Η μακρά και πολύπλοκη διαδικασία μεταφοράς των πρώτων δειγμάτων από τον Άρη στη Γη μόλις άρχισε. Το ρόβερ Perseverance της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) εναπόθεσε στην επιφάνεια του πλανήτη το πρώτο δείγμα αρειανών πετρωμάτων, κλεισμένο μέσα σε μια ειδική κυλινδρική κάψουλα από τιτάνιο.

Το ρόβερ, που έχει μέγεθος αυτοκινήτου, εδώ και καιρό παίρνει διπλά δείγματα από τα αρειανά πετρώματα που επιλέγουν ως στόχους οι επιστήμονες της αποστολής στη Γη. Μερικά δείγματα τα κρατά το ίδιο (αυτά προορίζονται στο μέλλον να ανακτηθούν από άλλο ρομποτικό σκάφος και τελικά να μεταφερθούν στη Γη για ανάλυση από τους επιστήμονες), ενώ άλλα πανομοιότυπα δείγματα άρχισε να τα εναποθέτει στην αρειανή επιφάνεια ως «μπακ-απ» σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.

Το πρώτο κάνιστρο με δείγματα που εναπόθεσε το Perseverance στο έδαφος (NASA/JPL-Caltech/MSSS)

«Αποθήκη» δειγμάτων

Μέσα στους επόμενους δύο μήνες, το ρόβερ θα εναποθέσει συνολικά δέκα κυλίνδρους με δείγματα, που έως τώρα κρατούσε στην «κοιλιά» του. Η εναπόθεση γίνεται σε συγκεκριμένη τοποθεσία, όπου θα δημιουργηθεί η πρώτη «αποθήκη» δειγμάτων σε άλλον πλανήτη. Μέχρι τώρα το ρόβερ έχει συλλέξει 17 δείγματα, μεταξύ των οποίων ένα από την αρειανή ατμόσφαιρα.

Το σχέδιο των μηχανικών της NASA είναι να προσεδαφίσουν στον Άρη μια άκατο, που με τον ρομποτικό βραχίονα της θα συλλέξει τα δείγματα που θα διαθέτει το ρόβερ και θα τα τοποθετήσει σε έναν μικρό πύραυλο. Ο τελευταίος θα εκτοξευθεί και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη, ώσπου τελικά εκεί θα συναντηθεί με ένα άλλο σκάφος, το οποίο θα συλλέξει τα δείγματα και θα τα φέρει στη Γη. Βασικό ζητούμενο θα είναι η εύρεση στα επιστημονικά εργαστήρια πιθανών ιχνών ζωής μικροβιακής ζωής.

Το εναλλακτικό σχέδιο

Η όλη αποστολή, που θα εκτελεστεί κάποια στιγμή μέσα στη δεκαετία του 2030, θεωρείται ιδιαίτερα πολύπλοκη και μένει να φανεί κατά πόσο θα στεφθεί με επιτυχία. Αν το αρχικό σχέδιο αποτύχει και το Perseverance δεν κατορθώσει να παραδώσει τα δείγματα του, τότε θα τεθεί σε εφαρμογή το εναλλακτικό σχέδιο και θα σταλούν δύο μικρά ελικόπτερα (όμοια με το Ingenuity που μόλις πραγματοποίησε την 37η πτήση του στον Άρη) που θα πάρουν τα δείγματα-ρεζέρβες, τα οποία θα έχουν εναποτεθεί στην αρειανή επιφάνεια, για να τα μεταφέρουν στον πύραυλο, ο οποίος μετά θα εκτοξευθεί από τον «κόκκινο» πλανήτη.

Οι γιατροί που δεν μπορούσαν να εξετάζουν λόγω... συρρίκνωσης πέους επέστρεψαν - Νέα μυθική ανακοίνωση

Το πρώτο δείγμα που εναποτέθηκε στην επιφάνεια, είναι μεγέθους κιμωλίας και είχε ληφθεί από το ρόβερ φέτος τον Ιανουάριο από μια περιοχή του κρατήρα Jezero. Το Perseverance χρειάστηκε περίπου μια ώρα για να πάρει τον μεταλλικό κύλινδρο τιτανίου με το δείγμα από την «κοιλιά» του, να τον φωτογραφίσει για τελευταία φορά με την κάμερα του και να ρίξει το δείγμα από ύψος 89 εκατοστών στην επίπεδη αρειανή επιφάνεια. Οι μηχανικοί του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, οι οποίοι κατασκεύασαν και ελέγχουν το ρόβερ, στη συνέχεια έστρεψαν μια άλλη κάμερα του στο έδαφος για να βεβαιωθούν ότι ο κύλινδρος με το δείγμα δεν είχε μπλεχτεί στις ρόδες του Perseverance.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Μια κηλίδα ακανόνιστου σχήματος εμφανίζεται το καταμεσήμερο πάνω στον δίσκο ενός ασθενικού Ήλιου. Το ρομπότ Perseverance  στον Άρη είχε την ευκαιρία να καταγράψει μια έκλειψη που δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να δούμε στη Γη.

Στα 2 Απριλίου, ο πυρηνοκίνητος εξερευνητής της NASA εξερευνητής έστρεψε την κάμερα πλοήγησης στον ουρανό την ώρα που ο Φόβος, ένα από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη, περνούσε ακριβώς μπροστά από τον Ήλιο.

Ο Φόβος, ένας διαστημικός βράχος με διάμετρο 22 χιλιόμετρα και ακανόνιστο σχήμα που θυμίζει πατάτα, είναι υπερβολικά μικρός για προκαλέσει ολική έκλειψη ακόμα και όταν η ευθυγράμμιση είναι τέλεια.

Επιπλέον, η αρειανή έκλειψη διήρκεσε μόλις 40 δευτερόλεπτα, πολύ λιγότερο από μια ολική έκλειψη Ηλίου στη Γη.

«Γνώριζα ότι θα ήταν καλό, δεν περίμενα όμως ότι θα ήταν τόσο συναρπαστικό» σχολίασε ενθουσιασμένη η Ρέιτσελ Χόουσον τhw εταιρείας Malin Space Science Systems, μέλος της ομάδας που χειρίζεται την κάμερα πλοήγησης του Perseverance, σε ανακοίνωση της NASA.

Εκλείψεις έχουν καταγραφεί και από προηγούμενες αποστολές στον Άρη. Η αρχή έγινε το 2004 από τα δίδυμα ρομπότ Spirit και Opportunity, τα οποία μετέδωσαν τις πρώτες εικόνες.Το πρώτο βίντεο τραβήχτηκε το 2019 από το Curiosioty, το ρομπότ που οποίο επιβεβαίωσε ότι ο Άρης ήταν κάποτε ένας θερμός και υγρός πλανήτης.

Ο Φόβος και ο Δείμος, ο δεύτερος και ακόμα μικρότερος δορυφόρος του Άρη, εκτιμάται ότι είναι αστεροειδείς που αιχμαλωτίστηκαν από το βαρυτικό πεδίο του πλανήτη.

Οι εικόνες των εκλείψεων θα βοηθήσουν τους πλανητολόγους να κατανοήσουν καλύτερα την τροχιά του Φόβου, ο οποίος ακολουθεί φθίνουσα πορεία και εκτιμάται ότι θα συντριβεί στον Άρη σε μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια.

Οι έρευνες αυτού του είδους εξηγούν επίσης πώς η βαρυτική έλξη του Φόβου δημιουργεί παλιρροϊκά φαινόμενα στο υπέδαφος του Άρη και δημιουργεί μικρές παραμορφώσεις στον φλοιό και τον μανδύα, επισημαίνει η ανακοίνωση της NASA.

Το βίντεο που τράβηξε το Perseverance ζουμάρει στον ηλιακό δίσκο περισσότερο από ό,τι σε προηγούμενες εικόνες και προσφέρει επίσης μεγαλύτερο ρυθμό ανανέωσης εικόνας.

Ο φακός της κάμερας πλοήγησης προστατεύεται με ηλιακό φίλτρο που λειτουργεί σαν γυαλιά ηλίου και μειώνει τη φωτεινότητα της εικόνας.

Ως αποτέλεσμα μπορεί κανείς να διακρίνει ακόμα και ηλιακές κηλίδες.

O σεισμογράφος του στατικού ρομποτικού γεωλογικού εργαστηρίου InSight της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) ανίχνευσε τους τρεις μεγαλύτερους έως τώρα σεισμούς στον Άρη, από τους οποίους ο ένας είχε, μάλιστα, διάρκεια μιάμισης ώρας.

Οι πρώτοι δύο σεισμοί είχαν ισχύ 4,1 και 4,2 βαθμούς, ενώ ο τρίτος -που σημειώθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου κατά την 1.000 ή αρειανή μέρα του InSight- ήταν 4,2 βαθμών και διήρκεσε σχεδόν 90 λεπτά. Υπολογίστηκε ότι συνέβη σε μεγάλη απόσταση 8.500 χιλιομέτρων από το InSight, πράγμα που τον καθιστά επίσης τον πιο μακρινό σεισμό που έχει εντοπιστεί έως τώρα, όπως ανακοίνωσε η NASA. Το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε ένας αρειανός σεισμός 3,7 βαθμών από το 2019.

Στόχος να μάθουμε περισσότερα για το εσωτερικό του Άρη

Το InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) έφθασε κοντά στον ισημερινό του Άρη τον Νοέμβριο του 2018 και έκτοτε μελετά το εσωτερικό τού γειτονικού πλανήτη με τα όργανά του, μεταξύ των οποίων ένας σεισμογράφος. Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τα σεισμικά κύματα, καθώς αυτά ταξιδεύουν διαμέσου του φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του πλανήτη, για να μάθουν περισσότερα πράγματα για το εσωτερικό του Άρη.

Εν τω μεταξύ, οι επιστήμονες της NASA προβληματίζονται επειδή αρειανή σκόνη έχει αρχίσει να συσσωρεύεται πάνω στους ηλιακούς συλλέκτες του InSight, μειώνοντας έτσι την τροφοδοσία του σε ενέργεια, με συνέπεια να καθίσταται αναγκαία κατά περιόδους η διακοπή λειτουργίας ορισμένων οργάνων του, αλλά -τουλάχιστον προς το παρόν- όχι του σεισμογράφου.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ