Γιατί είναι σημαντική η προληπτική κολονοσκόπηση;

Τρίτη, 23/05/2023 - 19:33

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την τρίτη αιτία απώλειας ζωής στον κόσμο (3η στους  άντρες - 2η στις γυναίκες). Στην Ευρώπη είναι ο πιο συχνός καρκίνος και ο δεύτερος στη σειρά με τη χειρότερη έκβαση, καθώς περισσότεροι από 200.000 πάσχοντες καταλήγουν ετησίως.
«Έχει αποδειχθεί από μελέτες ότι στις περιοχές/χώρες όπου αυξάνει ο αριθμός των προληπτικών κολονοσκοπήσεων μειώνονται οι θάνατοι από τη νόσο και αυξάνουν οι διαγνώσεις προκαρκινικών καταστάσεων. Με την κολονοσκόπηση ελέγχουμε το παχύ έντερο, μπορούμε να ανιχνεύσουμε πολύποδες και να τους αφαιρέσουμε, καθώς περίπου το 10% από αυτούς μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο. Ο χρόνος εξέλιξης ποικίλει και υπολογίζεται περίπου στα 10-15 έτη», τονίζει ο κ. Θεοδόσιος Πάρχας Γαστρεντερολόγος, Επιμελητής Α΄ Γαστρεντερολογικής Κλινικής Metropolitan General.

Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η προληπτική κολονοσκόπηση;

«Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, είναι πολύ πιο συχνός μετά την ηλικία των 50 ετών. Από τα 10 περιστατικά, τα 9 αφορούν ηλικίες άνω των πενήντα. Όμως την τελευταία 20ετία παρατηρείται πτώση της μέσης ηλικίας εμφάνισης. Ενώ το 2000 ήταν περίπου τα 72 έτη, σήμερα έχει πέσει στα 66 έτη. Το πιο ανησυχητικό όμως είναι, ότι παρατηρείται αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης κατά 2% ετησίως, σε άτομα κάτω από 50 ετών», επισημαίνει ο ειδικός.

Τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα οδήγησαν την Αμερικανική Γαστρεντερολογική Εταιρία να συστήσει προληπτική κολονοσκόπηση από την ηλικία των 45 ετών. Και για άτομα με οικογενειακό ιστορικό (1ου βαθμού συγγενείς  <60 ή 2FDR οποιασδήποτε ηλικίας), έναρξη ελέγχου στα 40 ή 10 έτη νωρίτερα από την εμφάνιση του πιο πρόσφατου καρκίνου στην οικογένεια. 

Σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, οι γεννηθέντες τη δεκαετία του 1990 έχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, σε σύγκριση με τους ενήλικες που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1950. Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος (ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει μέχρι 500γρ. την εβδομάδα), το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η παχυσαρκία και η κατάχρηση αλκοόλ αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου. Δίαιτες πλούσιες σε φυτικές ίνες  μειώνουν τον κίνδυνο. Η βιταμίνη D, το ασβέστιο, το γάλα, το ψάρι, φαίνεται επίσης να δρουν θετικά.

Είναι επώδυνη εξέταση η κολονοσκόπηση;

Σε μία σύγχρονη ενδοσκοπική μονάδα, ο εξεταζόμενος δεν αισθάνεται κάτι κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης. Εκτός από τον γαστρεντερολόγο υπάρχει και αναισθησιολόγος ο οποίος θα χορηγήσει ένα μείγμα κατασταλτικών-αναλγητικών φαρμάκων, με αποτέλεσμα να υπάρχει  απόλυτη ασφάλεια, αλλά και ο εξεταζόμενος να μην αισθανθεί καμία ενόχληση. Αντί για ατμοσφαιρικό αέρα, η εμφύσηση του εντέρου γίνεται με διοξείδιο του άνθρακα, αποβάλλεται πολύ πιο γρήγορα με συνέπεια μετά το πέρας της εξέτασης να μην υπάρχει δυσφορία ή  πόνος. Στις δύσκολες κολονοσκοπήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ειδική αντλία νερού που ξεδιπλώνει καλύτερα το παχύ έντερο και μειώνει την διάρκεια της εξέτασης.

Ποιες είναι οι νέες τεχνολογίες που διευκολύνουν την εξέταση;

«Τα ενδοσκόπια που χρησιμοποιούμε στη δική μας Γαστρεντερολογική Κλινική είναι τελευταίας γενιάς, δηλαδή υψηλής ανάλυσης, με αποτέλεσμα να ελέγχουμε καλύτερα τον βλεννογόνο του εντέρου. Καθημερινότητα αποτελεί και η εικονική χρωμοενδοσκόπηση, δηλαδή αντί για να ψεκάσουμε το έντερο με ειδικές χρωστικές κάτι που απαιτεί χρόνο, αλλά βοηθά στην αναγνώριση προκαρκινικών βλαβών, αυτό γίνεται πλέον με την εικονική χρωμοενδοσκόπηση. Τέλος υπάρχει και η τεχνητή νοημοσύνη για την ανάδειξη πολυπόδων, δηλαδή ο υπολογιστής από μόνος του μπορεί να αναγνωρίσει πολύποδες αλλά και να τους ταξινομεί» καταλήγει ο κ. Πάρχας.

 

 

 

Κολονοσκόπηση, για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου

Τετάρτη, 13/10/2021 - 15:57
Όλοι μας έχουμε ακούσει τη φράση πολύποδες του παχέος εντέρου. Πολλοί μάλιστα συγχέουν τους πολύποδες με τον καρκίνο του παχέος εντέρου, και μάλιστα ίσως και κάποια από τα άτομα που διαβάζουν αυτή τη στιγμή να ανήκουν σε αυτούς. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι πρόκειται για δυο διαφορετικά πράγματα, παρόλο, που είναι αλήθεια ότι κάποιοι πολύποδες του παχέος εντέρου κινδυνεύουν να μετατραπούν σε καρκίνο, όπως είναι αλήθεια και ότι σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου ξεκινούν ως πολύποδες. 
Ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι οι πολύποδες, πώς εντοπίζονται και πώς αντιμετωπίζονται.

“Εξίσου σημαντικό είναι να κατανοήσουμε γιατί διαβάζουμε, βλέπουμε ή ακούμε τόσο συχνά στα ΜΜΕ για τη σημασία της κολονοσκόπησης στην ανεύρεσή τους. Όπως επίσης και γιατί οι ιατροί προτρέπουν να υποβαλλόμαστε όλοι, άντρες και γυναίκες, μετά από κάποια ηλικία σε τακτικό έλεγχο με κολονοσκόπηση”, αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Δελής, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Διευθυντής Γαστρεντερολόγος στο Metropolitan Hospital.

Πολύποδες του παχέος εντέρου, εντοπισμός και συχνότητα εμφάνισης 

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι μικρά εξογκώματα στην εσωτερική επιφάνειά του και το μέγεθός τους κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά έως κάποια εκατοστά. Έχουν διάφορα σχήματα. Άλλοι έχουν μίσχο και μοιάζουν με μανιτάρι, άλλοι είναι άμισχοι και άλλοι σχεδόν τελείως επίπεδοι.

Οι περισσότεροι πολύποδες τη στιγμή που εντοπίζονται είναι ακίνδυνοι. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι από αυτούς θα εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου και αυτός μπορεί να αποβεί θανατηφόρος εάν διαγνωστεί σε τελικά στάδια. Διεθνώς, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος στους άντρες και ο δεύτερος στις γυναίκες, αποτελεί δε τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Σε μελέτες με ασυμπτωματικά άτομα ηλικίας 50-82 ετών τα ποσοστά εμφάνισης αδενωματωδών πολυπόδων, οι οποίοι είναι και οι συχνότεροι, κυμαίνονται από 23% έως 25%. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει πολύποδες στο παχύ έντερο. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν άτομα άνω των 50 ετών, υπέρβαροι, άτομα που καταναλώνουν συστηματικά λιπαρές τροφές, καπνιστές, άτομα που έχουν ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου και άτομα που έχουν γονιδιακή προδιάθεση για δημιουργία πολυπόδων.

Συμπτώματα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με πολύποδες στο παχύ έντερο δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Συνεπώς, δεν γνωρίζουν εάν έχουν πολύποδες μέχρι να τους εντοπίσει ο γαστρεντερολόγος τους στη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης. Μια μειοψηφία ατόμων με πολύποδες του παχέος εντέρου ίσως εμφανίσει συμπτώματα που όμως δεν είναι ειδικά αφού τα συναντά κανείς και σε άλλες παθήσεις. Τέτοια συμπτώματα π.χ. είναι:

Η αιμορραγία από το τελικό τμήμα του εντέρου, το ορθό.

Αλλαγή στο χρώμα των κοπράνων. Το αίμα μπορεί να εμφανιστεί με κόκκινες ραβδώσεις επάνω στα κόπρανα ή να τα κάνει να φαίνονται πολύ σκούρα ή να έχουν βαθύ βυσσινί χρώμα.

Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, π.χ. δυσκοιλιότητα ή διάρροια που διαρκεί περισσότερο από λίγες ημέρες.

Πόνος. Ένας μεγάλος πολύποδας του παχέος εντέρου μπορεί να αποφράξει εν μέρει το έντερο και να δημιουργήσει κολικούς στην κοιλιά.

Σιδηροπενική αναιμία. Μια μικρή αλλά χρόνια αιμορραγία ενός πολύποδα μπορεί οδηγήσει σε απώλεια σιδήρου.

Πολύποδες και καρκίνος του παχέος εντέρου 

Δεν εξελίσσονται όλοι οι πολύποδες σε καρκίνο. Μεγαλύτερο κίνδυνο έχουν τα κλασικά και τα οδοντωτά αδενώματα. Και τα δύο ανευρίσκονται αρκετά συχνά. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει ανάλογα με το μέγεθός τους και τον βαθμό δυσπλασίας που παρουσιάζουν.
Πολύποδες άνω των 10 mm και με υψηλόβαθμη δυσπλασία των κυττάρων τους είναι σαφώς πιο επικίνδυνοι.

Διάγνωση-Κολονοσκόπηση

Ο εντοπισμός και η διάγνωση των πολυπόδων γίνεται με μια εξέταση που ονομάζεται κολονοσκόπηση. Αυτή διενεργείται με ένα λεπτό και εύκαμπτο όργανο με δυνατότητα αναμετάδοσης της εικόνας, από το εσωτερικό του εντέρου, σε ειδική οθόνη.

Όπως αναφέρθηκε, οι πολύποδες δεν εμφανίζουν στην πλειοψηφία τους συμπτώματα. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την κύρια μέθοδο προληπτικού ελέγχου τους πριν αυτοί γίνουν επικίνδυνοι. 

Ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 50 και ενδεχομένως των 45 ετών για άτομα μέσου κινδύνου. Για κατηγορίες ατόμων με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προτείνεται η έναρξη του ελέγχου νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση ο γαστρεντερολόγος θα σας υποδείξει πότε πρέπει να ξεκινήσετε τον ενδοσκοπικό έλεγχο.

Θεραπεία 

Η θεραπεία των πολυπόδων συνίσταται στην πλήρη αφαίρεσή τους από το έντερο και ονομάζεται ενδοσκοπική πολυποδεκτομή. Αυτή γίνεται συνήθως κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης με ειδικά εργαλεία. Σπάνια μπορεί να χρειαστεί να γίνει σε δεύτερο χρόνο εάν έτσι κρίνει ο γαστρεντερολόγος σας.

Η πολυποδεκτομή είναι γενικά ασφαλής επέμβαση. Όπως όμως κάθε επέμβαση, ενέχει κάποιους κινδύνους που ευτυχώς είναι σπάνιοι και αντιμετωπίσιμοι.

Συμπέρασμα:

Η καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι η εύρεση και αφαίρεση πολυπόδων από αυτό. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη προληπτική εξέταση του παχέος εντέρου, γιατί δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο της διάγνωσης αλλά και της αφαίρεσης των πολυπόδων.