Οι υγειονομικές συνθήκες που πλήττουν την κοινότητα Yanomami στον βραζιλιάνικο Αμαζόνιο, όπως ο υποσιτισμός και οι χρόνιες ασθένειες, είναι αποτέλεσμα της παραβίασης των δικαιωμάτων τους, των ασταθών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και των συνεχιζόμενων εδαφικών διαμαχών. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν σε μια κοινωνικο-περιβαλλοντική ευπάθεια τον πληθυσμό τους, βάζοντας τις οικογένειές τους, ιδιαίτερα τα παιδιά, στον κίνδυνο της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Πάνω από το 90% των Yanomami ηλικίας έξι μηνών έως 5 χρόνων εμφανίζουν χαμηλό ανάστημα –που ονομάζεται γραμμική καθυστέρηση ανάπτυξης– σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από το Ιδρυμα Oswaldo Cruz της Βραζιλίας (Fiocruz).

«Χωρίς αμφιβολία, η αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων, ζάχαρης, αλατιού, λίπους, πρόσθετων τροφίμων και υψηλά επεξεργασμένων τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θρεπτικά συστατικά συμβάλλει σε διατροφικά και μεταβολικά προβλήματα για την υγεία, ειδικά μεταξύ των παιδιών τους», εξηγούν στον ισότοπο Εcologist ερευνητές του Ινστιτούτου. Σύμφωνα με τους ίδιους, η αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μεταξύ των παιδιών των Yanomami όχι μόνο επιδεινώνει σημαντικά τα προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας τους, αλλά προκαλεί και νέα. Αλλωστε, πολυάριθμα ερευνητικά ευρήματα έχουν αποδείξει συσχετίσεις μεταξύ υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και διαφόρων προβλημάτων για την υγεία, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, ο καρκίνος, η κατάθλιψη, η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ακόμη και η θνησιμότητα.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα που καταναλώνονται πιο συχνά από τους Yanomami ήταν κέικ ή μπισκότα (25%) και σοκολάτα ή σκόνη σοκολάτας (6%). Μερικοί καταναλώνουν επίσης αναψυκτικά, σόδα, καραμέλες, τεχνητούς χυμούς και γιαούρτια, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, στιγμιαία νουντλς, μεταξύ άλλων.

Τα ελάχιστα επεξεργασμένα «τοπικά» τρόφιμα που κατανάλωναν οι Yanomami αποτελούνταν κυρίως από φρούτα (69%), ακολουθούμενα από καλαμπόκι, ρίζες ή βολβούς (45%), καρδιά φοίνικα (33%), ψάρια ή καβούρια (33%) και κουσκούς (32%). Η μελέτη του βραζιλιάνικου ινστιτούτου ήταν μια ολοκληρωμένη έρευνα για παιδιά που κατοικούν σε χωριά σε τρεις απομακρυσμένες περιοχές του βραζιλιάνικου Αμαζονίου, προσφέροντας πολύτιμα δεδομένα για αυτή την ιδιαίτερα υποεκπροσωπούμενη ομάδα. Η ομάδα που ερευνήθηκε αποτελούνταν από παιδιά των Yanomami ηλικίας από έξι μηνών έως πέντε ετών και η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε τρεις κοινότητες των Yanomami που βρίσκονται στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας: Maturaca, Ariabu και Auaris.

Οι κάτοικοι των χωριών Maturaca και Ariabu έχουν συνήθως πιο τακτικές αλληλεπιδράσεις με μη αυτόχθονες κοινότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν στρατιωτικό προσωπικό, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, παράνομους ανθρακωρύχους, υλοτόμους και εγκληματικές ομάδες. Αντίθετα, ο πληθυσμός του Ariabu είναι σχετικά απομονωμένος, έχοντας περιορισμένη επαφή με τις αστικές κοινότητες. Κατά συνέπεια, απολαμβάνουν μεγαλύτερη εδαφική κινητικότητα, κάτι που τους παρέχει την ελευθερία να ασκούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Στη μακρινή βόρεια περιοχή της Βραζιλίας, ο πληθυσμός των Yanomami αποτελείται από περίπου 27.000 άτομα, κατανεμημένα σε περισσότερα από 300 χωριά στην Ιθαγενή Επικράτεια Yanomami, σε μια περιοχή 9.664.975 εκταρίων.

Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων ήταν σημαντικά πιο διαδεδομένη στα παιδιά από το Maturaca (11,6 φορές υψηλότερη) και το Ariabu (9,2 φορές υψηλότερη) σε σύγκριση με τα παιδιά από το Auaris. Αυτή η παρατήρηση υπογραμμίζει τη σημασία της κοινωνικής επαφής με μη αυτόχθονες κοινότητες ως κρίσιμο παράγοντα που επηρεάζει την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.

Οι Yanomami παραδοσιακά κατηγοριοποιούνται ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, αλλά οι συχνές εισβολές παράνομων ανθρακωρύχων, υλοτόμων και εγκληματικών οργανώσεων στην επικράτειά τους έχουν άμεση επίδραση στις περιοχές από τις οποίες συγκεντρώνουν την τροφή τους, επηρεάζοντας κατά συνέπεια τα διατροφικά τους πρότυπα. Οι οικογένειές τους αναγκάζονται να αλληλεπιδρούν με μη αυτόχθονες κοινότητες, με αποτέλεσμα την έκθεσή τους στα αστικά κέντρα και την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με φτωχό θρεπτικό περιεχόμενο, υψηλή ενεργειακή πυκνότητα, χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και μικροθρεπτικά συστατικά και αφθονία συντηρητικών και βιομηχανικών πρόσθετων.

Αυτό που τράβηξε το ενδιαφέρον της ομάδας των επιστημόνων ήταν η συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων από τους Yanomami και της μεγαλύτερης πιθανότητας να εγκαταλείψουν τις γεωργικές τους πρακτικές. «Οι Yanomami ήταν ιστορικά γνωστοί για τον ημινομαδικό τρόπο ζωής τους, μετακινούμενοι σε νέες περιοχές κάθε δύο χρόνια για να επιτρέπουν στα προηγούμενα εδάφη να αναγεννηθούν. Σήμερα, είναι απρόθυμοι να εγκαταλείψουν το έδαφός τους λόγω της εισβολής παράνομων ανθρακωρύχων, υλοτόμων και διακινητών ναρκωτικών, που τους έχει ενσταλάξει φόβο για την πιθανότητα βίαιων επιθέσεων».

Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι οι Yanomami βασίζονταν παραδοσιακά στην κατανόησή τους για τους κύκλους του ήλιου και της σελήνης, καθώς και για τα μοτίβα της βροχής και της ξηρασίας, για να παρατηρήσουν και να διαχειριστούν τη δυναμική του εδάφους και της γης. Ωστόσο, οι πρόσφατες αλλαγές στα καιρικά πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των ακραίων κλιματικών συνθηκών, έχουν διαταράξει την ικανότητα προσδιορισμού με ακρίβεια των βέλτιστων χρόνων φύτευσης για καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι και η μανιόκα. Επιπλέον, τώρα ανησυχούν για την αλιεία λόγω της μόλυνσης των ποταμών τους από παράνομες δραστηριότητες εξόρυξης, ιδιαίτερα την παρουσία υδραργύρου. Αυτές οι περιβαλλοντικές προκλήσεις έχουν οδηγήσει τους Yanomami να βασίζονται όλο και περισσότερο σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς δυσκολεύονται να διατηρήσουν τις παραδοσιακές τους πρακτικές.

Δυστυχώς, οι εξελίξεις που παρατηρούνται μεταξύ των Yanomami τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι παρόμοιες με τις εμπειρίες σχεδόν όλων των αυτόχθονων πληθυσμών στη Βραζιλία που έχουν άμεση επαφή με μη αυτόχθονες κοινότητες για περισσότερα από 50 χρόνια.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Πάνω από το ένα τρίτο του δάσους του Αμαζονίου μπορεί να έχει υποβαθμιστεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα και την ξηρασία, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Science, προκαλώντας αιτήματα για τη θέσπιση νομοθεσίας που θα προστατεύει το ζωτικής σημασίας οικοσύστημα που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Οι φθορές που έχουν προκληθεί στο δάσος, το οποίο εκτείνεται σε εννέα χώρες, είναι σημαντικά πιο μεγάλες από αυτές που παρατηρούνταν μέχρι τώρα, σημειώνουν οι ερευνητές, κυρίως του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καμπίνας (Universidade Estadual de Campinas). Στην έρευνά τους αναλύουν τις συνέπειες των πυρκαγιών, της δασικής εκμετάλλευσης, της ξηρασίας και των αλλαγών που επηρεάζουν τους οικότοπους στις παρυφές του δάσους.

Εκτός από την ξηρασία, τα φαινόμενα αυτά υποβάθμισαν τουλάχιστον το 5,5% των υπόλοιπων δασών που συγκροτούν το οικοσύστημα του Αμαζονίου, δηλαδή 364.748 τετραγωνικά χιλιόμετρα μεταξύ του 2001 και του 2018, σύμφωνα με την έρευνα. Αν περιληφθούν οι συνέπειες της ξηρασίας, η ζώνη που έχει υποβαθμιστεί αντιπροσωπεύει 2.500.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή το 38% των υπολοίπων δασών που συνθέτουν το οικοσύστημα του Αμαζονίου.

«Η ακραία ξηρασία γίνεται ολοένα και πιο συχνή στην Αμαζονία λόγω της αλλαγής των μεθόδων εκμετάλλευσης της γης και της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τους ανθρώπους» σημειώνουν οι επιστήμονες. «Οι δασικές πυρκαγιές εντάθηκαν τα χρόνια της ξηρασίας» προσθέτουν επίσης, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που αντιπροσωπεύουν οι μεγάλης έκτασης πυρκαγιές στο μέλλον.

Οι επιστήμονες του πανεπιστημίου Λαφαγιέτ στην Λουιζιάνα, την πολιτεία των ΗΠΑ, καλούν μέσω του Science σε δράση, σε ξεχωριστή μελέτη τους, για τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στο οικοσύστημα του Αμαζονίου.

Ομάδα ιθαγενών κατέλαβε πλοιάριο με τουλάχιστον 70 τουρίστες ανάμεσά τους και παιδιά

Συνεχίζεται το θρίλερ με δεκάδες τουρίστες και παιδιά από δυτικές χώρες που βρίσκονται σε καθεστώς ομηρίας στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, στο Περού. Ομάδα ιθαγενών κατέλαβε πλοιάριο με τουλάχιστον 70 άτομα.

 Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδουν διεθνή ΜΜΕ, ομάδα ιθαγενών κατέλαβε το πλοίο, στο οποίο ταξίδευαν τουρίστες από Γαλλία, Ισπανία, ΗΠΑ και Ελβετία. Όπως ανέφερε ο επικεφαλής της ομάδας των ιθαγενών, σκοπός τους είναι «να τραβήξουν την προσοχή της κυβέρνησης», αφού δεν έλαβαν αρκετή κρατική βοήθεια από μια πετρελαιοκηλίδα που έπληξε την περιοχή τους τον Σεπτέμβριο».

 Η Angela Ramirez, η οποία είναι μία από τους ομήρους, είπε ότι στο πλοίο βρίσκονται ένα μωρό ενός μηνός, έγκυες γυναίκες, άτομα με αναπηρία και ηλικιωμένοι. Η ίδια πρόσθεσε ότι μπορεί να μείνουν όμηροι έως και οκτώ μέρες, μέχρι να βρεθεί λύση.

 Ο Watson Trujillo, ο οποίος ηγείται της κοινότητας Cuninico στον Αμαζόνιο του Περού, είπε ότι τα «δραστικά μέτρα» πρέπει να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση να στείλει μια αντιπροσωπεία για να εκτιμήσει τη ζημιά από τη διαρροή 2.500 τόνων αργού πετρελαίου στον ποταμό Cuninico. Οι κρατούμενοι θα περνούσαν τη νύχτα μέσα στο σκάφος, πρόσθεσε.

 Ο Τρουχίγιο είπε ότι θα επιστρέψει στο σκάφος την Παρασκευή για να αξιολογήσει την κατάσταση και να σκεφτεί αν θα απελευθερώσει τους τουρίστες.

 Στις 27 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για 90 ημέρες στην πληγείσα περιοχή, η οποία φιλοξενεί τις κοινότητες Cuninico και Urarinas και όπου ζουν περίπου 2.500 αυτόχθονες πληθυσμοί. Ο αγωγός Norperuano μήκους 800 χιλιομέτρων, που ανήκει στην κρατική Petroperu, κατασκευάστηκε πριν από τέσσερις δεκαετίες για τη μεταφορά αργού πετρελαίου από την περιοχή του Αμαζονίου στα λιμάνια της Piura, στην ακτή.

 Σύμφωνα με την Petroperu, η διαρροή ήταν αποτέλεσμα σκόπιμης ενέργειας, με τομή 21 εκατοστών στον αγωγό.

Σε επίπεδα – ρεκόρ έφτασε η αποψίλωση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου το πρώτο επτάμηνο του 2022. Αυτό προκύπτει από τα προκαταρκτικά κυβερνητικά στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν την Παρασκευή και τα οποία επικαλείται το Reuters.

Τα κυβερνητικά δορυφορικά δεδομένα έδειξαν ότι 5.474 τετραγωνικά χιλιόμετρα αποψιλώθηκαν από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο, αριθμός αυξημένος κατά 7,3% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη καταστροφή από το 2015, οπότε και άρχισαν να τηρούνται στοιχεία με την ίδια μεθοδολογία.

Μόνο τον Ιούλιο, η αποψίλωση των δασών ανήλθε σε 1.487 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου στα ίδια επίπεδα με τον αντίστοιχο μήνα του 2021.

Οι ευθύνες Μπολσονάρου

Περιβαλλοντολόγοι και εμπειρογνώμονες κατηγορούν τον πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου για την ανατροπή των περιβαλλοντικών προστατευτικών μέτρων, ανοίγοντας τον δρόμο στους υλοτόμους και τους κτηνοτρόφους να αποψιλώσουν παράνομα περισσότερο τον Αμαζόνιο.

«Τα στοιχεία σοκάρουν αλλά δεν εκπλήσσουν» δήλωσε ο Marcio Astrini, επικεφαλής της τοπικής περιβαλλοντικής ομάδας Climate Observatory, προσθέτοντας ότι η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών στον Αμαζόνιο είναι συνέπεια των κυβερνητικών πολιτικών που μείωσαν την προστασία.

Το γραφείο του Μπολσονάρου διαβίβασε αίτημα σχολιασμού του Reuters στο υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο δεν απάντησε αμέσως.

Τα τελευταία στοιχεία έρχονται καθώς η Βραζιλία πλησιάζει στη χειρότερη περίοδο της ετήσιας καύσης στον Αμαζόνιο, όταν οι κτηνοτρόφοι και οι αγρότες συχνά βάζουν φωτιά σε περιοχές που αποψιλώθηκαν νωρίτερα μέσα στο έτος. Τα στοιχεία της εθνικής υπηρεσίας διαστημικών ερευνών Inpe δείχνουν ότι οι πυρκαγιές στην περιοχή τείνουν να κορυφώνονται τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο.

Πηγή: ΟΤ