Σε μία ζοφερή ρελάνς του εμβληματικότερου βασανιστηρίου κατά των κοριτσιών και των γυναικών – το οποίο παραβιάζει μια μεγάλη σειρά διεθνών συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, από την προστασία των παιδιών, μέχρι τα υγειονομικά – η Γκάμπια ετοιμάζεται να άρει την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, που ισχύει από το 2015, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων.

Πρόσφατα, ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ, κάλεσε το νομοθετικό σώμα της Γκάμπια να μην καταργήσει την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, λέγοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα δημιουργούσε επικίνδυνο παγκόσμιο προηγούμενο.

Σε επιστολή τους με ημερομηνία 8 Απριλίου που δημοσιοποιήθηκε την Πέμπτη, οι εμπειρογνώμονες, με επικεφαλής την Reem Alsalem, ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, δήλωσαν ότι το να επιτραπεί η επιστροφή «μιας από τις πιο ολέθριες μορφές βίας που διαπράττονται κατά των γυναικών και των παιδιών» θα παραβίαζε το δικαίωμά τους στην ελευθερία και στην προστασία από τα βασανιστήρια.

Η Mama Fatima Singhateh, η οποία ήταν υπουργός Δικαιοσύνης της Γκάμπια όταν ψηφίστηκε ο νόμος για την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων το 2015 και τώρα είναι ειδική εισηγήτρια για την πώληση, τη σεξουαλική εκμετάλλευση και τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ήταν επίσης μία από τις τέσσερις υπογράφουσες.

Όπως αναφέρει σχετικά ο Guardian, οι βουλευτές στην Γκάμπια υποστήριξαν με συντριπτική πλειοψηφία την τροποποίηση του νόμου για την απαγόρευση αυτού του βασανιστηρίου, σε ψηφοφορία δεύτερου γύρου στις 18 Μαρτίου.

Ο Almameh Gibba, ο νομοθέτης που υποστήριξε το νέο νομοσχέδιο, δήλωσε ότι το έκανε για να «διατηρήσει τη θρησκευτική πίστη και να διαφυλάξει τους πολιτιστικούς κανόνες και αξίες» στο κράτος με τη μουσουλμανική πλειοψηφία.

Η Γκάμπια απαγόρευσε τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων το 2015, με νόμο που καθιστά την πρακτική αυτή τιμωρητέα με φυλάκιση έως και τρία χρόνια ή πρόστιμο 50.000 ντάλασι (586 λίρες).

Ήταν το αποτέλεσμα πολυετών πιέσεων από ομάδες δικαιωμάτων εντός και εκτός της χώρας, με ορισμένες από αυτές να καθοδηγούνται από γυναίκες που είχαν υποστεί αυτό το βασανιστήριο.

«Εκτός από την οπισθοδρόμηση που θα επέφεραν οι προβλεπόμενες τροποποιήσεις στα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στη Γκάμπια, θα δημιουργούσε ένα επικίνδυνο παγκόσμιο προηγούμενο για τις κυβερνήσεις να διευκολύνουν τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, αντί να κατευθύνουν πόρους για την πρόληψη και την προστασία από την πρακτική αυτή», αναφέρεται στην επιστολή.

Περίπου το ήμισυ των 2,7 εκατομμυρίων κατοίκων της δυτικοαφρικανικής χώρας είναι γυναίκες. Πολλές από αυτές είτε έχουν αναγκαστεί να περάσουν από την πρακτική αυτή είτε έχουν συγγενείς που το έχουν κάνει.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και τα τρία τέταρτα όλων των γυναικών μεταξύ 18 και 49 ετών στη χώρα.

Ο νόμος ήρθε ως ανακούφιση για τα κορίτσια και τις γυναίκες. Χαιρετίστηκε ευρέως από τη διεθνή κοινότητα ως σημάδι προόδου και παράδειγμα προς μίμηση για άλλες χώρες. Ωστόσο, ήταν αντιδημοφιλής σε τμήματα της Γκάμπια, η οποία παραμένει μια βαθιά θρησκευτική κοινωνία.

Οι εκκλήσεις για την κατάργησή του άρχισαν πέρυσι μετά την πρώτη μεγάλη καταδίκη βάσει του νόμου: τρεις γυναίκες στο βόρειο χωριό Μπακαντάγκι κρίθηκαν ένοχες για τον ακρωτηριασμό οκτώ κοριτσιών.

Παρόλο που τα πρόστιμα των 15.000 dalasi (176 λίρες Αγγλίας) για την καθεμία θεωρήθηκαν επιεική, ένας ιμάμης με επιρροή δυσαρεστήθηκε αρκετά από το θέμα, ώστε πλήρωσε μέρος των προστίμων τους και στη συνέχεια ξεκίνησε εκστρατεία για την κατάργηση του νόμου.

«Αυτή η εκστρατεία κατά της γυναικείας περιτομής είναι στην πραγματικότητα ένας αγώνας κατά του Ισλάμ. Αλλά είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε τα πάντα … αυτούς που τις συνέλαβαν και τον δικαστή που τις καταδίκασε και κάθε άλλο πρόσωπο που τους υποστηρίζει, θα τους καταριόμαστε μέχρι να φύγουμε από αυτόν τον κόσμο για να διασφαλίσουμε ότι ο Αλλάχ θα τους καταστρέψει», ανέφερε τον περασμένο Σεπτέμβριο ο ιμάμης Abdoulie Fatty, σύμφωνα με την τοπική εφημερίδα The Standard.

Η εκστρατεία αυτή σύντομα έφτασε στο κοινοβούλιο, όπου η τελική ψηφοφορία έχει οριστεί για τον Ιούνιο.

Ωστόσο, ο πρόεδρος θα πρέπει να δώσει την τελική συγκατάθεση για την αλλαγή.

Εάν το κάνει, θα σημαίνει ότι «η ευημερία, η ασφάλεια και η προστασία των γυναικών και των κοριτσιών στη Γκάμπια δεν αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση», δήλωσε η Alsalem στον Guardian σε ηλεκτρονικό μήνυμα.

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες φοβούνται ότι η ενέργεια αυτή θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε στασιμότητα τον αγώνα για την εδραίωση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών γενικότερα.

«Ό,τι συμβαίνει στη Γκάμπια δεν μένει στη Γκάμπια», δήλωσε χαρακτηριστικά η Alsalem.

Τι είναι ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που συνεπάγονται μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων ή άλλες βλάβες στα γυναικεία γεννητικά όργανα για μη ιατρικούς λόγους.

Η πρακτική αυτή δεν έχει κανένα όφελος για την υγεία των κοριτσιών και των γυναικών και προκαλεί σοβαρή αιμορραγία και προβλήματα στην ούρηση και αργότερα κύστεις, λοιμώξεις, καθώς και επιπλοκές στον τοκετό και αυξημένο κίνδυνο θανάτου των νεογνών.

Η πρακτική του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων αναγνωρίζεται διεθνώς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κοριτσιών και των γυναικών.

Αντανακλά τη βαθιά ριζωμένη ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων και αποτελεί ακραία μορφή διάκρισης εις βάρος των κοριτσιών και των γυναικών.

Πραγματοποιείται σχεδόν πάντα από παραδοσιακούς επαγγελματίες σε ανήλικες και αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών.

Η πρακτική αυτή παραβιάζει επίσης τα δικαιώματα του ατόμου στην υγεία, την ασφάλεια και τη σωματική ακεραιότητα, το δικαίωμα να μην υφίσταται βασανιστήρια και σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση και το δικαίωμα στη ζωή, στις περιπτώσεις που η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο.

Υπάρχουν στοιχεία που παραπέμπουν σε μεγαλύτερη συμμετοχή των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης στην εκτέλεση αυτού του βασανιστηρίου, λόγω της πεποίθησης ότι η διαδικασία είναι ασφαλέστερη όταν είναι ιατρικοποιημένη.

Ο ΠΟΥ προτρέπει έντονα τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης να μην εκτελούν αυτή την διαδικασία και έχει αναπτύξει μια παγκόσμια στρατηγική και ειδικό υλικό για την υποστήριξη των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης κατά της ιατρικοποίησης αυτού του βασανιστηρίου.

Μερικά συνοπτικά στοιχεία:

• Περισσότερα από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες που ζουν σήμερα έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε 30 χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας όπου εφαρμόζεται.
• Πραγματοποιείται κυρίως σε νεαρά κορίτσια μεταξύ της βρεφικής ηλικίας και της ηλικίας των 15 ετών.
• Αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κοριτσιών και των γυναικών.
• Η θεραπεία των επιπλοκών που επιφέρει στην υγεία εκτιμάται ότι κοστίζει στα συστήματα υγείας 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί εάν δεν ληφθούν επείγοντα μέτρα για την εγκατάλειψή του.

Τύποι ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων ταξινομείται σε 4 κύριους τύπους:

1. Τύπος 1: Πρόκειται για τη μερική ή ολική αφαίρεση του εξωτερικού και ορατού τμήματος της κλειτορίδας, το οποίο είναι ευαίσθητο τμήμα των γυναικείων γεννητικών οργάνων και/ή της προεξοχής/κλειτορικής καλύπτρας (της πτυχής του δέρματος που περιβάλλει την κλειτοριδική βάλανο).
2. Τύπος 2: Πρόκειται για τη μερική ή ολική αφαίρεση της κλειτοριδικής βαλάνου και των μικρών χειλέων (οι εσωτερικές πτυχές του αιδοίου), με ή χωρίς αφαίρεση των μεγάλων χειλέων (οι εξωτερικές πτυχές του δέρματος του αιδοίου).
3. Τύπος 3: Γνωστός και ως περιτομή, πρόκειται για τη στένωση του κολπικού ανοίγματος μέσω της δημιουργίας μιας καλυπτικής σφράγισης. Η σφράγιση δημιουργείται με την κοπή και την επανατοποθέτηση των μικρών ή των μεγάλων χειλέων, μερικές φορές μέσω συρραφής.
4. Τύπος 4: Περιλαμβάνει όλες τις άλλες επιβλαβείς διαδικασίες στα γυναικεία γεννητικά όργανα για μη ιατρικούς σκοπούς, όπως τρύπημα, εγχάραξη, απόξεση και καυτηριασμός της περιοχής των γεννητικών οργάνων.

Κανένα όφελος για την υγεία, μόνο βλάβη και πόνος

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων δεν έχει κανένα όφελος για την υγεία και βλάπτει τα κορίτσια και τις γυναίκες με πολλούς τρόπους.

Περιλαμβάνει την αφαίρεση και την καταστροφή του υγιούς και φυσιολογικού γυναικείου γεννητικού ιστού και παρεμβαίνει στις φυσικές λειτουργίες του σώματος των κοριτσιών και των γυναικών.

Αν και όλες οι μορφές του συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών στην υγεία, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος με τις πιο σοβαρές εκδοχές.

Οι άμεσες επιπλοκές του βασανιστηρίου αυτού περιλαμβάνουν:

• έντονο πόνο
• αιμορραγία
• οίδημα των γεννητικών ιστών
• πυρετό
• λοιμώξεις, π.χ. τέτανος
• προβλήματα ούρησης
• προβλήματα επούλωσης πληγών
• τραυματισμό του περιβάλλοντος ιστού των γεννητικών οργάνων
• Σοκ
• θάνατο

Συναγερμός από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. Συνιστά στις κυβερνήσεις να απαγορεύσουν την πώλησή τους, με δελτίο Τύπου που κοινοποίησε στις14/12.

«Απαιτείται δράση για τον έλεγχο των ηλεκτρονικών τσιγάρων για την προστασία των παιδιών, αλλά και των μη καπνιστών και την ελαχιστοποίηση των βλαβών για την υγεία του πληθυσμού», υπογραμμίζει ο ΠΟΥ στην επίσημη ιστοσελίδα του.

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ως καταναλωτικά προϊόντα δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικά για τη διακοπή της χρήσης καπνού σε πληθυσμιακό επίπεδο. Αντίθετα, έχουν προκύψει ανησυχητικά στοιχεία για τις δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού, σύμφωνα με τον Οργανισμό. Μάλιστα, υποστηρίζει πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα έχουν επιτραπεί στην ελεύθερη αγορά και προωθούνται με επιθετικό μάρκετινγκ στους νέους.

Συνολικά, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 34 χώρες απαγορεύουν την πώληση ηλεκτρονικών τσιγάρων, 88 χώρες δεν έχουν κατώτατο όριο ηλικίας για την αγορά ηλεκτρονικών τσιγάρων και 74 χώρες δεν έχουν θεσπίσει κανονισμούς για αυτά τα επιβλαβή προϊόντα.

«Τα παιδιά στρατολογούνται και παγιδεύονται σε νεαρή ηλικία για να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρονικά τσιγάρα και μπορεί να εθιστούν στη νικοτίνη», δήλωσε ο Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, γενικός διευθυντής του ΠΟΥ. «Προτρέπω τις χώρες να εφαρμόσουν αυστηρά μέτρα για την πρόληψη της χρήσης για την προστασία των πολιτών τους, ιδίως των παιδιών και των νέων».

Οι διαπιστώσεις του ΠΟΥ για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ:

• Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα με νικοτίνη είναι άκρως εθιστικά και επιβλαβή για την υγεία. Ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία δεν είναι απολύτως γνωστές, έχει διαπιστωθεί ότι παράγουν τοξικές ουσίες, ορισμένες από τις οποίες είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο και άλλες ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακών και πνευμονικών διαταραχών.
• Η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων μπορεί επίσης να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και να οδηγήσει σε μαθησιακές διαταραχές για τους νέους.
• Η έκθεση του εμβρύου στα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη του εμβρύου στις έγκυες γυναίκες.
• Η έκθεση στις εκπομπές από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα εγκυμονεί επίσης κινδύνους για τους «παθητικούς καπνιστές».

Τα παιδιά ηλικίας 13-15 ετών χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα σε ποσοστά υψηλότερα από τους ενήλικες σε όλες τις περιοχές του ΠΟΥ. Στον Καναδά, τα ποσοστά χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου μεταξύ των 16-19 ετών έχουν διπλασιαστεί μεταξύ 2017-2022, ενώ στην Αγγλία (Ηνωμένο Βασίλειο) ο αριθμός των νεαρών χρηστών έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια.

Μελέτες δείχνουν σταθερά ότι οι νέοι που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά τσιγάρα έχουν σχεδόν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν τσιγάρο αργότερα στη ζωή τους, τονίζει ο ΠΟΥ.

Τα μέτρα που προτείνονται

Απαιτούνται επείγοντα μέτρα για την πρόληψη της χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων και την αντιμετώπιση του εθισμού στη νικοτίνη σε συνδυασμό με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τον έλεγχο του καπνίσματος και με γνώμονα τις συνθήκες που επικρατούν σε εθνικό επίπεδο, αναφέρει ο ΠΟΥ και προτείνει:

• Όπου οι χώρες απαγορεύουν την πώληση ηλεκτρονικών τσιγάρων, να ενισχυθεί η εφαρμογή της απαγόρευσης και να συνεχιστεί η παρακολούθηση και η επιτήρηση για την στήριξη των μέτρων δημόσιας υγείας και τη διασφάλιση αυστηρής εφαρμογής και
• Όπου οι χώρες επιτρέπουν την εμπορία (πώληση, εισαγωγή, διανομή και κατασκευή) των ηλεκτρονικών τσιγάρων ως καταναλωτικών προϊόντων, να διασφαλίσουν αυστηρές ρυθμίσεις για τη μείωση της ελκυστικότητάς τους και της βλάβης που προκαλούν στον πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης όλων των γεύσεων, του περιορισμού της συγκέντρωσης και της ποιότητας της νικοτίνης και της φορολόγησής τους.

Κάθε κυβέρνηση που επιδιώκει μια στρατηγική διακοπής του καπνίσματος με τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων θα πρέπει να ελέγχει τις συνθήκες πρόσβασης στα προϊόντα, ώστε να διασφαλίζονται οι κατάλληλες κλινικές συνθήκες και να νομοθετήσει τα προϊόντα ως φάρμακα (συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης άδειας κυκλοφορίας ως φάρμακα), καταλήγει ο ΠΟΥ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καθιστά τη μοναξιά παγκόσμια προτεραιότητα για την υγεία και ως εκ τούτου σύστησε μια νέα Επιτροπή για την Κοινωνική Σύνδεση.

Για τα επόμενα τρία χρόνια, η επιτροπή θα επικεντρωθεί σε τρόπους αντιμετώπισης της «πιεστικής απειλής για την υγεία» μιας παγκόσμιας επιδημίας μοναξιάς, αναθεωρώντας την πιο πρόσφατη επιστήμη και σχεδιάζοντας στρατηγικές για να βοηθήσει τους ανθρώπους να εμβαθύνουν τις κοινωνικές τους σχέσεις.

Συμπροεδρεύουν ο απεσταλμένος της Αφρικανικής Ένωσης για τη Νεολαία Chido Mpemba και τον Αμερικανό Χειρουργό Γενικό Δρ. Vivek Murthy, ο οποίος έχει γράψει και μιλήσει εκτενώς για τους κινδύνους της κοινωνικής απομόνωσης και έχει καταστήσει το θέμα ένα από τα κύρια μέλημά του ενώ ήταν στην εξουσία.

«Υποτιμημένη» απειλή η μοναξιά

Ο Murthy είπε ότι είναι μια «υποτιμημένη» απειλή για την υγεία που έχει πλέον γίνει ευρέως διαδεδομένη.

«Για πάρα πολύ καιρό, η μοναξιά υπήρχε πίσω από τις σκιές, αόρατη και υποτιμημένη, οδηγώντας σε ψυχικές και σωματικές ασθένειες», είπε. «Τώρα, έχουμε την ευκαιρία να το αλλάξουμε αυτό».

Η Δρ. Κάρεν Ντε Σάλβο, μέλος της επιτροπής και επικεφαλής της υπηρεσίας υγείας της Google, είπε ότι όταν ήταν κλινικός ιατρός και επίτροπος υγείας της Νέας Ορλεάνης, έμαθε από πρώτο χέρι ότι «η μεγάλη φροντίδα έχει σημασία, αλλά πρέπει να συμβεί σε ένα πλαίσιο» – και αυτό περιλαμβάνει την κοινωνική σύνδεση.

«Οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να μπουν στο περιθώριο και να απομονωθούν, και αυτό επηρεάζει τα αποτελέσματα της υγείας τους», είπε η DeSalvo.

Η μοναξιά έχει τραβήξει πολύ την προσοχή πρόσφατα στον τομέα της δημόσιας υγείας. Την περασμένη εβδομάδα, η πολιτεία της Νέας Υόρκης διόρισε τη σεξοθεραπεύτρια Dr. Ruth Westheimer ως την πρώτη πρεσβευτή της μοναξιάς. Επίσης, το 2018, το Ηνωμένο Βασίλειο διόρισε τον πρώτο του υπουργό για τη μοναξιά.

Τα ευρήματα της έρευνας

Η έρευνα δείχνει ότι η έλλειψη ορισμένων τύπων κοινωνικής σύνδεσης συνδέεται με κακή ψυχική υγεία και αυξάνει τον κίνδυνο άγχους, κατάθλιψης και αυτοκτονίας.

«Η κοινωνική αποσύνδεση έχει γίνει πλέον βασικός μοχλός της ευρύτερης κρίσης ψυχικής υγείας που βλέπουμε σε αυτόν τον κόσμο», είπε ο Murthy. Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι – 1 στους 8 – ζουν με πρόβλημα ψυχικής υγείας, το ένα τέταρτο από αυτούς είναι έφηβοι, είπε.

Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε κακή σωματική υγεία. Τα άτομα που στερούνται κοινωνικών δεσμών αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν νωρίς.

Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν από καιρό συσχετιστεί με κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού και καρδιαγγειακά προβλήματα όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού κατά 30%. Συμβάλλουν επίσης στη γνωστική εξασθένηση και σχετίζονται με 50% αύξηση της άνοιας.

Τα άτομα που είναι απομονωμένα τείνουν επίσης να έχουν περισσότερες ανθυγιεινές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το υπερβολικό ποτό και το να κάνουν πιο καθιστική ζωή.

Ο αντίκτυπος της μοναξιάς στην υγεία είναι τόσο εκτεταμένος που μια μελέτη τη συνέκρινε με το κάπνισμα έως και 15 τσιγάρων την ημέρα.

Πολλές έρευνες για την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά επικεντρώνονται στους ηλικιωμένους. Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επειδή ζουν συχνότερα μόνοι τους, έχουν χάσει περισσότερα άτομα από την οικογένειά τους ή φίλους και είναι πιο πιθανό να έχουν σωματικά προβλήματα όπως η απώλεια ακοής, η οποία μπορεί να τους αποκλείσει από το να είναι κοινωνικά όντα, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ.

Δεν αφορά μόνο τους ηλικιωμένους

Αλλά δεν είναι μόνο οι ηλικιωμένοι που είναι μόνοι.

Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 142 χώρες που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα είπε ότι σχεδόν 1 στους 4 ενήλικες ανέφερε ότι αισθάνεται πολύ ή αρκετά μόνος..

Η πανδημία του Covid-19 μπορεί να έχει επιδεινώσει αυτά τα συναισθήματα, σύμφωνα με μελέτες , με την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά να επηρεάζουν αρνητικά την κατάθλιψη και τα συμπτώματα άγχους των νεότερων.

Ενώ οι άνθρωποι είναι κοινωνικά πλάσματα από τη φύση τους, οι άνθρωποι γίνονται καλύτεροι στην κοινωνικοποίηση με την πρακτική, λέει ο Δρ. Ryan Patel, επίκουρος κλινικός καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο που μελετά την κοινωνική σύνδεση.

Η απομόνωση της πανδημίας

Η απομόνωση της πανδημίας περιόρισε τον αριθμό των «ηπιότερων, εύκολων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων» που έχουν συνήθως οι άνθρωποι και ο αντίκτυπος εξακολουθεί να είναι αισθητός, ειδικά μεταξύ των νέων.

«Η κοινωνική συνοχή, η συνδεσιμότητα, η μοναξιά έχουν σημασία για υγιή αποτελέσματα για ανθρώπους όλων των ηλικιών, όπου κι αν βρίσκονται», είπε ο DeSalvo. Ελπίζει ότι η νέα επιτροπή του ΠΟΥ θα παράσχει στοιχεία για να βοηθήσει τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο να κατανοήσουν πώς να αντιμετωπίσουν καλύτερα τη σύνδεση μεταξύ της μοναξιάς και των κακών αποτελεσμάτων υγείας, όπως οι καρδιακές παθήσεις.

Εκτός από την εξεύρεση τρόπων για να βοηθηθούν οι άνθρωποι να μάθουν πώς να βοηθούν τον εαυτό τους, τους γείτονές τους και τις κοινότητές τους να αισθάνονται λιγότερο απομονωμένοι, η επιτροπή μπορεί να βοηθήσει την ευρύτερη κοινότητα να αντιμετωπίσει αυτό το σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

«Λοιπόν πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα σε όλο τον κόσμο να γνωρίζουν τι μπορούν να κάνουν για να λάβουν αυτές τις παρεμβάσεις για να κατανοήσουν πώς μπορούμε να προχωρήσουμε για να βελτιώσουμε την υγεία των ανθρώπων παντού;» είπε ο DeSalvo.

Πηγή: CNN

Όπως αναμενόταν, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί καταχώρησε ασπαρτάμη ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο».

Η ασπαρτάμη είναι ένα τεχνητό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται ιδίως σε αναψυκτικά «light», και είχε γίνει γνωστό πριν λίγο καιρό πως ο ΠΟΥ θα την καταχωρήσει ως πιθανόν καρκινογόνα, όπως και έγινε.

Ωστόσο η συνιστώμενη ημερήσια δόση που χαρακτηρίζεται ακίνδυνη δεν μεταβάλλεται, όπως ανακοίνωσε.

«Δεν συνιστούμε σε επιχειρήσεις να αποσύρουν τα προϊόντα τους, ούτε συνιστούμε στους καταναλωτές να σταματήσουν τελείως να την καταναλώνουν», ανέφερε ο Δρ. Φραντσέκο Μπράνκα, διευθυντής του τμήματος διατροφής, υγείας και ανάπτυξης στον ΠΟΥ, παρουσιάζοντας τα ευρήματα δύο μελετών για το γλυκαντικό αυτό κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (CIRC) του ΠΟΥ αποτίμησε για πρώτη φορά το επίπεδο κινδύνου της ασπαρτάμης. Ειδικοί του, που συνεδρίασαν από την 6η ως την 13η Ιουνίου, συμπέραναν πως το συγκεκριμένο τεχνητό γλυκαντικό είναι «πιθανόν καρκινογόνο για τον άνθρωπο» (ομάδα 2B της κατάταξης).

Για τον Πολ Φάροα, καθηγητή επιδημιολογίας του καρκίνου στο ιατρικό κέντρο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες, «το ευρύ κοινό δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τον κίνδυνο καρκίνου που συνδέεται με οποιοδήποτε χημικό προϊόν ενταγμένο στην ομάδα 2B».

Στην ίδια ομάδα συγκαταλέγονται το εκχύλισμα της aloe vera και το καφεϊκό οξύ, πρόσθεσε.

Η απόφαση να καταταχθεί η ασπαρτάμη σε αυτή την ομάδα βασίστηκε σε «περιορισμένα δεδομένα» για τον καρκίνο στον άνθρωπο, ιδιαίτερα τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, είδος καρκίνου του ήπατος, εξήγησε ο ΠΟΥ.

Μεταξύ άλλων υπάρχει σε:

• Αναψυκτικά διαίτης
• Τσίχλες
• Ζελατίνες
• Παγωτα
• Γαλακτοκομικά όπως το γιαούρτι
• Δημητριακά πρωινού
• Οδοντόπαστες
• Σιρόπια για τον βήχα
• Μασώμενες βιταμίνες

Αξιοποιήθηκαν επίσης περιορισμένα εργαστηριακά δεδομένα για τον καρκίνο στα ζώα.

«Τα περιορισμένα στοιχεία για τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο προέρχονται από τρεις μελέτες» που εκπονήθηκαν στις ΗΠΑ και δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Πρόκειται «για τις μόνες επιδημιολογικές μελέτες για τον καρκίνο του ήπατος», διευκρίνισε σε δημοσιογράφους η Δρ. Μέρι Σουμπάουερ-Μπέριγκαν του CIRC.

Σύμφωνα με τον Δρ. Μπράνκα, θα χρειαστεί να εκπονηθούν κι άλλες μελέτες για «να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η κατάσταση».

9 ως 14 κουτιά την ημέρα

Η μεικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα τροφίμων του ΠΟΥ και του FAO (του οργανισμού τροφίμων και γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) συνεδρίασε από την 27η Ιουνίου ως την 6η Ιουλίου για να αποτιμήσει τους κινδύνους που συνδέονται με κατανάλωση ασπαρτάμης.

Συμπέρανε πως τα δεδομένα που εξετάστηκαν δεν δικαιολογούν επαρκώς την μεταβολή της επιτρεπτής ημερήσιας δόσης που ορίστηκε το 1981, δηλαδή τα 40 μιλιγκράμ το μέγιστο ανά κιλό σωματικού βάρους, μπορεί κανείς να καταναλώνει ασπαρτάμη «χωρίς κίνδυνο» εντός αυτού του ορίου.

Καθώς το κουτί ανθρακούχου αναψυκτικού «λάιτ» περιέχει 200 ως 300 γραμμάρια αυτού του γλυκαντικού, οποιοδήποτε ενήλικο πρόσωπο με σωματικό βάρος 70 κιλά θα πρέπει να καταναλώνει από 9 ως 14 κουτιά την ημέρα για να ξεπεράσει την επιτρεπτή ημερήσια δόση, αν υποτεθεί πως δεν προσλαμβάνει ασπαρτάμη από άλλα είδη διατροφής.

«Το πρόβλημα είναι όσοι κάνουν μεγάλη κατανάλωση» προϊόντων που περιέχουν ασπαρτάμη, πρόσθεσε, όμως «τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η περιστασιακή κατανάλωση δεν εγείρει κίνδυνο».

Η αντίδραση της Διεθνούς Ένωση Γλυκαντικών

Το τεχνητό γλυκαντικό αυτό, χωρίς θρεπτική αξία, χρησιμοποιείται από τα χρόνια του 1980. Κυρίως σε ποτά με λίγες θερμίδες, όπως τα «λάιτ» αναψυκτικά, σε έτοιμα γεύματα, σε τσίκλες, σε φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι παστίλιες για τον βήχα, καθώς και σε άλλα προϊόντα, όπως οι οδοντόπαστες.

Αντιδρώντας σε αυτές τις μελέτες, η Διεθνής Ένωση Γλυκαντικών (ISA) τόνισε πως η ομάδα 2Β, στην οποία κατατάχθηκε η ασπαρτάμη, είναι η ίδια με αυτή στην οποία έχουν ενταχθεί το κίμτσι και άλλα μαριναρισμένα λαχανικά.

Η μεικτή επιτροπή «για ακόμη μια φορά επαναβεβαίωσε την ασφάλεια της ασπαρτάμης αφού έκανε σε βάθος, πλήρη και επιστημονικά αυστηρή αποτίμηση», έκρινε η γενική γραμματέας της ISA, η Φράνσις Χαντ-Γουντ.

Όμως για τον Καμίλ Ντοριόζ, υπεύθυνο των εκστρατειών της μη κυβερνητικής οργάνωσης Foodwatch στη Γαλλία, η ανακοίνωση του ΠΟΥ έχει μάλλον «πικρή γεύση», καθώς τονίζει αυτό το «πιθανόν καρκινογόνο γλυκαντικό δεν θα έπρεπε να έχει έχει θέση στα τρόφιμα και στα ποτά μας».

Πέρα από το ζήτημα του καρκίνου, ο ΠΟΥ πρόσφατα επισήμανε ότι τα τεχνητά γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη δεν ωφελούν στην προσπάθεια απώλειας βάρους.

Σε κάθε περίπτωση, αν κανείς πρέπει να επιλέξει «ανάμεσα σε μια κόλα με γλυκαντικό και μια κόλα με ζάχαρη, θεωρώ πως η καλύτερη επιλογή είναι η τρίτη: πιείτε νερό», σχολίασε ο Δρ. Μπράνκα.

Η ασπαρτάμη, ένα από τα πιο διαδεδομένα τεχνητά γλυκαντικά στον κόσμο, πρόκειται να ανακηρυχθεί πιθανότατα ως καρκινογόνα ουσία τον επόμενο μήνα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), όπως αναφέρει σήμερα το Reuters.

Η ασπαρτάμη θα καταχωρηθεί τον Ιούλιο ως "πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο" για πρώτη φορά από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), τον ερευνητικό βραχίονα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον καρκίνο.

Η απόφαση του IARC, που οριστικοποιήθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα μετά από συνάντηση των εμπειρογνωμόνων, έχει ως στόχο να αξιολογήσει αν κάτι αποτελεί δυνητικό κίνδυνο ή όχι, με βάση όλα τα δημοσιευμένα στοιχεία.

Να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη απόφαση δεν λαμβάνει υπόψη την ποσότητα από ένα προϊόν που μπορεί να καταναλώσει ένα άτομο με ασφάλεια. Η κατευθυντήρια οδηγία για αυτό προέρχεται από μια ξεχωριστή επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ για τα πρόσθετα τροφίμων, γνωστή ως JECFA (η κοινή επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΠΟΥ και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας για τα πρόσθετα τροφίμων), σε συνδυασμό με τους προσδιορισμούς των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.

Ωστόσο, παρόμοιες αποφάσεις της IARC στο παρελθόν για διαφορετικές ουσίες έχουν προκαλέσει ανησυχίες στους καταναλωτές σχετικά με τη χρήση τους, οδήγησαν σε αγωγές και πίεσαν τις εταιρείες να αλλάξουν συνταγές και να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε επικρίσεις ότι οι αξιολογήσεις της IARC μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση στο κοινό.

Η JECFA, η επιτροπή του ΠΟΥ για τα πρόσθετα τροφίμων, επανεξετάζει επίσης τη χρήση της ασπαρτάμης φέτος. Η συνεδρίασή της ξεκίνησε στα τέλη Ιουνίου και αναμένεται να ανακοινώσει τα πορίσματά της την ίδια ημέρα που η IARC θα δημοσιοποιήσει την απόφασή της - στις 14 Ιουλίου.

Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε την Παρασκευή το τέλος της παγκόσμιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης για την Covid-19, ένα ορόσημο για τον τερματισμό μιας κρίσης που σκότωσε τουλάχιστον 6,9 εκατομμύρια ανθρώπους και αναστάτωσε την παγκόσμια οικονομία.

«Χθες συνήλθε για 15η φορά η Επιτροπή Εκτάκτων Καταστάσεων και μου συνέστησενα κηρύξω το τέλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης διεθνούς ενδιαφέροντος. Δέχτηκα τη σύστασή τους» δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους.

Ο γενικός γραμματέας του ΠΟΥ στην ιστορική ανακοίνωση για λήξη της πανδημίας Covid-19 (Reuters)

Η ανακοίνωση ισοδυναμεί ουσιαστικά με λήξη της πανδημίας, όπως ονομάστηκε ανεπίσημα η κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

O ΠΟΥ σήμανε το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού στις 30 Ιανουαρίου 2020, μια κίνηση που επιτάχυνε την αντίδραση των κυβερνήσεων και την ανάπτυξη εμβολίων και θεραπειών.

Όμως, παρά την πρόοδο και τη λήξη της πανδημικής φάσης, ο SARS-CoV-2 ήρθε για να μείνει, όπως έχει προειδοποιήσει ο οργανισμός.

Η ιστορική ανακοίνωση της Παρασκευής «δεν σημαίνει ότι η Covid-19 έχει εκλείψει ως απειλή για τη δημόσια υγεία» προειδοποίησε ο Γκεμπρεγιέσους.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, ο αριθμός θανάτων μειώθηκε από το ιστορικό υψηλό των 100.000 νεκρών ανά εβδομάδα τον Ιανουάριο του 2021 σε περίπου 3.500 στις 24 Απριλίου.

Στην αντιμετώπιση της κρίσης έπαιξε σημαντικό ρόλο η τεχνολογία των εμβολίων mRNA, τα οποία αναπτύχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ και έσωσαν εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο.

Η ανακοίνωση του ΠΟΥ έρχεται την ώρα που πολλές κυβερνήσεις αίρουν τα έκτακτα μέτρα για την πανδημία, όπως η υποχρεωτική χρήση της μάσκας, οι έλεγχοι σε ταξιδιώτες και τα προγράμματα μαζικού εμβολιασμού.

Υπάρχει «υψηλός κίνδυνος βιολογικού κινδύνου» στην πρωτεύουσα του Σουδάν, Χαρτούμ, αφού μια από τις αντιμαχόμενες πλευρές κατέλαβε ένα εργαστήριο που περιείχε παθογόνους μικροοργανισμούς ιλαράς και χολέρας, δήλωσε την Τρίτη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Γενεύη μέσω βιντεοσύνδεσης από το Σουδάν, ο Νίμα Σαΐντ Αμπίντ του ΠΟΥ δήλωσε ότι οι τεχνικοί δεν μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση στο Εθνικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας για να εξασφαλίσουν τα υλικά.

«Αυτή είναι η κύρια ανησυχία: δεν υπάρχει πρόσβαση στους τεχνικούς του εργαστηρίου για να πάνε στο εργαστήριο και να περιορίσουν με ασφάλεια τα βιολογικά υλικά και τις ουσίες που υπάρχουν», είπε, αρνούμενος να διευκρινίσει ποια πλευρά κατέλαβε την εγκατάσταση.

459 νεκροί από τις συγκρούσεις

Οι μάχες ξέσπασαν μεταξύ των σουδανικών ενόπλων δυνάμεων και των παραστρατιωτικών δυνάμεων των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) στις 15 Απριλίου και έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 459 ανθρώπους και έχουν τραυματίσει 4.072, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΠΟΥ.

Οι συγκρούσεις έχουν παραλύσει τα νοσοκομεία και άλλες βασικές υπηρεσίες και έχουν αφήσει πολλούς εγκλωβισμένους στα σπίτια τους με μειωμένα αποθέματα τροφίμων και νερού.

Το Γραφείο Ανθρωπιστικής Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών (OCHA) αναγκάστηκε να περιορίσει ορισμένες από τις δραστηριότητές του σε τμήματα του Σουδάν λόγω των έντονων συγκρούσεων.

Τουλάχιστον πέντε εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν σκοτωθεί από τότε που ξέσπασαν οι μάχες και οι δύο οργανισμοί του ΟΗΕ που έχασαν προσωπικό, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, έχουν αναστείλει τις δραστηριότητές τους.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτίμησε ότι οι υγιείς ενήλικες δεν χρειάζονται επιπλέον δόση εμβολίων κατά της covid-19, πέρα από τον βασικό εμβολιασμό και μία αναμνηστική δόση, καθώς τα οφέλη για την υγεία τους από περαιτέρω δόσεις είναι μικρά.

Για όσους είναι κάτω των 60 ετών με μέσο κίνδυνο για την υγεία τους, όπως και για τα παιδιά και τους εφήβους 6 μηνών με 17 ετών με συννοσηρότητες, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από τη λήψη επιπλέον αναμνηστικών δόσεων, αλλά «τα οφέλη για την υγεία είναι μικρά». Η στρατηγική συμβουλευτική ομάδα ειδικών για τον εμβολιασμό (SAGE) του ΠΟΥ έδωσε στη δημοσιότητα τις επικαιροποιημένες συστάσεις της μετά τη συνεδρίασή της αυτή την εβδομάδα.

Νέες συστάσεις

Οι νέες συστάσεις της SAGE αντικατοπτρίζουν τις επιπτώσεις του παραλλαγμένου στελέχους Όμικρον του κορονοϊού και το υψηλό επίπεδο ανοσίας που έχει πλέον ο παγκόσμιος πληθυσμός χάρη στις μολύνσεις και το μεγάλο ποσοστό εμβολιασμού, σημείωσε ο ΠΟΥ.

Η SAGE προτείνει τρεις νέες κατηγορίες για την προτεραιότητα στον εμβολιασμό κατά της covid βάσει του κινδύνου που αντιμετωπίζει ένα άτομο να αναπτύξει σοβαρή μορφή της νόσου ή να πεθάνει: υψηλό, μέσο ή μικρό.

Τι προβλέπεται για όσους έχουν ασθένειες

Αντιθέτως οι πιο ηλικιωμένοι, οι ενήλικες με συννοσηρότητες, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι έγκυες και οι εργαζόμενοι στην υγεία καλούνται να λάβουν επιπλέον αναμνηστικές δόσεις. Η SAGE συνιστά μεσοδιάστημα 6 με 12 μήνες μεταξύ των αναμνηστικών δόσεων ανάλογα με τη συννοσηρότητα.

Ωστόσο δεν «υπάρχει συνάφεια» σε ό,τι αφορά τα στοιχεία για τις επιπτώσεις των εμβολίων κατά της covid στην πρόληψη της μακράς covid. Σχεδόν 13,3 δισεκ. δόσεις εμβολίων κατά της covid έχουν χορηγηθεί παγκοσμίως.

Ο ΠΟΥ ερευνά νέα εμβόλια τα οποία καλύπτουν μεγάλο εύρος παραλλαγμένων στελεχών, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και καλύτερα αποτελέσματα στην πρόληψη της μόλυνσης και της μετάδοσης της ασθένειας. Παράλληλα εξετάζει νέες μεθόδους χορήγησης των εμβολίων, όπως μέσω της μύτης, από στόματος ή μέσω του δέρματος.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ

Οχταπλάσιος από τον σημερινό θα είναι ο τελικός απολογισμός των θυμάτων της ισχυρής σεισμικής δόνηση 7.8 Ρίχτερ, που έπληξε τα ξημερώματα την Τουρκία και τη Συρία.

Αυτό προειδοποίησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), κάνοντας λόγο για ταχύτατη αύξηση των θυμάτων κάθε ώρα που περνά.

Οι διασώστες δίνουν άνισο αγώνα με το χρόνο και τις σκληρές καιρικές συνθήκες για την ανεύρεση επιζώντων. Χτενίζουν τα βουνά των ερειπίων σε συνθήκες παγετού και χιονιού, ενώ γύρο τους έχει πέσει πια το σκοτάδι.

Μακραίνει η λίστα των θυμάτων

«Δυστυχώς, βλέπουμε πάντα το ίδιο πράγμα με τους σεισμούς, δηλαδή ότι οι αρχικές αναφορές για τον αριθμό των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους ή που τραυματίστηκαν θα αυξηθούν αρκετά σημαντικά την εβδομάδα που ακολουθεί», δήλωσε στο AFP η ανώτερη υπεύθυνη έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Κάθριν Σμόγουντ. 

Όπως πρόσθεσε η ίδια το δράμα των πληγέντων επιτείνουν οι δύσκολες καιρικές συνθήκες, αφού τόσο στην Τουρκία όσο και στη Συρία η θερμοκρασία είναι  5 βαθμούς κάτω από το φυσιολογικό, ενώ αναμένονται έντονες βροχές σε αυτές τις συνθήκες ψύχους, που θα αφήσουν πολλούς ανθρώπους χωρίς καταφύγιο.

Κίνδυνος οι συνεχιζόμενοι μετασεισμοί

Οι κίνδυνοι θα είναι αυξημένοι και για τις δύο χώρες τις επόμενες εβδομάδες, οπότε προβλέπεται συνέχεια των μετασεισμών, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας νέας ανθρωπιστικής καταστροφής στην περιοχή.

«Ο μεγαλύτερος φόβος αυτή την ώρα προέρχεται από τα κτίρια που είναι έτοιμα να καταρρεύσουν από στιγμή σε στιγμή», δηλώνει η ανταποκρίτρια του BBC στην Μέση Ανατολή, Άννα Φόστερ.