυρκαγιών αποκλειστικά με τα εναέρια μέσα. Αν και όλοι οι ειδικοί έχουν εξηγήσει ότι τα εναέρια μέσα πυρόσβεσης είναι πραγματικά χρήσιμα στην αρχή μιας φωτιάς, κάθε φορά που καιγόμαστε, η συζήτηση περιορίζεται στο πόσα πυροσβεστικά αεροσκάφη έχουμε. Έχουμε πολλά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. 17 Canadair πλέον μετά από την απώλεια του CL-215 στην Κάρυστο. Ικανοποιητικός αριθμός, αν όλα ήταν πάντα διαθέσιμα. Δεν είναι σχεδόν ποτέ…
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI)
Αν και φέτος η ΕΑΒ είχε ολοκληρώσει εγκαίρως τις εργασίες συντήρησης των αεροσκαφών που είχε αναλάβει να συντηρήσει, οι βλάβες που παρουσιάζουν τα γέρικα αεροσκάφη -πάνω από 40 έτη έχουν «γράψει»- κρατούν πολλά από αυτά καθηλωμένα. Οι τεχνικοί της Πολεμικής Αεροπορίας είναι οι πρώτοι ήρωες της υπόθεσης αεροπυρόσβεση.
Τα δύσκολα καλοκαίρια, όπως το φετινό, καλούνται να εργάζονται με ταχύτητες Formula 1, προκειμένου να αποδίδονται σε πτήση όσο το δυνατόν περισσότερα πυροσβεστικά αεροσκάφη. Ήρωες επίσης οι χειριστές που καλούνται να κουμαντάρουν το Canadair με τα συρματόσχοινα. Κι όμως για πολλά χρόνια, όταν τα κομματικά πάθη ήταν πολύ πιο έντονα απ΄ ότι σήμερα, η μετάθεση στα πυροσβεστικά αεροσκάφη ήταν η «τιμωρία» για τους μη αρεστούς ιπτάμενους και μηχανικούς.
Ακόμη και σήμερα όμως φαίνεται ότι αυτά τα πάθη δεν έχουν τελειώσει οριστικά. Λίγες ώρες πριν τη συντριβή του πυροσβεστικού αεροσκάφους στην Κάρυστο, έγινε γνωστό ότι έμπειροι μηχανικοί αεροσκαφών CL-415 μετατίθενται άνευ λόγου και αιτίας, Περισσότεροι από 10 μηχανοσυνθέτες απομακρύνονται από την 113ΠΜ όπου σταθμεύουν τα πυροσβεστικά Canadair CL-415!
Φεύγουν πάνω από δέκα μηχανοσυνθέτες από την 113ΠΜ (CL-415), αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό και έρχεται μόλις ένας και αυτός αφού πρώτα υπηρέτησε σε παραμεθόριο νησί; Οι ανεξήγητες απομακρύνσεις «χρεώνονται» στο στρατιωτικό γραφείο του ΥΕΘΑ.
Αυτές οι μετακινήσεις είναι δεδομένο ότι προκαλούν «αναταράξεις» στο σύστημα υποστήριξης των πυροσβεστικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας. Όταν έμπειρα στελέχη σε αυτόν τον τομέα μετατίθενται, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις.
Ποια «καινούργια αεροσκάφη» έταξε ο πρωθυπουργός
Ώρες πριν από την τραγωδία με το CL-215 στην Κάρυστο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισκεφθεί την Ελευσίνα όπου σταθμεύουν πυροσβεστικά αεροσκάφη. Αναγνώρισε τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πιλότοι λόγω παλαιότητας των αεροσκαφών και τους υποσχέθηκε ότι «σύντομα θα έχουμε νέα αεροσκάφη». Από που;
Νέα αεροσκάφη Canadair δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά. Η κατασκευάστρια εταιρεία Canadair σταμάτησε την παραγωγή των αεροσκαφών το 2015. Τα δικαιώματα κατασκευής έχουν αγοραστεί από την Viking Air, η οποία όμως για να ξεκινήσει νέα γραμμή παραγωγής, περιμένει να συγκεντρώσει παραγγελίες για τουλάχιστον 25 αεροσκάφη. Ακόμη και αν βάζαμε υπογραφές αύριο το πρωί, αεροπλάνο θα δούμε μετά από 3 χρόνια το νωρίτερο. Ποια νέα αεροπλάνα λοιπόν;
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI)
Η πρόταση από την Ιαπωνία
Υπήρχε μία σοβαρή πρόταση για ανανέωση του στόλου των πυροσβεστικών αεροσκαφών, την οποία όμως η σημερινή κυβέρνηση αγνόησε. Άγνωστο γιατί.
Το 2017 ο τότε επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Εξοπλισμών Αντιναύαρχος ε.α Κυριάκος Κυριακίδης επισκέφθηκε το Τόκιο. Οι Ιάπωνες του έδειξαν το αμφίβιο αεροσκάφος βραχείας από-προσγείωσης (Short Take-Off and Landing – STOL) ShinMaywa US-2, το οποίο σχεδιάστηκε αρχικά ως αεροσκάφος Έρευνας & Διάσωσης (SAR – Search & Rescue).
Οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν αυτό το αεροσκάφος στο ναυτικό τους από το 2007, για επιχειρήσεις έρευνας-διάσωσης. Υπάρχει όμως και «έκδοση» πυροσβεστικού αεροσκάφους με μία και μόνο τροποποίηση: η μία δεξαμενή καυσίμου αντικαθίσταται με δεξαμενή νερού, χωρητικότητας 15 τόνων, χωρισμένη σε οκτώ (8) τμήματα και διαθέτει οκτώ αντίστοιχες θύρες ρίψης νερού.
Η τροποποίηση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της μέγιστης εμβέλειας του αεροσκάφους της αρχικής έκδοσης SAR, από τα 4.600 χλμ, στα 2.300 χλμ. Το αεροσκάφος διαθέτει τέσσερις ελικοστρόβιλους (turboprop) κινητήρες Rolls-Royce AE 2100J ισχύος 4,592 ίππων έκαστος.
Σε σχέση με τα Canadair αλλά και τα ρωσικά Beriev, η ShinMaywa προβάλλει τα δύο κύρια χαρακτηριστικά που υπερτερούν:
•Δεξαμενή χωρητικότητας 15 τόνων (τα Canadair CL-415 διαθέτουν δεξαμενή 5,5 τόνων, ενώ τα ρωσικά Beriev Βε-200 δεξαμενή χωρητικότητας 12 τόνων.
•Από-προσνήωση σε υδάτινη επιφάνεια με ιδιαίτερα μεγάλο ύψος κυματισμού : Απογείωση με κυματισμό 2,8 μ, προσγείωση με κυματισμό 3.1 μ. (αντίστοιχα ύψη κυματισμού για τα Canadair CL-415: 0,7μ. και για τα Beriev Be-200: 1,2 μ.).
Το αεροπλάνο μας έκανε, αλλά είχαμε το γνωστό πρόβλημα. Δεν είχαμε λεφτά.
Το 2018 που οι Ιάπωνες ήρθαν στην Ελλάδα για να επισκεφθούν την ΕΑΒ και την 112 ΠΜ στην Ελευσίνα, ο επικεφαλής της ΓΔΑΕΕ είχε ένα σχέδιο που έβαζε στο παιχνίδι τους Ευρωπαίους. Το παρουσίασε στον ομόλογό του της Κυβέρνησης της Ιαπωνίας κ. Yoshiyuki Suzuki, ο οποίος δεν είχε καμία αντίρρηση.
Το σχέδιο προέβλεπε οι Ευρωπαίοι να αγοράσουν ή να ενοικιάσουν 8 έως 12 αεροσκάφη, σε πρώτη φάση. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί απ΄ αυτό με την μόνιμη στάθμευση έως έξι αεροσκαφών σε ελληνική βάση, όχι απαραίτητα στην Ελευσίνα. Υπήρχε σκέψη τα αεροσκάφη να χρησιμοποιούνται το χειμώνα για έρευνα και διάσωση και το καλοκαίρι για πυρόσβεση.
Οι Ιάπωνες ήταν πολύ θετικοί να συνεργαστούν με την Ελλάδα, λόγω της μεγάλης εμπειρίας που υπάρχει στην κατάσβεση πυρκαγιών. Θα ήταν μεγάλη διαφήμιση για το αεροσκάφος τους.
Οι συζητήσεις προχωρούσαν πολύ καλά και τον Ιούλιο του 2018, το Bloomberg έγραφε:
“Η Ιαπωνία θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα για την πώληση διασωστικών της αεροσκαφών US-2 σε μία συμφωνία που θα σηματοδοτήσει την πρώτη πώληση αμυντικού εξοπλισμού της χώρας”, αναφέρει η εφημερίδα «Nikkei» επικαλούμενη ανώνυμες πηγές.
Η Ελλάδα έχει εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά αμφίβιων αεροσκαφών της ιαπωνικής βιομηχανίας ShinMaywa, κόστους περίπου 10 δισ. γιεν το καθένα, για να αντικαταστήσει τα δεκάδες παλιά πυροσβεστικά της αεροσκάφη, αναφέρει η εφημερίδα. Τα συγκεκριμένα ιαπωνικά αεροσκάφη θα εξοπλιστούν με δεξαμενές νερού πριν πωληθούν στην Ελλάδα.
Όμως η πρόταση που φαινόταν ότι θα είχε τύχη, για άγνωστους λόγους, δεν προχώρησε μετά από το 2019.
Μπορούμε να συνεχίσουμε να βαυκαλιζόμαστε πως έχουμε τον μεγαλύτερο στόλο εναερίων μέσωνπυρόσβεσης.
Ή μπορούμε να δούμε την πραγματικότητα, μήπως και κάποια στιγμή σταματήσουμε να θρηνούμε ζωές (μην ανοίξουμε αυτήν τη συζήτηση) κάθε καλοκαίρι.
Αυτή θέλει να μην μπορούν όλα τα εναέρια μέσα του κόσμου να σβήσουν δασικές πυρκαγιές με εστία χιλιομέτρων -όπως έχουν καταθέσει στο Magazine καθ’ ύλην αρμόδιοι.
Πόσο μάλλον τα εναέρια που έχουν κλείσει μισό αιώνα ζωής και ενώ έχουν μετρήσει χιλιάδες ώρες πτήσεων και τα χρησιμοποιείς ακόμα κι όταν δεν χρειάζονται, ώστε να στηρίξεις το αφήγημα της αριθμητικής πληρότητας.
Εκτός και αν κάποιος σχεδίασε λάθος την στρατηγική και ουδείς άλλος διαπίστωσε την ύπαρξη κενών και υπερβολών.
Για παράδειγμα, έχεις ακούσει (πολλάκις) πως έχουμε φέτος 89 εναέρια μέσα.
Ξέρεις ότι τα 49 είναι μισθωμένα (έναντι εκατομμυρίων ευρώ για συγκεκριμένες ώρες πτήσεων -και μεγαλύτερη χρέωση για τις ώρες πέραν των αρχικά συμφωνημένων);
Ή επί του συνόλου εν τω μεταξύ, μόνο τα 32 κάνουν κατάσβεση;
Ας αφήσουμε λοιπόν, τις μικροπολιτικές και τα πομπώδη μαθηματικά στην άκρη και ας δούμε τι έχουν να πουν στο Magazine ένας χειριστής αεροσκαφών, ένας συντηρητής και ένας καθηγητής δασοπροστασίας και ερευνητής της εταιρίας U.S. Forest Service, το Canadair CL 215 που συνετρίβη στην Κάρυστο και στοίχισε τη ζωή του 34χρονου Σμηναγού (Ι) Χρήστου Μουλά και του 27χρονου Ανθυποσμηναγού (Ι) Περικλή Στεφανίδη δεν χρειαζόταν να επιχειρήσει στο σημείο.
Αεροσκάφος Canadair EUROKINISSI
Πρώτα θα διαλύσουμε ένα μύθο
Κανένα ιπτάμενο μέσο δεν έχει σύστημα ανάφλεξης (όχι μόνο πυρόσβεσης, αλλά γενικότερα), εξαιρουμένων των μαχητικών αεριωθούμενων.
Χαρακτηριστικά, ο χειριστής με τον οποίον μιλήσαμε μάς ρώτησε “όταν πάτε ένα ταξίδι με Boeing 737, οι χειριστές έχουν σύστημα εκτόξευσης;”. Θέλουμε να πιστεύουμε πως όχι. Πράγμα που ισχύει.
ΤΟ CANADAIR ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΤΑΝ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕ ΚΑΙ ΕΠΕΣΕ
Όλοι όσοι μας μίλησαν και έχουν σχετικές γνώσεις και εμπειρία, τόνισαν πως επρόκειτο για φωτιά, σε σημείο με χαμηλή βλάστηση και δρόμο κοντά -όπως φαίνεται στο video της τραγωδίας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζεις πως ως φωτιά αναφέρεται η καύση που συνοδεύεται από φλόγα. Πυρκαγιά είναι η ανεξέλεγκτη φωτιά.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Δασοπροστασίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ερευνητής στη U.S. Forest Service (χειρίζεται 154 εθνικά δάση και τα 20 εθνικά λιβάδια των ΗΠΑ), Παλαιολόγος Παλαιολόγου δηλώνει ότι “όλα κρίνονται επιχειρησιακά. Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες. Αυτό που είδα ήταν πως η ποιότητα της καύσιμης ύλης και η ένταση της φωτιάς, δεν δικαιολογούσαν τη ρίψη.
Δεν ξέρω το σχεδιασμό ή το λόγο της εντολής για επέμβαση. Μπορεί να το έστειλαν επειδή ήταν εφοδιασμένο και ήταν στην περιοχή".
"Μη ξεχνάμε πως τα ελικόπτερα και τα αεροσκάφη ανήκουν στην Πολεμική Αεροπορία. Αποφασίζουν κατόπιν συνεργασίας πώς θα μοιράσουν τα μέσα και με ποια προτεραιότητα.
Αυτό που μπορώ να πω γενικότερα, είναι ότι στηριζόμαστε υπερβολικά στην εναέρια κάλυψη. Για να είναι αποτελεσματικά, πρέπει να κάνουν πολλαπλές ρίψεις κατά ζεύγη, όπου επιτρέπει το μέτωπο και όπου οι ρίψεις μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Όταν κάνεις ρίψεις σε τεράστιες πυρκαγιές, το νερό δεν φτάνει στο στόχο. Εξατμίζεται. Πρέπει όμως, να δείξουμε αεροπλάνα και να πείσουμε ότι επιστρατεύουμε δυνάμεις.
Έτσι όμως, δεν κάνεις καταστολή.
Αυτό που κάνεις είναι να σπαταλήσεις ζωές και πόρους. Χάσαμε δυο έμπειρους πιλότους και ένα αεροσκάφος για το τίποτα.
Κάνουμε συνέχεια τα ίδια σφάλματα, γιατί κάποιοι δεν θέλουν να βάλουν τις μπότες, να μπουν στα δάση και να τακτοποιήσουν τα της πρόληψης, ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Ό,τι κάνουμε και ξανακάνουμε, δεν είναι βιώσιμο”.
Canadair επιχειρεί σε παλαιότερη πυρκαγιά. ARIS OIKONOMOU / SOOC
Ο Α., μέλος της Πολεμικής Αεροπορίας που απασχολείται στη βάση όπου γίνεται η συντήρηση των εναέριων μέσων συμφωνεί και επαυξάνει.
“Όταν εκδηλώνεται λοιπόν, φωτιά, τον πρώτο λόγο τον έχουν -για λόγους ταχύτερης ανταπόκρισης- τα εναέρια. Μετά πηγαίνουν οι επίγειες δυνάμεις και την ‘τελειώνουν’.
Δεδομένων των συνθηκών (της χαμηλής έντασης της φωτιάς και της χαμηλής βλάστησης), έπρεπε να πάει ελικόπτερο που όπως φαίνεται στο video ήταν ήδη στην περιοχή, καθώς ήταν το πρώτο που έριξε νερό στο Canadair μετά την πτώση.
Κάποιος βέβαια, έστειλε το Canadair. Δεν πήγε μόνο του. Υπάρχει συντονιστικό κέντρο που ενημερώνει για το πού θα πάει ο καθένας και πού θα ρίξει.
Αυτά τα παιδιά καταπονούνται πολύ. Κάποιες φορές υπερβάλουν εαυτούς, γιατί τους πιάνει και το φιλότιμο, το αίσθημα της ευθύνης να σβήσουν τη φωτιά σε μια περίοδο που καίγεται η Ελλάδα. Κανονικά όμως, δεν χρειαζόταν να επιχειρήσουν, πάντα βάσει όσων φαίνονται στο video”.
Ο Γ., χειριστής με δεκαετίες εμπειρίας στην Πολεμική Αεροπορία και στον ιδιωτικό τομέα προσθέτει ότι “η χερσαία δύναμη χρειάζεται χρόνο για να φτάσει στο σημείο.
Συνήθως λοιπόν, σε χώρες που έχουν το ίδιο πρόβλημα με εμάς (για παράδειγμα, η Πορτογαλία και η Ισπανία) έχουν ένα σύστημα με διασκορπισμένα μικρά ελικόπτερα, τύπου H125 σε πολλά σημαία. Έχουν κάδο μικρής χωρητικότητας και μόλις ‘χτυπήσει’ το σύστημα (μόλις εντοπιστεί σπίθα) σηκώνονται και σε 5 λεπτά κάνουν τον εντοπισμό και τη ρίψη.
Ακολούθως, πηγαίνει να πάρει άτομα που μπορούν να βοηθήσουν στην απομόνωση της φωτιάς, πριν γίνει πυρκαγιά.
Αυτή είναι η πρόληψη.
Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, συνεχίζει να ρίχνει νερό έως ότου εμφανιστούν τα μεγαλύτερα μέσα και μετά οι χερσαίες δυνάμεις.
Όσο περνά ο χρόνος και μεγαλώνει η φωτιά, χρειάζονται μεγαλύτερα μέσα.
Πρόκειται για ένα ολόκληρο σύστημα”.
Που δεν έχουμε στην Ελλάδα.
“Έχουμε βέβαια, Air Tractors τα οποία είναι διασκορπισμένα”.
Εξηγεί πως τα ελικόπτερα χρησιμοποιούνται ως πρώτη επιλογή όταν μόλις έχει ξεσπάσει μια φωτιά, γιατί είναι πιο ευέλικτα από τα αεροπλάνα. Την ίδια ώρα, είναι πιο αργά και επηρεάζονται περισσότερο από τις υψηλές θερμοκρασίες.
Τέλειο δεν υπάρχει. Χρειάζεται ποικιλία εναέριων και σωστή διαχείριση.
Ο Α. εξηγεί πως τα Canadair είναι μόνιμα στον αέρα το τελευταίο δεκαήμερο.
Ανάλογα με τη φωτιά, το συντονιστικό κέντρο δίνει εντολή για το τι θα πετάξει. Υπάρχουν ελικόπτερα και τα Erickson, πριν τα Canadair. Παρ’ όλα αυτά, από τη Δευτέρα 17/7 μέχρι σήμερα, τα Canadair φεύγουν κάθε ημέρα από τις 05.30.
Γεγονός που σημαίνει ότι παίρνουν σχετική εντολή.
Πετούν και όταν δεν χρειάζεται κατάσβεση, κάνοντας επιτήρηση ίχνους. Δηλαδή, αναζητούν τυχόν εστίες".
Αν είχαμε και σύστημα με alert, ίσως να είχαμε και καλύτερη τύχη και “ως προς τη διάθεση των εναερίων -με σειρά προτεραιότητας”. Αν είχαμε και πιο σύγχρονα αεροσκάφη πυρόσβεσης -και καλύτερο συντονισμό που εκ του αποτελέσματος κρίνεται τουλάχιστον ανεπαρκής- τα πράγματα ξεκάθαρα θα ήταν καλύτερα.
Υπάρχει στρατηγικό πλάνο το οποίο δεν έχουμε δει, άρα δεν ξέρουμε πώς διατίθενται τα μέσα” συμπληρώνει ο Γ., πριν προσθέσει ότι “έχει ενδιαφέρον να δούμε αν έχει αλλάξει κάτιμετά το Μάτι. Από τα πρόσωπα ή όσα αναφέρθηκαν στο πόρισμα Γκολντάμερ”.
“Για αυτό κάνουμε διερευνήσεις: για να βγάλουμε συμπεράσματα που συνοδεύονται με συστάσεις. Αν δεν τις εφαρμόζουμε, σημαίνει πως δεν μάθαμε τίποτα”, καταλήγει ο Γ.
"Το ρίσκο είναι μέρος της δουλειάς των χειριστών"
Ο έμπειρος χειριστής ενημερώνει και ότι “στη δουλειά μας είναι δεδομένο το ρίσκο. Κάθε πρωί που ξυπνάω, σκέφτομαι πως αυτή μπορεί να είναι η μέρα που θα συμβεί κάτι και μετά επικεντρώνομαι στο τι να κάνω για να μην είναι”.
Ο Α. συμπληρώνει “σε ό,τι αφορά τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας, το ρίσκο είναι μεγαλύτερο αφού πετούν αεροπλάνα που είναι 50 ετών”.
Ο Γ. συνεχίζει με το πώς διαχειρίζονται οι χειριστές τον κίνδυνο: “Όλοι προσπαθούμε να διαχειριστούμε τον κίνδυνο μέσω της εκπαίδευσης μας. Κάποιες φορές όμως, αυτό δεν είναι εφικτό.
Η προστασία μας είναι να ακολουθούμε αυτά που λέμε preventing measures, ώστε να μην έχουμε ατύχημα. Δηλαδή, εφαρμόζουμε τους κανονισμούς, τις διαδικασίες επί όσων έχουμε μάθει μέσω της εκπαίδευσης μας, τα οποία ακολουθούμε κατά γράμμα. Προσπαθούμε να είμαστε 100% τυπικοί με το χειρισμό του μέσου.
Στην εφαρμογή βέβαια, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά, καθώς υπάρχει η πίεση του να είσαι αποτελεσματικός, ενώ υπάρχει φωτιά μπροστά σου που πρέπει να σβήσεις. Μπορούν να συμβούν πολλά. Όπως το να μην ανταποκριθούν οι κινητήρες όπως ανεβαίνεις”.
Στο δυστύχημα της Καρύστου, έσπασε το ακροπτερύγιο.
Η ΧΑΜΗΛΗ ΠΤΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΚΟΡΥΦΗ ΔΕΝΤΡΟΥ
Προ ολίγων ημερών, σε ρεπορτάζ του Magazine για αυτό με το οποίο δεν ασχολούμαστε στην Ελλάδα και φαίνεται πως είναι το μόνο που μπορεί να μας σώσει (πρόληψη λέγεται), ο Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων, Γιώργος Παπαρουσόπουλος είχε επισημάνει το εξής:
Οι κυβερνήσεις παραδοσιακά κοιτούν την ποσότητα, όχι τι μπορεί να κάνει η κάθε υπηρεσία. Σημασία έχει να μπορούν να πουν ‘έστειλα 150 πυροσβέστες και 20 εναέρια στο τάδε σημείο.
Την ίδια ώρα, μπορεί να σβήνει μια φωτιά με επίγειες δυνάμεις. Άπαξ και γίνουν μεγάλες χρειάζονται τα αεροπλάνα. Το θέμα όμως, πάντα είναι να την προλάβεις όταν είναι μικρή.
Αυτό που βλέπουμε όμως, να γίνεται είναι να σηκώνονται τα εναέρια για τα πάντα. Είτε χρειάζονται, είτε όχι”.
Έτσι, αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις συμβάλουν στην περαιτέρω φθορά του ήδη γηρασμένου στόλου και επιβαρύνουν την ήδη απαιτητική καθημερινότητα των χειριστών, αυξάνοντας το ρίσκο της ζωής του.
Σε αυτό (αν αντέχεις) μπορείς να δεις το αεροσκάφος να κινείται πολύ χαμηλά (κάτι που αν έχεις παρακολουθήσει φέτος τι γίνεται στις πυρκαγιές, θα διαπιστώσεις πως το κάνει η συντριπτική πλειοψηφία -εις βάρος της ασφάλειας του πληρώματος, με προτεραιότητα να σώσουν ζωές) και το ακροπτερύγιο του αεροσκάφους να ‘βρίσκει’ σε κορυφή δέντρου, μετά τη ρίψη και ενώ προσπαθεί να ‘πάρει’ ύψος.
Θα δεις και ένα κομμάτι του Canadair να αποκολλάται. Δεν θα δεις αν προέκυψε άλλη ζημιά. Ή αν η αποσύνθεση του πλωτήρα (είναι κάτω από το φτερό) επηρέασε τα πτερύγια και έτσι δεν κατάφερε να κάνει άλλη κίνηση ο χειριστής -αφού δεν τον ‘υπάκουγε’ το πτερύγιο.
Αυτό μάλλον θα το βρει η έρευνα που είναι σε εξέλιξη, μήπως και αποδοθούν ευθύνες.
Επειδή μετά το δυστύχημα πλανάται στον αέρα πως μπορεί να μην έγινε επαρκής συντήρηση, ας δούμε τι έχει να πει άνθρωπος που ανήκει σε αυτήν την μοίρα, αφού σου μεταφέρω τι είχε να πει ο Γ. για την επαφή με την κορυφή του δέντρου.
“Μιλάμε για ένα ιπτάμενο μέσο που κινείται με μεγάλη ταχύτητα και ‘βρίσκει’ σε δέντρο. Όταν έχεις συγκεκριμένη ταχύτητα και βρεις κάπου, κάτι θα σπάσεις. Σκεφτείτε να οδηγείτε -έστω με μέση ταχύτητα- και να χτυπάτε με τον καθρέφτη σας τον καθρέφτη ενός άλλου αυτοκινήτου.
Ακόμα και κλαράκι να βρεις προκαλείται ζημιά.
Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες, οι πλάγιοι κάθετοι άνεμοι -6 μποφόρ- και οι ισχυρές αναταράξεις κάνουν ακόμα πιο δύσκολη τη δουλειά”, με δεδομένη πάντα τη ‘φύση’ και την παλαιότητα του συγκεκριμένου τύπου αεροσκαφών.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ CANADAIR
Από τη Δευτέρα 17/7 όταν ξέσπασε η πρώτη φετινή πυρκαγιά στην Ελλάδα μέχρι σήμερα, τα Canadair πετούν διαρκώς. Όχι πάντα για το λόγο που έχουν φτιαχτεί.
“Φεύγουν το πρωί και κάνουμε τον σταυρό μας να γυρίσουν πίσω” λέει ο Α., “από τη μία είναι το ρίσκο που υπάρχει ούτως ή άλλως, από την άλλη η παλαιότητα του αεροσκάφους. Ό,τι και αν κάνουν τεχνικοί, μπορεί να μην είναι αρκετό. Ο κόσμος δεν καταλαβαίνει την πραγματικότητα, το τι χρειάζεται να γίνει για να πετούν όλα μαζί τα αεροσκάφη”.
Στην Ελλάδα έχουμε θεωρητικά 18 Canadair δυο τύπων. Τα 11 είναι CL 215 και το τελευταίο το παραλάβαμε το 1979 και τα 7 είναι CL 415. Η τελευταία παραλαβή έγινε το 2000.
“Αυτό που έπεσε στην Κάρυστο το είχαμε αγοράσει το 1979” ενημερώνει ο Α.
Η παλαιότητα δεν σημαίνει πως είναι ακατάλληλα προς πτήση. Βασική προϋπόθεση είναι να γίνεται σωστή συντήρηση και να υπάρχουν τα ανταλλακτικά που λόγω παλαιότητας δεν είναι πάντα εύκαιρα.
Πόσα από τα 18 Canadair είναι ενεργά φέτος;
“Περίπου 10 με 11. Από τα άλλα, το ένα είναι για συντήρηση και τα υπόλοιπα δεν υπάρχουν πια. Είτε γιατί έχουν πέσει, είτε λόγω των ανταλλακτικών που σπανίζουν -έρχονται από το εξωτερικό μέσω πανάκριβης και χρονοβόρας διαδικασίας-, όπως σπανίζουν και οι τεχνίτες που μπορούν πια να επισκευάσουν τις μεγάλες ζημιές.
Συντήρηση γίνεται κάθε βράδυ”.
TIKTOK / @HELLENICREPUBLICA
Η Πολιτική Προστασία δεν γνωρίζει πόσα είναι διαθέσιμα κάθε μέρα. “Το μαθαίνει από το σχετικό δελτίο Τύπου που ‘βγάζει’ η αεροπορία και αναφέρει πόσα είναι τα ενεργά και πού επιχειρούν. Στη διάρκεια της ημέρα και ενώ είναι σε εξέλιξη πυρκαγιές, υπάρχει το ενδεχόμενο κάποια από αυτά τα αεροσκάφη να βγάλουν βλάβες ή να συμπληρώσουν τις ώρες πτήσεις.
Κάθε πλήρωμα (κυβερνήτης, συγκυβερνήτης) έχει όριο στις ώρες πτήσεις.
Τα αεροσκάφη μπορούν να πετούν από 2 έως 5 ώρες, πάντα σε ζευγάρια. Μετά χρειάζονται ανεφοδιασμό. Άπαξ και βγάλουν βλάβη, μπαίνουν κατευθείαν στο υπόστεγο. Αν μπορεί να φτιαχτεί αυτή, την επιδιορθώνουμε και ξαναφεύγουν”.
Ο ανεφοδιασμός, παρεμπιπτόντως είναι όταν το αεροσκάφος πάει για καύσιμα και η υδροληψία όταν γεμίζει από κοντινή θαλάσσια περιοχή το νερό που πετάει στις φλόγες.
“Ανεφοδιάζονται ή στην Ελευσίνα ή στις μονάδες που φυλάνε. Για παράδειγμα, υπάρχει κλιμάκιο στο Βόλο. Όταν πάνε σε μακρινή φωτιά, πηγαίνουν για ανεφοδιασμό στην πλησιέστερη μονάδα για να μη χάνουν χρόνο”.
Και οι δυο τύποι Canadair που διαθέτουμε δεν μπορούν να επιχειρήσουν βράδυ. Με την προσγείωση τους, στο τελευταίο φως της ημέρας πιάνουν δουλειά οι τεχνικοί που δουλεύουν επί 24ωρου βάσεως σε βάρδιες “για τη συντήρηση και την επιδιόρθωση τυχόν προβλημάτων. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η διάβρωση που προκαλεί το αλάτι της θάλασσας. Αν δεν υπάρχει πρόβλημα, γίνεται καθαρισμός.
Υπάρχουν μετά, οι ετήσιες επιθεωρήσεις που γίνονται ανάλογα με τις ώρες που συμπληρώνονται και αφορούν συγκεκριμένους ελέγχους. Κάθε χρόνο μπαίνουν για ετήσια συντήρηση 2 με 3 αεροπλάνα (ένα, ένα)”.
Σε πρόσφατη φωτιά κινδύνεψε το σπίτι του. “Η υπηρεσία μου έδωσε άδεια. Προφανώς όμως, και η θέση δεν έμεινε άδεια. Κάθε καλοκαίρι δεν αφήνουμε ποτέ κενό. Οι μοίρες δουλεύουν νυχθημερόν, με πλήρες προσωπικό. Έχουμε κάνει και εβδομάδες να δούμε τα σπίτια μας”.
ΟΙ ΑΓΚΥΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει νέος τύπος Canadair. Είναι τα CL 515 που πετούν και νύχτα. Πηγές από την Ιταλία ενημερώνουν πως κοστίζουν 25.000.000 ευρώ το ένα και για να ξεκινήσει η γραμμή παραγωγής χρειάζεται παραγγελία τουλάχιστον 25.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν συμπληρώνουμε αυτόν τον αριθμό, μαζί με τους Ιταλούς, τους Ισπανούς, του Γάλλους, τους Πορτογάλους και τους Κροάτες που ζουν ό,τι κι εμείς -όχι όπως εμείς.
Πληροφορίες του Magazine αναφέρουν πως στη μέση έχουν μπει και οι Ινδοί.
Πριν δυο χρόνια, ο τότε Υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Νίκος Χαρδαλιάς είχε πει ότι οι κυβερνώντες εξέταζαν την πρόταση αγοράς οκτώ CL 515, για να αντικατασταθούν τα CL 215 “έως το 2030”.
Δεν έχει γίνει ακόμα η παραγγελία, με τις πηγές μας να λένε και ότι άπαξ και ανοίξει η γραμμή παραγωγής θα μπορεί να ‘φτιάχνεται’ ένα (για την ακρίβεια, ενάμιση) Canadair CL 515 το χρόνο.
Η τελευταία επίσημη πληροφόρηση ωστόσο, είναι πως έχουμε κάνει παραγγελία για 8 νέα και την ανακατασκευή άλλων 7, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να λέει πριν λίγες ώρες από το βήμα της Βουλής πως “θα είμαστε οι πρώτοι που θα παραλάβουμε το νέο μοντέλο Canadair, που είναι το 515, εκτιμώ καλώς εχόντων των πραγμάτων το 2026”.
Κάνε τα μαθηματικά και θα δεις πως απαιτούνται πιο άμεσες λύσεις. Αρκεί να είναι και οι σωστές. Δηλαδή, να περιλαμβάνουν τύπους αεροσκαφών πυρόσβεσης που να ταιριάζουν στο ανάγλυφο του εδάφους και στο γεγονός ότι έχουμε χτίσει σχεδόν παντού μέσα στη φύση.
Το αλησμόνητα ακατάλληλο Beriev
Tο ρωσικό Beriev Be-200 EUROKINISSI
Ειρήσθω εν παρόδω, θυμάσαι που είχαμε μισθώσει Beriev; Αφού πρώτα τα ακριβοπληρώσαμε, μετά διαπιστώσαμε ότι σε πάνω από 100 ώρες πτήσεις δεν είχε σβήσει σπίρτο, όπως είχαν πει στο Magazine άνθρωποι που είναι στο πεδίο.
“Η Ελλάδα έχει μέρη κλειστά (χαράδρες), χαμηλά και βραχώδη. Τα αεροσκάφη με τζετ κινητήρα, όπως αυτό, δεν μπορούν να κατέβουν χαμηλά -γιατί μπορεί να 'τραβήξουν' τα πάντα και να πέσουν. Ως εκ τούτου, ρίχνουν το νερό από τα 4 με 5 χιλιάδες πόδια. Με τον καύσωνα που είχε και τη θερμοκρασία της φωτιάς να φτάνει στους 600 βαθμούς, στο έδαφος δεν έφτανε... ούτε ένα ποτήρι νερό. Εξατμιζόταν".
Άπαξ και έφτανε, θα μπορούσε να σκοτώσει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς που υπάρχουν στις δασικές εκτάσεις που καίγονται. Συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων.
Εξυπακούεται πως υπάρχουν κι άλλες λύσεις.
“Για εμάς ακόμα και η αγορά εναέριου μέσου πυρόσβεσης ηλικίας 20 ετών θα είναι σαν καινούργιο” επισημαίνει ο Α., “ενδεικτικά θα αναφέρω ότι στην Ελευσίνα υπάρχουν δέκα τύποι αεροσκαφών και ελικοπτέρων που περνούν συγκεκριμένους ελέγχους. Εφόσον μπουν στο υπόστεγο αρχίζει η δουλειά.
Τα CL είναι η 10 μοίρα που δεν έχει καθηλώσει αεροπλάνο για να γίνει αποψίλωση (να βγάλουμε κάτι από ένα αεροσκάφος να το βάλουμε σε άλλο). Είναι το μόνο υπόστεγο που έχει τα πάντα. Έχουμε 10 C27, αλλά πετούν με το ζόρι 3. Τα υπόλοιπα λιώνουν υπό τον ήλιο, παρατημένα στην πίστα γιατί δεν έχουν ανταλλακτικά.
Αυτό που βαραίνει πολύ τα CL είναι η χρονολογία”. Και η κατάχρηση κάνει ακόμα χειρότερη την κατάσταση.
Και κάπως έτσι, η ζωή στην πυρόπληκτη Ελλάδα συνεχίζεται.
Πέρασαν μόλις τρεις ημέρες από τότε που ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισκεφθεί την Αεροπορική Βάση της Ελευσίνας, την 383 Μοίρα Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης και την 355 Μοίρα Τακτικών Μεταφορών προκειμένου να ενημερωθεί για το ιδιαίτερα δύσκολο έργο κατάσβεσης των πυρκαγιών και συνομίλησε με τα πληρώματα που καθημερινά δίνουν τη μάχη με τις φωτιές και τους μηχανικούς που συντηρούν τα πυροσβεστικά CL-215 και CL-415.
Ο κ. Μητσοτάκης, το Σάββατο, ευχαρίστησε τους χειριστές και τους μηχανικούς, σημειώνοντας ότι έχουν την αμέριστη στήριξη της πολιτείας στο έργο τους. Αναγνώριζε δε πως υπάρχουν προβλήματα με τα πυροσβεστικά αεροπλάνα Canadair και έταζε πως «ο υπουργός θα τρέξει «σφαίρα» τα προγράμματα» για την αναβάθμιση των αεροπλάνων και την απόκτηση το συντομότερο δυνατόν καινούργιων Canadair, για να αντικατασταθούν κυρίως τα παλαιότερα.
«Κάνετε πολύ σπουδαία δουλειά και σας είμαστε πολύ βαθιά υποχρεωμένοι, και σε σας και στους τεχνικούς. Αυτό το οποίο μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να φροντίσουμε να αναβαθμίσουμε τα αεροπλάνα σας και φυσικά να αποκτήσουμε το συντομότερο δυνατόν καινούργια Canadair, για να αντικαταστήσουμε κυρίως τα παλαιότερα, τα CL- 215.
Η επένδυση στις υποδομές πολιτικής προστασίας, ειδικά στα αεροσκάφη μας, είναι απολύτως απαραίτητη. Να ξέρετε ότι θα έχετε όλη μας τη στήριξη, ο Υπουργός θα τρέξει “σφαίρα” τα προγράμματα», σημείωσε ο πρωθυπουργός μιλώντας με τους πιλότους της 383 Μοίρας η οποία έχει την έδρα της στη Θεσσαλονίκη αλλά αναπτύσσεται στο Στρατιωτικό Αεροδρόμιο Ελευσίνας κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου.
Σήμερα, δυστυχώς κατέπεσε ένα τέτοιο αεροσκάφος με δύο χειριστές, ενώ επιχειρούσε στο πύρινο μέτωπο που μαίνεται στο χωριό Πλατανιστός, κοντά στην Κάρυστο Ευβοίας.
«Πραγματικά νομίζω ότι αυτή η φωτιά ήταν μια δύσκολη φωτιά, αλλά σίγουρα τα εναέρια κάνανε πολύ σημαντική δουλειά. Φροντίσαμε κι εμείς όσο μπορούμε να σας ενισχύσουμε με εναέρια από το εξωτερικό, νομίζω ό,τι μπορούσαμε να βρούμε το επιστρατεύσαμε και το φέραμε εδώ. Είναι κι αυτή μια πολύ έμπρακτη, ωραία απόδειξη της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Κι επειδή ξέρω ότι πετάτε κι ένα αεροπλάνο το οποίο είναι παλιό και δύσκολο και βγάζει βλάβες, ειδικά για τους χειριστές των CL- 215 έχω πολύ βαθιά εκτίμηση. Η δική μας η δουλειά είναι να σας υποστηρίζουμε έμπρακτα στη δουλειά την οποία κάνετε εσείς και το συντομότερο δυνατόν να αντικαταστήσουμε πια τα CL-215 με τα καινούρια CL-515.
Είναι στον προγραμματισμό μας να είμαστε από τους πρώτους οι οποίοι θα τα αποκτήσουμε όταν με το καλό ξαναπάρει μπροστά η γραμμή παραγωγής, για να μπορείτε κι εσείς να πετάτε το πιο σύγχρονο αεροπλάνο το οποίο θα υπάρχει διαθέσιμο», έλεγε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σήμερα, δυστυχώς, επιβεβαιώθηκε με τον χειρότερο τρόπο η παλαιότητα και οι ελλείψεις των πτητικών πυροσβεστικών μέσων.
– Ποιοι Δήμοι κηρύχθηκαν σε έκτακτη κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης.
– Αποκαλυπτικά έγγραφα για τις καθυστερήσεις. Υπηρεσίες τρέχουν και δεν φτάνουν.
– Δήμοι με σοβαρά χωροταξικά προβλήματα δεν έχουν ακόμη σχέδιο απομάκρυνσης των πολιτών.
– Τα οργανικά κενά στην Πυροσβεστική ανέρχονται σε 3.600 θέσεις περίπου. Τι λένε οι ειδικοί.
του Βαγγέλη Τριάντη
Καθυστερήσεις σημειώνονται για ακόμη μια χρονιά σε ό,τι αφορά στην προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού για τη φετινή αντιπυρική περίοδο η οποία έχει ξεκινήσει από την 1η Μαΐου.
Αν και η κατάσταση έχει βελτιωθεί αναφορικά με τα επίγεια και εναέρια μέσα της Πυρόσβεσης, εντούτοις τα κενά σε οργανικές θέσεις στην Πυροσβεστική παραμένουν, με τις ελλείψεις να ανέρχονται σε 3.600.
Σημαντικές καθυστερήσεις υπήρξαν επίσης και από την πλευρά της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, σε ό,τι αφορά στις εγκυκλίους προς τους αρμόδιους φορείς για μία σειρά από ζητήματα, όπως σχέδια εκκενώσεων, αποψιλώσεις, κτλ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες και η επικαιροποίηση των σχεδίων έγιναν στα τέλη του περασμένου Απριλίου.
Δηλαδή λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και σήμερα δεν έχουν γίνει καθαρισμοί σε Δήμους ή δεν έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδια εκκένωσης περιοχών, παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού.
Στις 28 Απριλίου του 2023, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας διαβίβασε σε σειρά από κρατικούς φορείς (Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, Περιφέρειες, Δήμους, υπουργεία) την 5η έκδοση του «Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών» με την κωδική ονομασία «ΙΟΛΑΟΣ 2».
Το σχέδιο έχει εκπονηθεί στο πλαίσιο του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με την κωδική ονομασία «Ξενοκράτης». Πριν λίγους μήνες η Διεύθυνση Σχεδιασμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΓΓΠΠ έκρινε ότι ήταν «αναγκαία η επικαιροποίηση και αναθεώρηση του σχεδίου ΙΟΛΑΟΣ». Ο λόγος ήταν πως από την 4η έκδοση του σχεδίου είχαν επέλθει «διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές σε φορείς της κεντρικής διοίκησης (μετονομασία υπουργείων, αλλαγές υπαγωγής φορέων, κλπ). Το σχέδιο ΙΟΛΑΟΣ είναι ιδιαίτερης σημασίας για το σχεδιασμό της αντιπυρικής προστασίας. Στόχος του είναι «η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων Φορέων σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο, για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας δασικών πυρκαγιών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών τους, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας», όπως υπογραμμίζεται σχετικά.
Το σχέδιο ΙΟΛΑΟΣ περιλαμβάνει μία σειρά από υποχρεώσεις για τους εμπλεκόμενους φορείς. Για παράδειγμα, οι Περιφέρειες υποχρεούνται να προχωρήσουν το συντομότερο δυνατό «σε επικαιροποίηση του Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας για την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Άμεση/Βραχεία Διαχείρισης των Συνεπειών Εξ Αιτίας Δασικών Πυρκαγιών».
Το ίδιο και οι Δήμοι αλλά και οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Δημιουργεί ερωτήματα το για ποιον λόγο η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας προχώρησε στην επικαιροποίηση του σχεδίου ΙΟΛΑΟΣ στα τέλη Απριλίου.
Καθαρισμοί ξερών χόρτων
Στις 18 Απριλίου η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας αποφάσισε να κηρύξει σε έκτακτη κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης, ορισμένους Δήμους στη χώρα.
Μεταξύ αυτών ο Δήμος Ραφήνας-Πικερμίου, ο Δήμος Αχαρνών-Θρακομακεδόνων, ο Δήμος Παιανίας-Γλυκών Νερών , ο Δήμος Διονύσου, ο Δήμος Σαρωνικού, ο Δήμος Μαρκοπούλου– ο Δήμος Μαραθώνα κτλ.
Πρόκειται για Δήμους οι οποίοι τους καλοκαιρινούς μήνες αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα πυρκαγιών. Η απόφαση της ΓΓΠΠ ελήφθη επειδή κρίθηκε ότι ήταν αναγκαία η «δρομολόγηση και επιτάχυνση έργων και εργασιών για την αντιπυρική περίοδο του τρέχοντος έτους, στους ανωτέρω αναφερόμενους Δήμους. Η κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης επρόκειτο να ισχύσει για δύο μήνες και ειδικότερα μέχρι τις 18 Ιουνίου.
Στο χρονικό διάστημα αυτό, έπρεπε να έχουν δρομολογηθεί εργασίες καθαρισμού σε διάφορες και ειδικότερα «στη ζώνη μίξης δασών/πόλεων και οικισμών για λόγους προστασίας των πολεοδομικών συγκροτημάτων από επερχόμενη δασική πυρκαγιά, σε περιοχές ιδιαίτερης και πολύ υψηλής προστασίας (άλση, πάρκα, κλπ), εκατέρωθεν (πλευρικά) κατά μήκος του οδικού δικτύου που διέρχεται μέσα από δάση και δασικές εκτάσεις κτλ».
Όπως υπογραμμίζεται στη σχετική απόφαση της ΓΓΠΠ, «στα έργα και τις εργασίες που θα δρομολογηθούν με βάση την παρούσα απόφαση, συμπεριλαμβάνεται και η άμεση απομάκρυνση των υπολειμμάτων καθαρισμού της βλάστησης που ενεργείται για τους ίδιους λόγους από ιδιοκτήτες σε περιβάλλοντες χώρους κατοικιών και οικοπεδικές εκτάσεις, η συντήρηση και βελτίωση βατότητας του υφιστάμενου δασικού οδικού δικτύου, η συντήρηση υφιστάμενων αντιπυρικών ζωνών, η συντήρηση των πυροσβεστικών υδροστομίων, όπως επίσης και όποιο άλλο έργο ή εργασία κρίνεται αναγκαία».
Για να προχωρήσουν όμως οι εργασίες αυτές είναι απαραίτητη «η προηγούμενη συνεννόηση και συνεργασία μεταξύ των ανωτέρω Δήμων και των αρμόδιων Δασικών Υπηρεσιών ανά Περιφέρεια». Κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Είναι χαρακτηριστικό ότι καθαρισμοί προχωρούν ενώ έχει ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος, αντί να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τότε.
Καθυστερημένες οδηγίες
Στις 18 Απριλίου επίσης, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας εξέδωσε «κατευθυντήριες οδηγίες» για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών για λόγους προστασίας από εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή εξαιτίας δασικών πυρκαγιών και οδηγίες για την σύνταξη ειδικών σχεδίων στα πλαίσια εφαρμογής του αρθ. 23 παρ. 4 του Ν. 4662/2020».
Οι οδηγίες απευθύνονταν προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, τις Περιφέρειες, την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος, την Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων κτλ.
Ουσιαστικά οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης τόσο σε πρώτο όσο και σε δεύτερο βαθμό, υποχρεούνταν να συντάξουν ειδικό σχέδιο για την απομάκρυνση πολιτών σε περίπτωση πυρκαγιάς. Μοναδική εξαίρεση οι μεγάλοι Δήμοι της χώρας.
Για να συνταχθούν τα ειδικά αυτά σχέδια θα έπρεπε αρχικά με ευθύνη των δημάρχων να συγκροτηθεί «ομάδα εργασίας, με επικεφαλής τον υπεύθυνο για θέματα πολιτικής προστασίας του Δήμου (αρμόδιο Αντιδήμαρχο, κλπ) και μέλη εκπροσώπους των κατά τόπους αρμόδιων αστυνομικών, πυροσβεστικών, υγειονομικών (εκπρόσωπο παραρτήματος ΕΚΑΒ, Κέντρου Υγείας, κλπ) και λιμενικών αρχών για παράλιους ή νησιωτικούς Δήμους».
Η καθυστερημένη έκδοση της εγκυκλίου από την ΓΓΠΠ είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερήσουν και οι Δήμοι. Για παράδειγμα ο Δήμος Μαραθώνα συνεδρίασε στις 16 Μαΐου προκειμένου να συγκροτήσει ομάδα εργασίας σχετικά με τη σύνταξη του «Ειδικού Σχεδίου Οργανωμένης Προληπτικής Απομάκρυνσης Πολιτών του Δήμου Μαραθώνος».
Στο πλαίσιο αυτό απέστειλαν επιστολή προς τους Προέδρους των Κοινοτήτων, «προκειμένου να καταθέσουν εγγράφως τις προτάσεις τους για τις οδούς διαφυγής και τους κατάλληλους χώρους υποδοχής, προσωρινής καταφυγής, στέγασης και παροχής διοικητικής μέριμνας ως καλοί γνώστες της περιοχής τους». Εάν η ΓΓΠΠ είχε στείλει νωρίτερα τις κατευθυντήριες οδηγίες, ο Δήμος Μαραθώνα θα είχε κινηθεί επίσης νωρίτερα.
Ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης είναι πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, αντιστράτηγος ε.α. και δικαστικός πραγματογνώμονας. Κατά καιρούς έχει συντάξει ουκ ολίγες μελέτες σε ό,τι αφορά στις δασικές πυρκαγιές.
«Για μία ακόμη αντιπυρική περίοδο ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας είναι απροετοίμαστος για να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών. Και τούτο διότι τόσο η 5η Έκδοση του Γενικού Σχεδίου Εκτάκτων Αναγκών εξ Αιτίας Δασικών Πυρκαγιών ΔΑΡΔΑΝΟΣ της ΓΓΠΠ, όσο και η Εγκύκλιος Οδηγία της ΓΓΠΠ προς τους ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού για την Προληπτική Οργανωμένη Απομάκρυνση Πολιτών από δασικές πυρκαγιές, εκδόθηκαν λίγες μόνον ημέρες πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, με αποτέλεσμα οι ΟΤΑ και λοιποί εμπλεκόμενοι Φορείς Πολιτικής Προστασίας ακόμη και σήμερα (στη μέση σχεδόν της αντιπυρικής περιόδου) να μην έχουν ολοκληρώσει τον σχεδιασμό τους.
Κι όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει θεσμοθετημένος στο σχετικό νομικό πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας Ελεγκτικός Μηχανισμός και διαδικασία ελέγχου τήρησης και κυρώσεων για την μη τήρηση εγκαίρως των Εγκυκλίων και Σχεδίων της ΓΓΠΠ», τονίζει στους Data Journalists ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής.
Σε ό,τι αφορά στον υλικοτεχνικό εξοπλισμό, ο συνολικός στόλος των επίγειων οχημάτων για το 2023 είναι ελαφρώς αυξημένος για φέτος σε σχέση με πέρυσι.
Συγκεκριμένα, τα πυροσβεστικά οχήματα ανέρχονται σε 3.654, έναντι 3.410 το 2022. Από αυτά τα 2.079 είναι υδροφόρα, τα 1.345 βοηθητικά και τα 230 ειδικού σκοπού. Αναφορικά με το ανθρώπινο δυναμικό του Πυροσβεστικού Σώματος που θα δώσει και φέτος τη μάχη των πυρκαγιών, αυτοί ανέρχονται σε 14.040. Από αυτούς οι 8.784 αποτελούν μόνιμο προσωπικό, οι 2.320 είναι πενταετούς υποχρέωσης, οι 500 δασοκομάντος και οι 2.436 εποχικοί πυροσβέστες.
Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και 4.185 εθελοντές Πυροσβέστες, οι οποίοι είναι σχεδόν διπλάσιοι σε σχέση με το 2021. Ωστόσο, παρά την αύξηση του αριθμού των Πυροσβεστών και την κάλυψη αναγκών σε ό,τι αφορά στον υλικοτεχνικό εξοπλισμό, ο αριθμός των Πυροσβεστών δεν είναι επαρκής για τις ανάγκες πυρόσβεσης της χώρας μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα οργανικά κενά στην Πυροσβεστική ανέρχονται σε 3.600 περίπου.
Δεδομένων των ακραίων συνθηκών που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, είναι απαραίτητο να καλυφθούν άμεσα. Άλλωστε οι επίγειες δυνάμεις είναι αυτές που σηκώνουν το κύριο βάρος της κατάσβεσης με τη βοήθεια των εναέριων μέσω. Ο Κώστας Τσίγκας είναι Επιπυραγός και πρόεδρος της Ένωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, με αρκετά χρόνια εμπειρίας στο Σώμα. Ο ίδιος περιγράφει στους Data Journalists τις συνθήκες που επικρατούν για το φετινό καλοκαίρι.
Όπως υπογραμμίζει, σε ό,τι αφορά στον υλικοτεχνικό εξοπλισμό «φέτος είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο». Σε σχέση όμως με το ζήτημα του προσωπικού, υποστηρίζει ότι υπάρχουν περί τις 3.600 κενές οργανικές θέσεις.
«Πρόσφατα αυξήθηκε και η οργανική δύναμη του Πυροσβεστικού Σώματος κατά 3600 πυροσβέστες λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων και αναγκών στα πλαίσια της ενίσχυσης του μηχανισμού της Πολιτικής Προστασίας της χώρας μας.
Αναμένουμε τη σταδιακή κάλυψή του,ς έτσι ώστε να μειωθεί τόσο ο μέσος όρος ηλικίας του Έλληνα πυροσβέστη όσο και η υπερεργασία που καταβάλλεται από το προσωπικό που ήδη υπηρετεί», επισημαίνει.
Πριν λίγες ημέρες η διαταγή για την κατανομή των εναέριων μέσων
Αυξημένα είναι όμως και τα εναέρια Μέσα που διαθέτει φέτος η χώρα μας σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Ειδικότερα, τα εθνικά εναέρια μέσα ανέρχονται σε 40. Πρόκειται για αεροσκάφη τύπου CL – 415, CL – 215, PZL και CH – 47 . Σε ό,τι αφορά στα μισθωμένα εναέρια μέσα, αυτά ανέρχονται σε 49. Πρόκειται για βαρέως και μεσαίου τύπου αεροσκάφη, σκάφη μεταφορά προσωπικού κτλ.
Αντίστοιχα, το 2022 το σύνολο των εναέριων μέσων ανήλθαν σε 83, το 2021 σε 76 και το 2019 σε 61. Παρά την επάρκεια σε εναέρια μέσα, δεν έλειψαν οι καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά στην γενικότερη προετοιμασία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η διαταγή για τον Κώδικα Διαχείρισης Εναέριων Μέσων εξεδόθη μόλις πριν από λίγες μέρες στην καρδιά του καλοκαιριού. Σύμφωνα με «πηγές» από το χώρο της Πυρόσβεσης, η διαταγή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς κατανέμει τα εναέρια μέσα ανά τη χώρα ώστε να είναι έτοιμα να επέμβουν σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Ο κ. Γκουρμπάτσης στέκεται ακόμη και σε ένα άλλο ζήτημα που έχει να κάνει με την καταλληλότητα ορισμένων από τα εναέρια μέσα που μισθώνει η χώρα μας.
«Το Πυροσβεστικό Σώμα ουδέποτε έχει διενεργήσει Μελέτη Επιχειρησιακής Σκοπιμότητας και Αποτελεσματικότητας των Εναερίων Μέσων Αεροπυρόσβεσης για το περιβάλλον δράσης στην Ελλάδα. Με αποτέλεσμα να μισθώνονται και πτητικά μέσα ακατάλληλα ή τουλάχιστον αναποτελεσματικά λόγω τεχνικών χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων για πυρκαγιές στην Επικράτεια», τονίζει στους Data Journalists ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής.
Για παράδειγμα το αεροσκάφος Air Tractor, δεν μπορεί να πάρει νερό από θάλασσες με λίγο κυματισμό λόγω μποφόρ. Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εναέρια επιτήρηση για παράδειγμα στην Αττική, αλλά όταν η ένταση ανέμου είναι αυξημένη μπορούν να πάρουν νερό μόνον από λίμνες.
