ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.)

και το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (Σ.Ο.Α.) που αφορά

στο έργο «Ανάπτυξη του Μητροπολιτικού πόλου Ελληνικού-Αγ. Κόσμα»

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (Σ.Ε.Α.), επαγγελματικό και επιστημονικό σωματείο του Υπουργείου Πολιτισμού, αποτελεί, από το 1959, το συλλογικό όργανο έκφρασης των αρχαιολόγων και επιστημόνων συναφών κλάδων, οι οποίοι στελεχώνουν τις μονάδες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, της αρχαιότερης του ελληνικού κράτους. Πρόκειται για επιστημονικό φορέα με βαρύνοντα θεσμικό ρόλο στον τομέα της προστασίας της αρχαιολογικής κληρονομιάς, έχοντας διαδραματίσει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση του νομικού πλαισίου προστασίας των αρχαιοτήτων.

Στους σκοπούς του, σύμφωνα με το ισχύον καταστατικό του, συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων, «Η καλλιέργεια της αρχαιολογικής επιστήμης και γενικά η μέριμνα για τις αρχαιότητες […]», ενώ Χρέος των μελών του Συλλόγου «είναι η υπεράσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς του ελληνικού λαού έναντι οποιασδήποτε επιβολής, υποβάθμισης ή συκοφάντησης». Στην κατεύθυνση αυτή, ο Σ.Ε.Α. προβαίνει συστηματικά στην επεξεργασία ολοκληρωμένων θέσεων για τα θεσμικά ζητήματα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, μάχεται επί δεκαετίες για την έρευνα, την προστασία και την ανάδειξη της μνημειακής κληρονομιάς της χώρας, προβαίνει σε έλεγχο των πεπραγμένων, των αποφάσεων και των έργων της Διοίκησης, ενώ, όποτε χρειάζεται, δεν διστάζει να υπερασπίσει με δυναμισμό και κινητοποιήσεις τις αρχαιότητες και το περιβάλλον τους. Παράλληλα, καταβάλλει συντονισμένες προσπάθειες, ώστε οι πολιτικές ολοκληρωμένης προστασίας να καταλήγουν στην απόδοση των μνημείων στους τελικούς δικαιούχους: στο κοινωνικό σώμα, στους πολίτες της Ελλάδας και του κόσμου.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σ.Ε.Α. έχει δραστηριοποιηθεί επί μακρόν για το ζήτημα της προστασίας, διάσωσης και ένταξης με σεβασμό των αρχαίων και νεότερων μνημείων στο χωροταξικό σχέδιο της υπό εξέταση και υπό επένδυση περιοχής του Ελληνικού, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες και επικοινωνιακά παιχνίδια. Έχει επανειλημμένως εκθέσει τις απόψεις του σε σειρά παραστάσεών του ενώπιον της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ, ενώ έχει ήδη εκδώσει σχετικά:

1. την από 23/5/2016 Απόφαση Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΑ σχετικά με τις ιδιωτικές επενδύσεις μέσω ΤΑΙΠΕΔ σε εκτάσεις με προστατευόμενα μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους,
   
   
2. το από 10/8/2016 Δελτίο Τύπου για το Ελληνικό υπό τον τίτλο: «Ελληνικό: Οι αρχαιότητες πάλι στο στόχαστρο;»,
   
   
3. το από 21/9/2016 Δελτίο Τύπου σχετικά με τη σύμβαση για την παραχώρηση του Ελληνικού,
   
   
4. το από 28/2/2017 Δελτίο Τύπου σχετικά με την κήρυξη-οριοθέτηση των υφιστάμενων αρχαιολογικών χώρων στην έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού,
   
   
5. το από 27/3/2017 Ψήφισμα Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΑγια τις Αρχαιότητες στο Ελληνικό,
   
   
6. την υπ’ Αρ. Πρωτ. 387/3.7.2017 Επιστολή προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ σχετικά με την υπόθεση των αρχαιοτήτων στο πρώην Αεροδρόμιο του Ελληνικού,
   
   
7. την υπ’ Αρ. Πρωτ. 391/7.7.2017 Ενημέρωση σχετικά με τη συνάντηση αντιπροσωπείας του Δ.Σ. του Σ.Ε.Α. με την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού,
   
   
8. την υπ’ Αρ. Πρωτ. 401/21.7.2017 Ενημέρωση σχετικά με τη συνάντηση αντιπροσωπείας του Δ.Σ. του Σ.Ε.Α. με τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού,
   
   
9. την υπ’ Αρ. Πρωτ. 409/1.8.2017 Επιστολή προς τις κ.κ. Υπουργό Πολιτισμού και Γενική Γραμματέα σχετικά με τις αρχαιότητες στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού.
   
   

Σε συνέχεια των ανωτέρω λαμβάνουμε μέρος με το παρόν Υπόμνημά μας στη δημόσια διαβούλευση που ανακοινώθηκε από την αρμόδια υπηρεσία (Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης) του ΥΠ.ΕΝ. και παρεμβαίνουμε δημοσίως καταθέτοντας τις απόψεις μας επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) που συνοδεύει το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (Σ.Ο.Α.) Ελληνικού, καθώς με το υπό έγκριση χωρικό σχέδιο και λοιπές μελέτες, ελλοχεύει κίνδυνος σημαντικών βλαβών και υποβάθμισης των κειμένων στην περιοχή αρχαιοτήτων και του περιβάλλοντος χώρου τους, αλλά και αλλοίωσης του εν γένει φυσικού και πολιτιστικού τοπίου ως ενιαίου προστατευόμενου δημόσιου κοινωνικού αγαθού σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος.

Το περιβαλλοντικό θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο που ελήφθη υπόψη κατά την εκπόνηση της παρούσας Σ.Μ.Π.Ε. παρουσιάζεται ανά περιβαλλοντική παράμετρο και λαμβάνει υπόψη του την Πολιτιστική Κληρονομιά. Σύμφωνα με τα σημεία β΄ και γ΄ του περιεχομένου της κανονιστικής πράξης (παρ. 10 του άρθ. 7 της ΚΥΑ με α.π. ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ.107017/5.9.06) σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ (ΦΕΚ 1225/Β/2006), η απόφαση έγκρισης της Σ.Μ.Π.Ε. περιλαμβάνει προτάσεις κατευθύνσεων και μέτρων για την πρόληψη, τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των σημαντικών δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Σε ό,τι αφορά την προστασία του ιστορικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, κατά τη φάση υλοποίησης του Έργου λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις του Ν. 3028/2002, το άρθρο 81 «Τρόπος εκτέλεσης αρχαιολογικών έργων» του Ν. 1958/1991, όπως ισχύει, το Π.Δ. 99/1992, όπως ισχύει, το Π.Δ. 104/2014 (ΦΕΚ 171 Α΄), όπως ισχύει. Τα Σχέδια Ολοκληρωμένης Αστικής Ανάπτυξης (Σ.Ο.Α.Π.) προβλέφθηκαν με το άρθρο 12 του Ν. 2742/1999 και δεν αποτελούν συμβατικά πολεοδομικά σχέδια, αλλά σύνθετα προγράμματα, καθώς συμπεριλαμβάνουν κοινωνική, περιβαλλοντική, πολεοδομική διάσταση και άλλες διαστάσεις κατά περίπτωση (πχ. πολιτιστική).

Αρχαιολογικά δεδομένα

Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, αλλά και με παλαιότερες ανασκαφές, η περιοχή του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού και του Αγ. Κοσμά και η πέριξ αυτών περιοχή παρουσιάζουν μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.

Άγιος Κοσμάς

Στη χερσόνησο του Αγ. Κοσμά ιστορικές ανασκαφές του 20ου αι. έφεραν στο φως οικισμό και νεκροταφείο προϊστορικών χρόνων (Πρωτοελλαδική περίοδος: 3.000-2.000 π.Χ., ενώ ανασκαφές βεβαιώνουν την ύπαρξη οικισμού και κατά την Υστεροελλαδική περίοδο: 1.600-1.200 π.Χ.). Τα κτηριακά κατάλοιπα και τα κινητά ευρήματα (εργαλεία, πυρήνες οψιανού, όστρακα και αγγεία κ.α.) τεκμηριώνουν τη συστηματική επικοινωνία των νησιωτικών περιοχών με την ενδοχώρα της Αττικής. Σύμφωνα με αρχαίες πηγές, η χερσόνησος του Αγίου Κοσμά αποτελεί την Κωλιάδα άκρα της αρχαιότητας, όπου κατά έναν αρχαίο χρησμό ο ζέφυρος έβγαλε τα αρχαία περσικά ναυάγια μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Στην Κωλιάδα μαρτυρείται η ύπαρξη ναού της Κωλιάδος Αφροδίτης και ιερό της Δήμητρας.

Στο βόρειο τμήμα της χερσονήσου βρίσκεται ο μεταβυζαντινός ναός των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού, με τοιχογραφίες του 19ου αιώνα, κάτω από τις οποίες υπάρχει παλαιότερο στρώμα. Στο νότιο τοίχο έχουν επισημανθεί και παραστάσεις του 17ου πιθανότατα αιώνα. Σε εργασίες αποκατάστασης του ναού, βρέθηκε μαρμάρινος στυλοβάτης παλαιού τέμπλου, ενώ περιηγητές του 19ου αι. αναφέρουν ότι ο ναός εδράζεται επάνω σε αρχαία ερείπια.

Ευρύτερη περιοχή Ελληνικού

Σημαντική από αρχαιολογικής απόψεως είναι και η ευρύτερη περιοχή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Εντός της έκτασής του και στο άμεσο περιβάλλον αυτής, η Αρχαιολογική Υπηρεσία, στο πλαίσιο εκτέλεσης μεγάλων δημοσίων έργων (κατασκευή ΤΡΑΜ, αμαξοστασίου ΟΣΕ, Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, ΜΕΤΡΟ κ.α.), πραγματοποίησε αρχαιολογική παρακολούθηση των εργασιών και ανασκαφές στις οποίες αποκαλύφθηκαν σημαντικές αρχαιότητες που σχετίζονται με τους τρεις αρχαίους δήμους Ευωνύμου, Αλιμούντος και Αιξωνής (αποθέτης εμπορικών αμφορέων και θησαυρός αττικών νομισμάτων, που παραπέμπουν στην ύπαρξη εμπορείου σε παρακείμενη θέση, αρχαία τεχνικά έργα διευθέτησης της κοίτης του ρέματος των Τραχώνων, εργαστηριακές εγκαταστάσεις, οργανωμένα αρχαία νεκροταφεία με ταφές μερικές εκ των οποίων έφεραν πλούσια κτερίσματα, αρχαίο οδικό δίκτυο με παρόδια -επισημαίνεται ότι παρόδιος ταφικός περίβολος μεταφέρθηκε το 1960 σε έκταση εντός των πρώην Κολεγίου Αθηνών, νυν εγκαταστάσεις Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας.) Σε όλη την έκταση, ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ίχνη χρήσης του χώρου από τους γεωμετρικούς χρόνους έως και τη βυζαντινή περίοδο στον μικρό λόφο Χασάνι είχε αναπτυχθεί βυζαντινός οικισμός, κατάλοιπα του οποίου έχουν εντοπιστεί σε νεότερες αυτοψίες).

Γενικά, η θέση κατά την αρχαιότητα αποτελούσε περιαστική περιοχή και ζωτικό χώρο μεταξύ των αρχαίων Δήμων Ευωνύμου, Αλιμούντος και Αιξωνής, σύμφωνα με την οργάνωση της αθηναϊκής πολιτείας από τον Κλεισθένη κατά δήμους στα τέλη του 6ου αι. π.Χ.. Η σχέση της περιοχής με τους αρχαίου Δήμους σημειώνεται με την εύρεση στην δυτική είσοδο του πρώην αεροδρομίου επιγραφής που αναφέρει: ΑΣΤΙΝΟΣ ΑΛΙΜΟΣΙΟΣ και ενός δημοτικού ψηφίσματος των Αλιμουσίων, που αποκαλύφθηκε κατά την διάνοιξη της παραλιακής οδού. Στην περιοχή του πρώην Ελληνικού φαίνεται ότι κατά την αρχαιότητα αναπτύχθηκε ένα οδικό δίκτυο επικοινωνίας των παραλιακών δήμων της Αθήνας, με παρόδια νεκροτραφεία, ενώ ισχυρή ήταν και η αγροτική χρήση της.

Ο ζωτικός χώρος των αρχαίων Δήμων εκτείνεται και εκτός της έκτασης του πρώην αεροδρομίου. Η περιοχή του Αλίμου κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Χαρακτηριστικά αναφέρονται ο ισχυρός κυκλικός περίβολος της Τελικής Νεολιθικής Εποχής: 4.500-3.000 π.Χ., που αποκαλύφθηκε στον λόφο Πανί και ο εργαστηριακός χώρος επεξεργασίας λιναριού της Υστεροελλαδικής περιόδου: 1.400-1.100 π.Χ. στην περιοχή του σταθμού ΜΕΤΡΟ «Άλιμος». Στα κλασικά χρόνια στην περιοχή αναπτύχθηκε ο αρχαίος Δήμος Αλίμου, που αποτελεί την πατρίδα του πατέρα της ιστορίας Θουκυδίδη και ο αρχαίος Δήμου Ευωνύμου. Κατάλοιπα της κλασικής περιόδου έχουν ανασκαφεί σε όλη την έκταση (κατάλοιπα οικιών, δημοσίων κτηρίων, αρχαίων δρόμων, νεκροταφείων κ.α.). Χαρακτηριστικό είναι το αρχαίο θέατρο του Ευωνύμου, που είναι εξαιρετικής σημασίας για τη λειτουργία του δημόσιου βίου του Δήμου και την ιστορία της αρχιτεκτονικής των αρχαίων θεάτρων. Οικιστικά κατάλοιπα βεβαιώνουν τη συνέχιση χρήσης της περιοχής και κατά την ρωμαϊκή περίοδο, ενώ στα βυζαντινά χρόνια φαίνεται ότι αναπτύχθηκαν οικιστικοί πυρήνες.

Καθεστώς προστασίας - κηρύξεις

Στην περιοχή αναφοράς κατά το παρελθόν έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος μόνον ο Άγιος Κοσμάς από το 1957 (ΦΕΚ Β’ 265/1957). Τα τελευταία χρόνια, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων επεξεργαζόταν πρόταση κήρυξης αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή για προστασία των αρχαιοτήτων αρχαίων της περιοχής, της οποίας η προώθηση εμποδιζόταν, λόγω των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων πολιτικών παραγόντων, πρόταση που για ποικίλους λόγους δεν προωθήθηκε. Μόλις το 2012 κηρύχθηκε και οριοθετήθηκε ως αρχαιολογικός χώρος ο λόφος Πανί (ΦΕΚ 205/Α.Α.Π/14-6-2012). Το 2014 η αρμόδια Εφορεία κατέθεσε πρόταση για την κήρυξη αρχαιολογικού χώρου στον Άγιο Κοσμά και στο Ελληνικό. Ωστόσο, με εντολή της τότε πολιτικής ηγεσίας προωθήθηκε μόνο η οριοθέτηση του ήδη από το 1957 κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου στον Άγιο Κοσμά (χερσαίου και ενάλιου), (ΦΕΚ/223/Α΄/09.11.2015), και όχι της έκτασης του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού. Όλα αυτά τα χρόνια εκκρεμεί η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου στο Ελληνικό.

Τον Ιούνιο του 2016 η αρμόδια Εφορεία απέστειλε εκ νέου πρόταση για κήρυξη αρχαιολογικού χώρου στην ευρύτερη περιοχή των Δήμων Αλίμου και Αργυρούπολης. Η πρόταση αφορά σε μια ευρεία περιοχή, η οποία περιλαμβάνει συνεκτικούς αστικούς ιστούς των σύγχρονων Δήμων και μέρος της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού.

Έργα υποδομής, ζώνες ανάπτυξης και πολεοδόμησης

σε σχέση με τα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος

Στο σύνολο σχεδόν της έκτασης του προς αξιοποίηση χώρου, εκτός από το κεντρικό τμήμα του, προβλέπονται εκτεταμένες εκσκαφικές και χωματουργικές εργασίες, στις οποίες είναι πολύ πιθανή η αποκάλυψη αρχαίων. Οι επεμβάσεις αφορούν σε έργα υποδομών (κτήρια, δρόμοι, τεχνικά έργα, λιμενικά, ΤΡΑΜ, δίκτυα), συγκοινωνιακά με μεγαλύτερης κλίμακας την υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος, διευθέτησης ρεμάτων, η οποία προβλέπει την ανασύσταση των ρεμάτων Τραχώνων και Αεροδρομίου και την αναβάθμιση των υφιστάμενων υδραυλικών τους έργων.

Χείμαρροι Τραχώνων και Αεροδρομίου

Προτείνεται αποκατάσταση και ανασχεδιασμός της κοίτης του ρέματος Τραχώνων, με παράλληλη δημιουργία νέων μόνιμων και εποχιακών υδροβιότοπων. Οι εργασίες αυτές προϋποθέτουν μεγάλης κλίμακας εκσκαφικές εργασίες, κατά τις οποίες είναι πολύ πιθανή η εύρεση αρχαιοτήτων (τεχνικά έργα, αρχιτεκτονικά κατάλοιπα σχετιζόμενα με εργαστηριακές δραστηριότητες, νεκροταφεία κοκ), δεδομένου ότι τα ρέματα αποτέλεσαν κατά την αρχαιότητα σημεία σημαντικής ανθρώπινης δραστηριότητας. Σε εργασίες διευθέτησης του ρέματος Τραχώνων έχουν κατά το παρελθόν αποκαλυφθεί αρχαιότητες, ενώ ανάλογη αρχαιολογική εικόνα ενδέχεται να παρουσιάσει και ο χείμαρρος Αεροδρομίου, η παλαιά κοίτη του οποίου εμφανίζεται στην περιοχή της Ευρυάλης και εντός του χώρου της Υ.Π.Α.

Λιμενικά έργα και έργα στις εκβολές του χειμάρρου Τραχώνων

Προβλέπεται η δημιουργία παραλίας μήκους 900 μ. στην νότια ακτογραμμή του υπό αξιοποίηση παραλιακού μετώπου, η κατασκευή ενυδρείου, έργα εμπλουτισμού των παραλιών και έργα προστασίας του παραλιακού μετώπου. Στις παραλίες βόρεια του ακρωτηρίου του Αγίου Κοσμά και σε τμήμα του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου του Αγίου Κοσμά, προτείνεται η απομάκρυνση των ογκολίθων από την ακτογραμμή, με παράλληλο εμπλουτισμό και αύξηση του πλάτους των παραλιών. Επίσης αναβαθμίζονται οι εγκαταστάσεις στη θέση των πρώην λιμενικών εγκαταστάσεων του Ναυτικού Ομίλου Αγίου Κοσμά.

Στη βόρεια παραλία είναι πιθανή η αποκάλυψη της αρχαίας ακτογραμμής και λιμενικών εγκαταστάσεων που σχετίζονταν με το λιμάνι των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων του δήμου Αλιμούντος. Η αποκάλυψη δημόσιου οικοδομήματος που πιθανώς αποτελεί τμήμα εμπορικής στοάς και τμήματος του δρόμου που συνέδεε το λόφο της Αγ. Άννας με το λιμάνι των Αλιμουσίων, ενισχύουν την παραπάνω άποψη. Επίσης κατά μήκος της βόρειας ακτογραμμής του έργου ενδέχεται να αναπτύσσεται νεκροταφείο της Μυκηναϊκής περιόδου, όπως υποδηλώνει η αποκάλυψη του μυκηναϊκού θαλαμωτού τάφου που λόγω της χρονολογικής συνάφειας και της θέσης του, σχετίζεται με την ΥΕ εγκατάσταση του ακρωτηρίου του Αγίου Κοσμά.

Ζώνες ανάπτυξης και πολεοδόμησης

Στις ζώνες πολεοδόμησης και ιδιαίτερα στις ζώνες Α-Π1, Α-Π4, Α-Π5, Α-Π6, λόγω του υψηλού αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι πολύ πιθανή η εύρεση αρχαίων. Ειδικότερα στις ζώνες Α-Π4 και Α-Π5 είναι πολύ πιθανή η αποκάλυψη ταφικών συνόλων που εντάσσονται σε εκτεταμένο νεκροταφείο του δήμου Ευωνύμου (τέλη 8ου έως και 4ο αιώνα π.Χ.), καθώς και οικιστικών καταλοίπων. Στη ζώνη Α-Π5 ενδέχεται η αποκάλυψη ευρημάτων από τη προϊστορική μέχρι και τη μεταβυζαντινή περίοδο, ενώ τον ίδιο βαθμό ενδιαφέροντος παρουσιάζει και η ζώνη Α-Α1, στο νοτιοδυτικό άκρο της.

Με βάση τα ανωτέρω, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων σημειώνει τα ακόλουθα:

1. Η υπό κρίση Στρατηγική Μελέτη αφορά τους όρους και τους περιορισμούς για την αντιμετώπιση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου που αναφέρεται στο σχετικό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης. Η εναρμόνιση των μελετών αυτού του είδους με το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο αποτελεί το πρώτο επίπεδο προβλέψεων τους. Από αρχαιολογικής πλευράς ρητώς αναφέρεται στην παράγραφο 1.7.3.5 (σελ. 1-216) ότι «κατά τη φάση υλοποίησης του έργου πρέπει να ληφθούν υπόψη (σ.σ. μεταξύ άλλων) οι διατάξεις του Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153 Α’) «Για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς»...». Η αναφορά αποτελεί προβολή στο μέλλον, ήτοι κατά την περίοδο εκτέλεσης των έργων, ενώ παραβλέπεται η εναρμόνιση του εγχειρήματος με την αρχαιολογική νομοθεσία κατά τον παρόντα χρόνο/παρούσα φάση εκπόνησης της Σ.Μ.Π.Ε. για το Σ.Ο.Α., δηλαδή για το ειδικό χωρικό σχέδιο ανάπτυξης της εν λόγω επένδυσης. Ο Ν. 3028/2002 περιλαμβάνει μέριμνα για τη θεσμική θωράκιση της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομίας στις περιπτώσεις προώθησης σχεδίων χωρικών ρυθμίσεων με την σε κάθε περίπτωση προγενέστερη δημοσίευση πράξης χαρακτηρισμού αρχαιολογικού χώρου εφόσον συντρέχουν αρχαιολογικοί λόγοι. Μάλιστα, η θεσμοθέτηση αρχαιολογικού χώρου αποτελεί και την προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της διαδικασία έγκρισης των χωρικών σχεδίων. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 12, πργ. 2 του Ν. 3028/2002 «[...] Εάν εντός των περιοχών που πρόκειται να καλύψουν υπό εκπόνηση Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) ή άλλα σχέδια χωρικών ρυθμίσεων, δεν έχουν οριοθετηθεί αρχαιολογικοί χώροι, αυτοί οριοθετούνται προσωρινά, βάσει σχεδιαγράμματος κλίμακας τουλάχιστον 1: 2.000 που καταρτίζεται από την Υπηρεσία, με βάση επαρκή επιστημονικά στοιχεία και ιδίως ευρήματα που πιθανολογούν την ύπαρξη μνημείων...».

Πρόταση οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου σε μια ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει και τμήμα του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού έχει κατατεθεί από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων ήδη από το 2014, η οποία επανήλθε το 2016 με πλήρη στοιχειοθέτηση. Η πρόταση αντιμετωπίζει ως ενιαία λειτουργική και αισθητική αρχαιολογική οντότητα τις περιοχές όπου κατά την αρχαιότητα αναπτύχθηκαν οι δήμοι Ευώνυμον και Αλιμούς και βασίζεται σε τεκμήρια της έρευνας πεδίου, σε βιβλιογραφικές αναφορές-επιστημονικές δημοσιεύσεις, στο φωτογραφικό και χαρτώο υλικό, τις σχεδιαστικές αποτυπώσεις, τις γραπτές πηγές και τις μαρτυρίες των περιηγητών.

Η εισαγωγή της πρότασης στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έχει καθυστερήσει πάρα πολύ μετά από κυβερνητικές παρεμβάσεις. Παρ΄ όλα αυτά η πρόβλεψη για την εφαρμογή της σχετικής διάταξης δεν συναντάται ούτε ως κατεύθυνση στη Σ.Μ.Π.Ε. και το Σ.Ο.Α. Στο πλαίσιο αυτό ο Σ.Ε.Α. επανέρχεται στο θέμα, υπογραμμίζοντας την υποχρέωση κήρυξης και οριοθέτησης ως αρχαιολογικού χώρου περιοχής που εντάσσεται διοικητικά στους δήμους Αλίμου και Ελληνικού- Αργυρούπολης. Κατά τα παραπάνω και κατανοώντας το κατεπείγον του θέματος, ο Σ.Ε.Α. σημειώνει πως είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τον Συνταγματικής περιωπής νόμο 3028/2002 (άρθ. 12 , παραγ.2) η προσωρινή οριοθέτηση ως αρχαιολογικού χώρου της έκτασης που πρόκειται να καλύψει το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Ελληνικού.

2. Η Σ.Μ.Π.Ε. περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την αρχαιολογική παρακολούθηση των εργασιών, με παραπομπή στο άρθρο 37 του Ν. 3028/2002. Σύμφωνα με τη γενική περιγραφή της διαδικασίας του αρχαιολογικού έργου «[...] για όλα τα έργα[....] θα απαιτηθεί η επιτόπια αυτοψία των αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ [...] και οι εργασίες θα πραγματοποιούνται υπό την επίβλεψη εντεταλμένου υπαλλήλου». Η συγκεκριμένη διατύπωση περιορίζει την αρμοδιότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας σε «αυτοψία» και σε «επίβλεψη».

Αναγνωρίζεται ότι στην παρούσα φάση η χρήση των εννοιών αυτών μπορεί να έχει ευρύτερο περιεχόμενο και οι όροι αυτοί να εξειδικευτούν σε επόμενο χρόνο. Ωστόσο, φέρεται να έχει καταρτιστεί μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και την «Ελληνικό ΑΕ», σχέδιο του οποίου έχει εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.) (ΦΕΚ 1862 Β΄/26.5.2017 «Έγκριση Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Εταιρείας «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.»).

Ωστόσο, το πλήρες κείμενο του μνημονίου δεν δημοσιεύεται στο εν λόγω ΦΕΚ. Κρίνοντας από τους τίτλους των περιεχομένων του, όπως αναφέρονται στην απόφαση του ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π., φαίνεται να αφορά στην αρχαιολογική παρακολούθηση των εκσκαφικών εργασιών και να περιλαμβάνει την εξειδίκευση των σχετικών όρων. Παρόλα αυτά, το μνημόνιο δεν έχει ληφθεί υπόψη στη Σ.Μ.Π.Ε., αν και η τελευταία εκπονήθηκε και κατατέθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της ανωτέρω έγκρισης, ενώ στη Σ.Μ.Π.Ε. παρατίθεται αυτούσιο το πρότυπο γενικού μνημονίου για την αρχαιολογική παρακολούθηση των εκσκαφικών εργασιών στο πλαίσιο στρατηγικών επενδύσεων του Ν. 4072/2012, ο οποίος δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση της επένδυσης του Ελληνικού.

Στο βαθμό που το εγκεκριμένο από το ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π. σχέδιο μνημονίου δεν έχει δημοσιοποιηθεί, ο Σ.Ε.Α. διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο οι όροι του για την αρχαιολογική παρακολούθηση εξειδικεύουν το γενικό πλαίσιο που θέτει η Σ.Μ.Π.Ε. με τρόπο σύμφωνο με τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 και την πρακτική που παγίως ακολουθείται σε ανάλογα έργα. Σε κάθε περίπτωση ο Σ.Ε.Α. εμμένει ότι το μνημόνιο συνεργασίας δεν υποκαθιστά την κήρυξη-οριοθέτηση του χώρου.

3. Η ισχύουσα αρχαιολογική Νομοθεσία καταρχήν αναφέρεται στη Σ.Μ.Π.Ε. (Κεφ. 1, Ιστορικό και Πολιτιστικό Περιβάλλον, 215-17, Κεφ. 3, Πολιτιστική Κληρονομιά, 20, Κεφ.6, Νομοθεσία αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, 151-159). Οι γνωστές αρχαιότητες παρουσιάζονται τόσο στη Σ.Μ.Π.Ε., όσο και στο Σ.Ο.Α., και σημειώνονται επί του τοπογραφικού σχεδίου.

Η αναφορά, ωστόσο, παραμένει σε επίπεδο απλής κάλυψης των απαιτήσεων περιεχομένου των μελετών, χωρίς ουσιαστική ένταξη του αντικειμένου της προστασίας και ανάδειξης στο επενδυτικό σχέδιο. Οι υλικές μαρτυρίες της ιστορίας του χώρου δεν λαμβάνονται υπόψη κατά κανένα τρόπο στη φιλοσοφία του αναπτυξιακού σχεδίου και στον γενικό χωροταξικό σχεδιασμό που εν τέλει προτείνεται. Συγκεκριμένα, στο επίπεδο του Σ.Ο.Α. οι αρχαιότητες εντάσσονται εντός ζωνών πολεοδόμησης, χωρίς να υπάρχει καμία σαφής κατεύθυνση για την προστασία και την ανάδειξή τους ως οργανικού στοιχείου των στρατηγικών επιλογών του σχεδιασμού.

4. Στο πλαίσιο των ανωτέρω, η προστασία των μνημείων παραμένει στο περιθώριο των προβλέψεων του Σ.Ο.Α. και της Σ.Μ.Π.Ε.

Στην ακτή του Αγ. Κοσμά βρίσκονται τα κατάλοιπα του σημαντικότατου για την προϊστορία της Αττικής οικισμού, που έχουν αποτελέσει αντικείμενων επιστημονικών δημοσιεύσεων σημαντικών διεθνώς για την επιστήμη της αρχαιολογίας και εν γένει για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Εντός των ορίων του ενάλιου και χερσαίου αρχαιολογικού χώρου του Αγ. Κοσμά δεν προβλέπονται επεμβάσεις διαμόρφωσης της ακτής. Παρόλα αυτά η περιοχή θα βρεθεί εν μέσω έργων εμπλουτισμού ακτής και έργων προστασία των τεχνιτών διαμορφώσεων. Η ακτογραμμή στο άμεσο περιβάλλον του αρχαιολογικού χώρου πρόκειται να μεταβληθεί αλλοιώνοντας επιπλέον τη φυσιογνωμία του τοπίου, ενώ δεν υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη, ούτε έχει κατατεθεί σχετική μελέτη, για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις των έργων αυτών στο τμήμα του βυθού όπου σώζονται οι σημαντικές ενάλιες αρχαιότητες.

Παράλληλα η περιοχή του Λόφου Χασάνι, όπου έχουν εντοπιστεί πυκνές αρχαιότητες, εντάσσεται εντός πολεοδομούμενης περιοχής, που ονοματίζεται «Οικισμός του Λόφου». Αν και κατά την αρχαιολογική έκθεση που περιλαμβάνεται στις υπό εξέταση μελέτες αναγνωρίζεται η σημασία του λόφου για την ιστορία της περιοχής, ο γενικός πολεοδομικός σχεδιασμός δεν προβλέπει την εξαίρεση του αρχαιολογικού χώρου του λόφου από τη δόμηση ούτε την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων στο πλαίσιο σχεδιασμού της «γειτονιάς».

5. Εντός της έκτασης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού βρίσκονται εγκαταστάσεις του ΥΠ.ΠΟ.Α. και συγκεκριμένα αποθήκες αρχαιοτήτων και εξοπλισμένο εργαστήριο συντήρησης. Οι υποδομές αυτές βρίσκονται σε έκταση που εντάσσεται στο επενδυτικό σχέδιο ως περιοχή πολεοδόμησης και για την μετεγκατάστασή τους έχει συναφθεί μνημόνιο συνεργασίας από το 2013 μεταξύ της τότε Γ.Γ. Πολιτισμού και της «Ελληνικό ΑΕ», σύμφωνα με το οποίο η «Ελληνικό ΑΕ» δεσμεύεται να εξεύρει κτήρια και εγκαταστάσεις εντός του ακινήτου για την εγκατάσταση και λειτουργία των υποδομών αυτών.

Αν και η μετεγκατάσταση έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, στο Σ.Ο.Α. δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά, ενώ η Σ.Μ.Π.Ε. φαίνεται να αγνοεί την ύπαρξη των σημαντικών αυτών υποδομών, που προσδίδουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην πολιτιστική ταυτότητα του ακινήτου.

Σε κάθε περίπτωση, η μετεγκατάσταση των υπηρεσιών αυτών θα έπρεπε να αποτελεί ειδικό αντικείμενο του επενδυτικού σχεδίου και το Σ.Ο.Α. και η σχετική Σ.Μ.Π.Ε. να περιλαμβάνει τουλάχιστον τις κατευθύνσεις της δράσης αυτής ως άξονα επιλογών στο πλαίσιο γενικών προβλέψεων για χρήσεις πολιτισμού.

6. Στις προβλέψεις του Σ.Ο.Α. και της Σ.Μ.Π.Ε. υπάρχει γενικόλογη αναφορά σχετικά με την ανάδειξη επί μέρους αρχαιοτήτων και τη διασύνδεσή τους μέσω διαδρομών πολιτιστικού-αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Πλην όμως, δεν έχει ενταχθεί στον χωροταξικό σχεδιασμό η προστασία και η ανάδειξη των αρχαιοτήτων με τρόπο οργανικό. Η ιστορικότητα του χώρου όπως προβλέπεται στη Σ.Μ.Π.Ε. περιορίζεται κυρίως στην πρόσφατη ιστορία του ακινήτου, με επίκεντρο τη διάσωση της «Ολυμπιακής μνήμης», διά της ανάδειξης της φιλοξενίας στον χώρο ολυμπιακών εγκαταστάσεων και δευτερευόντως στη λειτουργία του ως αεροδρομίου.

Ενδεικτικά, προβλέπεται: «Η βασική δομή του νέου Πάρκου οργανώνεται από τον ελικοειδή δρόμο που διασχίζει εγκάρσια και τρεις βασικούς άξονες κίνησης πεζών. Αυτοί οι τρεις άξονες συναντώνται δημιουργώντας ένα τρίγωνο, στο οποίο βρίσκεται το υφιστάμενο σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, και όπου χωροθετείται μια μεγάλη πλατεία. Αυτό αποτελεί πια τον συνεκτικό κόμβο, την καρδιά του Πάρκου» (σελ. 1-9,10). Μάλιστα, οι προθέσεις όπως αποτυπώνονται στη μελέτη για τη φιλοσοφία της ανάδειξης, συμπυκνώνεται στο ακόλουθο απόσπασμα: «[…] το διατηρητέο τερματικό κτήριο του διάσημου αρχιτέκτονα Eero Saarinen θα ζωντανέψει ξανά ως χώρος για εκθέσεις, εμπορικές συναντήσεις και άλλες εκδηλώσεις, τα ιστορικά υπόστεγα δεν θα διατηρηθούν και αναδειχθούν μόνο για την αρχιτεκτονική τους αξία αλλά θα χρησιμεύσουν επίσης για να στεγασθεί εντός τους το πρώτο Μουσείο Αεροπορίας στην Ελλάδα (Ιστορικό Αεροπορικό Μουσείο και άλλες συναφείς χρήσεις), οι εγκαταστάσεις του κανόε - καγιάκ αξιοποιούνται και ανασημασιοδοτούνται (sic) σαν στοιχεία του πάρκου που εκφράζουν τη συνέχεια του παρελθόντος με το παρόν […]» (σελ. 3-8). Αντιθέτως, η αρχαιολογική σημασία του ακινήτου ως προστιθέμενη αξία στην επένδυση υποτιμάται και αντιμετωπίζεται παρεμπιπτόντως, χωρίς να αποτελεί άξονα των στρατηγικών επιλογών. Στις προβλέψεις του Σ.Ο.Α. και της Σ.Μ.Π.Ε. δεν υπάρχει καμία μνεία σχετικά με την ανάδειξη των ιστάμενων μνημείων και των αρχαιοτήτων που διατηρούνται ορατά εντός της έκτασης ανάπτυξης του έργου (πρόβλεψη ζώνης προστασίας, διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου αυτών, εκπόνηση επιμέρους μελετών συντήρησης/αποκατάστασης αρχιτεκτονικών καταλοίπων, τοποθέτησης εποπτικού υλικού και σήμανσης, αποκάλυψη της προϊστορικής κατοίκησης στον Άγιο Κοσμά, δημιουργία θεματικών αρχαιολογικών - ιστορικών νησίδων ενταγμένων σε αρχαιολογικό περίπατο μέσα στο Μητροπολιτικό Πάρκο Πρασίνου και Αναψυχής, ένταξη στις αρχαιολογικές - ιστορικές νησίδες σημαντικών αρχαιοτήτων που ενδεχομένως αποκαλυφθούν κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου και η διατήρηση και ανάδειξή τους κριθεί, κατόπιν γνωμοδότησης των αρμόδιων Οργάνων του ΥΠΠΟΑ απαραίτητη για την αρχαία τοπογραφία και την ιστορία του τόπου). Με αυτό τον τρόπο, παρακάμπτεται η σημαντική ιστορία της θέσης που αποτέλεσε τον ζωτικό χώρο τριών ιστορικών αρχαίων δήμων της Αττικής. Υπ’ αυτή την έννοια, η αντιμετώπιση της ιστορικότητας είναι ανισοβαρής.

Εξάλλου, έχει αναγνωριστεί ότι η προστασία και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μνημείων διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο στη χωρική οργάνωση της Χώρας, προσδίδοντας στα μνημεία περιεχόμενο προδιαγραφών χωρικής ανάπτυξης. Η προστασία των μνημείων αποτελεί στρατηγική κατεύθυνση της χωροταξίας προς μια αναπτυξιακή προοπτική με όρους αειφορίας και βιωσιμότητας που ενισχύει και αναδεικνύει τον εθνικό χώρο ως συγκριτικό πλεονέκτημα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Οι παραπάνω άξονες, ενώ έχουν γίνει κοινώς αλλά και από το νέο ΡΣΑ - Ν. 4277/2014 (ΦΕΚ 156Α΄/2014) αποδεκτοί, δεν απαντούν στην υπό κρίση Σ.Μ.Π.Ε. του Σ.Ο.Α. και, ως εκ τούτου, το κεφάλαιο αυτό θα πρέπει να «ξαναγραφτεί».

7. Η Σ.Μ.Π.Ε. λαμβάνει υπόψη μόνο τα αρχαιολογικά δεδομένα που γνωστοποιήθηκαν από την Υπηρεσία το έτος 2012, ενώ έκτοτε η Υπηρεσία επανήλθε δις με επιπλέον στοιχεία (έτη 2014-2016), που σηματοδότησαν περισσότερες αρχαιολογικές θέσεις. Πέρα από τις αναφορές στη Σ.Μ.Π.Ε. για την παρακολούθηση των εκσκαφικών εργασιών (σελ. 1-215 επ.), στις περιοχές των γνωστών μνημείων, το μέγεθος της έκτασης και οι ενδείξεις για πιθανές εκπλήξεις που μπορεί να κρύβει το υπέδαφος, καθιστούν τουλάχιστον ανεπίκαιρη την παρακολούθηση όπως περιγράφεται, δηλαδή επί ή πλησίον μνημείων και κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, αλλά θα πρέπει να προστεθεί ότι η Υπηρεσία θα ορίσει τις περιοχές παρακολούθησης μετά από υποχρεωτική έγκαιρη ενημέρωση της από τον κύριο του Έργου για την έναρξη εργασιών σε κάθε στάδιό του και στο σύνολο της έκτασης.



Ο Σ.Ε.Α. παρατηρεί, τέλος, πως

1. Μετά την ψήφιση της σκανδαλώδους, κατά την εκτίμηση του Συλλόγου, σύμβασης παραχώρησης του Ελληνικού στην Lamda Development η οποία περιλαμβάνει αδιανόητες για κάθε ευνομούμενο κράτος διατάξεις υπέρ του επενδυτή (όπως λ.χ. αποζημίωσή του σε περίπτωση εκ των υστέρων ανεύρεσης ή/και κήρυξης αρχαιοτήτων), η κυβέρνηση ακολουθεί μια τακτική που θέτει εν αμφιβόλω το συνταγματικό καθήκον προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιά, καταστρατηγεί την κείμενη αρχαιολογική νομοθεσία και θέτει σε κίνδυνο τις αρχαιότητες.
   
   
2. Το ζήτημα της κήρυξης-οριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου στην έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού δεν μπορεί να παρακαμφθεί ούτε μπορεί να συζητείται σε συνάρτηση με τις τρέχουσες πολιτικές επιδιώξεις της εκάστοτε κυβέρνησης ή/και από τις πιέσεις ιδιωτικών επιχειρηματικών συμφερόντων. Η υποχρεωτική εκ του νόμου κήρυξη-οριοθέτηση ενός αρχαιολογικού χώρου δεν καθιστά εκ των προτέρων τη σχετική έκταση αδόμητη, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς για παράδειγμα στην πόλη της Αθήνας, που στο σύνολό της αποτελεί ελεγχόμενο αρχαιολογικό χώρο. Η κήρυξη-οριοθέτηση αποτελεί μία διοικητική ενέργεια που οργανώνει με διαφανή τρόπο τους αρχαιολογικούς χώρους της επικράτειας και θεσπίζει μια τυποποιημένη διαδικασία προστασίας τους μέσω του ελέγχου των εκτελούμενων έργων. Οι παρατηρούμενες καθυστερήσεις στο Ελληνικό υπονομεύουν τελικά την ίδια την επένδυση, που φέρεται να διάκειται εχθρικά προς την πολιτιστική κληρονομιά, και τον ίδιο τον επενδυτή που εμφανίζεται να παρεμβαίνει επιδιώκοντας την άρση της ισονομίας και την εξαίρεσή του από την εφαρμογή του νόμου. Κάτι τέτοιο, ασφαλώς, δεν μπορεί να είναι αποδεκτό.
   
   
3. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, κυβερνητικοί φορείς και ιδιώτες, οφείλουν να εφαρμόσουν τις διαδικασίες των συλλογικών οργάνων που προβλέπονται θεσμικά, να μην αγνοήσουν κρίσιμα στοιχεία ταυτότητας του ακίνητου ως γνωστού αρχαιολογικού χώρου και να μην παρακάμψουν τις συνταγματικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν, κατά τη θεσμική διαδικασία των εγκρίσεων (Κ.Α.Σ., ΣτΕ).
   
   

Υπενθυμίζουμε, για πολλοστή φορά προς κάθε κατεύθυνση, πως δεν είμαστε διατιθέμενοι να συναινέσουμε σε οποιαδήποτε διαδικασία καταστρατήγησης του Αρχαιολογικού Νόμου, παράκαμψης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και διακινδύνευσης των αρχαιοτήτων, απέναντι σε όσους -πολιτικούς και επενδυτές, με πρόσχημα την ανάπτυξη, αντιμετωπίζουν τον αρχαιολογικό πλούτο του τόπου ως εμπόδιο για τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ,

  Η Πρόεδρος                       Ο Γενικός Γραμματέας

Σταματία Μαρκέτου            Θεμιστοκλής Βάκουλης

Αθήνα, 3/7/2017
Αρ. Πρωτ. : 387

 
Προς
1. Την Υπουργό ΥΠΠΟΑ
κ. Λ. Κονιόρδου
2. Τη Γεν. Γραμματέα του ΥΠ.ΠΟ.Α
Δρα Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη
3. Τα μέλη του ΣΕΑ
 
 
Το Δ.Σ. του Σ.Ε.Α. παρακολουθεί με εξαιρετική ανησυχία την πορεία της υπόθεσης των αρχαιοτήτων στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού. Όπως είναι γνωστό, οι αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α. έχουν προτείνει την κήρυξη των γνωστών αρχαιοτήτων και μνημείων της υπό συζήτηση περιοχής, η οποία καλύπτει τους αρχαίους Δήμους Αλιμούντος και Ευωνύμου, με κριτήριο τις σημαντικές αρχαιότητες που εντοπίστηκαν κατά την έρευνα πεδίου και οι οποίες ορίζουν ένα πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και τις μέρες μας (αρχαία οικιστικά κατάλοιπα, οικοδομικά λείψανα, ταφικά σύνολα και μεγάλος αριθμός αρχαίων κινητών ευρημάτων τα οποία αποτελούν τις υλικές μαρτυρίες κοινωνιών με μεγαλύτερη ή μικρότερη ακμή διαχρονικά). Η τεκμηριωμένη πρόταση για την κήρυξη της περιοχής δεν έχει ακόμα εξεταστεί όπως επιβάλλεται από τον Αρχαιολογικό Νόμο, ενώ αντίθετα ακολουθούνται, εν κρυπτώ, από τους εμπλεκόμενους κυβερνητικούς παράγοντες, διαδικασίες που επιχειρούν να παρακάμψουν την κείμενη νομοθεσία και, κυρίως, θέτουν σε κίνδυνο τις αρχαιότητες.
 
Οι ανησυχίες αυτές εκφράστηκαν και με την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Σ.Ε.Α., στις 27/3/2017, όπου σημειωνόταν πως: "Μετά την ψήφιση της σκανδαλώδους σύμβασης παραχώρησης του Ελληνικού στην Lamda Development η οποία περιλαμβάνει αδιανόητες για κάθε ευνομούμενο κράτος διατάξεις υπέρ του επενδυτή (όπως λ.χ. αποζημίωσή του σε περίπτωση εκ των υστέρων ανεύρεσης ή/και κήρυξης αρχαιοτήτων), η κυβέρνηση φαίνεται πως θυσιάζει και το στοιχειώδες συνταγματικό της καθήκον απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά."
Όπως φαίνεται, έκτοτε, το "ειδικό καθεστώς" που επιβλήθηκε στην υπόθεση του Ελληνικού διευρύνεται. Στις 22 Μαΐου 2017 το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.) ενέκρινε ένα, αμφίβολης νομιμότητας, σχέδιο γενικού Μνημονίου Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε. Η απόφαση αυτή περιεβλήθη με επισημότητα δημοσιευόμενη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β' 1862/26.5.2017). Όμως, στη δισέλιδη απόφασή του, το Συμβούλιο δεν αναφέρει το αντικείμενο της συνεργασίας. Τι ακριβώς ενέκρινε το ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.;
Ακολούθησε, στις 15/6, η κατάθεση από τη Lamda Development, του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (Σ.Ο.Α.), που υποτίθεται πως δεν μπορούσε νωρίτερα να καταθέσει επειδή εκκρεμούσε η πρόταση κήρυξης τμήματος της έκτασης ως αρχαιολογικού χώρου!
 
Το Δ.Σ. του Σ.Ε.Α. καλεί την πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α. να μην ακολουθήσει μεθοδεύσεις του παρελθόντος, αλλά να εφαρμόσει τις διαδικασίες των συλλογικών οργάνων που προβλέπονται θεσμικά από τον Νόμο και τον Οργανισμό της Υπηρεσίας. Να μην αποκρύψει κρίσιμα στοιχεία ταυτότητας του ακίνητου ως γνωστού αρχαιολογικού χώρου και να μην παρακάμψει τις συνταγματικές υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν, κατά τη θεσμική διαδικασία των εγκρίσεων (Κ.Α.Σ., ΣτΕ). Απαιτούμε από την πολιτική ηγεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α.:
 
·         να σταματήσει κάθε ενέργεια που κινείται εκτός της εκ του Αρχαιολογικού Νόμου προβλεπόμενης διαδικασίας,
·         να δημοσιοποιήσει άμεσα το περιεχόμενο του Μνημονίου Συναντίληψης και
Συνεργασίας που υπέγραψε (;) με την Ελληνικό Α.Ε., χωρίς να ενημερώσει τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α., και το οποίο ενέκρινε το ΚΥ.Σ.ΟΙ.Π.,
·         να δημοσιοποιήσει άμεσα το Σ.Ο.Α. που κατέθεσε η Lamda Development, να προχωρήσει άμεσα στην επιβαλλόμενη εκ του νόμου εισαγωγή του θέματος της κήρυξης-οριοθέτησης στο Κ.Α.Σ. και να εισαγάγει στο Κ.Α.Σ. προς έγκριση το Σ.Ο.Α.
 
Υπενθυμίζουμε, για πολλοστή φορά προς κάθε κατεύθυνση, πως δεν είμαστε διατιθέμενοι να συναινέσουμε σε οποιαδήποτε διαδικασία καταστρατήγησης του Αρχαιολογικού Νόμου, παράκαμψης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και διακινδύνευσης των αρχαιοτήτων, απέναντι σε όσους -πολιτικούς και επενδυτές-, με πρόσχημα την ανάπτυξη, αντιμετωπίζουν τον αρχαιολογικό πλούτο του τόπου ως εμπόδιο για τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.
  Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ,

 
Η Πρόεδρος                                                            Ο Γενικός Γραμματέας
Σταματία Μαρκέτου                                                   Θεμιστοκλής Βάκουλης


ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, 6937075765, E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., www.sea.org.gr

Φρένο στη σύμβαση παραχώρησης του Ελληνικού από την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Εξηγήσεις από την Ελληνική Κυβέρνηση και την Εταιρεία θα ζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Νίκος Χουντής: «Ο αγώνας για την ακύρωση αυτής της ληστρικής σύμβασης θα συνεχιστεί σε όλα τα επίπεδα»

Εξετάστηκε χθες, Τρίτη 11 Οκτώβρη 2016, στις Βρυξέλλες, στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η Αναφορά σχετικά με τις παραβιάσεις του δικαίου της ΕΕ και ευρωπαϊκών συμβάσεων κατά την ανάθεση της σύμβασης αξιοποίησης μεγάλης έκτασης στο Ελληνικό Αττικής (πρώην αεροδρόμιο).

Με πρωτοβουλία του Νίκου Χουντή, την Αναφορά υπερασπίστηκαν ενώπιον της Επιτροπής δύο από τους αναφέροντες, ενώ την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε ο κυβερνητικός βουλευτής, που εισηγήθηκε το θέμα πρόσφατα στην ελληνική Βουλή.

Ο Ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας στην τοποθέτησή του, μεταξύ άλλων, κατέρριψε τους ισχυρισμούς της Κομισιόν σχετικά με τη μη παραβίαση των όρων κρατικής ενίσχυσης και ανταγωνισμού και της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων της σύμβασης. Επίσης, ζήτησε το ζήτημα να τεθεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τη μορφή προφορικής ερώτησης προς την Κομισιόν.

Το αποτέλεσμα της χθεσινής συνεδρίασης αποτελεί μια αρχική νίκη όσων αγωνίζονται για την ακύρωση της σύμβασης, αλλά και ένα πλήγμα στην Κυβέρνηση, καθώς η Επιτροπή Αναφορών δεν πείστηκε από τους ισχυρισμούς, τόσο της Κομισιόν, όσο και της Ελληνικής Κυβέρνησης, αλλά αποφάσισε να κρατήσει ανοιχτή την Αναφορά και να ζητήσει εξηγήσεις για τη σύμβαση παραχώρησης από την Κυβέρνηση και την Εταιρεία παραχώρησης.

Το βίντεο με την παρέμβαση του Νίκου Χουντή

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ελληνικό, ούτε αξιοποίηση, ούτε ανάπτυξη, απλή ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Από το καλοκαίρι έχει ξεκινήσει ένας μαραθώνιος από την κυβέρνηση, μαζί με τα γνωστά κέντρα (παρα)πληροφόρησης, ώστε να καμφθούν οι αντιστάσεις της κοινωνίας απέναντι στην επερχόμενη και ολοκληρωτική καταστροφή, που θα επέλθει στο παραλιακό μέτωπο αλλά και στο παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού.

Προσπαθούν με κάθε διαθέσιμο μέσο να μας πείσουν ότι η περιοχή των 6.2 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, που αποτελεί φιλέτο, δεν ξεπουλιέται και ότι θα ωφεληθεί η χώρα από την «επένδυση» αλλά και οι δεκάδες χιλιάδες πολίτες, που θα βρουν δουλειά.  Ας δούμε όμως ένα προς ένα τα επιχειρήματα και ας αποφασίσει ο καθένας μας για το τι ακριβώς συμβαίνει:

–          Τιμή για την παραχώρηση 915 εκ. ευρώ, που σημαίνει 148 ευρώ το τ.μ. για 99 χρόνια.  Το τίμημα που θα καταβληθεί τμηματικά σε διάστημα 10 ετών, αντιστοιχεί σε … 12 ημερών τόκους του δημόσιου χρέους (γιατί στο ΤΑΙΠΕΔ θα πάνε τα χρήματα, για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, και όχι στο Ελληνικό δημόσιο).  Πουλάμε δηλαδή μια έκταση 3 φορές το μέγεθος του Μονακό για να αποπληρώσουμε σχεδόν τίποτα.

–          Το δημόσιο όχι μόνο δεν θα κερδίσει τίποτα από την συγκεκριμένη επένδυση αλλά θα βάλει χρήματα από την τσέπη του λόγω της μετεγκατάστασης πλήθους δημόσιων υπηρεσιών όπως το μεγαλύτερο αμαξοστάσιο της ΕΘΕΛ, την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, το Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, το ΚΤΕΟ Ελληνικού, τις δομές και υπηρεσίες του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης, Πολιτιστικοί Σύλλογοι, Αθλητικές ομοσπονδίες και Ολυμπιακές ομάδες που κάνουν χρήση των εγκαταστάσεων στον Άγιο Κοσμά, Κρατικό Εργοστάσιο Αεροσκαφών, Τροχαία και Πυροσβεστική Ελληνικού και άλλες και φυσικά το ιατρείο μας με συνολικό κόστος μετεγκατάστασης 614 εκ. ευρώ.

–          Σύνδεση με σήραγγα του ακινήτου με τα Μεσόγεια και την Αττική οδό, κόστος 1.2 – 1.5 δις ευρώ.

–          Υπογειοποίηση της παραλιακής λεωφόρου με κόστος 300 εκ. ευρώ, που πλέον η κυβέρνηση μας λέει ότι θα το πληρώσει ο επενδυτής.  Το ερώτημα όμως παραμένει, γιατί να υπογειοποιηθεί η παραλιακή ώστε να εξυπηρετηθεί ο επενδυτής και το ακίνητο του να γίνει πιο «ελκυστικό»;  Γιατί πρέπει οι πολίτες να οδηγούν πλέον μέσα σε μια σήραγγα για τα 3.5 χλμ. που διασχίζει η παραλιακή το Ελληνικό, μόνο και μόνο για να γίνει το οικόπεδο του παλιού αεροδρομίου «παραλιακό»;

–           Εντός του παλιού αεροδρομίου έχουν χτιστεί Ολυμπιακά έργα που κόστισαν στον Ελληνικό λαό 417 εκ. ευρώ.  Αυτά χαρίζονται στον επενδυτή ή θα κατεδαφιστούν.

–          Βάσει του νόμου 3943/2011, η Lamda Development (ο «επενδυτής), απαλλάσσεται από την καταβολή οποιουδήποτε φόρου σχετίζεται με την εκμετάλλευση και ιδιοκτησία της έκτασης.

Με λίγα λόγια το συνολικό κόστος για το Ελληνικό δημόσιο θα είναι από 1.8 έως 2.5  δις ευρώ, ακόμα και με τον νέο αναθεωρημένο σχέδιο «επένδυσης», που με τόσες τυμπανοκρουσίες προωθεί η τωρινή κυβέρνηση, ενώ μέχρι πριν από λίγο καιρό τα ίδια στελέχη της πολεμούσαν τα συγκεκριμένα σχέδια.

Οπότε ούτε για επένδυση μιλάμε, ούτε για πώληση, αλλά για ΛΗΣΤΕΙΑ ενάντια του Ελληνικού λαού.

Υπάρχουν όμως και άλλες πτυχές αυτής της ιστορία που ρίχνουν φως σε αυτά τα σκοτεινά σχέδια.

–          Θα δημιουργηθούν τεράστια Εμπορικά Κέντρα που θα πλήξουν την τοπική οικονομία όλων των γύρω δήμων με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις για τα μικρομεσαία καταστήματα και τους μικρούς επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες.

–          Αποκοπή των πολιτών από το παραλιακό μέτωπο 3.5 χλμ.  Εδώ η κυβέρνηση μιλά για μια μεγάλη νίκη επειδή πλέον ο επενδυτής δεσμεύεται να δώσει πρόσβαση σε 1 χλμ, που είναιΗΔΗ προσβάσιμο, δηλαδή ο επενδυτής ουσιαστικά δεν δίνει τίποτα για να κερδίσει τα υπόλοιπα 2.5 χλμ. και φυσικά τις 2 μαρίνες – Ολυμπιακά έργα – που ήδη υπάρχουν εκεί.

–          Ο κύριος μέτοχος της Lamda Development, η οικογένεια Λάτση έχει ήδη φορτώσει το Ελληνικό δημόσιο με χρέη πάνω από 2.5 δις ευρώ για την διάσωση τηςEurobank.  Πως γίνεται λοιπόν αυτή η οικογένεια που δεν κατάφερε να σώσει την ίδια της την τράπεζα πριν από λίγα χρόνια τώρα να εμφανίζεται ως νέος επενδυτής και να της δίνουμε άφεση αμαρτιών;

–          Η Lamda Development έχει εμπλακεί στο σκάνδαλο με το εμπορικό κέντρο MALL στο Μαρούσι, που ήταν χαρακτηρισμένο ως το μεγαλύτερο αυθαίρετο της Ευρώπης, όπου ανακριτής το 2009 υπολόγιζε την ζημία για το δημόσιο στα 243 εκ. ευρώ, χωρίς φυσικά να υπολογίζουμε το περιβαλλοντικό κόστος που από τότε πληρώνουν οι κάτοικοι του Αμαρουσίου. (διαβάστε όλο το ιστορικό εδώ https://www.thepressproject.gr/article/100457/To-the-Mall-kai-i-ikanotita-tou-Latsi-na-blepei-to-mellon )

–          Αρνητικές περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις από την επιπλέον τσιμεντοποίηση μεγάλου μέρους των 6.2 εκ. τ.μ. του αεροδρομίου και του παραλιακού μετώπου, με τεράστιες κατασκευές εμπορικών κέντρων, 16οροφων πολυκατοικιών και ουρανοξύστη.

–          Θα δοθεί άδεια για καζίνο, που επιτακτικά ζητάει ο «επενδυτής», η δημιουργία του οποίου θα βοηθήσει να εισρεύσουν άμεσα πόροι στα ταμεία του.  Ποιες κοινωνικές ανάγκες καλύπτει αυτό και πόσο σωστό είναι για την τοπική κοινωνία, έχει αναρωτηθεί κανένας;

–          Εκκρεμή έρευνα από την εισαγγελία οικονομικού εγκλήματος για το χαμηλό τίμημα, πόρισμα της οποίας αναφέρει ότι το τίμημα είναι τουλάχιστον 2.5 φορές χαμηλότερο από ότι θα έπρεπε.

–          Η Lamda Development αποκτά το 30% εξ αδιαιρέτου της πλήρους κυριότητας, κάτι που σημαίνει ότι ιδιοποιείται δημόσιο ακίνητο.  Δηλαδή για το 30% του ακινήτου ΔΕΝ ισχύει η 99χρονη χρήση και ουσιαστικά το αγοράζει, κάτι που η κυβέρνηση το κρύβει.

–          Υπήρξε «διεθνής» διαγωνισμός παρωδία με μόνη συμμετέχουσα την Lamda Development του κ. Λάτση.

–          Ο χώρος του παλιού αεροδρομίου αποτελεί κομμάτι ευρύτερου αρχαιολογικού χώρου και είναι η πρώτη φορά που παραχωρείται ένα κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος σε ιδιώτη.  Έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα που στεγάζονται εντός του χώρου.  Τι θα γίνει με αυτά αλλά και με όσα βρεθούν εκεί κατά την διάρκεια του έργου;

–   Τι  θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν, όταν στη χώρα μας, που βιώνει την χειρότερη οικονομική κρίση σε περίοδο ειρήνης που έχει καταγραφεί ποτέ, οι νέοι εργαζόμενοι καλούνται να δουλεύουν για 300-400 ευρώ και με ελαστικές μεθόδους εργασίας, όπου απλά γίνονται αναλώσιμοι δούλοι;

Δυστυχώς από όλα τα παραπάνω κάποιος μπορεί εύκολα να αντιληφθεί το μέγεθος της σκανδαλώδους «αξιοποίησης» του παλιού αεροδρομίου και του παραλιακού μετώπου του Ελληνικού.  Αυτό που είναι πιο δύσκολο να αντιληφθούμε είναι η γρήγορη μετάλλαξη κάποιων που μέχρι πρόσφατα ήταν αντίθετοι με την συγκεκριμένη «επένδυση» και τώρα παρουσιάζονται ως μεταμελημένοι υπερασπιστές της τονίζοντας τις όποιες βελτιώσεις, που ουσιαστικά απλά ομορφαίνουν την ασχήμια της όλης υπόθεσης αλλά και των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας μας.  Αυτές οι πολιτικές μας θέλουν γονατισμένους και υποταγμένους στις επιταγές της οικονομικής ελίτ που λυμαίνεται τα δημόσια οικονομικά της χώρας μας.

Το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού, από την αρχή της δημιουργίας του, είχε τονίσει (και με το όνομά του, Μητροπολιτικό) τη σημασία ενός Μητροπολιτικού Πάρκου σε όλη την έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, πνεύμονα πρασίνου, πάρκου αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού για την καλύτερη ψυχική και σωματική ΥΓΕΙΑ των κατοίκων της πρωτεύουσας. Αντί για αυτό θέλουνε να δημιουργήσουν ένα τερατούργημα από μπετόν, φράγμα στη θαλάσσια αύρα και στην κοινωνία. Ένα πολυτελές καταφύγιο των μεγιστάνων του πλούτου.

Εμείς ως εθελοντές του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τον δημόσιο χαρακτήρα της έκτασης και παράλληλα θα παλέψουμε ώστε να σταματήσει η σκανδαλώδης ανάθεση του Ελληνικού στην Lamda Development.  Οι πολίτες θα πρέπει να επαγρυπνούν και να βοηθήσουν στον δύσκολο αγώνα που δίνουμε διάφοροι φορείς, ώστε να υπερασπιστούμε το δημόσιο συμφέρον και τα κοινά.

Εναλλακτικές προτάσεις υπάρχουν και τις έχουμε αναφέρει στο παρελθόν, με ελάχιστο κόστος για το δημόσιο και με πολλές πραγματικές και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας.

Δείτε αυτό εδώ το βίντεο που είχαμε ετοιμάσει παλιότερα  https://www.youtube.com/watch?v=IbD9VceVIts

πηγή: http://www.mkiellinikou.org/blog/2016/10/04/elliniko-2/

Συμμετοχή της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. στη συγκέντρωση στη Βουλή:

Τετάρτη, 21 Σεπτεμβρίου 2016 και ώρα 6:30μμ

Ο Ελληνικός λαός βρίσκεται μπροστά στο έγκλημα του ξεπουλήματος του Ελληνικού. Ένα έγκλημα πολιτικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό και εθνικό. Η Κυβέρνηση προχωρά στην κύρωση της σχετικής συμφωνίας ΤΑΙΠΕΔ – LAMDA DEVELOPMENT και προωθεί για ψήφιση την Τετάρτη, 21 Σεπτεμβρίου 2016 στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο.

Με τις γνωστές συνοπτικές διαδικασίες παραδίδει τον τελευταίο, μεγάλο, δημόσιας ιδιοκτησίας, ελεύθερο χώρο του λεκανοπεδίου στους κερδοσκόπους και επισπεύδει τις διαδικασίες, επιδιώκοντας να δημιουργήσει τετελεσμένα.

Παραδίδει ένα χώρο που μπορεί να βελτιώσει τη ζωή των πολιτών του λεκανοπεδίου Αττικής. Παραδίδει έναν ακόμη χώρο που, με αγώνες των πολιτών, σώθηκε μέχρι σήμερα από την τσιμεντοποίηση.

Επαναλαμβάνεται η τραγωδία του Πειραιά, της Χαλκιδικής, των περιφερειακών αεροδρομίων, της Ελλάδας που ξεπουλιέται. 

Η Εκτελεστική Επιτροπή της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. στηρίζει τις κινητοποιήσεις των κατοίκων και των φορέων που αγωνίζονται για τη σωτηρία του Ελληνικού και καλεί τους εργαζόμενους στο Δημόσιο να συμμετέχουν στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στην ψήφιση του νομοσχεδίου που ξεπουλά το Ελληνικό, την Τετάρτη, 21 Σεπτεμβρίου 2016, στις 6:30μμ, στη Βουλή.

Από την Εκτελεστική Επιτροπή της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.

Στην κύρωση της συμφωνίας ΤΑΙΠΕΔ και LAMDADevelopment προχωρά βιαστικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ολοκληρώνοντας το ξεπούλημα του Ελληνικού. Το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή άρον άρον αγνοώντας, μεταξύ άλλων, επιδεικτικά τις σημαντικές και ουσιώδεις αιτιάσεις της Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο του Ελληνικού που αποδεικνύουν το μεγάλο οικονομικό, κοινωνικό και οικολογικό έγκλημα σε βάρος της κοινωνίας.

Αναλυτικά στοιχεία τα οποία επιβεβαιώνουν το έγκλημα το οποίο συντελείται, παρουσιάστηκαν σήμερα, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου της Επιτροπής Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο του Ελληνικού, στην οποία παρευρέθηκαν εκ μέρους της Λαϊκής Ενότητας, ο ευρωβουλευτής, Νίκος Χουντής και η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών, Νάντια Βαλαβάνη, εκφράζοντας τη διαμαρτυρία τους για το ξεπούλημα του Ελληνικού.

Με αφορμή την επίσπευση της κατάθεσης του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή, με τεράστιες πολιτικές, και όχι μόνο, ευθύνες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, η ΛΑ.Ε. συμμετέχει και καλεί τους πολίτες της Αττικής να δώσουν δυναμικό «παρών» στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 6.30 το απόγευμα, την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου, στην πλατεία Συντάγματος.

ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΣΤΙΣ 6.30 μ.μ. ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 21/9 ΣΤΗΝ ΠΛ. ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΟΥΜΕ «ΟΧΙ» ΣΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

Μεγάλος θρήνος ξέσπασε με το άκουσμα της είδησης, όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Καθημερινή, ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού σχεδιάζει να κηρύξει αρχαιολογικό χώρο ένα μεγάλο κομμάτι της έκτασης του Ελληνικού. Η ίδια εφημερίδα που αποκάλυψε το σχετικό έγγραφο, το οποίο διακινήθηκε από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ, δείχνει εξαιρετικά ανήσυχη που μία τόσο «μεγαλειώδης» εκποίηση δημόσιου πλούτου (παραπλανητικά ονομάζεται επένδυση) κινδυνεύει τάχα να καταστραφεί λόγω των αρχαιολόγων, οι οποίοι άλλο τίποτα δεν κάνουν παρά να παρακωλύουν το αναπτυξιακό έργο των κυβερνήσεων.

Για να βάλουμε, λοιπόν, τα πράγματα στη θέση τους:

Πρώτον: Ας σταματήσει ο θρήνος ότι η δήθεν επένδυση θα εμποδιστεί ή και θα σταματήσει. Η κήρυξη μιας έκταση σε αρχαιολογικό χώρο δεν ακυρώνει τα προβλεπόμενα έργα ,κάτι που θα το ευχόμασταν στην περίπτωση του Ελληνικού. Υποχρεώνει, όμως, σε αρχαιολογικό έλεγχο κατά τη διάρκεια των εκσκαφών. Υποχρεώνει δηλαδή στην αναγκαστική εφαρμογή του αρχαιολογικού νόμου. Βέβαια το αστικό κράτος δεν διστάζει να ακυρώσει ακόμα και τους προστατευτικούς νόμους και θεσμούς που το ίδιο επέβαλε όταν αυτοί οι νόμοι παύουν να εξυπηρετούν τα σχέδιά του. Οσα, λοιπόν, γράφονται περί εμπλοκής στο «έργο» είτε δηλώνουν άγνοια είτε ηθελημένα επιδιώκουν να προκαλέσουν συσκότιση και σύγχυση στη βάση του χυδαίου και αγοραίου διλήμματος «ανάπτυξη ή αρχαία».

Δεύτερον: Η απαράδεκτη σύμβαση παραχώρησης του Ελληνικού που υπεγράφη μεταξύ του ΤΑΙΠΕΔ και τηςLamda Development και πρόκειται να κυρωθεί από την Ελληνική Βουλή, προβλέπει τα εξής ομοίως απαράδεκτα: ο χαρακτηρισμός μέρος του ακινήτου ως δάσος, η εύρεση αρχαιοτήτων καθώς και η μόλυνση του εδάφους αποτελούν «γεγονός αποζημίωσης». Δηλαδή ο ευρών αρχαία, δηλαδή η Αρχαιολογική Υπηρεσία, αποζημιώνει τον αγοραστή! Επίσης, στην περίπτωση 6 του άρθρου 9 της Σύμβασης ορίζεται ότι «σε περίπτωση εύρεσης αρχαιοτήτων το γραφείο Ελληνικού θα ενημερώσει την Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία εντός προθεσμίας 60 ημερών πρέπει να υποδείξει μεθόδους συνέχισης των εργασιών και να προβεί σε ενέργειες για την προστασία των ευρημάτων». Αν οι 60 ημέρες παρέλθουν χωρίς να έχουν γίνει οι σχετικές ενέργειες από την Αρχαιολογική Υπηρεσία αυτό αποτελεί «γεγονός καθυστέρησης του Δημοσίου». Δηλαδή η κατάπτυστη Σύμβαση υποχρεώνει τους αρχαιολόγους να στριμώξουν το αρχαιολογικό έργο, δηλαδή το επιστημονικό έργο σε 60 ημέρες, αλλιώς το Δημόσιο πρέπει να αποζημιώσει τον αγοραστή. Εδώ όμως λέει και κάτι άλλο: Λέει ότι τα αρχαία, αν βρεθούν, δεν θα βρεθούν από τους αρχαιολόγους αλλά από τον εργολάβο ο οποίος θα ενημερώσει την Αρχαιολογική Υπηρεσία! Με άλλα λόγια οι αρχαιολόγοι δεν θα είναι παρόντες στη διάρκεια των εκσκαφών κατά παρέκκλιση της αρχαιολογικής νομοθεσίας. Δηλαδή παρακάμπτεται ο αρχαιολογικός νόμος.

Επομένως, η επικείμενη κήρυξη μεγάλου μέρους του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου επί της ουσίας αποκαθιστά τη νομική τάξη, δηλαδή τον επιβεβλημένο από το νόμο αρχαιολογικό έλεγχο. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση ο νόμος μάλλον… δεν είναι βολικός.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η Σύμβαση εάν βρεθούν αρχαιότητες εκτός των ορίων της κήρυξης που προτείνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, τότε και πάλι το Δημόσιο πρέπει να αποζημιώσει τον αγοραστή!

Τρίτον: Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού δεν είναι η αντιπολίτευση της κυβέρνησης! Αντίθετα, όταν οι ίδιοι που θρηνούν για το Ελληνικό θρηνούσαν για τη χαμένη τάχα «επένδυση» στο Αφάντου της Ρόδου, καθώς και εκεί η Αρχαιολογική Υπηρεσία κήρυξε αρχαιολογικό χώρο το σύνολο της έκτασης, τότε το Υπουργείο Πολιτισμού έσπευσε να καθησυχάσει τους σφόδρα ανησυχούντες με Δελτίο Τύπου το οποίο διευκρίνιζε ότι «η πράξη της αναοριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου ουδόλως θέτει σε αμφισβήτηση το σύνολο του εγχειρήματος για το οποίο η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσει και τούτο διότι η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου δεν συνεπάγεται την ταυτόχρονη απαγόρευση δόμησης, αλλά την παρακολούθηση των εργασιών από την αρχαιολογική υπηρεσία, όροι που ούτως ή άλλως είχαν τεθεί κατά την έγκριση του ΕΣΧΑΔΑ από αρχαιολογικής πλευράς… Εξάλλου, για το θέμα των επενδύσεων στο Αφάντου, έχει αναπτυχθεί συνεχής και γόνιμη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων πλευρών – ΤΑΙΠΕΔ, συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Αθλητισμού, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών μεταξύ των οποίων υπάρχει ομοφωνία ότι η αναοριοθέτηση δεν θέτει σε αμφισβήτηση την πραγματοποίηση της επένδυσης».

Στην περίπτωση του Ελληνικού, συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Σε Δελτίο Τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρονται τα εξής: «Η πρόταση κήρυξης – οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου αφορά σε μία ευρύτερη περιοχή στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης, περιλαμβάνοντας τμήμα της επένδυσης στο Ελληνικό και όχι ολόκληρη την επένδυση, όπως ανακριβώς αναφέρεται στα δημοσιεύματα. Στο σύνολο της περιοχής αυτής έχουν ανασκαφεί στο παρελθόν και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, που ανήκουν στους αρχαίους Δήμους Αλιμούντος και Ευωνύμου.Η πρόταση περιλαμβάνει εκτάσεις των συνεκτικών πολεοδομικών ιστών των σύγχρονων δήμων Αλίμου και Ελληνικού – Αργυρούπολης και εκτείνεται σε τμήμα της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Κριτήριο για τον καθορισμό ορίων είναι η αρχαιολογική έρευνα πεδίου και οι αρχαιότητες που έχουν εντοπιστεί.Όπως έχει επανειλημμένα εξηγηθεί και στην περίπτωση Αφάντου, όπου η στάση του Υπουργείου Πολιτισμού δικαιώθηκε απόλυτα και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν δεσμεύει την περιοχή ούτε μεταβάλλει επί τα χείρω τους συνήθεις όρους που ισχύουν γενικότερα από την πλευρά του αρχαιολογικού νόμου για δημόσια και ιδιωτικά έργα σε ολόκληρη τη χώρα.Η μόνη υποχρέωση που προκύπτει από την κήρυξη είναι ότι τα έργα που εκτελούνται στην περιοχή που οριοθετείται, πρέπει να εγκρίνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, μετά από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου, και να παρακολουθούνται από την αρχαιολογική υπηρεσία. Πρόκειται για συνήθεις όρους που ούτως ή άλλως τίθενται σε περιοχές όπου έχουν εντοπιστεί ή είναι ορατές αρχαιότητες, όπως στη συγκεκριμένη. Συνεπώς, η κήρυξη – οριοθέτηση αρχαιολογικού χώρου δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα στην εξέλιξη της επένδυσης του Ελληνικού ούτε στρέφεται ενάντιά της. Απλά επισημαίνει και γνωστοποιεί με θεσμικό τρόπο ότι στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί και υπάρχουν ορατές αρχαιότητες, συνεπώς θα πρέπει να τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες του αρχαιολογικού νόμου, που ισχύουν σε όλα τα μεγάλα και μικρά έργα σε ανάλογες περιπτώσεις».

Αρα, κανένας λόγος ανησυχίας. Η «επένδυση» δεν κινδυνεύει…

Τέταρτον: Ουδέποτε μέχρι σήμερα σταμάτησε κανένα μεγάλο έργο παρά τα εκατοντάδες αρχαία κατάλοιπα που έφερναν οι αρχαιολόγοι στο φως. Δεν σταμάτησε ή έστω τροποποιήθηκε ακόμα και όταν η σημασία των αποκαλυμένων αρχαίων το επέβαλε, αφού προείχε να μη δυσαρεστηθεί (οικονομικά εννοείται) ο εργολάβος. Θυμίζουμε ότι χάριν του αεροδρομίου στα Σπάτα ξυρίστηκε ολόκληρος λόφος με προϊστορικό οικισμό, ο λόφος Ζάγανι, παρά τις δραματικές εκκλήσεις και τις διαμαρτυρίες του επιστημονικού κόσμου.

Πέμπτον: Προφανώς ετούτος ο αχός και κουρνιαχτός έχει στόχο να εμποδίσει ακόμα και την εφαρμογή των δικών τους νόμων, να εκφοβίσει τους εν ενεργεία αρχαιολόγους να κάνουν αυτό που υποχρεούνται απέναντι στην Πολιτιστική Κληρονομιά: Να την προστατεύουν.

Εκτον: Φιλολογικές πηγές, αναφορές σε κείμενα περιηγητών, αλλά και προηγούμενες ανασκαφικές έρευνες στη περιοχή τεκμηριώνουν ότι στην περιοχή του πρώην αεροδρομίου αναμένεται να βρεθούν αρχαιότητες που χρονολογικό εκτείνονται από τα προϊστορικά ως και τα βυζαντινά χρόνια. Ακόμα χειρότερα, στα στοιχεία του ακινήτου έτσι όπως καταγράφονται στη σελίδα του ΤΑΙΠΕΔ αποκαλύπτεται ότι ήταν γνώστες του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της περιοχής, αφού μεταξύ άλλων έχουν καταγραφεί τα εξής:

«Τέσσερα Κτίρια χαρακτηρίζονται αυτή τη στιγμή ως «Διατηρητέα Κτίρια», ειδικότερα:

• Το κτίριο του πρώην «Ανατολικού Αεροδρομίου Αθηνών», σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Eero Saarinen.

• Τρία υπόστεγα της Πολεμικής Αεροπορίας.

Το Αεροδρόμιο περιλαμβάνει επίσης τους διαδρόμους του πρώην αεροδρομίου, καθώς και άλλα κτίρια της Ελληνικής Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).

Επιπρόσθετα, το Ακίνητο περιλαμβάνει μικρής έκτασης περιοχές με αρχαιολογικά ευρήματα, όπως ενδεικτικά:

• Ένα νεκροταφείο της Γεωμετρικής Περιόδου ευρισκόμενο στο Βορειοανατολικό τμήμα του Αεροδρομίου.

• Μία μικρή ομάδα τάφων ευρισκόμενων εντός των εγκαταστάσεων του σταθμού μετρό της Αργυρούπολης.

• Χαρακτηρισμένη Αρχαιολογική Ζώνη εντός της παραλιακής ζώνης του Αγίου Κοσμά, που περιλαμβάνει και έναν αρχαίο ναό

(4ου – 5ου αιώνα π.Χ).

• Αρχαία ερείπια πλησίον των εγκαταστάσεων κανό-καγιάκ».

Δηλαδή, παραχωρήθηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ για εκποίηση διατηρητέα μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι!

Τόσο γύρω από το πρώην Αεροδρόμιο και σε επαφή με αυτό όσο και εντός της έκτασης του Αεροδρομίου έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες (οικιστικά, ταφικά και οδικά κατάλοιπα) οι οποίες αποδίδονται στους τρεις αττικούς δήμους, του Αλιμούντος, του Ευωνύμου και της Αιξωνής, οι οποίοι διαμορφώθηκαν από τον Κλεισθένη περί το 506 π. Χ. και συμμετείχαν στην Αθηναϊκή Βουλή των 500. Οι μελετητές τους τρεις αρχαίους δήμους τους τοποθετούν στην περιοχή των δήμων Αλίμου, Αργυρούπολης – Ελληνικού και Γλυφάδας. Μάλιστα στο παρελθόν είχαν υπάρξει προτάσεις για την δημιουργία αρχαιολογικών περιπάτων στην περιοχή, αλλά και την κατασκευή Αρχαιολογικού Μουσείου στο Ελληνικό, που θα στέγαζε τα ευρήματα της περιοχής. Ηδη, η περιοχή του Αγίου Κοσμά είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος. Εντός του αεροδρομίου διασώζεται ο λόφος Χασάνι, στο περιβάλλον του οποίου έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες των προϊστορικών και ιστορικών χρόνων. Επίσης, εντός του Αεροδρομίου βρίσκεται και ο επιβλητικός ταφικός περίβολος του Ελληνικού του 4ου αι. πΧ., ο οποίος το 1960 μεταφέρθηκε στο τότε Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων, στο χώρο δηλαδή που σήμερα στεγάζεται η Υ.Π.Α., επειδή εμπόδιζε στην επέκταση του Αεροδρομίου προς τα ανατολικά.

Φυσικά, όλα τα παραπάνω καλό θα ήταν να μην υπήρχαν… Μπορεί η επικείμενη αρχαιολογική κήρυξη να μην παρακωλύει την εκποίηση της δημόσιας έκτασης, αλλά, αλίμονο, δημιουργεί καθυστερήσεις στον «επενδυτή» και ο χρόνος είναι χρήμα… Επιπλέον, οι αρχαιολόγοι θέλουν να βάλουν και άλλο μπελά, αφού επιθυμούν να χαρακτηρίσουν νεότερο μνημείο το πρώην Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών. Το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ στην έκθεση που συνέταξε τον Ιούνιο του 2016 και με την οποία τεκμηριώνει την αρχιτεκτονική σπουδαιότητα κτηρίων και εγκαταστάσεων στο χώρο του Αεροδρομίου και προτείνει το χαρακτηρισμό τους ως μνημεία, σημείωνει για το Κολλέγιο Αθηνών: «Κατασκευάστηκε το 1932 για τη στέγαση του Κολεγίου σε έκταση που παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Κράτος. Πρόκειται για αρκετά αξιόλογες κατασκευές με λιτό ύφος, οι οποίες δεν εμφανίζουν σημάδια επιτήδευσης. Το στυλ της αρχιτεκτονικής παραπέμπει σε ύστερο νεοκλασικισμό με κυρίαρχη την ισχυρή συμμετρία των όψεων, αλλά και των διατάξεων στο χώρο. Χαρακτηριστικό του συγκροτήματος είναι και η υψηλή φύτευση κυρίως με πεύκα».

Στη θέση αυτού του κτηρίου και αφού γκρεμιστεί η Lamda Development σκοπεύει να κατασκευάσει το καζίνο. Διότι τι λείπει από τους άνεργους, εξαθλιωμένους, άστεγους, συνταξιούχους χωρίς σύνταξη… Μα φυσικά ένα καζίνο!

Με επιστολή του προς το ΤΑΙΠΕΔ και τα αρμόδια υπουργεία το υπουργείο Πολιτισμού ενημερώνει ότι οι υπηρεσίες του πρόκειται να κινήσουν τη διαδικασία οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου σε περιοχή που εκτείνεται στους Δήμους Αλίμου και Ελληνικού-Αργυρούπολης» και ουσιαστικά καλύπτει το σύνολο της προς παραχώρηση έκτασης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», η επιστολή της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου, με ένδειξη εξαιρετικά επείγουσα, κοινοποιείται μεταξύ άλλων και στο ΤΑΙΠΕΔ, τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας και την υπό παραχώρηση Ελληνικό Α.Ε.

Ζητάει, δε, από τους αποδέκτες της επιστολής τις απόψεις τους εντός δύο μηνών προκειμένου να προβούν στις περαιτέρω ενέργειες.

Το ζήτημα δεν αφορά μόνο νέους χαρακτηρισμούς κτιρίων ως διατηρητέων αλλά και την κήρυξη του Ελληνικού ως αρχαιολογικού χώρου.

Και αυτό την ώρα που η ολοκλήρωση παραχώρησης του Ελληνικού αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση και καταληκτική ημερομηνία για την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων είναι η 16η Νοεμβρίου του 2016.






πηγή efsyn

Οι βασικές θέσεις του κειμένου προβάλλονται ήδη από το 2012 σε διάφορα κείμενα και σχετικές εκδηλώσεις 
Το κείμενο κυκλοφόρησε στην ολοκληρωμένη του μορφή το 2015 (24/4/2015, ιστοσελίδα  iskra)

Οι κατά συρροήν παραβιάσεις ακόμα και της ελάχιστης νομιμότητας, που ισχύει στο πλαίσιο του ΤΑΙΠΕΔ, έχουν ευτυχώς τινάξει στον αέρα τη δυνατότητα υπογραφής σύμβασης παραχώρησης του Ελληνικού στη Lamda Development, μετά από έγκριση της Βουλής. Για το θέμα έχει ενημερώσει αναλυτικά τους βουλευτές/τριες του ΣΥΡΙΖΑ και τους αρμόδιους υπουργούς της κυβέρνησης η Επιτροπή Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού.

Τούτων δεδομένων το δημόσιο πρέπει να ανακτήσει την έκταση του Ελληνικού (τ. αεροδρόμιο και παραλιακή ζώνη Αγ. Κοσμά) εμβαδού 6.200 στρ.  και να προχωρήσει στην εφαρμογή σταδιακά ενός εναλλακτικού σχεδίου που θα λειτουργήσει πολλαπλά επωφελώς τόσο για τους παρακείμενους δήμους και την παράκτια ζώνη του Σαρωνικού όσο και για το σύνολο της Αττικής.

Α. ΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

Η πρόταση βασίζεται στη μελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ που εκπονήθηκε για την Περιφέρεια και τους 3 Δήμους (Ελληνικού – Αργυρούπολης, Αλίμου, Γλυφάδας). Αντιμετωπίζει το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού ως ένα σημαντικό Πόλο Περιβάλλοντος, Πολιτισμού και Αθλητισμού διεθνούς εμβέλειας  και ανοιχτό στους κατοίκους της Αττικής, ένα πόλο έλξης εναλλακτικού φυσιολατρικού/πολιτισμικού τουρισμού, που λειτουργεί όλο τον χρόνο και ενεργοποιεί φθίνουσες υπηρεσίες και αδιάθετα ακίνητα στους παρακείμενους δήμους και το παράκτιο μέτωπο από το ΣΕΦ έως το Λαύριο. Σκοπός είναι το Μητροπολιτικό Πάρκο να συμβάλλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση της περιοχής και ταυτόχρονα στην οικολογική και πολιτισμική αναβάθμιση της Αττικής.

Στο παράκτιο μέτωπο και στους γειτονικούς δήμους, όπως η Γλυφάδα, υπάρχει ένα σημαντικό αδιάθετο οικιστικό απόθεμα. Στην περίπτωση οικοδόμησης του Ελληνικού σύμφωνα με τα φαραωνικά σχέδια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η σημερινή φούσκα ακινήτων θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και η αγορά θα καταρρεύσει οριστικά. Αντίθετα, στο εναλλακτικό σχέδιο για το Ελληνικό τα ακίνητα αυτά μπορούν να ενεργοποιηθούν μαζί με τα υπάρχοντα μικρής/μεσαίας κλίμακας ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης, τα περισσότερα ανακαινισμένα κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, που σήμερα φυτοζωούν. Η εκποίηση του Ελληνικού αποτελεί υφαρπαγή δημόσιας περιουσίας χωρίς κανένα οικονομικό όφελος που οδηγεί σε οικονομικό μαρασμό τις τοπικές κοινωνίες. Το εναλλακτικό σχέδιο αναζωογονεί τις οικονομικές δραστηριότητες επ’ ωφελεία ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και αποτελεί απάντηση στην αντιμετώπιση της κρίσης για τις μικρές επιχειρήσεις και τους εργαζομένους.

Το δημόσιο ακίνητο του Ελληνικού έχει τεράστια ιστορική, περιβαλλοντική και επενδεδυμένη οικονομική αξία σε 480 κτίρια, ολυμπιακές εγκαταστάσεις και αθλητικές υποδομές, αξία που μπορεί να αποδώσει στο πλαίσιο δημιουργίας ενός εναλλακτικού Πόλου Περιβάλλοντος, Πολιτισμού και Αθλητισμού στο Μητροπολιτικό Πάρκο.

Β.  Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΟΥ

Β1.    Κέντρο Πολιτισμού

Β1.1.  Αρχαιολογικό Πάρκο
Το Μητροπολιτικό Πάρκο είναι ταυτόχρονα ένας αρχαιολογικός χώρος. Αρχαιολογικά ευρήματα από ήδη πραγματοποιηθείσες ανασκαφές, ορισμένα εκ των οποίων είναι ήδη ορατά και προσβάσιμα, δίνουν τη δυνατότητα ανασύστασης της διαχρονικής ιστορίας του δυτικού παραλιακού μετώπου της Αττικής και ιδιαίτερα των 3 παρακείμενων δήμων : Αλιμούντος (Αλίμου), Ευωνύμου (Ελληνικού- Αργυρούπολης), Αιξωνής (Γλυφάδας), στους οποίους ανήκε στο παρελθόν η έκταση των 6.200 στρ.

Στο χώρο ήδη σήμερα, πολύ περισσότερο μετά από νέες ανασκαφές, μπορεί να συσταθεί, με σημεία αναφοράς τις ορατές αρχαιότητες και αυτές που δεν είναι προσβάσιμες λόγω επίχωσης, ένας Αρχαιολογικός Περίπατος. Δεδομένου μάλιστα ότι οι τρείς όμοροι αρχαίοι δήμοι συνδέονταν μεταξύ τους με κοινό οδικό δίκτυο – του οποίου οι βασικές αρτηρίες συμπίπτουν με τους σύγχρονους οδικούς άξονες Βουλιαγμένης, Αλίμου, Ποσειδώνος – και επικοινωνούσαν επίσης με την Αθήνα, τον Πειραιά και το Λαύριο, η νέα ένταξη του Ελληνικού τόσο στην περιοχή των 3 σημερινών δήμων όσο και στον ευρύτερο παράκτιο χώρο από ΣΕΦ έως Λαύριο, βρίσκει το ιστορικό της ανάλογο  στην αρχαιότητα. Τις ανασκαφικές έρευνες έχει πραγματοποιήσει η αρχαιολόγος κα Κωνσταντίνα Καζά η οποία διαθέτει όλα τα στοιχεία για την υλοποίηση της πρότασης του Αρχαιολογικού Περίπατου που, άλλωστε, έχει ήδη διατυπωθεί.

Στο χώρο του Ελληνικού λειτουργούν σήμερα αποθήκες και εργαστήρια ανασκαφικών ευρημάτων, ενώ άλλες αρχαιότητες έχουν μεταφερθεί σε μουσεία εκτός του χώρου. Το Αρχαιολογικό Πάρκο ως ανασύσταση του αρχαίου κόσμου επί του εδάφους του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού συμπληρώνεται με  ένα Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο περιλαμβάνει τις ήδη υπάρχουσες αρχαιότητες και νέες που θα προκύψουν από μελλοντικές ανασκαφές.

Β1.2. Κέντρο Σύγχρονων Τεχνών
Κατ’ αναλογίαν με το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, όπου ο αρχαίος πολιτισμός συμβιώνει με σύγχρονες εγκαταστάσεις τεχνών (μουσεία/εκθεσιακοί χώροι, θέατρα, κινηματογράφοι, μουσικές σκηνές κ.λπ.) στο Μητροπολιτικό Πάρκο μπορεί να δημιουργηθεί ένα ισχυρός πόλος για τις σύγχρονες τέχνες, ενεργοποιώντας μέρος των υπαρχόντων κτιρίων και των υπαίθριων χώρων. Μεγαλουπόλεις όπως οι πρωτεύουσες Ρώμη, Παρίσι, Λονδίνο, Βερολίνο, Κωνσταντινούπολη, αλλά και μικρότερες όπως το Μπιλμπάο, η Αβινιόν, το Σεράγεβο, το Βελιγράδι, επενδύουν στον πολιτισμό. Στην περίπτωση της Ελλάδας και στο πλαίσιο μιας αριστερής πολιτιστικής πολιτικής, στο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού θα μπορούσαν να εγκατασταθούν όλοι οι τομείς των σύγχρονων τεχνών και πρωτίστως νέοι καλλιτέχνες οι οποίοι, παρά το σημαντικό έργο που δημιουργούν μέσα από ανυπέρβλητες δυσκολίες, δεν έχουν καμιά στήριξη από τους αρμόδιους δημόσιους θεσμούς και το Υπουργείο Πολιτισμού.

Στο πλαίσιο της νέας αντίληψης για τα πολιτιστικά πράγματα που εξήγγειλε ο υπουργός Πολιτισμού, στο Μητροπολιτικό Πάρκο μπορεί να παραχωρηθούν άμεσα χώροι ιδιοκτησίας του δημοσίου για τη στέγαση και ανάδειξη του έργου ελλήνων καλλιτεχνών και ταυτόχρονα να προχωρήσουν εκδηλώσεις διεθνικής συνεργασίας και υπερτοπικής εμβέλειας, από κοινού με πολιτιστικούς φορείς του εξωτερικού. Πρόκειται για ένα «διαρκές φεστιβάλ» γραμμάτων και τεχνών που θα στηρίξει τον πολιτισμικό τουρισμό σ’ ένα χώρο ο οποίος συνδυάζει ταυτόχρονα θαλάσσια κολύμβηση/αναψυχή και αθλητικές εγκαταστάσεις και μπορεί ν’ αποτελέσει αφετηρία για εξορμήσεις πολιτισμικού /φυσιολατρικού περιεχομένου σε όλο το παράκτιο μέτωπο. Στο Μητροπολιτικό Πάρκο μπορεί να λειτουργήσουν χώροι εικαστικών εκθέσεων, προβολής και παραγωγής ταινιών, θεατρικών και μουσικών παραστάσεων, προβολής βιβλίου, στις ήδη υπάρχουσες υποδομές σε κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους, και, ταυτόχρονα, να δημιουργηθούν νέα εστιακά σημεία τέχνης, όπως για παράδειγμα μια υπαίθρια γλυπτοθήκη με έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών που αναπτύσσεται σε βάθος χρόνου και σηματοδοτεί τον ευρύτερο χώρο του πάρκου σε αντίστιξη με την αρχαιότητα.

Στην προσέγγιση αυτή για τις νέες λειτουργίες του Ελληνικού εντάσσεται και το προτεινόμενο Συνεδριακό Κέντρο στον πρώην Ανατολικό Αεροσταθμό, στο διατηρητέο μνημείο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, έργο του Eero Saarinen. Επίσης, το Μουσείο Πολιτικής και Πολεμικής Αεροπορίας, το οποίο θα συγκροτηθεί από ιστορικά κτίρια του π. Αεροδρομίου, τα αεροπλάνα και τον εξοπλισμό, τις ιστορικές εγκαταστάσεις ραντάρ και το σημερινό Μουσείο  της Ολυμπιακής Αεροπορίας.

Β2. Θαλάσσιο Μέτωπο, Δενδρώνες υψηλής βλάστησης και Κήποι ανάδειξης της βλάστησης της Αττικής
Το Θαλάσσιο και Παράκτιο Πάρκο συγκροτείται με την αναβίωση της ακτής και των εκβολών των ρεμάτων και από το ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών) που λειτουργεί σήμερα στην περιοχή.

Το Μητροπολιτικό Πάρκο αποτελεί εξ ορισμού ένα πόλο περιβαλλοντικής αναβάθμισης με μεγάλη οικολογική αξία. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΑΠ ΕΜΠ ένα τμήμα 56% της έκτασης (2600 στρ.) μπορεί να είναι άμεσα προσβάσιμο στο κοινό και διαθέτει ήδη υψηλή και πλούσια βλάστηση. Οι χώροι πρασίνου θα ολοκληρωθούν με νέες φυτεύσεις για τη δημιουργία δενδρώνων και κήπων  που προβάλλουν την πλούσια βλάστηση της Αττικής και αποτελούν ανοιχτά έργα τέχνης, διαμορφωμένα εξ ολοκλήρου από φυσικά στοιχεία. Στην προσέγγιση αυτή εντάσσεται και η δημιουργία Βοτανικού Κήπου και Θερμοκηπίου και, οπωσδήποτε, οι Αστικές Καλλιέργειες σε σημεία  που πιστοποιείται η καταλληλότητα του εδάφους.

Β3. Αθλητικό Κέντρο
Συγκροτείται από τις υπάρχουσες σήμερα αθλητικές εγκαταστάσεις λαϊκού αθλητισμού και ναυταθλητισμού Αγίου Κοσμά και τις Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις (ανοιχτά γήπεδα μπέιζμπολ, χόκεϋ και σόφτμπολ, κλειστές εγκαταστάσεις ξιφασκίας και καλαθοσφαίρισης).

Β4. Κοινωνικές Χρήσεις
Κοινωνικές Χρήσεις που ήταν μέχρι πρόσφατα εγκατεστημένες στην περιοχή και λόγω της εκποίησης είναι σε διαδικασία μετεγκατάστασης, επιβαρύνοντας με μεταφορές και ενοίκια το δημόσιο, παραμένουν στο χώρο. Στις διατηρούμενες χρήσεις συγκαταλέγονται οι εγκαταστάσεις του FIR Αθηνών, της Πολιτικής Αεροπορίας, της ΕΜΥ, οι εγκαταστάσεις μεταφορών (Τραμ, ΚΤΕΛ, ΕΘΕΛ).

Γ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΜΕΤΩΠΟ

Ο χώρος του σχεδιαζόμενου πάρκου, μέρος της επικράτειας των αρχαίων δήμων Αλιμούντος, Εωνύμου, Αιξωνής, είχε ιστορικά επικοινωνία με την Αθήνα (άστυ) και το σύνολο του παράκτιου μετώπου από τον Πειραιά μέχρι το Λαύριο. Στη διαδρομή αυτή εντάσσονται σήμερα τόσο υποδομές πολιτισμού, όπως η νέα Λυρική Σκηνή και η Βιβλιοθήκη, όσο και σημαντικά αρχαία και νεώτερα μνημεία. Αναφέρω ενδεικτικά τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, τα αρχαία λατομεία, μεταλλοπλύσια και λοιπές εγκαταστάσεις εξόρυξης στο Λαύριο, καθώς και τη  νεώτερη Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου, ένα μνημειώδες κτιριακό σύνολο βιομηχανικής αρχαιολογίας που αποκαταστάθηκε από την Αρχιτεκτονική Σχολή ΕΜΠ. Στο Λαύριο βρίσκεται και το αρχαίο θέατρο Θορικού. Στα μνημεία της φύσης του παράκτιου μετώπου ανήκουν η Λίμνη της Βουλιαγμένης, ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου με το φυσικό μνημείο «Χάος».

Εν τω μεταξύ όλο το παράκτιο μέτωπο διαθέτει υψηλής αισθητικής αξίας τοπία και ακτές με καθαρά νερά για κολύμβηση. Είναι σε μεγάλη σχετικά έκταση προσβάσιμο και πάντως πρέπει σε βάθος χρόνου να αναπλαστεί ώστε να διασφαλιστεί η συνέχειά του. Σήμερα το τραμ εξυπηρετεί κατά τους θερινούς μήνες χιλιάδες ντόπιων και ξένων κολυμβητών από Φάληρο έως Γλυφάδα. Θα μπορούσε μελλοντικά να επεκταθεί μέχρι τη Βουλιαγμένη και να συνδυαστεί με ένα καλύτερο συγκοινωνιακό δίκτυο που θα αποφορτίσει την παραλιακή ζώνη από την εκτεταμένη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου. Είναι σημαντικό οι επισκέπτες της Αθήνας να μπορούν να διαμένουν σε κάθε σημείο του παράκτιου μετώπου ή/και στο κέντρο της πόλης και να επισκέπτονται, όταν δεν έρχονται με οργανωμένα γκρουπ που χρησιμοποιούν πούλμαν, εύκολα και γρήγορα όλο το μήκος της ακτογραμμής και φυσικά το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού,

Έχει γίνει σημαντική προσπάθεια με θετικά αποτελέσματα για την αύξηση του τουρισμού στο Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας. Η Αττική διαθέτει, επίσης, το παράκτιο μέτωπο Σαρωνικού το οποίο μπορεί, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες σε όλη την έκταση υποδομές και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού, ν’ αποτελέσει ένα νέο ελκυστικό αποδέκτη πολιτισμικού και φυσιολατρικού τουρισμού σχεδόν για όλο το έτος. Είναι λάθος να θεωρείται ότι οι ξένοι επισκέπτες έρχονται στην Ελλάδα αποκλειστικά για τα νησιά και την Ακρόπολη. Η Αττική διαθέτει εξίσου σημαντικά τοπία, θαυμάσιες ακτές και μπορεί να συνδυάσει τη θαλάσσια αναψυχή με προβολή του αρχαίου και νεώτερου πολιτισμού καθώς και με σύγχρονες καλλιτεχνικές διοργανώσεις.

Το παράκτιο μέτωπο της Αττικής συνδέεται εύκολα με τα κοντινά νησιά (Αίγινα, Σαλαμίνα, κ.λπ.) που σημαίνει ότι πολλαπλασιάζονται οι ενδιαφέροντες τόποι/προορισμοί για τους επισκέπτες.  Το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού μπορεί ν’ αποτελεί αφετηρία για θαλάσσιες περιηγήσεις σε όλο το παράκτιο μέτωπο του Σαρωνικού, η δε οδική επικοινωνία να συμπληρωθεί με τη θαλάσσια (στάσεις στο παράκτιο μέτωπο).

Δ. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ  ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
Από τη μελέτη του ΕΑΠ ΕΜΠ για την πρώτη φάση κατασκευής του Μητροπολιτικού Πάρκου έχει υπολογιστεί ότι απαιτούνται περίπου 50 εκ. €. Ορισμένα από τα υπάρχοντα κτίρια, κυρίως αυτά που στεγάζουν κοινωνικές χρήσεις, θα επαναλειτουργήσουν χωρίς κόστος. Οι αποκαταστάσεις άλλων κτιρίων θα γίνονται σταδιακά όπως και οι αναπλάσεις : φυτεύσεις/διαμορφώσεις του υπαίθριου χώρου. Αν το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού περάσει στη διαχείριση της Περιφέρειας Αττικής και των τριών παρακείμενων δήμων, θα εξευρεθούν, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, ευρωπαϊκές και εθνικές χρηματοδοτήσεις σε βάθος χρόνου. Επίσης, ορισμένα ακίνητα μπορούν να δοθούν σε ιδιώτες που θ’ αναλάβουν την αποκατάστασή τους έναντι παραχώρησης κατά χρήση για ανάλογο διάστημα. Στο Μητροπολιτικό Πάρκο δεν πρέπει να στεγαστούν, πλην εξαιρέσεων, χρήσεις ανταγωνιστικές με τα υπάρχοντα καταστήματα στην περιοχή γενικά και ειδικότερα τα καταστήματα εστίασης, αφού στόχος είναι ν’ αναζωογονηθεί η οικονομία της ευρύτερης περιοχής του παράκτιου μετώπου.

Με όλα τα παραπάνω δεδομένα χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο (urban design) υψηλών προδιαγραφών για το σύνολο της περιοχής και τα στάδια υλοποιήσης του Μητροπολιτικού Πάρκου. Σ’ αυτό πρέπει ν’ αποτυπωθεί με ενιαίο συνθετικά τρόπο το σύνολο των διαμορφώσεων κατά στάδια, καθώς και η ταυτότητα κάθε κτιρίου και οι δυνατότητες επανάχρησης/αποκατάστασης. Πρέπει, επίσης, ν’ αποτιμηθεί σύμφωνα με το συγκεκριμένο σχέδιο το σταδιακά απαιτούμενο κόστος της δημιουργίας του Μητροπολιτικού Πάρκου.

Η λειτουργία του μπορεί να χρηματοδοτηθεί πλήρως από την ανανεωμένη διαχείριση του Ολυμπιακού Κέντρου Ιστιοπλοΐας (μαρίνα) Αγίου Κοσμά. Τα έσοδα μόνο από τα σκάφη μπορούν, σύμφωνα με σχετική έρευνα,  να ανέλθουν σε 5 – 7 εκ. € ετησίως ενώ τα έσοδα από τη χρήση άλλων υπαρκτών εγκαταστάσεων σε 2-3 εκ €. Υπενθυμίζεται ότι το ΟΚΙ ανήκει στην Ελληνικό ΑΕ, επομένως η πρόταση είναι εφικτή. Για τη λειτουργία μουσειακών ή άλλων χρήσεων που θα επιλεγούν μπορεί να υπάρξει, επίσης, συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ή ενοικίαση χώρων πάντα σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το γενικό σχέδιο χρήσεις.

Σημαντικά έσοδα θα υπάρξουν από τα Ολυμπιακά Ακίνητα ενώ τα όποια έσοδα από το Αθλητικό Κέντρο Αγίου Κοσμά θα αποδίδονται για τη λειτουργία του.

Ε. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
Η σημασία του Μητροπολιτικού Πάρκου δεν έχει γίνει κατανοητή στους κατοίκους των γειτονικών δήμων, πολύ περισσότερο του παράκτιου μετώπου. Κυρίως δεν έχει καθόλου συζητηθεί ο οικονομικός πλούτος που μπορεί να προκύψει αν το πάρκο λειτουργήσει ως πόλος φυσιολατρικού/πολιτισμικού/αθλητικού τουρισμού, ως ένα Κέντρο Περιβάλλοντος και Πολιτισμού που απευθύνεται σε όλους τους κατοίκους της Αττικής αλλά ταυτόχρονα και σε χιλιάδες ξένους επισκέπτες. Η λιμνάζουσα οικονομία της ευρύτερης περιοχής μπορεί ν’ αναζωογονηθεί σημαντικά, οι υπάρχουσες υποδομές ν’ αποκτήσουν πληρότητα και τα αδιάθετα ακίνητα  (κατοικίες, καταστήματα) να ενοικιαστούν ή /και να πωληθούν.

Το εναλλακτικό σχέδιο πρέπει, λοιπόν, να συζητηθεί με τους παραγωγικούς φορείς, την Περιφέρεια, τους δήμους, τα αρμόδια υπουργεία, τα κινήματα πολιτών και κάθε ενδιαφερόμενο. Πρόκειται για ένα σχέδιο που μπορεί να παρακινήσει πρωτοβουλίες φορέων και ατόμων, αφήνοντας ανοιχτά θέματα συγκεκριμενοποίησης των χρήσεων σύμφωνα με ιδέες και προτάσεις αυτών που θα συμμετάσχουν.

Κάλεσμα σε συγκέντρωση Τετάρτη 22 Ιουνίου, 8 μ.μ. στην πλατεία Σουρμένων: ενάντια στην ιδιωτικοποίηση & τσιμεντοποίηση του Ελληνικού

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΩΡΑ 0 - ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΛΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ;

Μια καινούρια πόλη, με δόμηση τουλάχιστον 2.600.000 τμ ...
Τεράστια εμπορικά κέντρα (τύπου Μωλ), εκατοντάδων χιλιάδων τμ, θα πλήξουν τις τοπικές αγορές ...
Ουρανοξύστες και ξενοδοχεία εκατοντάδων χιλιάδων τμ και μεγάλου ύψους θα γίνουν ένα τσιμεντένιο τείχος αποκλεισμού από το θαλάσσιο μέτωπο ...
Η αγορά ακινήτων και υπηρεσιών στις γύρω περιοχές θα δεχτεί πλήγμα ...
Και το Καζίνο ως εμβληματική φιγούρα στην κοινωνία της χλιδής που δεν ξέρει πώς να ξοδέψει χρόνο και χρήμα που δεν της ανήκουν γιατί είναι κλεμμένα ...
Αυτή την ανάπτυξη θέλουμε για το Ελληνικό;;