Την αποφυλάκιση των αυτόκλητων «σερίφηδων» του Έβρου που το καλοκαίρι αιχμαλώτισαν μετανάστες στη διάρκεια των πυρκαγιών, ζητά η Εισαγγελέας.
Όπως μεταδίδει το voria.gr, η αντεισαγγελέας Αλεξανδρούπολης προτείνει στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών την αποφυλάκιση των τριών προσωρινά κρατούμενων, αποκαλούμενων «σερίφηδων» του Έβρου, οι οποίοι κατηγορούνται για μία σειρά από αδικήματα όταν τον περσινό Αύγουστο φυλάκισαν 13 μετανάστες και πρόσφυγες σε ένα τρέιλερ – κλουβί που περιέφεραν σε δασικές περιοχές της Αλεξανδρούπολης ανεβάζοντας και σχετικά βίντεο στο facebook και υποδεικνύοντάς τους σαν «εμπρηστές του δάσους».
Στην πρότασή της προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ζήτησε την παραπομπή τους σε δίκη για όσα υπέστησαν οι άτυχοι μετανάστες που έπεσαν στα χέρια τους. Ζητώντας να αντικατασταθεί η προσωρινή τους κράτηση με περιοριστικούς όρους, όπως άλλωστε είχε πράξει μετά τη σύλληψή τους αφού απολογήθηκαν, αφιερώνει ένα μεγάλο τμήμα της πρότασής της στην ανάλυση των επιχειρημάτων της για την αποφυλάκιση των τριών κατηγορουμένων μέχρι τη δίκη. Πηγή: www.rosa.gr
19 Αυγούστου 2023. Φωτιά ξεσπά από κεραυνό στην περιοχή Μελία, βόρεια της Αλεξανδρούπολης. Για την κατάσβεσή της φθάνουν στο σημείο δώδεκα οχήματα της Πυροσβεστικής με 44 άνδρες, ενώ ρίψεις νερού πραγματοποιούν τρία αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο.
20 Αυγούστου 2023. Η φωτιά προχωράει πολύ γρήγορα. Φθάνει νότια, στο Αετοχώρι. Καίει σπίτια και την ιστορική εκκλησία του χωριού. Η Εγνατία Οδός, στην κατεύθυνση προς το βόρειο τμήμα του Νομού Εβρου, κλείνει.
21 Αυγούστου 2023. Νέα εστία φωτιάς στη θέση Γκίμπρενα, εντός του δάσους της Δαδιάς. Απειλεί σπίτια και περιουσίες. Εκκενώνεται το χωριό Αβαντας. Καθώς η φωτιά πλησιάζει την Αλεξανδρούπολη, μηνύματα από το «112» στέλνονται προς τους κατοίκους με την οδηγία να παραμείνουν στα σπίτια τους έχοντας τα παράθυρα κλειστά. Αργά το βράδυ αρχίζει μια τιτάνια, πρωτοφανής επιχείρηση για την εκκένωση του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της πόλης.
«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα αφήναμε ως χώρα να χαθεί αυτός ο παράδεισος», λέει στην «Κ» ο φωτογράφος Σάκης Γιούμπασης, ο οποίος βρέθηκε στον Εβρο τις πρώτες ημέρες της καταστροφικής πυρκαγιάς.
Ο φωτογράφος Σάκης Γιούμπασης, που ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, φθάνει στην Αλεξανδρούπολη εκείνη τη νύχτα. Οταν είχε μάθει για το ξέσπασμα της πυρκαγιάς πριν από τρεις ημέρες, είχε υποτιμήσει τη δυναμική της. Βλέποντάς την όμως να φουντώνει ολοένα και περισσότερο και να απειλεί την πόλη όπου διαμένουν οι γονείς του, σπεύδει στο πλευρό τους. Φωτογραφίζει αρχικά από εδάφους. Στις 27 Αυγούστου, όταν οι φλόγες φθάνουν στη Λευκίμμη, συνειδητοποιεί, όπως και πολλοί ντόπιοι, ότι η φωτιά είναι ασταμάτητη. Ο Εβρος είναι η γενέτειρά του και η Λευκίμμη το χωριό του παππού και της γιαγιάς του, των παιδικών αναμνήσεών του. Το μυαλό του κατακλύζεται από εικόνες: χαρούμενες στιγμές, βόλτες με τα ποδήλατα, εκδρομές και παιχνίδια στο δάσος. Στο δάσος που πια δεν υπάρχει και πιθανότατα δεν θα υπάρξει ξανά.
Αποφασίζει να καταγράψει με drone την καταστροφή, ξεκινώντας από τις περιοχές όπου η πύρινη λαίλαπα έχει ήδη περάσει. Μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου, όταν η φωτιά τίθεται πια υπό έλεγχο μην έχοντας τίποτα άλλο να «καταπιεί», έχει συγκεντρώσει ένα συγκλονιστικό υλικό από την καμένη γη, η οποία έχει έκταση μεγαλύτερη των 935.000 στρεμμάτων. Τόσα κάηκαν μέσα σε δεκαεπτά ημέρες και ακριβώς αυτός είναι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ του, «Εβρος 17 μέρες μετά», διάρκειας 17 λεπτών, που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα του 26oυ Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (έχει ενταχθεί στις προβολές του «Πλατφόρμα+»).
«Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα αφήναμε ως χώρα να χαθεί αυτός ο παράδεισος», λέει ο φωτογράφος Σάκης Γιούμπασης.
Τι τον έκανε να δημιουργήσει αυτό το «χειροποίητο» φιλμ; «Ο θυμός. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα αφήναμε ως χώρα να χαθεί αυτός ο παράδεισος», μας λέει και εξηγεί γιατί επέλεξε να χρησιμοποιήσει μόνο εικόνες από ψηλά. «Για να αποτυπώσω καλύτερα το μέγεθος της καταστροφής και να ευαισθητοποιήσω όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Αν και δεν είμαι αισιόδοξος, για να είμαι ειλικρινής. Το μεγαλύτερο ποσοστό των συμπολιτών μας ξεχνά πολύ εύκολα. Τα πάντα…» σημειώνει. Στο ντοκιμαντέρ του, τα πλάνα δεν συνοδεύονται από τη φωνή ενός αφηγητή, αλλά μόνο από κείμενα που περιγράφουν τα δραματικά γεγονότα.
«Είναι τόσο “εύγλωττες” οι εικόνες που μια φωνή δεν θα πρόσθετε τίποτα», σημειώνει. Αυτό που θυμάται πιο έντονα από τις ημέρες της κινηματογράφησης είναι η όξινη μυρωδιά του καμένου. Τον ρωτάμε πώς είναι σήμερα η γη του Εβρου. «Τώρα που πλησιάζει η άνοιξη, η καμένη γη θα αρχίσει σιγά σιγά να πρασινίζει. Τα καμένα δέντρα, όμως, είναι ακόμη εκεί, βλέπεις τα κουφάρια τους και ξέρεις πως ποτέ δεν πρόκειται να “αναστηθούν”. Οσο για τους κατοίκους; Μετά το αρχικό σοκ και την πίκρα που τους έχει αφήσει η αναποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής να προστατέψει τον τόπο τους, είναι αποφασισμένοι να μείνουν στον Εβρο και να προσπαθήσουν να ξαναφτιάξουν όσα έχασαν», καταλήγει.
Την απαλλαγή των 13 μεταναστών και προσφύγων που είχαν «συλλάβει» οι αυτόκλητοι σερίφηδες εν μέσω της καταστροφικής πυρκαγιάς στον Έβρο, τον περασμένο Αύγουστο, αποφάσισε ομόφωνα το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Αλεξανδρούπολης.
Σύμφωνα με το voria.gr, οι δικηγόροι των Σύρων προσφύγων, Κατερίνα Γεωργιάδου και Γιάννης Πατζανακίδης, τονίζουν σε ανακοίνωσή τους πως «κατέρρευσε με πάταγο η κατηγορία της απόπειρας εμπρησμού για τους 13 πρόσφυγες θύματα απαγωγής».
«Το μοναδικό στοιχείο που βασιζόταν η κατηγορία ήταν οι καταθέσεις των τριών «αυτόκλητων σερίφηδων» δραστών της σε βάρος των 13 προσφύγων αρπαγής και εγκλεισμού σε τρέιλερ, τις οποίες καταθέσεις οι δικαστές του Συμβουλίου, συντασσόμενοι με την εισαγγελική πρόταση, αξιολόγησαν όχι μόνο αναξιόπιστες αλλά και αντιβαίνουσες στη κοινή λογική. Οι ισχυρισμοί σε βάρος των 13 προσφύγων ήταν ότι προσπάθησαν να προκαλέσουν σπινθήρα με μαχαίρι, που αφενός, όπως δέχεται το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών είναι ατελέσφορο και ενάντια στα διδάγματα της κοινής πείρας και αφετέρου δεν βρέθηκε κανένα μαχαίρι από την έρευνα της αστυνομίας. Επίσης κατά τον εργαστηριακό έλεγχο δεν βρέθηκε δείγμα γενετικού υλικού κανενός από τους 13 πρόσφυγες στα λάστιχα ή στις παλέτες που υπήρχαν σε εκείνη την περιοχή ενώ οι 13 πρόσφυγες βρίσκονταν εκεί μαζί με γυναίκες και παιδιά, όπως προκύπτει από φωτογραφικό υλικό, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι πρόσφυγες και όχι επίδοξοι εμπρηστές», εξηγούν οι δύο συνήγοροι υπεράσπισης στην ανακοίνωσή τους.
Και προσθέτουν: «Η κακοστημένη προσπάθεια κάποιων να εμφανίσουν τους πρόσφυγες ως υπαίτιους για την πρωτοφανή πυρκαγιά του Έβρου κατέρρευσε με πάταγο. Ο ρατσισμός χρησιμοποιήθηκε από την ακροδεξιά για να διχάσει και να αυξήσει την επιρροή της και από την κυβέρνηση για να κρύψει τις ευθύνες της. Την περίοδο εκείνη μαθαίναμε ότι συγγενείς άλλης ομάδας προσφύγων που βρήκαν τραγικό θάνατο στον Έβρο, καθώς απανθρακώθηκαν από τη φωτιά, ήλπιζαν οι άνθρωποι τους να είναι στην ομάδα των 13 προσφύγων που είχαν απαχθεί καθώς οι εικόνες του βαν με τους στοιβαγμένους πρόσφυγες έκαναν το γύρο του κόσμου, γιατί αυτό θα σήμαινε ότι είναι ζωντανοί και δεν έχουν καεί στην προσπάθεια για μια καλύτερη ζωή».
Συμπληρώνουν ότι «οι πρόσφυγες όμως δεν βάζουν τις φωτιές. “Και τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς βαρβάρους οι άνθρωποι αυτοί ήταν μια κάποια λύσις». Η πραγματική λύση είναι να δυναμώσουμε την αλληλεγγύη μας στους πιο ευάλωτους/ες και να αντισταθούμε στην πολιτική που ευθύνεται για την περιβαλλοντική καταστροφή και τη ρατσιστική βία».
«Για άλλη μια φορά θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους χιλιάδες πολίτες που εκδήλωσαν την αλληλεγγύη τους στους εντολείς μας και στον αγώνα τους για δικαίωση», καταλήγουν.
Την εκπόνηση μιας καινοτόμου μελέτης αποκατάστασης για όλα τα δασικά οικοσυστήματα του Έβρου που επλήγησαν από την πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού ανέλαβε, με ίδιους πόρους, το WWF Ελλάς. Η μελέτη, που εκπονείται με τη σύμφωνη γνώμη και τη συνεργασία της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), έχει ως στόχο τη συνολική θεώρηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς που έκαιγε για 16 συνεχόμενες ημέρες στην περιοχή και που επηρέασε περισσότερα από 935.000 στρέμματα, καθώς και την υποβολή συγκεκριμένων μέτρων και δράσεων αποκατάστασης.
Η σχέση του WWF Ελλάς με την περιοχή του Έβρου και ειδικότερα με το δάσος της Δαδιάς, είναι μια σχέση ζωής. Οι δράσεις προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή ήταν αυτές που καθιέρωσαν την οργάνωση στην Ελλάδα, με ενεργή παρουσία στην περιοχή για 30 συναπτά έτη, έως και το 2022, οπότε και τις δράσεις για την προστασία της πλούσιας βιοποικιλότητας της Θράκης ανέλαβε η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης (ΕΠΒΘ), πάντα με την συνεχιζόμενη στήριξη και συνεργασία του WWF Ελλάς.
Στο πλαίσιο αυτό, το WWF δεν θα μπορούσε να μην είναι παρόν στην επόμενη μέρα, μετά την πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά στην περιοχή.
Ο κεντρικός στόχος της μελέτης είναι να αποκατασταθούν τα δάση του Έβρου που έχουν πληγεί, υποστηρίζοντας τόσο την τοπική κοινωνία, όσο και την πλούσια και μοναδική βιοποικιλότητα που φιλοξενούν. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη, όσο και σύνθετη μελέτη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Απριλίου 2024, με βασικό σκοπό να λειτουργήσει ως ένας οδικός χάρτης που θα ορίσει τις προτεραιότητες και τις κατευθύνσεις για την αποκατάσταση των πληγέντων δασικών οικοσυστημάτων.
Ειδικότερα, για να το πετύχει αυτό, η μελέτη:
Α. θα θέσει τους κύριους άξονες, πάνω στους οποίους θα προταθούν και θα εκπονηθούν οι επιμέρους μελέτες εφαρμογής,
Β. θα αποτυπώσει χωρικά τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν,
Γ. θα υποδείξει ποια είναι τα αναγκαία άμεσα διαχειριστικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν
Δ. θα αναλύσει και θα ιεραρχήσει όλες τις εκτάσεις που θα χρειαστούν τεχνητή αναδάσωση και
Ε. θα προβεί σε λεπτομερή μελέτη εφαρμογής της αναδάσωσης για τουλάχιστον 4.000 στρέμματα από αυτές.
Επιπρόσθετα, το WWF Ελλάς σε συνεργασία με την ΕΠΒΘ θα αναδασώσει ένα μέρος της αναγκαίας έκτασης από αυτά που η μελέτη θα υποδείξει.
Η συγκεκριμένη μελέτη χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από πόρους που είχε ήδη εξασφαλίσει το WWF Ελλάς από το διεθνές δίκτυο της οργάνωσης, πριν την τελευταία πυρκαγιά, για δράσεις υλοτομίας, με σκοπό την επαναδημιουργία των απαραίτητων δασικών διακένων. Ωστόσο, μετά την τεράστια οικολογική καταστροφή που σημειώθηκε πέρυσι το καλοκαίρι στην περιοχή, αποφασίστηκε οι πόροι αυτοί να αναδρομολογηθούν και να αξιοποιηθούν για την αποκατάσταση της περιοχής.
Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον μεγάλο στόχο της μελέτης να συμβάλλει στη δημιουργία ενός πολυλειτουργικού και ανθεκτικού δάσους, όσο και τη συνθετότητά της, για την εκπόνησή της συμπράττουν πολλοί και σημαντικοί φορείς και επιστήμονες. Στη συγγραφική ομάδα συμμετέχουν επιστήμονες από τα τμήματα δασολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και ειδικοί επιστήμονες από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Παράλληλα, δημιουργήθηκε μια επιστημονική επιτροπή, η οποία συμμετέχει σε διάφορες φάσεις διαβούλευσης για τη μελέτη, αποτελούμενη από μέλη των κεντρικών και τοπικών Δασικών Υπηρεσιών, του ΟΦΥΠΕΚΑ και του ΔΠΘ. Επιπλέον, βασικό ρόλο στην όλη μελέτη δεν θα μπορούσε να μην έχει η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης που έτσι κι αλλιώς αναπτύσσει περιβαλλοντικές δράσεις στην περιοχή, καθώς και το μελετητικό γραφείο ForestPlan που μαζί με το WWF Ελλάς έχουν το γενικότερο συντονισμό της όλης διαδικασίας.
Ο γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας δήλωσε: «Η πυρκαγιά αυτή αποτελεί μια μαύρη και τραγική σελίδα στη σύγχρονη ιστορία του Έβρου. Το δάσος της Δαδιάς και γενικότερα η περιοχή της Θράκης έχει μια ιδιαίτερη σημασία για το WWF και έχει συνδεθεί με την ταυτότητα της οργάνωσης και την έως τώρα πορείας μας. Γι’ αυτό, η συμμετοχή μας στην αποκατάσταση της περιοχής ήταν δεδομένη για εμάς. Ελπίζουμε πως θα καταφέρουμε να βοηθήσουμε, τόσο με την εκπόνηση της μελέτης, όσο και με τις αναγκαίες δράσεις που θα ακολουθήσουν. Τώρα είναι η στιγμή της συνεργασίας και συστράτευσης δυνάμεων για να ξαναδώσουμε ζωή στον Έβρο».
Παράλληλα με τη μελέτη αποκατάστασης των δασικών οικοσυστημάτων, η ΕΠΒΘ και το WWF Ελλάς, ολοκληρώνουν αυτό το διάστημα μία ακόμα μελέτη που αφορά στη διερεύνηση των δυνατοτήτων ενεργειακής αξιοποίησης των δασικών υπολειμμάτων του Εθνικού Πάρκου Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου. Η μελέτη αυτή αποτελεί τη βάση για έναν γενικότερο οδηγό διαχείρισης της δασικής βιομάζας, που σε συνδυασμό με άλλες παρόμοιες προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια από άλλους φορείς, μπορούν να αποτελέσουν τον οδικό χάρτη γι’ αυτό το περίπλοκο και τόσο καίριας σημασίας ζήτημα.
Iατροδικαστής και ψυχίατροι ερευνούν τις τελευταίες στιγμές των μεταναστών, που έχασαν τη ζωή τους από την πυρκαγιά στον Έβρο, το περασμένο καλοκαίρι.
Το μεσημέρι της Τρίτης 22 Αυγούστου, κλιμάκιο του ανακριτικού τμήματος της Πυροσβεστικής μαζί με τον ιατροδικαστή Αλεξανδρούπολης, καθηγητή Παύλο Παυλίδη, ακολούθησαν έναν ορεινό δρόμο έξω από το χωριό του Άβαντα. Η μεγάλη φωτιά που κατέστρεψε τον νότιο Έβρο, μαινόταν ήδη για τέταρτη μέρα. Σε ένα ανηφορικό σημείο, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ένα εγκαταλελειμμένο μαντρί, βρέθηκαν 18 σοροί.
Ήταν μετανάστες, νεαροί άντρες, ανάμεσά τους κάποιοι ανήλικοι, που είχαν περάσει τις προηγούμενες μέρες τα ελληνο-τουρκικά σύνορα και προσπαθούσαν να φτάσουν στην ενδοχώρα από το βουνό, αποφεύγοντας την Εγνατία Οδό. Ο ιατροδικαστής και οι πυροσβέστες που έκαναν την αυτοψία, ξεκίνησαν την καταγραφή από το χαμηλότερο σημείο του δρόμου προς το ψηλότερο. Περίπου στο μέσο της διαδρομής, οκτώ από τους νεκρούς βρέθηκαν αγκαλιασμένοι. «Είναι κάτι που έβλεπα για πρώτη φορά», είπε στο NEWS24/7 ο ιατροδικαστής Παυλίδης.
Ο ίδιος εργάζεται τα τελευταία 24 χρόνια στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης. Έχει εξετάσει περίπου 800 σορούς μεταναστών, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στην ελληνική πλευρά των συνόρων. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για τους νεκρούς που έχουν καταγράψει οι τουρκικές αρχές. Ο καθηγητής Παυλίδης κρατά στο γραφείο του τα προσωπικά αντικείμενα των νεκρών, οι περισσότεροι από τους οποίους παραμένουν για καιρό στο νεκροτομείο με την ένδειξη «αγνώστων στοιχείων».
Ένα μενταγιόν ή ένα δαχτυλίδι είναι το πρώτο στοιχείο, πριν από την επίσημη επιβεβαίωση μέσω DNA, για κάποιον συγγενή στην άλλη άκρη του κόσμου που αναζητά τον άνθρωπό του. Τα μεταλλικά αντικείμενα αναγνωρίζονται από τους συγγενείς και – το πιο σημαντικό -δεν καταστρέφονται αν παραμείνουν για καιρό στο νερό ή αν εκτεθούν στη φωτιά.
Ο καθηγητής Παυλίδης, μια ψιλόλιγνη φιγούρα με λευκή στολή, που καπνίζει πολύ, έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις στα μεγαλύτερα Μέσα του κόσμου. Στα σχεδόν 20 χρόνια επικοινωνίας με τον γράφοντα, διατηρεί την ίδια απροσποίητη ισορροπία μεταξύ της αίσθησης καθήκοντος και ενός εσωτερικού ηθικού κώδικα. Είναι μία μοναδική περίπτωση για τα ελληνικά δεδομένα.
Ο ίδιος άνθρωπος έχει εξετάσει νεκρούς μετανάστες από πνιγμό, υποθερμία, τροχαία και σιδηροδρομικά δυστυχήματα, παλαιότερα από νάρκες κατά προσωπικού. Τον περασμένο Αύγουστο στον Άβαντα έκανε την πρώτη αυτοψία του σε περιστατικό με ανθρώπους που βρέθηκαν αγκαλιασμένοι στο βουνό μετά την πυρκαγιά. Καθισμένος σήμερα στο γραφείο του, θυμάται όλες τις λεπτομέρειες. «Ετοιμάζουμε, με τη συνεργασία ψυχιάτρων του νοσοκομείου, μία μελέτη ειδικά για αυτό που θα λέγαμε τρόμο του επικείμενου θανάτου».
Νεκροί άνθρωποι έχουν βρεθεί αγκαλιασμένοι στην Ελλάδα σε μεγάλες καταστροφές – οι εγκλωβισμένοι στο οικόπεδο στο Μάτι, η μητέρα με τα τέσσερα παιδιά στην πυρκαγιά στην Ηλεία. «Το αντιμετωπίζουμε ως μαζική καταστροφή σε περίοδο ειρήνης», λέει στο NEWS24/7 η Βαλέρια Καρακάση, ψυχίατρος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης, με εξειδίκευση στην ψυχιατροδικαστική, μέλος της ομάδας που θα συντάξει την περιγραφή και θα σχολιάσει επιστημονικά την περίπτωση των νεκρών στον Άβαντα.
Η ίδια εξηγεί ότι σε αντίστοιχες περιπτώσεις διεγείρεται το λεγόμενο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, δηλαδή το τμήμα του αυτόνομου νευρικού συστήματος που προετοιμάζει τον ανθρώπινο οργανισμό απέναντι στον κίνδυνο και την απειλή. «Είμαστε τότε έτοιμοι να δώσουμε μια απάντηση μάχης ή φυγής, αλλιώς “Fight-or-Flight”, όπως είναι ο διεθνής ιατρικός ορισμός», λέει η κυρία Καρακάση.
Οι οκτώ μετανάστες που βρέθηκαν αγκαλιασμένοι μετά τη φωτιά στον Έβρο, είχαν εγκλωβιστεί. Απέμεινε η μάχη. Στην πραγματικότητα, καμία μάχη δεν μπορούσαν να δώσουν. Αγκαλιάστηκαν ενστικτωδώς, πιθανώς για να πάρουν δύναμη, να κρυφτούν ή να προστατευτούν. Ή να μην πεθάνουν μόνοι. Ποιος μπορεί να το πει; Η ελληνική βιβλιογραφία δεν είναι θεωρείται ιδιαίτερα πλούσια.
Η ιατροδικαστική εξέταση έδειξε ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι χτυπήθηκαν από το θερμικό κύμα της πυρκαγιάς. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι νεκροί μοιάζουν με κούκλες μιας βιτρίνας ρούχων. Άκαμπτες ανθρώπινες φιγούρες με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά στο πρόσωπο και τα άκρα. Ο ιατροδικαστής Παύλος Παυλίδης ανοίγει πάνω στο γραφείο του ένα από τα κουτιά με τα προσωπικά αντικείμενα των νεκρών στον Άβαντα.
Η ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΔΕΙΞΕ ΟΤΙ ΟΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΧΤΥΠΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΡΜΙΚΟ ΚΥΜΑ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ. ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΚΟΥΚΛΕΣ ΜΙΑΣ ΒΙΤΡΙΝΑΣ ΡΟΥΧΩΝ.
Σταματά στο σακουλάκι με ημερομηνία 23/8/2023 και κωδικό AL002 – Alexandroupoli 2. Ανήκει σε έναν από τους μετανάστες που βρέθηκαν αγκαλιασμένοι Έχει διασωθεί το ρολόι χειρός και ένα δαχτυλίδι με τετράγωνη πέτρα. Από την ίδια σκηνή, κράτησε ένα κινητό, λιωμένο από τη φωτιά, πάνω στο οποίο έμεινε κολλημένο ένα φυλλαράκι. Κομματάκια από τις στάχτες θολώνουν το σακουλάκι και πέφτουν στη λευκή κόλλα χαρτιού πάνω στο γραφείο του.
Εκτός από τους 18 στον Άβαντα, άλλοι δύο μετανάστες έχασαν τη ζωή τους τις ίδιες μέρες στον Έβρο – ένας στη Λευκίμμη κι ένας στο δάσος της Δαδιάς. Έως σήμερα έχουν αναγνωριστεί επτά μετανάστες με τη μέθοδο ανάλυσης DNA. Είναι Σύροι και δύο αδέρφια από τον Λίβανο, οι τελευταίοι ηλικίας 16 και 20 ετών. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times τον περασμένο Οκτώβριο, ορισμένοι εξ αυτών είχαν περάσει ξανά στην Ελλάδα, όμως επαναπροωθήθηκαν παράνομα στην Τουρκία.
Έως σήμερα δύο σοροί έχουν αποδοθεί στις οικογένειες των νεκρών και οι υπόλοιπες φυλάσσονται στο νεκροτομείο του Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης. Για τον επαναπατρισμό των σορών των δύο αδελφών από τον Λίβανο έχει ενεργοποιηθεί τις τελευταίες μέρες ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός.
«Εδώ κάνουμε απλώς τη δουλειά μας. Σε αυτό δεν χωρά το συναίσθημα», λέει ο καθηγητής Παυλίδης. Γνωρίζει ότι δεν κάνει απλώς τη δουλειά του. Στην Αλεξανδρούπολη το πρωί της Πέμπτης έκανε τσουχτερό κρύο. Αν έκλεινες τα μάτια προς τον ήλιο, όμως, ήταν μια γλυκιά αίσθηση.
Πάνω από 1,6 εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής έκτασης είναι ο απολογισμός των φετινών δασικών πυρκαγιών σύμφωνα με την πρώτη οικολογική αποτίμηση του WWF Ελλάς στις 6/9. Τα 935.000 στρέμματα από τη συνολική αυτή έκταση βρίσκονται στον Νομό Έβρου που καιγόταν για 16 συνεχόμενες ημέρες, κάνοντας την πυρκαγιά αυτή μία από τις σημαντικότερες από οικολογικής άποψης, αλλά και τη μεγαλύτερη από θέμα έκτασης που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα μας, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πέραν των ανθρώπων που χάθηκαν άδικα, των χιλιάδων ζώων που κάηκαν και των αμέτρητων περιουσιών που καταστράφηκαν, ο απολογισμός είναι αποκαρδιωτικός και για το φυσικό περιβάλλον. Όπως σημειώνει το WWF, από τις φετινές πυρκαγιές επλήγησαν ιδιαίτερα οι προστατευόμενες περιοχές. Ειδικότερα, έχουν επηρεαστεί συνολικά πάνω από 700.000 στρέμματα σε 23 Προστατευόμενες Περιοχές (χωρίς να υπολογίζονται οι νέες εκτάσεις που επηρεάστηκαν μετά τις 3 Σεπτεμβρίου που ήταν η τελευταία γεωχωρική καταγραφή από την πυρκαγιά του Έβρου).
Αυτές περιλαμβάνουν 18 περιοχές Natura 2000 και 5 Καταφύγια Άγριας Ζωής, ενώ ταυτόχρονα, επηρεάστηκαν 3 σημαντικότατα Εθνικά Πάρκα (Δαδιάς-Λευκίμης-Σουφλίου, Δέλτα Έβρου και Χελμού-Βουραϊκού), καθώς και ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας. Επιπρόσθετα, εντός αυτών των προστατευόμενων περιοχών, καταγράφονται συνολικά πάνω από 200.000 στρέμματα διπλοκαμένων εκτάσεων, δηλαδή εκτάσεων που έχουν πληγεί από αλλεπάλληλες πυρκαγιές εντός μόνο της τελευταίας 20ετίας.
Δεδομένο πολύ σημαντικό, μιας και οι ανεπτυγμένοι μηχανισμοί φυσικής αναγέννησης που φέρουν κάποια από αυτά τα οικοσυστήματα εξαντλούνται μετά από απανωτές πυρκαγιές και εφόσον αυτές συμβούν μέσα σε διάστημα 20 χρόνων. Συνεπώς, οι περιοχές αυτές θα χρειαστούν επιστημονική παρακολούθηση για τα επόμενα έτη, ώστε να γίνει σαφές αν η ανθρώπινη βοήθεια (αναδάσωση) κρίνεται απαραίτητη για την αποκατάστασή τους. Έχοντας βέβαια την πρόσφατη εμπειρία του πώς αντιμετωπίστηκε η Βόρεια Εύβοια μετά τις πυρκαγιές του 2021, δεν πρέπει να είμαστε και πολύ αισιόδοξοι. Αφού ο χαμηλός προϋπολογισμός για αναδασώσεις κρύφτηκε πίσω από το στρατηγικής σύλληψης επιχείρημα ότι η Φύση θα «καθαρίσει», μιας και το δάσος αναγεννιέται από μόνο του…
Ενώ οι συγκρίσεις με τις προηγούμενες καταστροφικές χρονιές του 2007 και του 2021, σταματάνε στο μέγεθος, μιας και οι ποιοτικές διαφορές είναι μεγάλες και σχετίζονται με το ότι:
Οι φωτιές που ξέσπασαν από τον Ιούλιο του 2023 έως και σήμερα, έχουν μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά
Έχουν επηρεάσει για πρώτη φορά τόσο μαζικά, αρχέγονα (ώριμα) δασικά οικοσυστήματα στα βόρεια της χώρας, πολλά από τα οποία παρουσιάζουν δυσκολίες στη φυσική τους αποκατάσταση
Για πρώτη φορά έχουν επηρεαστεί τόσες πολλές προστατευόμενες περιοχές. Κάποιες εξ αυτών έχουν διεθνή σημασία με σημαντικότατα ενδιαιτήματα για την πανίδα και με δασικά οικοσυστήματα, που είτε δεν έχουν φυσικούς μηχανισμούς αναγέννησης (π.χ. Μαύρη Πεύκη στον Έβρο), είτε τους έχουν εξαντλήσει μετά από απανωτές πυρκαγιές (π.χ. Ρόδος, Πάρνηθα, Έβρος, Κέρκυρα, Αιγιαλεία)
Απειλή ή ευκαιρία;
Με την Κλιματική Αλλαγή να προβάλλεται ως η μόνη δικαιολογία, αλλάζοντας μάλιστα και το ενεργειακό μείγμα για την αντιμετώπιση της και μετατρέποντας τα όλα σε «Πράσινα», ενώ την ίδια ώρα αφήνουμε τα δάση να καίγονται, μάλλον θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα πως στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, κοιτάμε ως χώρα, την ανεμογεννήτρια και (κυριολεκτικά) χάνουμε το δάσος. Αφού η προστασία και συντήρηση τους είναι αποδεδειγμένα εξισορροπητικός παράγοντας για το περιβάλλον και την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, καθώς και της μείωσης των συνεπειών της για τα Κράτη και τους προϋπολογισμούς τους.
Η περίπτωση της Δαδιάς
Τo Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας, λόγω του μεγάλου αριθμού σπάνιων ειδών αρπακτικών πουλιών. Η συνολική έκταση του είναι 428.000 στρέμματα (ΚΥΑ 35633/2066) από τα οποία τα 72.900 αποτελούν τις 2 ζώνες προστασίας της φύσης (ζώνες Α1 και Α2). Το «μωσαϊκό» τοπίων που διαμορφώνεται από δάση πεύκης και δρυός, τα οποία διακόπτονται από ξέφωτα, βοσκοτόπια και καλλιεργούμενες εκτάσεις, αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για τα αρπακτικά πουλιά. Στο Εθνικό Πάρκο συναντώνται τρία από τα τέσσερα είδη Γύπα της Ευρώπης: Μαυρόγυπας, Όρνιο και Ασπροπάρης, αφού ο Γυπαετός απαντάται μόνο στην Κρήτη. Παράλληλα φιλοξενεί τη μοναδική πολυπληθή αναπαραγόμενη αποικία Μαυρόγυπα στα Βαλκάνια.
Πέρα από μια γενική εικόνα, ακόμα δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα για τη ζημιά που προκάλεσε η πυρκαγιά. Πρακτικά το Εθνικό Πάρκο έχει καεί. Με εξαίρεση ένα Δρυοδάσος στο βόρειο κομμάτι πάνω από το Σουφλί, στο οποίο και τελειώνει το περίγραμμα του Εθνικού Πάρκου, μιας και τα δάση του Έβρου συνεχίζονται Βόρεια και Δυτικά του Νομού.
Ό,τι έχει μείνει άκαυτο, είναι κάποιες νησίδες που είχαν επιβιώσει από την περσινή φωτιά. Κι αυτό επειδή πέρσι επικρατούσε άπνοια και γι’ αυτό διασώθηκαν τα δέντρα σε αυτές. Φέτος επειδή φυσούσε και η φωτιά είχε ορμή, όταν δεν συναντούσε καύσιμη βλάστηση στο έδαφος (επειδή είχε καεί πέρυσι), δεν έκαιγε τα ψηλότερα δέντρα. Κι έτσι η επικάλυψη των δύο φωτιών (πέρσι και φέτος) στις νησίδες αυτές είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια «μόνο» ενός 20-25%.
Το νότιο τμήμα του Εθνικού Πάρκου από τη Λευκίμμη μέχρι τα Κοίλα, είχε καεί και το 2011. Οπότε και η ζημιά είναι ακόμα μεγαλύτερη στο κομμάτι αυτό.
Το δάσος έχει κάποιες δυνατότητες να αναγεννηθεί μετά από μια φωτιά, αρκεί να περνάνε 15-30 χρόνια. Όταν η φωτιά ξαναπερνά μετά από 10-12 χρόνια, δυσκολεύει πάρα πολύ τη φυσική αναγέννηση.
Η εικόνα του νεαρού Μαυρόγυπα
Η εικόνα του Μαυρόγυπα στην άσφαλτο με φόντο τα καμένα, την επόμενη του σβησίματος της φωτιάς, είχε σοκάρει το Πανελλήνιο. Παρόλα αυτά, η πραγματικότητα ήταν λιγότερο τραγική. Κι αυτό γιατί το συγκεκριμένο πουλί ήταν νεαρό χωρίς μεγάλη εμπειρία στο πέταγμα. Τον πρώτο καιρό τα διαστήματα πτήσης δεν είναι μεγάλα μιας και τα νεαρά πουλιά έχουν την ανάγκη να σταματούν και να ξεκουράζονται.
Οι φωλιές για τα πουλιά δεν είναι όπως για τους ανθρώπους τα σπίτια τους. Ακόμα και χωρίς να καταστραφεί το δέντρο που έχουν φτιάξει τη φωλιά τους μπορεί την επόμενη χρονιά να την φτιάξουν σε άλλο. Αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχουν διαθέσιμα δέντρα ώστε να μπορούν τα πουλιά να φτιάχνουν σε αυτά τις φωλιές τους.
«Η φύση δεν καταστρέφεται»
Το Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς ήταν ένα πρότυπο διαχείρισης. Με πολλές έρευνες, μελέτες, διδακτορικά όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα θα πρέπει να γίνει κι ένα πρότυπο αποκατάστασης. Η Δαδιά ήταν (και όλος ο Έβρος) ένας τόπος εξαιρετικής σημασίας για τη βιοποικιλότητα σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Ήταν ένα δάσος με μεγάλα δέντρα, μεγάλης ηλικίας, σε πολύ χαμηλά υψόμετρα, με πολύ μικρή ανθρώπινη παρέμβαση. Συνθήκη που ευνοεί την ανάπτυξη πολλών ειδών Πανίδας και Χλωρίδας. Παράδειγμα η Μαύρη Πεύκη που χρειάζεται υγρασία και φυτρώνει σε μεγάλα υψόμετρα.
Στο δάσος της Δαδιάς συναντούμε δύο είδη Πεύκης (όπως και σε όλο τον Έβρο): Τη Μαύρη και την Τραχεία. Η Τραχεία Πεύκη είναι μεσογειακό είδος μιας και συναντάται σε ξηρά μέρη. Η Μαύρη Πεύκη θέλει πιο υγρά μέρη. Οπότε και σε πιο χαμηλά μέρη στη Δαδιά, μέσα σε ρέματα που υπάρχει πιο πολύ υγρασία, μπόρεσε να ευδοκιμήσει, μαζί με διάφορα πλατύφυλλα (είδη Δρυός). Ψηλότερα, που το περιβάλλον είναι πιο ξηρό, ευδοκιμεί η Τραχεία Πεύκη που θέλει περισσότερη ζέστη και ο θάμνος Ερείκη ή Ρείκι που αξιοποιείται από τους μελισσοκόμους, αλλά είναι και πάρα πολύ εύφλεκτος.
Εξαιτίας κάποιας γενετικής ανωμαλίας η Μαύρη Πεύκη όταν μεγαλώνει στο δάσος της Δαδιάς, δεν σχηματίζει κορυφή στο τέλος της, αλλά «σπάει» ανοίγοντας, επιτρέποντας έτσι τον σχηματισμό μιας «ομπρέλας». Πάνω λοιπόν, σε αυτές τις πλατφόρμες μπορούσε ο Μαυρόγυπας (κυρίως) να φτιάξει τις (πολλών μέτρων) φωλιές του.
Αλλά και στον Μικρό Πυρήνα που δεν απαντάται η Μαύρη Πεύκη, οι Μαυρόγυπες φωλιάζουν στην Τραχεία Πεύκη. Στην Ισπανία φωλιάζουν σε Δρυοδάση.
Η ιδιαιτερότητα της Δαδιάς είναι ότι φιλοξενεί την τελευταία αποικία του Μαυρόγυπα στην Βαλκανική Χερσόνησο. Είδος που κάποτε ζούσε σε όλη τη Μεσόγειο και έχει εξαφανιστεί λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Αυτός ήταν και ο λόγος που η συγκεκριμένη περιοχή κηρύχτηκε προστατευόμενη τη δεκαετία του ’80. Ξεκίνησε με 4 ζευγάρια για να καταφέρει να φτάσει τα 35. Πέρα όμως από τους Γύπες,* στη Δαδιά φιλοξενείται πολύ μεγάλη ποικιλία (σε είδη και αριθμό) πουλιών στην Ευρώπη. Είτε, όπως ο Μαυρόγυπας που δεν μεταναστεύει, είτε αποδημητικά, όπως ο Ασπροπάρης (που κινδυνεύει πλέον με εξαφάνιση στην Ελλάδα, καθώς έχουν απομείνει τρία ζευγάρια στη Δαδιά και δύο στην περιοχή του Νέστου) που μεταναστεύει στην Κεντρική Αφρική (Σαχέλ) το Χειμώνα και επιστρέφει την Άνοιξη.
Το τι θα γίνει τα επόμενα χρόνια στη Δαδιά μένει να το δούμε. Βασικός παράγοντας να υπάρχει ικανή τροφική βάση για τρέφονται τα αρπακτικά πουλιά (λαγοί, χελώνες, φίδια, ποντίκια). Άρα το πρώτο που πρέπει να καταγραφεί είναι τι απέμεινε από την εδαφική πανίδα που συντηρεί τα αρπακτικά. Παρόλο που υφίσταται και ενισχυτική τροφοδοσία από την ταΐστρα που υπάρχει στον Μεγάλο Πυρήνα και συγκυριακά για τους επόμενους μήνες, τα καμένα ζώα.
*Οι Γύπες είναι η καθαριστές της φύσης. Πριν καταστεί υποχρεωτική η καύση των νεκρών ζώων, οι κτηνοτρόφοι τα άφηναν, καθώς και τα υπολείμματα σφαγών, σε ρεματιές, ώστε να πάνε οι Γύπες και να τα καταναλώσουν.
Τα Όρνια και οι Μαυρόγυπες ψάχνουν για τροφή σε μια ακτίνα 200 χλμ. φτάνοντας μέχρι την Βουλγαρία. Γι’ αυτό το λόγο και μεγάλο πρόβλημα για τα πουλιά αυτά αποτελούν τα αιολικά που βρίσκονται στην Ροδόπη και τον Έβρο. Με περισσότερες από 200 ανεμογεννήτριες κι ενώ συνεχίζουν να μπαίνουν καινούργιες, καταβάλλεται μια προσπάθεια να εξαιρεθούν τουλάχιστον κάποιες κρίσιμες -για την προστασία τους- περιοχές.
Τυχεροί στην ατυχία μας η φωτιά ξέσπασε τον Αύγουστο κι έτσι τα μικρά είχαν πετάξει από τις φωλιές τους. Οπότε και ο πληθυσμός των Γυπών δεν επηρεάστηκε σε αντίθεση με τα θηλαστικά στο έδαφος. Οι Γύπες φωλιάζουν τον Ιανουάριο και τα μικρά τους πετάνε τέλη Ιούλιου.
Η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου, Δαδιάς και Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Θράκης καταγράφει τις δυνατότητες που υπάρχουν για φώλιασμα στις εναπομείνασες νησίδες και σε περιοχές που κρίνονται κατάλληλες για φωλεοποίηση να δημιουργηθούν τεχνητές φωλιές (τεχνητές εξέδρες). Πλατφόρμες πολλών μέτρων πάνω σε στύλο που θα στηρίζονται περιμετρικά με συρματόσχοινα τοποθετημένα σε άκαυτα δέντρα. Μεγάλες δηλαδή κατασκευές που θα μεταφερθούν και τοποθετηθούν στο χώρο από ελικόπτερα, όπως γίνεται και για τους μεταλλικούς πυλώνες μεταφοράς ρεύματος.
Πρέπει να περιμένουμε 2-3 χρόνια για να καταγράψουμε τη συμπεριφορά των πουλιών στα άκαυτα κομμάτια. Όπως και το αν θα διατηρήσουν τις φωλιές τους σε καμένα πλέον δέντρα -τα οποία ναι μεν η φωτιά ξέρανε- αλλά που θα στέκονται για 3-4 χρόνια ακόμα πριν πέσουν. Σε αντίθεση με εκείνα που είναι μαύρα -έχοντας καεί εντελώς- και άρα χάσει τη στατικότητα τους.
Οπότε αν έχουν επιβιώσει πολλά χερσαία ζώα από τη φωτιά, από του χρόνου που θα βλαστήσει ξανά η χλωρίδα στο έδαφος και άρα θα υπάρχει πληθώρα τροφής για αυτά, θα αυξηθεί και ο αριθμός τους. Αν έχουν καεί τα περισσότερα αυτό θα αποτελέσει πρόβλημα.
Το δάσος θα επανέλθει, αλλά απαιτεί μεγάλο συντονισμό όλων των εμπλεκομένων, ώστε αφενός να περιοριστούν οι απώλειες (λόγω της μεγάλης βιοποικιλότητάς του) και αφετέρου, ώστε τα επόμενα 15 χρόνια κομμάτι-κομμάτι αυτό να βοηθηθεί στην αναδημιουργία του.
Υπεύθυνος για τον συντονισμό αυτό πλέον είναι ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.). Ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς κατήργησε το 2021 τους επτά κατά τόπους Φορείς Διαχείρισης ως αυτοτελείς οντότητες, δημιουργώντας τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. Ως σχεδιασμός δεν ήταν καινούργιος, απλά τότε ευοδώθηκε. Και σε ένα με ενάμιση χρόνο άρχισαν να αλλάζουν και οι διοικήσεις των τοπικών μονάδων. Προκειμένου να υπάρχει συνολικός σχεδιασμός ταυτόχρονα για όλους τους τέως Φορείς, νυν Μονάδες. Το προσωπικό παρέμεινε, χάθηκε όμως η τοπικότητα που είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων. Οι παλαιοί Φορείς γνωμοδοτούσαν για τα έργα και το Κράτος όφειλε να τη λάβει σοβαρά υπόψιν του. Κι ενώ ως αρμοδιότητα μεταφέρθηκε αρχικά και στο νέο σχήμα του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., λίγους μόνο μήνες αργότερα αφαιρέθηκε από αυτόν και προστέθηκε στις αρμοδιότητες του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΕΝ.
Οι παλιοί Φορείς είχαν ένα ΔΣ με πρόεδρο κάποιον επιστήμονα-καθηγητή (αμισθί) και όλοι οι υπόλοιποι ήταν μέλη της τοπικής κοινωνίας: Δήμαρχοι, κτηνοτρόφοι, επιχειρηματίες. Ως σχήμα -υποδομές και προσωπικό- παρέμεινε ως είχε. Οι αποφάσεις όμως πλέον παίρνονται στην Αθήνα. Οι Φορείς υποχρηματοδοτούνταν έχοντας πολύ μικρά κονδύλια να διαχειριστούν -ίσα-ίσα να επιβιώνουν- κι αυτά μέσα από μια δαιδαλώδη γραφειοκρατία. Πλέον, όμως ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. έχει να διαχειριστεί μεγάλα κονδύλια που προέρχονται κυρίως από το Πράσινο Ταμείο και από αλλού.
Οι περισσότερες από τις απαιτούμενες εργασίες δίνονται σε Εργολαβίες, αφού δεν υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό σε τοπικό επίπεδο για την εκτέλεση τους.
«Η μισή αλήθεια, δεν είναι αλήθεια»
Η ανακοίνωση που εξέδωσε ο Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. για την φετινή πυρκαγιά που μαίνονταν επί 16 μέρες στον Έβρο -ενώ δεν ήταν λάθος- υπονοούσε μικρότερη συνολική ζημιά για το Εθνικό Πάρκο. Αναφερόταν στο ότι κάηκε το 60% της έκτασης του, υπονοώντας ότι το 40% παρέμεινε άκαυτο. Έπαιρνε όμως ως δεδομένο, την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί μετά τις απώλειες που προκλήθηκαν εξαιτίας της περσινής φωτιάς και όχι το άθροισμα των καμένων πέρσι και φέτος (για να μην συνυπολογίσουμε και τα καμένα του 2011). Οι νησίδες που έχουν παραμείνει είναι πολύ κρίσιμες για την επιβίωση των πουλιών.
Ανεμογεννήτριες
Για την καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής στόχος είναι η ενέργεια να προέρχεται από ΑΠΕ με τα αιολικά πάρκα να κατέχουν μεγάλο μερίδιο. Η Θράκη είναι μια περιοχή με δυνατούς ανέμους και γι’ αυτό έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή αιολικής προτεραιότητας για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Τα τελευταία 15 με 20 χρόνια έχουν εγκατασταθεί πάρα πολλές ανεμογεννήτριες στον Έβρο και γενικότερα στη Θράκη με αποτέλεσμα να υφίσταται μια πίεση τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και το ανθρωπογενές περιβάλλον, αφού εγκαθίστανται ακόμη και γύρο από οικισμούς. Σε αυτή τη μικρή περιοχή του Έβρου και της Ροδόπης πλέον των 276 ανεμογεννητριών έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν, έχουν ήδη αδειοδοτηθεί ακόμη 165, ενώ περιμένουν να αδειοδοτηθούν περισσότερες από 1.000.
Όμως, τον ίδιο αέρα με τον οποίο μέσω των ανεμογεννητριών παράγεται ρεύμα, χρησιμοποιούν και τα «καρτάλια» -όπως αποκαλούν τα αρπακτικά πουλιά οι Θρακιώτες- για να κινούνται. Προφανώς, όταν υπάρχει τέτοια ανάπτυξη αιολικών πάρκων σε μια περιοχή με τόσο μεγάλους πληθυσμούς, δημιουργούνται και τα ανάλογα προβλήματα. Έτσι, έχουν καταγραφεί 26 νεκρά αρπακτικά πουλιά λόγω πρόσκρουσης σε φτερωτές ανεμογεννητριών, με 14 από αυτά να είναι Γύπες (Μαυρόγυπες και Όρνια), πολλά πουλιά άλλων ειδών και εκατοντάδες νυχτερίδες. Κι ενώ καταβάλλεται μια προσπάθεια να εξαιρεθούν τουλάχιστον κάποιες κρίσιμες -για την προστασία τους περιοχές- είκοσι μέρες σχεδόν μετά το σβήσιμο της καταστροφικής πυρκαγιάς του Αυγούστου η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης προχώρησε στην αδειοδότηση τριών αιολικών σταθμών μέσα σε περιοχές Natura και σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας, εντός κρίσιμων βιότοπων αρπακτικών πουλιών. Αποφάσεις που είχαν παρθεί τον Ιούλιο, αλλά καθαρογράφτηκαν τον Αύγουστο. Ενώ γνωμοδότησε αρνητικά η τοπική Μονάδα Διαχείρισης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., ο Γ.Γ. αγνοώντας την, έδωσε την τελική (πολιτική) έγκρισή του.
Ανεμογεννήτριες στη Θράκη (Wind turbines in Thrace)
Δάση όπως Αυτοκινητόδρομοι
Εδώ και δεκαετίες εξυφαίνεται σχέδιο να καταργούν και να αποδυναμώνουν οι κυβερνώντες διαχρονικά τις υπηρεσίες που προστατεύουν τα δάση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Δασική Υπηρεσία με τα κατά τόπους Δασαρχεία που βάλλονται από παντού και που πρακτικά -υποστελεχωμένα και χωρίς μέσα- δεν υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκαν. Χωρίς ποτέ να έχουν γίνει προσλήψεις όλα αυτά τα χρόνια, το τελειωτικό χτύπημα ήρθε όταν τους περάσανε στο Κτηματολόγιο για να κάνουν δουλειά γραφείου αντί να είναι στο πεδίο.
Η κατάργηση της Δασοπυρόσβεσης (επί κυβερνήσεων Σημίτη) και το πέρασμά της στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, έφερε υποχρεωτικά και τη λάθος προτεραιοποίηση: Πρώτα οι οικισμοί και τελευταία τα δάση. Η Δασοπυρόσβεση στελεχωνόταν από τοπικούς που γνώριζαν την περιοχή και πραγματοποιούσαν εργασίες αντιπυρικής προστασίας όλο τον χρόνο (καθαρισμός, παρατήρηση, περιπολίες, αντιπυρικές ζώνες, τοποθέτηση δεξαμενών, κατασκευή φυλακίων). Κομμάτι δε, αυτής της τακτικής απαξίωσης είναι και το ότι μετά από κάθε φωτιά κατηγορούνται οι υπάλληλοι του κατά τόπου Δασαρχείου («άρα, τί τους χρειαζόμαστε;»).
Τη δεκαετία του ’90 με πρόσχημα οι υλοτόμοι να έχουνε περισσότερα κέρδη, καταργήθηκε υπηρεσία που εκμεταλλευόταν την ξυλεία που προέκυπτε από τον καθαρισμό τους (αραίωση), ώστε οι ίδιοι να μπορούν να πουλάνε τα ξύλα αυτά, με το Κράτος απλώς να επιβλέπει. Το αποτέλεσμα ήταν να κόβονται πλέον όχι μόνο τα δέντρα που έπρεπε να κοπούν, αλλά και μεγαλύτερα που αποφέρουν περισσότερο κέρδος.
Ιδιωτικοποίηση των δασών
Στο τέλος αυτής της χρονοβόρας και με στάδια πολιτικής, βρίσκεται και ο απώτερος στόχος της: Η ιδιωτικοποίηση των δασών μέσω Συμβάσεων Παραχώρησης. Όπως έγινε και με τους αυτοκινητοδρόμους. Εταιρείες θα αναλάβουν τη διαχείριση δασών σε μορφή «πακέτων». Για παράδειγμα, πλούσια δάση της Βόρειας και ορεινής Ελλάδας, μαζί με κάποια ξηρά της νότιας. Με το επιχείρημα ότι αφού τα δάση καίγονται, πρέπει να τα δώσουμε σε ιδιώτες να τα διαχειριστούν. Με αποτέλεσμα η διαχείριση που θα τους γίνεται να είναι καταστροφική (ληστρική) για τα ίδια και συνολικά για το περιβάλλον και άρα όλους μας.
Την Δευτέρα 23/10 ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ανακοίνωσε την πρόθεση του να κατεβάσει έως το τέλος του έτους Νομοσχέδιο για την συνδιαχείριση/συνεκμετάλλευση των δασών μέσω ΣΔΙΤ. Και μάλιστα με επιδότηση. Συμπράξεις Δασικών Συνεταιρισμών με Ιδιώτες που θα εκμεταλλεύονται τη βιομάζα που τα δάση προσφέρουν. Μόνο που τα δάση δεν είναι πάρκα με δεντροστοιχίες… Είναι οικοσυστήματα που προσφέρουν πολλαπλές υπηρεσίες.
*Οι φωτογραφίες είναι μια ευγενική παραχώρηση του κ. Νάσου Ναλμπάντη, από το υπό έκδοση Λεύκωμα για την Πανίδα και Χλωρίδα του Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς.
Σειρά σοβαρών ερωτημάτων για τον τρόπο που έγιναν τα αντιπλημμυρικά έργα στα καμένα του Εβρου και συγκεκριμένα στο δάσος της Δαδιάς διατύπωσε ο γνωστός βιολόγος και ειδικός στην άγρια πανίδα Γιώργος Κατσαδωράκης, εκφράζοντας την αγωνία του. Σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνοδεία σχετικού βίντεο από το Διαβολόρεμα της Δαδιάς, αναφέρει πως «το διάσημο “το ποτάμι της Δαδιάς” ή Μαγγάζι, υπέστη σοβαρές ζημιές στη βιοποικιλότητά του μετά τα έργα/παρεμβάσεις για τη βελτίωση της παροχετευτικής ικανότητας του ποταμού και την αποφυγή ζημιών από πλημμυρικά φαινόμενα».
Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο δήμος ή η περιφέρεια ή όποιος άλλος φορέας παίρνει χρήματα για αντιπλημμυρική πρόληψη, το έργο βγαίνει σε μειοδοτικό διαγωνισμό και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με απευθείας ανάθεση, κι ο εργολάβος που το κερδίζει, μπάζει μέσα τις μπουλντόζες του και ισοπεδώνει τα πάντα, όλα τα ενοχλητικά: βλάστηση, καλάμια, υδρόφιλα και υδροχαρή φυτά, δέντρα που έχουν φυτρώσει στην κοίτη. Οι λίγες μικρές λούτσες που έχουν κρατήσει νεράκι και που είναι γεμάτες με τα τελευταία εκατοντάδες ψάρια, νεροχελώνες και βατράχια που έχουν επιβιώσει, μπαζώνονται, μαζί με ό,τι ζωντανό μέσα σε αυτές».
Ο Γιώργος Κατσαδωράκης
Οπως καταγγέλλει, μετά τις εργασίες των αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, «ψάρια μαζί με τις νεροχελώνες και τα βατράχια μπαζώθηκαν και ουσιαστικά θάφτηκαν ζωντανά. Τη βλάστηση που υπήρχε μέσα στην κοίτη την έσπρωξαν μέσα στις λούτσες και την επίχωσαν με την άμμο και τα λοιπά φερτά υλικά του ποταμού. Το αποτέλεσμα είναι μια έρημος από χώμα και πέτρες. Στο διάσημο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, το γνωστό για τη βιοποικιλότητά του, λίγο μετά τις δύο απανωτές χρονιές καταστροφικών πυρκαγιών και πριν καλά-καλά σβήσουν οι φλόγες, αυτά γίνονται! Και αν αυτό γίνεται στο Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς, απλά φανταστείτε τι συμβαίνει στα χιλιάδες άλλα ρέματα της ελλαδικής επικράτειας. Τα ίδια, αν και μάλλον όχι χειρότερα», σημειώνει δηκτικά στην ανακοίνωσή του. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως ο γνωστός επιστήμονας στάθηκε στο παράδοξο φαινόμενο αντινομίας που επικρατεί σχετικά με το νομικό πλαίσιο της αντιπλημμυρικής προστασίας και της προστασίας της βιοποικιλότητας.
Μάλιστα σημειώνει πως αντιπλημμυρική προστασία και βιοποικιλότητα είναι δύο αναγκαιότητες που πρέπει ταυτόχρονα να υπηρετηθούν κατά τη διαχείριση των ρεμάτων. «Πουθενά όμως δεν γράφεται με ποιο τρόπο πρέπει να εφαρμοστούν τα όποια έργα και παρεμβάσεις ώστε η εφαρμογή των αντιπλημμυρικών μέτρων να μη σημαίνει την αδιάκριτη καταστροφή της άγριας ζωής. Διότι, βέβαια, έτσι όπως εφαρμόζονται στην πράξη, χωρίς ειδική μελέτη, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωρίς γνώση, σύνεση κι ευαισθησία και χωρίς επίβλεψη από τους επιφορτισμένους με την προστασία της φύσης, η άγρια ζωή, η βλάστηση και τα τοπία μας απλά ισοπεδώνονται βίαια από τις μπουλντόζες.
Παρά τις αδύναμες φωνές διαμαρτυρίας μιας μερίδας απελπισμένων πολιτών που υπερκαλύπτονται από την απληστία, την άγνοια, την αδιαφορία, την υποκρισία και την υπερβολή που χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας. Τα ίδια βέβαια συμβαίνουν τόσο στις “προστατευόμενες” όσο και στις μη προστατευόμενες περιοχές. Ακούει κανείς από τους πολιτικούς, τους φορείς και τις υπηρεσίες που αποφασίζουν; Ενδιαφέρεται κανείς; Οι ευαίσθητοι δήμαρχοι; Οι “καθ’ ύλην αρμόδιες” υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και ενέργειας; Οι περιφέρειες; Η δασική υπηρεσία; Ο ΟΦΥΠΕΚΑ κι οι Μονάδες του Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας;».
Τη λήψη άμεσων μέτρων σχετικά με την αδειοδότηση έργων σε Εβρο και Ροδόπη, με στόχο να διασφαλιστεί η προστασία των πουλιών και των οικοσυστημάτων στις περιοχές αυτές μετά την καταστροφική πυρκαγιά που είχε ανυπολόγιστες συνέπειες γι’ αυτά, ζητούν με κοινή επιστολή τους προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εννέα περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Ηδη, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε την αναστολή των οικονομικών δραστηριοτήτων εντός των καμένων εκτάσεων έως την ολοκλήρωση σχετικής μελέτης που θα διερευνήσει το θέμα αυτό. Οι οργανώσεις αναγνωρίζουν ως θετική την πρωτοβουλία του υπουργείου και καταθέτουν συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις ώστε η πρωτοβουλία αυτή να γίνει πράξη με νομοθετική ρύθμιση.
Συγκεκριμένα προτείνουν την αναστολή για τουλάχιστον τρία χρόνια (έως την ολοκλήρωση της σχετικής μελέτης που έχει ανακοινώσει ο ΟΦΥΠΕΚΑ) όλων των έργων που θα έχουν δυσμενείς επιπτώσεις (εκτός των απαραίτητων για την αποκατάσταση και των ωφέλιμων έργων) και σχεδιάζονται εντός των καμένων περιοχών. Κι ακόμη, την αναστολή όλων των αδειών για τους αιολικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) και σε παρακείμενες των καμένων περιοχές που είναι σημαντικές για την ευαίσθητη ορνιθοπανίδα και τη λήψη μέτρων για τους ΑΣΠΗΕ που ήδη λειτουργούν σε αυτές τις περιοχές.
Οι επιπτώσεις των ΑΣΠΗΕ στα πουλιά αφορούν κυρίως την άμεση θανάτωσή τους ή τραυματισμό τους λόγω πρόσκρουσης στα πτερύγια των ανεμογεννητριών, τον εκτοπισμό τους από κατάλληλα ενδιαιτήματα και την απώλεια ενδιαιτημάτων. Ακόμη, οι σωρευτικές επιπτώσεις σε προστατευόμενα είδη πουλιών και σε οικοτόπους από το σύνολο των ΑΣΠΗΕ που ήδη λειτουργούν στον Εβρο και στη Ροδόπη είναι ήδη πολύ σοβαρές και οι προβλέψεις για το μέλλον, βάσει του έως τώρα σχεδιασμού, είναι δυσοίωνες, απειλώντας ακόμη και πληθυσμούς προστατευόμενων ειδών με εξαφάνιση.
Είναι ενδεικτικό ότι στον Εβρο και στη Ροδόπη έχουν ήδη εγκατασταθεί και λειτουργούν 28 ΑΣΠΗΕ με 276 ανεμογεννήτριες (συνολικής ισχύος 506,3 MW), εκ των οποίων οι 18 ΑΣΠΗΕ με 170 ανεμογεννήτριες βρίσκονται εντός περιοχών Natura, το σύνολο των 28 ΑΣΠΗΕ με 266 ανεμογεννήτριες εντός Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά (ΣΠΠ) και 8 ΑΣΠΗΕ με 54 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης.
Αδειοδότηση έχουν λάβει (αλλά δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμη) 30 ΑΣΠΗΕ με 221 ανεμογεννήτριες (συνολικής ισχύος 863 MW) εκ των οποίων 9 ΑΣΠΗΕ με 68 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura, 22 ΑΣΠΗΕ με 123 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ και 8 ΑΣΠΗΕ με 19 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης. Εκτός από αυτές είναι σε διαβούλευση για την έγκριση περιβαλλοντικής αδειοδότησης 38 ΑΣΠΗΕ με 348 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 1818,1 MW, εκ των οποίων 8 ΑΣΠΗΕ με 42 ανεμογεννήτριες εντός περιοχών Natura, 27 ΑΣΠΗΕ με 238 ανεμογεννήτριες εντός ΣΠΠ και 11 ΑΣΠΗΕ με 52 ανεμογεννήτριες εντός καμένης έκτασης.
Σε ό,τι αφορά περιστατικά πρόσκρουσης, έως σήμερα, στον Εβρο και τη Ροδόπη έχουν καταγραφεί 494 περιστατικά πρόσκρουσης πουλιών και νυχτερίδων στις ανεμογεννήτριες. Από αυτά 34 είναι αρπακτικά πουλιά (15 από αυτά γύπες), 170 είναι πουλιά άλλων ειδών και 290 είναι νυχτερίδες.
Οι εννέα οργανώσεις (ΑΝΙΜΑ, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας της Θράκης, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, MEDASSET, WWF Ελλάς) τονίζουν ότι λήψη των μέτρων που προτείνουν δεν αποτελεί τροχοπέδη στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας μας. Αντίθετα, αποτελεί συμμόρφωση στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών οδηγιών. «Η προσωρινή προστασία των απειλούμενων πτηνών σε αυτές τις περιοχές έναντι των επιπτώσεων από τους ΑΣΠΗΕ θα συμβάλει στις προσπάθειες αποκατάστασης της βιοποικιλότητας μετά την πυρκαγιά και παράλληλα θα εξασφαλίσει τη συνοχή του οικολογικού δικτύου Natura 2000», αναφέρουν.
Εκτενές ρεπορτάζ σχετικά με τους 18 πρόσφυγες που κάηκαν στον Έβρο τον περασμένο Αύγουστο, στο δάσος της Δαδιάς, δημοσίευσαν οι New York Times.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, οι πρόσφυγες από τη Συρία, βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα δίλημμα: Να ακολουθήσουν μια ασφαλέστερη διαδρομή μέσω χωριών και αυτοκινητοδρόμων, αλλά να πιαστούν από τις ελληνικές αρχές, ή να ταξιδέψουν μέσα από τα δάση και τα χωράφια που καταστρέφονταν από τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη πυρκαγιά της Ευρώπης.
Παρότι η ταυτότητά τους παρέμενε άγνωστη, οι New York Times, επισημαίνουν πως συγκέντρωσαν άγνωστες λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδρομή τους, ενώ σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τουλάχιστον 12 από αυτούς είχαν συλληφθεί από Έλληνες συνοριοφύλακες και επαναπροωθηθεί στην Τουρκία.
Μόνο ένα πτώμα έχει ταυτοποιηθεί οριστικά μέσω τεστ DNA, επειδή οι περισσότεροι από τους στενούς συγγενείς των υπολοίπων ζουν στη Συρία και δεν μπορούν να ταξιδέψουν για να προχωρήσουν σε παρόμοιες εξετάσεις. Όμως, συνεντεύξεις με Έλληνες αξιωματούχους, εργαζόμενους σε οργανώσεις αρωγής, περισσότερους από 20 συγγενείς των θυμάτων και τον διακινητή που τους έβαλε να κάνουν αυτή τη διαδρομή, παρείχαν εκτενή στοιχεία για την ταυτότητα των υπολοίπων.
Οι αγωνιώδεις προσπάθειες να ξεφύγουν
Οι Times εξέτασαν επίσης φωνητικά μηνύματα, βίντεο, δεδομένα σχετικά με τη θέση και εικόνες που στάλθηκαν σε μέλη της οικογένειας. Τουλάχιστον πέντε από τα θύματα ήταν παιδιά ή έφηβοι, όπως έδειξαν οι συνεντεύξεις και τα βίντεο.
Τα βίντεο και τα φωνητικά μηνύματα που παρείχαν οι συγγενείς στο μέσο αποκάλυψαν τον αυξανόμενο τρόμο της ομάδας, στην προσπάθεια να ξεφύγει από τη φωτιά.
Συγκεκριμένα, καθώς η πυρκαγιά σκαρφάλωνε στους λόφους και βρισκόταν πίσω τους, οι άνδρες και τα αγόρια έτρεχαν μέσα από τα δέντρα και κάτω από ένα βραχώδες μονοπάτι.
Τρεις από αυτούς κρύφτηκαν μέσα σε μια μικροσκοπική, εγκαταλελειμμένη καλύβα βοσκού, νομίζοντας μάλλον ότι οι τέσσερις τσιμεντένιοι τοίχοι της θα τους προστάτευαν. Διακόσια μέτρα πιο πέρα, σε μια πλαγιά ενός λόφου, εννέα άνθρωποι συνωστίζονταν, ανάμεσά τους τουλάχιστον δύο παιδιά. Πέθαναν τελικά εκεί όλοι μαζί. Ένας άλλος άνδρας κατάφερε να φτάσει πιο μακριά, κάτω από έναν λόφο, αλλά και αυτός δεν ήταν αρκετά γρήγορος, σημειώνει το δημοσίευμα.
Ορισμένοι είχαν σταλεί πίσω στην Τουρκία στο παρελθόν
Σχετικά με τον Έβρο, οι Times υπογραμμίζουν πως εδώ και δεκαετίες, άνθρωποι που διαφεύγουν από συγκρούσεις και ακραία φτώχεια διασχίζουν το σκληρό έδαφος της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του επικίνδυνου ποταμού, αναζητώντας μια νέα ζωή στην Ευρώπη. Πρόκειται για μία από τις παλαιότερες και πιο πολυσύχναστες διαδρομές μεταναστών στην ήπειρο, με την Ελλάδα να αποτελεί τον πρώτο σταθμό – και για ορισμένους τον τελευταίο.
Ένας από τους μετανάστες, σύμφωνα με τους NYT, ο Basel, πήγε από τη Συρία στην Τουρκία και στις 11 Αυγούστου, με τη βοήθεια ενός διακινητή, πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα μαζί με άλλους 11. Αλλά τρεις ημέρες αργότερα, η ομάδα συνελήφθη από συνοριοφύλακες και στάλθηκε πίσω στην Τουρκία, σύμφωνα με τα μηνύματα WhatsApp που εστάλησαν στον αδελφό του Basel και εξετάστηκαν από τους Times.
Σε μια δεύτερη προσπάθεια με την ίδια ομάδα, ο Basel πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα στις 17 Αυγούστου, δύο ημέρες πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά στο δάσος που προσπαθούσε να διασχίσει.
Τα μηνύματα προς τον αδελφό του δείχνουν ότι ο Basel και η ομάδα του, για να μείνουν μακριά από τα μάτια της αστυνομίας και του στρατού, έπρεπε να συνεχίσουν να τρέχουν σε δασώδη μονοπάτια, ελπίζοντας ότι η φωτιά θα έμενε πίσω τους.
Στις 20 Αυγούστου, ο Basel έστειλε ένα φωνητικό μήνυμα στον Qusai: Ένας οδηγός επρόκειτο να παραλάβει την ομάδα από ένα σημείο έξω από το χωριό Avas, αλλά η φωτιά μαινόταν σε κοντινή απόσταση.
Στις 4 το απόγευμα της επόμενης ημέρας, ο Basel έστειλε στον Qusai ένα βίντεο με ένα ελικόπτερο να ρίχνει νερό στη φωτιά, πολύ κοντά στην ομάδα.
Ένα άλλο βίντεο, που εστάλη στις 8:12 μ.μ., έδειχνε ένα μέρος της ομάδας, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον πέντε ανηλίκων, να απομακρύνονται βιαστικά από τα σύννεφα καπνού.
«Η φωτιά μας έφτασε!» είπε ένας άνδρας σε έναν συγγενή του. «Δεν μπορούμε πλέον να δούμε το φως της ημέρας».
Η τελευταία γνωστή τοποθεσία της ομάδας ήταν κοντά στην Avas.
Πηγή: New York Times
14 Αυγούστου: Η ομάδα συλλαμβάνεται από τις ελληνικές αρχές και στέλνεται πίσω στην Τουρκία.
20 Αυγoύστου: Διανυκτερεύουν κοντά στον Άβας περιμένοντας να τους παραλάβουν την επόμενη μέρα οι συνεργοί του λαθρέμπορου.
21 Αυγούστου: Η τοποθεσία από όπου θα τους παραλάμβαναν
21 Αυγούστου: Η τοποθεσία όπου βρέθηκαν καμένοι μέχρι θανάτου οι 18 αιτούντες άσυλο.
Τι ανέφερε ο διακινητής
Ο διακινητής είπε στις οικογένειες ότι είχε πληροφορίες ότι όλοι οι μετανάστες είχαν κρατηθεί σε στρατόπεδο στην Ελλάδα. Οι αιτούντες άσυλο και οι οικογένειές τους είχαν καταβάλει 5.000 ευρώ ανά άτομο -περισσότερα από 5.200 δολάρια- τα οποία ο διακινητής μπορούσε να εισπράξει μόνο όταν η ομάδα έφτανε στη Σερβία, επομένως ήταν αναγκασμένος να παρέχει κάποια ενημέρωση.
Σε τηλεφωνική συνέντευξη, ο κ. al-Hamwi προσπάθησε να υπερασπιστεί το μητρώο του ως διακινητή και δήλωσε ότι οι ελληνικές αρχές είχαν συλλάβει τρεις οδηγούς τους οποίους είχε στείλει για να διασώσουν την ομάδα. Είπε ότι είχε συμβουλεύσει τους αιτούντες άσυλο να παραδοθούν στις αρχές αντί να παραμείνουν στα δάση.
Η ομάδα των 18 ατόμων, είπε ο διακινητής στις οικογένειες, περιλάμβανε την ομάδα των 12 Σύρων, στην οποία ανήκε και ο Basel, καθώς και άλλους έξι που είχαν συναντήσει καθ’ οδόν στην Ελλάδα. Τα μηνύματα και τα βίντεο που έστειλαν ορισμένοι από αυτούς στους συγγενείς τους το επιβεβαιώνουν.
Υπενθυμίζεται ότι οι διακινητές ενημερώνουν τις οικογένειες για την πρόοδο του ταξιδιού, επειδή πληρώνονται μόνο όταν οι μετανάστες φτάσουν στον συμφωνημένο προορισμό. Ορισμένοι δημοσιεύουν αισιόδοξες ενημερώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να διαφημίσουν τις υπηρεσίες τους και αποσιωπούν τα κακά νέα.
«Στον πάγο» μπαίνει το προτεινόμενο έργο για κατασκευή δύο αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις καμένες περιοχές στον Έβρο, μετά τις σφοδρές αντιδράσεις - Με εντολή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, αναστέλλεται για μέχρι ένα έτος, η υλοποίηση των έργων και εργασιών, στην ανακοίνωση πάντως διευκρινίζειται πως «είναι επιτρεπτές επεμβάσεις από τις διατάξεις της δασικής και λοιπής νομοθεσίας»
Στην απαγόρευση εγκατάστασης αιολικών στον Έβρο, ανάλογη με αυτήν της Β. Εύβοιας, φαίνεται πως θα προχωρήσει το ΥΠΕΝ σύμφωνα με δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, μετά την ανακοίνωση της ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ εταιρείας που ανέδειξε το θέμα της αδειοδότησης για την εγκατάσταση αιολικών στις καμένες περιοχές του Έβρου. Το όλο θέμα έχει πάρει διαστάσεις, καθώς ήδη έχει δοθεί σχετική άδεια.
Συγκεκριμένα, η αδειοδότηση για εγκατάσταση Αιολικών στον Έβρο έχει να κάνει με απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που όπως ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Μαρινάκης σε συνέντευξή του στον Ρ/Σ Real FM, ήταν προγενέστερη των πυρκαγιών.
Ωστόσο, όπως είπε ο κ. Μαρινάκης, παρά το ότι η σχετική εισήγηση ήταν αρνητική η άδεια δόθηκε. Πάντως, όπως τόνισε, επίκειται νέα οριζόντια απόφαση του ΥΠΕΝ για απαγόρευση εγκατάστασης αιολικών στον Έβρο, οι λεπτομέρειες της οποίας θα γίνουν γνωστές σύντομα.
Υπενθυμίζεται ότι το “μπλοκ” γίνεται με αφορμή την άδεια για «Εγκατάσταση και λειτουργία δύο (2) αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής εγκαταστημένης ισχύος 6,6 MW και μέγιστης ισχύος παραγωγής 6,0MW, στις θέσεις: «ΜΥΤΑΚΑΣ 1» και «ΜΥΤΑΚΑΣ 2» & συνοδά έργα βελτίωσης οδοποιίας πρόσβασης και ηλεκτρικής διασύνδεσης εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Αλεξανδρούπολης, Π.Ε. Έβρου.
Το έργο έλαβε την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπως ανέφερε ο κ. Μαρινάκης, προ των γεγονότων, ενώ φορέας υλοποίησης του έργου είναι η εταιρεία ΑΙΟΛΙΚΑ ΕΒΡΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ι.Κ.Ε.
Ταυτότητα του έργου
Το προτεινόμενο έργο αφορά στην κατασκευή δύο (2) αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), αποτελούμενος έκαστος από μία ανεμογεννήτρια και συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 6,6MW. Η μέγιστη ισχύς παραγωγής, σύμφωνα με τις βεβαιώσεις παραγωγού (α/α 80ο σχετικό) για κάθε σταθμό ανέρχεται σε 3,0MW.
Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής έργα: Στη θέση «ΜΥΤΑΚΑΣ 1», προβλέπεται η εγκατάσταση μίας ανεμογεννήτριας του οίκου VESTAS, τύπου V136, ονομαστικής ισχύος 3,3MW, με ύψος πύργου 82μ. και διάμετρο πτερωτής 136μ. Στη θέση «ΜΥΤΑΚΑΣ 2», προβλέπεται η εγκατάσταση μίας ανεμογεννήτριας του οίκου VESTAS, τύπου V136, ονομαστικής ισχύος 3,3MW, με ύψος πύργου 82μ. και διάμετρο πτερωτής 136μ.
Η ανακοίνωση της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ εταιρείας:
Οι παραπάνω δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, έρχονται μια ημέρα μετά την ανακοίνωση της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ εταιρείας που ανέδειξε και κατήγγειλε την αδειοδότηση των Αιολικών στα καμένα του Έβρου και μέσα σε περιοχή NATURA για τον Μαυρόγυπα.
Όπως σημειώνει «λιγότερο από 20 ημέρες από τη στιγμή που έσβησε η τεράστια σε καταστροφικές συνέπειες πυρκαγιά του Έβρου, της μεγαλύτερης σε έκταση που συνέβη ποτέ σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜ-Θ) προχώρησε πριν λίγες ημέρες (20/09) στην αδειοδότηση Αιολικού Σταθμού (ΑΣΠΗΕ) εντός της καμένης έκτασης και μέσα στην περιοχή NATURA (Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ΖΕΠ) GR1110009 «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου»!»
Μεταξύ άλλων, μάλιστα, αναφέρει πως «η αδειοδότηση, μάλιστα, βασίστηκε στην ομόφωνα θετική εισήγηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Θράκης, το οποίο παρέκαμψε προκλητικά την αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ (Μονάδα Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Δέλτα Έβρου και Δαδιάς) για το συγκεκριμένο έργο. Όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης του ΠΕΣΠΑ, η θετική εισήγηση βασίστηκε απλά σε μία σχετική ερώτηση του Προέδρου του ΠΕΣΠΑ προς τον Γενικό Διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής (ΓΔΠΠ) του ΥΠΕΝ, ο οποίος «ανέφερε ότι το ΥΠΕΝ είναι θετικό με την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου», χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση και αντίκρουση των θέσεων του ΟΦΥΠΕΚΑ, έστω και για τα μάτια του κόσμου!»
Παράλληλα, επισημαίνει πως όλα αυτά συμβαίνουν «ενώ η κοινωνία είναι ακόμα μουδιασμένη από το γεγονός ότι μέσα σε 2 διαδοχικές χρονιές κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του μοναδικού Εθνικού Πάρκου Δαδιάς, η κυνικότητα και η αδιαφορία από τις υπηρεσίες της Διοίκησης που είναι υπεύθυνες για την αδειοδότηση έργων, τα οποία τεκμηριωμένα είναι επιβαρυντικά για την ορνιθοπανίδα, είναι σοκαριστική αλλά και εξοργιστική. Τη στιγμή που ο κρίσιμος βιότοπος του Μαυρόγυπα στο Δάσος Δαδιάς έχει υποστεί τόσο σοβαρό πλήγμα και υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον του μοναδικού πληθυσμού του στην Ελλάδα, δεν νοείται το ΥΠΕΝ να μην έχει προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια για τη ρύθμιση, σε τοπικό επίπεδο, μίας δραστηριότητας (εγκατάσταση ανεμογεννητριών) η οποία αποτελεί σοβαρή απειλή για όλα τα είδη γυπών».
WWF: «Αυτοί είναι οι χειρότεροι εχθροί της αιολικής ενέργειας»
Αιχμηρό ήταν και το σχόλιο της διευθύντριας περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF Ελλάς με αφορμή την (τελικά ακυρωθείσα) αδειοδότηση ανεμογεννητριών μέσα στα καμένα του Έβρου
«Κάποιες υπηρεσίες, πολλοί πολιτικοί και σίγουρα πολλές από τις εταιρείες ΑΠΕ είναι οι χειρότεροι εχθροί της αιολικής ενέργειας. Και οι καλύτεροι φίλοι των πετρελαϊκών», επισημαίνει η Θεοδότα Νάντσου με ανάρτησή της στο Facebook.
Η διευθύντρια περιβαλλοντικής πολιτικής του WWF Ελλάς, με αφορμή την απόφαση για εγκατάσταση ανεμογεννητριών μέσα στα καμένα του Έβρου και μάλιστα μέσα στην περιοχή NATURA (Ζώνη Ειδικής Προστασίας, ΖΕΠ), στο «Νότιο Δασικό Σύμπλεγμα Έβρου», επισήμανε ότι:
«Αντί οι αρμόδιες υπηρεσίες να ζητήσουν επανεξέταση κάθε έργου (όχι μόνο το συγκεκριμένο και όχι μόνο ΑΠΕ) που βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδότησης, λόγω της μεγάλης έκτασης της καταστροφής από τις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, η αρμόδια υπηρεσία της αποκεντρωμένης ολοκληρώνει την εκκρεμή αδειοδότηση σα να μην έχει συμβεί τίποτα»..
Η Θεοδότα Νάντσου επισημαίνει ακόμα ότι αν και πρόκειται για δυο πάρκα, συνολικά δυο μόνο ανεμογεννητριών που το πιθανότερο είναι η συνολική επίπτωση να είναι χαμηλή (δεν μιλάμε για θερμοηλεκτρική μονάδα ή χημικό εργοστάσιο). Μπορεί όμως η επίπτωση να είναι και υψηλή, σωρευτικά, ειδικά καθώς δεν είναι ακόμα γνωστές οι επιπτώσεις των πυρκαγιών στους βιοτόπους αρπακτικών. Είναι πολύ πιθανό να χρειάζονται άλλα, έκτακτα μέτρα, μέχρι την ανάκαμψη του βιοτόπου.
Και καταλήγει λέγοντας: «Οι ΑΠΕ είναι λύση και δεν μπορεί να σχεδιάζονται προβληματικά. Είναι αναγκαία η ενεργειακή μετάβαση και απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Είναι απαράδεκτο έργα ΑΠΕ να αναπτύσσονται λες και είναι ένα οποιοδήποτε επενδυτικό σχέδιο και με τρόπο που μπορεί να προκαλέσει ζημιές. Οι ΑΠΕ πρέπει να είναι υπόδειγμα περιβαλλοντικής εφαρμογής, κοινωνικής συμμετοχής και άρτιας χωροθέτησης».
Τι αποφάσισε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα που αφορούν την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων εντός του εξωτερικού περιγράμματος της δασικής καμένης περιοχής από την πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά στον Έβρο, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), σε ανακοίνωσή του, αναφέρει τα ακόλουθα:
Λόγω της πολύ μεγάλης έκτασης της συγκεκριμένης πυρκαγιάς, απαιτείται ιδιαίτερη πρόνοια σε ό,τι αφορά στην προστασία της πανίδας και της χλωρίδας του συγκεκριμένου δασικού οικοσυστήματος. Κάτι που οδηγεί το ΥΠΕΝ, να υιοθετήσει την (προβλεπόμενη και από το ευρωπαϊκό δίκαιο) αρχή της προφύλαξης στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Κατόπιν τούτων, με εντολή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, αναστέλλεται για μέχρι ένα έτος, η υλοποίηση των έργων και εργασιών, οι οποίες αν και είναι επιτρεπτές επεμβάσεις από τις διατάξεις της δασικής και λοιπής νομοθεσίας, είναι δυνατόν λόγω της φύσης τους να επιφέρουν δυσμενείς συνέπειες στην ευνόητα, πλέον, ευαίσθητη οικολογικά χλωρίδα και πανίδα της εν λόγω περιοχής, έως την ολοκλήρωση σχετικής μελέτης, που θα ανατεθεί άμεσα και θα διερευνήσει στοχευμένα το θέμα αυτό.
Σε ό,τι αφορά στη βόσκηση, η οποία δεν είναι δυνατή στα αναγεννώμενα δάση, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία (ΥΠΑΑΤ), θα ενισχυθούν, άμεσα, οι πληττόμενοι για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους εκτός της υπό αναδάσωση περιοχής.
1. Η σχετική απόφαση είχε ληφθεί στις 9/8 από το Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης. Γεγονός, που αποτυπώθηκε στη σχετική Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) στις 20.9.2023.
2. Η αρχή της προφύλαξης είναι μια προσέγγιση για τη διαχείριση κινδύνων, σύμφωνα με την οποία, εάν υπάρχει πιθανότητα, δεδομένη πολιτική ή δράση να προκαλέσει ζημιά στον άνθρωπο ή το περιβάλλον και εάν δεν υπάρχει ακόμα επιστημονική συναίνεση για το ζήτημα, δεν θα πρέπει να επιδιωχθεί η εν λόγω πολιτική ή δράση. Ωστόσο, η πολιτική ή η δράση μπορεί να επανεξεταστεί όταν διατίθενται περισσότερες επιστημονικές πληροφορίες. Η αρχή ορίζεται στο άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Ανακοίνωση της Επιτροπής για την αρχή της προφύλαξης εδω.
