ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ … ΑΠΩΛΕΙΑ!
ΜΕ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΟΥΣ «ΦΟΝΙΑΔΕΣ»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3
ένα θεωρητικό κείμενο από τον Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου
Γιατί όλοι οι θεωρητικοί του σινεμά, γιατί όλοι οι σινεφίλ λατρεύουν τον γερμανικής καταγωγής Ρόμπερτ Σιόντμακ; Γιατί άραγε, όταν είδα για πρώτη φορά ταινία του, στοίχειωσε οριστικά μέσα μου μια ανατριχιαστική, παραισθητική γοητεία; Μα είναι τόσο δύσκολο να μεταβιβάσεις βιωματικό γνωστικισμό και αντιληπτικότητα μέσα από γραπτό λόγο. Προφορικά μπορείς να μιλήσεις θραυσματικά, λίγο α- ναρχα, κάτι σαν το σινεμά του Ρενέ, να συνδυάσεις χρονικότητα και αφηγηματικότητα στον άλλο, έναν υπαρξιακό τρόμο.
Να πάμε και στα κοινότοπα. Εντάξει, ήταν «Μάγος» των σκιών, ζογκλέρ των φωτισμών, πλάστης των παράταιρων όγκων», εξπρεσιονιστής.
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή που ενώνει Σιόντμακ, Λανγκ, Πρέμινγκερ: Όχι μόνον εξαιτίας των γερμανικών ριζών τους αλλά για ένα όραμα που μετατρέπεται στο κυνήγι μιας φαντασίωσης. Όλα αχνά, ρευστά, αχνίζοντα, «μαύρα», αποπροσωποποιημένα, με το εκτός πεδίου να κυριαρχεί.
Τι είναι ο άνθρωπος κατά τον Σιόντμακ; Μα η απουσία του, το απόν, η απώλειά του, το κενό σύνολον, το χαμένο σημαίνον, το μη οριζόμενο. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, αλλά μόνον τα ίχνη, το παρελθόν τους, το ήταν κάποτε, η απουσία και η έλλειψή τους, οι ξεθωριασμένες φωτογραφίες τους.
Ανατριχιάζω μόνο που καταγράφω αυτές τις σημειώσεις, γιατί τελικά κατά τον Σιόντμακ ζωή σημαίνει θάνατος, σκοτάδι, απουσία και ιδίως μηχανοποίηση της επικοινωνίας. Ένα καπέλο ισοδυναμεί με έναν νεκρό, ένα μαγνητόφωνο με την επικοινωνιακή απόσταση του ζεύγους, μια έρευνα το τέλος του ρομαντισμού. Όλα αυτά τόσο διαχρονικά, τόσο μεταμοντέρνα.
Λογικά, μια και το σινεμά του Σιόντμακ είναι έτσι κι αλλιώς Post, έτσι αχνίζει ως καταγραφή της γραμμής απώλειας.
Κάποια από τα αριστουργηματικά νουάρ του που θαυμάζω:
Η γυναίκα φάντασμα
Οι φονιάδες (προβολή Αλέξανδρος 17/2)
Πουλημένη στην αμαρτία (ήδη προβλήθηκε)
