"Άξιος Λόγος": αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά σε μελοποίηση του Πασχάλη Τόνιου στον Φιλολογικό Σύλλογο "Παρνασσός"

"Άξιος Λόγος": αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά σε μελοποίηση του Πασχάλη Τόνιου στον Φιλολογικό Σύλλογο "Παρνασσός"

Δευτέρα, 26/02/2024 - 17:02

Με αφορμή τα 81 χρόνια από τον θάνατο του εμβληματικού Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά, ο συνθέτης και ερμηνευτής Πασχάλης Τόνιος μελοποιεί σπουδαία ποιήματα από το πολύ σημαντικό έργο του και μας παρουσιάζει ένα μοναδικό μουσικό αφιέρωμα.


Την Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2024, ώρα 20:30, ημέρα επετείου από το μεγάλο ταξίδι του ποιητή προς την αιωνιότητα, θα παρουσιαστεί το έργο «Άξιος Λόγος» στον ιστορικό για τη λογοτεχνία χώρο του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» (Πλατεία Καρύτση 8), όπου στεγάζεται αίθουσα αφιερωμένη στον Κωστή Παλαμά.


Θα προλογίσει ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος.
Θα ερμηνεύσουν η Αφροδίτη Μάνου, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος και ο Πασχάλης Τόνιος.
Στην αφήγηση ο Νικήτας Τσακίρογλου.


Θα ακουστούν αποσπάσματα από τα έργα «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου» (1907), «Η φλογέρα του Βασιλιά» (1910), «Τραγούδια της πατρίδος μου» (1886), «Ίαμβοι και ανάπαιστοι» (1897), «Η πολιτεία και η μοναξιά» (1912), «Τα δεκατετράστιχα» (1919), «Σατιρικά γυμνάσματα» (1912), «Τάφος» (1898, ποίημα που έγραψε μετά τον θάνατο του γιου του, Άλκη, σε ηλικία τεσσάρων ετών), «Ασάλευτη Ζωή» κ.ά.
Στο τραγούδι συμμετέχουν: η Νατάσσα Παπαδοπούλου, ο Μπάμπης Βελισάριος, ο Δημήτρης Κανέλλος και η νεανική χορωδία «Αριέττα» του ωδείου «Εν Οργάνοις».

Την εκδήλωση θα παρουσιάσει η δημοσιογράφος της ΕΡΤ Αλεξάνδρα Δουβαρά.
Σχεδιασμός – Επιμέλεια παραγωγής: Παν. Μουζάκης
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά.

Τιμή εισιτηρίου: 15€.
Προπώληση: https://www.more.com/music/afieroma-ston-kosti-palama-aksios-logos/

ΥΠΠΟ: Αποκαθίσταται η ιστορική οικία του Κωστή Παλαμά στην Πλάκα

Δευτέρα, 28/08/2023 - 13:46

Την ιστορική Οικία του Κωστή Παλαμά, στην Πλάκα, επί της οδού Περιάνδρου 5, αποκαθιστά το Υπουργείο Πολιτισμού στο πλαίσιο της στρατηγικής του για την ανάδειξη κτηρίων ιδιοκτησίας του, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον με σκοπό να αποτελέσουν νέους πολιτιστικούς πυρήνες, στο κέντρο της Αθήνας.

Το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το κτήριο ως μνημείο το 1999, ενώ η διαδικασία απαλλοτρίωσής του ξεκίνησε το 2020. Μετά από προσφυγές της τ. ιδιοκτήτριας στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τελικά η απαλλοτρίωση συντελέστηκε τον Μάιο του 2023 και το ακίνητο περιήλθε στην ιδιοκτησία του ΥΠΠΟ. Χάρη στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σύλβιας Ιωάννου», ήδη εκπονείται η μελέτη αποκατάστασης και επανάχρησης του κτηρίου, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, ώστε το έργο να ενταχθεί για χρηματοδότηση στην προγραμματική περίοδο 2021-2027.

Πρόκειται για διώροφο συγκρότημα κατοικιών, χωρίς υπόγειο, με κοινόχρηστη είσοδο και αυλή που παραπέμπει στην τυπολογία της λαϊκής αθηναϊκής οικίας. Οι φέροντες τοίχοι είναι λιθόκτιστοι, ενώ οι εσωτερικοί τοίχοι από πλινθοδομές με συμπαγή, κυρίως, τούβλα και μπαγδατί. Η στέγη είναι ξύλινη με οροφή από μπαγδατόπηχες και κονίαμα. Η αρχική φάση του κτηρίου φαίνεται να χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα. Μεταγενέστρες επεμβάσεις είναι εμφανείς στις λιθοδομές, καθώς και στην κύρια όψη, με κονιάματα αρτιφισιέλ. Η κατάσταση του κτηρίου είναι κακή, καθώς για χρόνια εισέδυαν νερά, κυρίως, από τη στέγη. Το μισοερειπωμένο κτήριο μέχρι σήμερα λειτουργούσε ως σκουπιδότοπος και δημόσιο ουρητήριο.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κωστής Παλαμάς, σε μεγάλη ηλικία, αναγκάστηκε να μετακομίσει στην οδό Περιάνδρου 5, μετά την έξωσή του από την κατοικία επί της οδού Ασκληπιού 3, η οποία έχει πλέον κατεδαφιστεί. Έζησε σε ένα από τα δύο διαμερίσματα του δευτέρου ορόφου με τη σύζυγό του Μαρία και την κόρη τους Ναυσικά, μαζί με άλλους ενοίκους. Εκεί άφησε και την τελευταία του πνοή. Το 2023 συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή.

Δείτε φωτογραφίες:

Η καλυμμένη εξωτερική όψη της Οικίας Παλαμά
Η καλυμμένη εξωτερική όψη της Οικίας Παλαμά  ΥΠΠΟ
Άποψη της Οικίας Παλαμά εξωτερικά από την αυλή
Άποψη της Οικίας Παλαμά εξωτερικά από την αυλή  ΥΠΠΟ
Άποψη της Οικίας Παλαμά εξωτερικά από την αυλή
Άποψη της Οικίας Παλαμά εξωτερικά από την αυλή  ΥΠΠΟ
Είσοδος στην αυλή της Οικίας Παλαμά
Είσοδος στην αυλή της Οικίας Παλαμά  ΥΠΠΟ
Από το εσωτερικό της Οικίας Παλαμά
Από το εσωτερικό της Οικίας Παλαμά  ΥΠΠΟ
Από το εσωτερικό της Οικίας Παλαμά

Η Συμφωνική Ορχήστρα Δ.Α σε μία συναυλία - αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά στο Θέατρο Ολύμπια

Σάββατο, 26/10/2019 - 13:13

«ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ»

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΚΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΛΥΜΠΙΑ

Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου στις 20.30, με αφορμή την επέτειο για τα 160 χρόνια από τη γέννηση του Κωστή Παλαμά και τα 60 χρόνια από τη σύσταση του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά, η Συμφωνική Ορχήστρα δήμου Αθηναίων παρουσιάζει, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», ένα αφιέρωμα στον μεγάλο ποιητή, με έργα του Μανώλη Καλομοίρη γραμμένα σε ποίηση Κωστή Παλαμά. Συμμετέχουν οι σολίστ: Μαίρη-Έλεν Νέζη(μεσόφωνος) και ο Μιχάλης Καλαμπόκης (αφηγητής/εξάγγελος), ενώ την ορχήστρα θα διευθύνει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός Βύρων Φιδετζής. 

Η συναυλία πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια και σε συνεργασία με το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά.

 

Στέλλα Βιολάντη

Η Στέλλα Βιολάντη, το γνωστό θεατρικό δράμα του Γρηγόριου Ξενόπουλου, γράφτηκε αρχικά το 1901 ως νουβέλα, με τίτλο Έρως Εσταυρωμένος και κυκλοφόρησε στο φιλολογικό περιοδικό «Παναθήναια», γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Διαβάζοντάς την ο Κωστής Παλαμάς, συγκινημένος, εμπνέεται το ποίημα Στέλλα Βιολάντη και το στέλνει ως δώρο στον Ξενόπουλο, ο οποίος το 1908, στη διασκευή του έργου του για το θέατρο, το βάζει να απαγγέλλεται πριν ανοίξει η αυλαία. Για τον πρόλογο αυτό, ζητάει από τον νεαρό τότε Καλομοίρη να τον επενδύσει μουσικά. Ο συνθέτης που, μετά το πέρας των μουσικών του σπουδών στη Βιέννη το 1906, ζούσε και εργαζόταν στο Χάρκοβο, ενθουσιασμένος με την πρώτη του ανάθεση γράφει μουσική για τον Πρόλογο, αλλά και από ένα πρελούδιο για τις υπόλοιπες δύο πράξεις του έργου, καθώς και ένα ιντερμέδιο. Μη γνωρίζοντας τις θεατρικές συνθήκες της Αθήνας, γράφει για συμφωνική ορχήστρα, κάτι που τον ανάγκασε ανά τα χρόνια να τη μεταγράφει για διάφορα σύνολα, ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του εκάστοτε θεάτρου.

Η πρεμιέρα της Στέλλας Βιολάντη, με τη μουσική του Καλομοίρη, έγινε στην Αθήνα στις 10 Ιουνίου 1909 από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, με την ίδια στον ομώνυμο ρόλο. Τον Πρόλογο τον απήγγειλε τότε η Στέλλα Γαλάνη, όμως στη συνέχεια συνδέθηκε με την ερμηνεία της Κοτοπούλη, η οποία τον απέδωσε αρκετές φορές και στην παρουσίασή του ως ανεξάρτητο συμφωνικό συναυλιακό κομμάτι.

Μυρτώ Οικονομίδου

Τα Μαγιοβότανα και η Εποχή τους

Τα «Μαγιοβότανα» είναι ο πρώτος κύκλος ποιημάτων του Κωστή Παλαμά που μελοποίησε ο Μανώλης Καλομοίρης. Το ποιητικό κείμενο αποτελεί το δεύτερο μέρος της ποιητικής συλλογής «Ίαμβοι κι Ανάπαιστοι», που εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1897 και έγινε γνωστή στον Καλομοίρη το αργότερο το 1905. Ο Καλομοίρης θα μελοποιήσει λίγα χρόνια μετά τα «Μαγιοβότανα» (από το 1918 έως το 1925) και το πρώτο μέρος της συλλογής, με τον τίτλο «Σ’ αγαπώ», ενώ τα υπόλοιπα δύο μέρη, «Η φύσις κρύβει…» και «Ουρανία» θα μείνουν χωρίς μουσική επεξεργασία. Ο συνθέτης είχε μελοποιήσει πριν από τα «Μαγιοβότανα» μόνο μερικά άλλα μεμονωμένα ποιήματα του Παλαμά, τα περισσότερα από τα οποία τα ξαναδούλεψε τη χρονιά του θανάτου του Ποιητή, στη σκοτεινότερη περίοδο της γερμανικής Κατοχής το 1943 ή το 1944. Στα δύο αυτά χρόνια μεταφέρθηκαν σε μουσική και άλλα έργα του Ποιητή, όπως αποσπάσματα από τα «Δεκατετράστιχα», τους «Πεντασύλλαβους», τα «Τετράστιχα» και ορισμένα ποιήματα από την «Πολιτεία και Μοναξιά».

Φίλιππος Τσαλαχούρης & Νίκος Μαλιάρας

H Παλαμική Συμφωνία

(Σκέψεις του Συνθέτη)

Η Παλαμική Συμφωνία δεν πρέπει ν’ ακουστεί σαν ένα καθαρά προγραμματικό μουσικό έργο. Ίσως η εξαγγελία των στίχων του Ποιητή στη συμφωνία μου να θυμίζη κάπως τα γλυπτά εξόχωντεχνιτών που οι παληοί συνήθιζαν να στολίζουν τη μετώπη των αρχαίων ναών και που είχανε μόνο έμμεση σχέση με την εσωτερική τους λειτουργία...

Οι στίχοι του Ποιητή που εξαγγέλονται σε κάθε μέρος της Παλαμικής συμφωνίας αποτελούνε την αφετηρία, το ξεκίνημα στο μουσικό για να πλέξη το ήχινο όνειρό του.

Για να νοιώση τη μουσική της Παλαμικής Συμφωνίας, ο ακροατής θα πρέπει νάχει υπ’ όψει του πως οι στίχοι που τον εμπνέουν δίνουν στο μουσικό την ευκαιρία να ξεκινήσηαναπολώντας συχνά τους δικούς του καημούς, τους δικούς του αγώνες. 

Ο συνθέτης της Παλαμικής Συμφωνίας, με όσα μουσικά τολμήματα κι αν καταπιάνεται στα έργα του, πιστεύει πάντα πως η τέχνη των ήχων και των ρυθμών είναι κι αυτή μια ποιητική γλώσσα με την οποίαν μπορεί να εκφράζει κανείς τη σκέψη και τα αισθήματά του όπως με κάθε άλλη γλώσσα.

Μανώλης Καλομοίρης (Απόσπασμα κειμένου, από το ανάτυπο της έκδοσης της Παλαμικής Συμφωνίας, Αθήνα 1961). 

Πληροφορίες:

Ημερομηνία: Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2019

Ώρα: 20:30

 

Προπώληση εισιτηρίων:

Ταμεία του θεάτρου: Τ. 210 3642540

Τρίτη - Παρασκευή: 10.00 - 19.00

Σάββατο: 10.00 - 16.00

Κυριακή: 11.00 - 16.00

Δευτέρα: κλειστά

 

Ωράριο τις ημέρες παραστάσεων:

Τρίτη - Παρασκευή: 10.00 - 20.30

Σάββατο: 10.00 - 14.00 και 3 ώρες πριν την έναρξη της παράστασης

Κυριακή: 3 ώρες πριν την έναρξη της παράστασης

 

Και στο δίκτυο της viva.gr

Ο εφηβικός έρωτας του Κωστή Παλαμά για ένα κορίτσι από το Αργοστόλι

Παρασκευή, 16/02/2018 - 12:13
Ο Κωστής Παλαμάς επισκεπτόταν το Αργοστόλι από μικρή ηλικία. Εκεί ζούσε ο αγαπημένος φίλος του Επαμεινώνδας Άννινος.  Και εκεί, στο νησί της Κεφαλονιάς, με φόντο τα καταγάλανα νερά του Ιονίου, θα ανάψει το σπίρτο ενός φλογερού εφηβικού έρωτα.Ο Κωστής Παλαμάς θα ερωτευθεί την αδελφή του Επαμεινώνδα, την Ισαβέλλα.Για τον Παλαμά θα είναι η νεράιδα των εφηβικών του χρόνων, ο άγγελος επί της γης που θα τον οδηγήσει στο δύσβατο μονοπάτι του έρωτα.Το ημερολόγιο δείχνει «Ιούλιος 1876».

Σχεδόν 60 χρόνια αργότερα (1936), ο Παλαμάς θα κληθεί να απαντήσει στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου Δημ.Λουκάτου.

– Πήγατε στην Κεφαλονιά;
– Ναι πήγα.ήμουν όμως μικρός.Μαθητής Γυμνασίου.Θα ήταν το 1876.Ήμουν ως 16 χρόνων. Είχα φίλον εκεί τον Επαμεινώνδα Άννινο. Έμεινα στο Αργοστόλι ολόκληρο το καλοκαίρι. Μα δεν θυμάμαι λεπτομέρειες.

Το καλοκαίρι λοιπόν του 1876 ο Κωστής Παλαμάς κάνει τις θερινές διακοπές του στο Αργοστόλι και εκεί συναντά για πρώτη φορά την Ισαβέλλα. Ο έρωτάς του για εκείνη είναι αστραπιαίος αλλά και ανομολόγητος, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό.Όταν επιστρέψει στην Αθήνα, θα μιλήσει για τον έρωτά του αυτό στον επιστήθιο φίλο του Νικόλαο Καμπά. Σύμφωνα με τον φιλόλογο και ιστορικό πρόεδρο του Δρομοκαΐτειου Νοσοκομείου Νικόλαο Τσική (Πρώτο Πρόγραμμα, Αφύλαχτη Διάβαση, 10/02/2018), ο Καμπάς ήταν στενός φίλος του Παλαμά.
Είχαν γνωριστεί σε κάποιον φοιτητικό σύλλογο, η φιλία τους άντεξε στον χρόνο και, μάλιστα, κάποια περίοδο συγκατοίκησαν στο σπίτι της οδού Ασκληπιού.
Ο Καμπάς γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1857, πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1939 και υπηρέτησε και εκείνος με πάθος την ποιητική τέχνη.

Στις 31 Δεκεμβρίου του 1876, ο Κωστής Παλαμάς και ο Νικόλαος Καμπάς αποφασίζουν να παίξουν ένα ποιητικό παιχνίδι με κεντρικό σημείο αναφοράς τον πόθο του πρώτου για το κορίτσι του Αργοστολίου. Γράφουν λοιπόν ο καθένας τους από μία ακροστιχίδα που δεν θα μπορούσε να φέρει άλλο όνομα παρά εκείνο της νεράιδας που κατοικούσε στα όνειρα του Παλαμά, δηλαδή της Ισαβέλλας. Σε εκείνη την ακροστιχίδα ο Νικόλαος Καμπάς υπογράφει ως «Ωρίων».

Το πρώτο εκείνο ποίημα είναι λυρικό.Θα ακολουθήσουν άλλα δύο ποιητικά κείμενα, κατά τη διάρκεια του 1877.Και μπορεί το πρώτο κείμενο να ήταν λυρικό, το δεύτερο όμως είναι μακροσκελές και εξομολογητικό και της ανακοινώνει ευθέως τον έρωτά του (10 Οκτωβρίου 1877).
Στο τρίτο, που φέρει τον τίτλο «Τη Καλή Ισαβέλλα», φέρεται ότι η «λατρευομένη, πάναγνος, μυρόεσσα, ακμαία» που «άνθη φύονται και ρόδα εις τα βήματά της» δεν απέρριψε τον έρωτά του.

Τα χειρόγραφα ποιήματα του Κωστή Παλαμά ευρίσκονται στο Μουσείο του Δρομοκαΐτειου ψυχιατρικού νοσοκομείου.Σχεδόν 40 χρόνια από εκείνον τον εφηβικό έρωτα, ένα 17χρονο κορίτσι περνούσε την πόρτα του φρενοκομείου.Το ημερολόγιο έδειχνε 1917 και το κορίτσι εκείνο ήταν η Ελένη Μιχαήλ Άννινου, απόγονος του Απόστολου ή Επαμεινώνδα Άννινου. Για κάποιο λόγο, τα χειρόγραφα του Παλαμά βρίσκονταν στην κατοχή της ανιψιάς της Ισαβέλλας.Όταν πέρασε η Ελένη Άννινου την πόρτα του φρενοκομείου, οι υπάλληλοι κράτησαν όλα τα προσωπικά αντικείμενα και έγγραφα της ασθενούς.

Η Ελένη Άννινου, παρά τη λαβωμένη ψυχή της, θα μιλούσε συχνά με καμάρι για τα κειμήλια εκείνα, που φύλαξε σαν φυλαχτό για έναν έρωτα εφηβικό που σκέπασε η σκόνη του χρόνου.Και που εκείνη απόδιωξε από πάνω του, ίσως θρηνώντας για έναν δικό της χαμένο έρωτα