Ένα ταξίδι στα Μετέωρα και στο Άγιο Όρος πριν από σχεδόν έναν αιώνα. Ντοκουμέντα μιας άλλης εποχής που επανέρχονται στο προσκήνιο…

Στα τέλη του 2017 και κατά τη διάρκεια της μετακόμισης των παλαιών βιβλιοθηκών του τμήματος Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Princeton, το προσωπικό ανακάλυψε ένα κρυμμένο βαρέλι, το περιεχόμενο του οποίου έκρυβε ένα άγνωστο και ξεχασμένο ταξίδι.

Η έρευνα που ακολούθησε από στελέχη του τμήματος προσδιόρισε ότι τα εννέα κάνιστρα φιλμ που είχαν τοποθετηθεί εντός του βαρελιού, περιείχαν την καταγραφή ενός ταξιδιού στο Άγιο Όρος και στα Μετέωρα από ομάδα περιηγητών – ταξιδιωτών, ενώ η συνέχεια της έρευνας συνέδεσε το υλικό των φιλμ με φωτογραφικό υλικό που υπήρχε ήδη αταύτιστο στη συλλογή Οπτικών Μέσων του Πανεπιστημίου του Princeton.

Μέρος από αυτό το υλικό εκτίθεται στον πολιτιστικό χώρο του Δήμου Μετεώρων (πρώην ΚΕΓΕ) στην Καλαμπάκα σε μια έκθεση που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Ειδικότερα, η Αγιορειτική Εστία σε συνεργασία με το τμήμα Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Princetonκαι την Ακαδημία Θεολογικών και Ιστορικών Μελετών Αγίων Μετεώρων, παρουσιάζουν στον παραπάνω χώρο, την έκθεση με ιστορικές φωτογραφίες από την αποστολή τριών περιηγητών- καλλιτεχνών από το Princeton στα Μετέωρα και το Άγιον Όρος του 1929.

Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο του 2023 ενώ η έκθεση που παρουσιάζεται στην Καλαμπάκα, διαφοροποιείται ως προς το υλικό και περιλαμβάνει περισσότερο φωτογραφικό υλικό από τα Μετέωρα και την περιοχή της Καλαμπάκας και λιγότερο από το Άγιον Όρος.

Η έκθεση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητρόπολης Σταγών και Μετεώρων με την υποστήριξη του Δήμου Μετεώρων. Το ταξίδι της ομάδας περιηγητών – ταξιδιωτών πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 1929 και η ομάδα αποτελούνταν από τον Ρώσο εμιγκρέ, ζωγράφο, εξερευνητή -με ιδιαίτερα επικοινωνιακά χαρίσματα- Vladimir “Vovo” Perfilieff, τον φωτογράφο, ταλαντούχο κινηματογραφιστή και μετέπειτα βραβευμένο με Όσκαρ, FloydCrosby, και τον αρχιτέκτονα και απόφοιτο του Πανεπιστημίου του Princeton, GordonMcCormick. Τους τρεις περιηγητές συνόδευε o νεαρός Αναστάσιος Χατζημήτσος, διερμηνέας από την Θεσσαλονίκη.

Οι φωτογραφίες της συλλογής φέρνουν στο φως ένα σπάνιο υλικό και οι πληροφορίες που λαμβάνουμε σε επίπεδο ιστορικό, κοινωνικό, λαογραφικό, αλλά και αρχιτεκτονικής καταγραφής, είναι εξαιρετικά σημαντικές, καθώς διευρύνουν τις πρωτότυπες πηγές και προσθέτουν πολύτιμα στοιχεία στην ιστορική έρευνα δύο κορυφαίων μοναστικών κέντρων του ορθόδοξου κόσμου, του Αγίου Όρους και των Μετεώρων. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την Αγιορείτικη Εστία, το αρχείο ανήκει στο Τμήμα Αρχαιολογίας και Τέχνης του πανεπιστημίου Princeton των ΗΠΑ.

Περιλαμβάνει στο σύνολο 336 φωτογραφίες και αποσπάσματα κινηματογραφικού φιλμ διάρκειας 33 λεπτών. Οι φωτογραφίες διαχωρίζονται σε δύο διακριτές κατηγορίες: 80 φωτογραφίες σε γυάλινες πλάκες και 256 εκτυπωμένες ασπρόμαυρες φωτογραφίες διαφόρων διαστάσεων. Από τις 80 φωτογραφίες των γυάλινων πλακών, οι 16 είναι επιχρωματισμένες.

Από το γενικό σύνολο των φωτογραφιών, 268 φωτογραφίες έχουν ως θέμα τους το Άγιον Όρος, 51 τα Μετέωρα και την Καλαμπάκα, 4 την Θεσσαλονίκη, 1 την Αθήνα και 12 άγνωστη τοποθεσία, καθώς δεν ταυτίστηκαν ακόμα. Οι περισσότερες λήψεις αφορούν εξωτερικές απεικονίσεις μοναστηριών, εστιάζοντας κυρίως στις αρχιτεκτονικές όψεις των κτιρίων. Αρκετές είναι οι φωτογραφίες που παρουσιάζουν σκηνές του καθημερινού βίου των μοναχών, ενώ επίσης εντυπωσιακά είναι τα πορτραίτα μοναχών.

Λίγες έως ελάχιστες είναι οι φωτογραφίες εσωτερικών χώρων, όπως για παράδειγμα στα καθολικά των μονών, πιθανότατα λόγω έλλειψης καλού φωτισμού. Η έρευνα και η επιμέλεια της έκθεσης ανήκει στον Αναστάσιο Ντούρο ο οποίος τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι και αισθανόμαστε τιμή για την συνεργασία που αναπτύξαμε με το Τμήμα Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Princeton, διότι μέσω αυτής μας δόθηκε η ευκαιρία να αναδείξουμε ένα σημαντικό αρχείο που ήταν κρυμμένο για πολλά χρόνια και να το παρουσιάσουμε στο ευρύ κοινό.

Εξάλλου, ένας από τους βασικούς καταστατικούς σκοπούς του φορέα μας, είναι η ανάδειξη και η προβολή κάθε στοιχείου της πολιτιστικής κληρονομιάς του Αγίου Όρους και το κινηματογραφικό και φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Princeton εμπεριέχει πολλά και σημαντικά στοιχεία για τις δυο μοναστικές κοινότητες του Ορθόδοξου κόσμου. Η έκθεση προγραμματίζεται να επανεκτεθεί στους εκθεσιακούς χώρους της Αγιορειτικής Εστίας στα τέλη Ιανουαρίου 2024, μετά από αίτημα πολλών σχολείων και ακολούθως θα ταξιδέψει στην Αμερική¨'

Στη Αθωνική Πολιτεία βρίσκεται ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν σε μια προσκυνηματικού χαρακτήρα επίσκεψη στο Άγιον Όρος.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έφτασε αρχικά δια θαλάσσης στο λιμάνι της Δάφνης και από εκεί οδικώς οδηγήθηκε προς την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους τις Καρυές.

Στον ιερό ναό του Πρωτάτου ο Ρώσος Πρόεδρος, έγινε δεκτός με τιμητικές κωδωνοκρουσίες από την Ιερά Κοινότητα με επικεφαλής τον πρωτοεπιστάτη Παύλο και τον πολιτικό διοικητή του Αγίου Όρους Αρίστο Κασμίρογλου.

Με αντίστοιχες εκδηλώσεις, λίγο νωρίτερα έγινε η υποδοχή και του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος υποδέχθηκε τον Ρώσο Πρόεδρο στο παρακείμενο κτίριο της Ιεράς Κοινότητας.

Ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν κατά την αντιφώνησή του στη διάρκεια της πανηγυρικής δοξολογίας στον ιερό ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους, δήλωσε πως, «Στο Άγιον Όρος γίνεται ένα μεγάλο και σημαντικό έργο που αφορά τις ηθικές βάσεις και ηθικές αξίες»

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ευχαρίστησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδας για όλα όσα κάνουν για την ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία καθώς και την αγιορείτικη κοινότητα για τη φιλοξενία που του επιφύλαξε.

«Θέλω να ευχαριστήσω το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδας για όλα αυτά που κάνετε για την ανάπτυξη των σχέσεων με τον ρωσικό λαό και με τη Ρωσία. Και θέλω να ευχαριστήσω την αγιορείτικη κοινότητα για τη φιλοξενία. Είμαι δεύτερη φορά εδώ και η φιλοξενία αυτή είναι τόσο θερμή. Είναι προς εμένα βεβαίως αλλά την εκτιμώ και ως φιλοξενία προς το πρόσωπο του ρωσικού λαού. Στο Άγιον Όρος γίνεται μεγάλο και σημαντικό έργο. Έργο το οποίο αφορά τις ηθικές βάσεις και τις ηθικές αξίες. Αυτό το έργο είναι πολύ σημαντικό και είναι κοινό. Σας ευχαριστώ και σας εύχομαι ό,τι καλύτερο».

Στην προσφώνησή του ο Άγιος Πρώτος, πατέρας Παύλος, από την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, τόνισε: «Σήμερα, η ειρήνη γύρω μας δοκιμάζεται από την τρομοκρατία, τη διάλυση κρατών, τον θρησκευτικό φανατισμό και άλλα. Επιβάλλεται συνεπώς η συνεργασία των φιλειρηνικών λαών με σκοπό την επικράτηση της ειρήνης».

Ο Άγιος Πρώτος ευχήθηκε «καλή διαμονή έστω και προσωρινή» στον Βλαντιμίρ Πούτιν και είπε ότι η ορθόδοξη πίστη είναι η κοινή βάση για τις σχέσεις των λαών της Ελλάδας και της Ρωσίας και πως η Ορθοδοξία είναι αυτή που βάζει εμπόδιο σε κάθε απόπειρα διατάραξης των καλών σχέσεων. Είπε ότι οι Ρώσοι μοναχοί στο Άγιον Όρος είναι ένας ακατάλυτος δεσμός ανάμεσα στις δύο χώρες, και ότι στην ανάπτυξη των σχέσεων έχουν συμβάλει και οι Έλληνες Πόντιοι που έζησαν στη Ρωσία.

Αμέσως μετά τη δοξολογία, ο Ρώσος Πρόεδρος αντάλλαξε θερμό χαιρετισμό με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο που τον υποδέχθηκε στα σκαλιά της ιεράς κοινότητας. Μαζί με τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, τον υπουργό και τον υφυπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά και Γιάννη Αμανατίδη, αντίστοιχα, και τον αναπληρωτή υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Μάρκο Μπόλαρη, τον Άγιο Πρώτο, πατέρα Παύλο, και τον πολιτικό διοικητή του Αγίου Όρους Αρίστο Κασμίρογλου, έβγαλαν αναμνηστική φωτογραφία και ανέβηκαν στο Αρχονταρίκι για το παραδοσιακό αγιορείτικο κέρασμα.

Δρακόντεια μέτρα ασφάλειας και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις

Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια και κατά μήκος της διαδρομής και στο Άγιον Όρος, όπου αναπτύχθηκαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις και έλεγχαν τα πάντα.

Λόγω της επίσκεψης Πούτιν θα ισχύσουν κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στη Θεσσαλονίκη. Όπως έγινε γνωστό από τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης, από τις 6:00, έως την Κυριακή, στις 18:00, δεν θα επιτρέπεται η στάθμευση όλων των οχημάτων σε όλο το μήκος της επαρχιακής οδού Σταυρού-Ολυμπιάδος, από το ύψος της συμβολής της με την εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Καβάλας έως το τέλος των ορίων του δήμου Βόλβης προς τη Χαλκιδική.

Από τις 10:00 έως τις 21:00, προοδευτικά και ανάλογα με το χρονικό σημείο διέλευσης της αυτοκινητοπομπής του Ρώσου πρόεδρου, δεν θα επιτρέπεται η κυκλοφορία όλων των οχημάτων στους εξής δρόμους:

• Στην εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Ν.Μουδανιών, από το ύψος της αερογέφυρας ΜΑΚΡΟ έως το τέλος των ορίων του δήμου Μίκρας προς τη Χαλκιδική-ύψος Λακκώματος.
• Στην περιφερειακή οδό, από το ύψος του κόμβου του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» έως τον κόμβο του νοσοκομείου «Παπαγεωργίου».
• Στον κλάδο που συνδέει την περιφερειακή οδό με την Εγνατία Οδό.
• Στην Εγνατία Οδό, από το ύψος του κόμβου ΤΙΤΑΝ έως τον κόμβο Ασπροβάλτα.
• Στην εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Καβάλας, από το ύψος του κόμβου Ασπροβάλτας έως το ύψος του κόμβου με την επαρχιακή οδό Σταυρού-Ολυμπιάδος.
• Στην επαρχιακή οδό Σταυρού-Ολυμπιάδος, από το ύψος του κόμβου με την εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Καβάλας έως το τέλος των ορίων του δήμου Βόλβης προς τη Χαλκιδική.

πηγή tvxs