της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

 

Μία χρήσιμη συμβουλή, που έχει μόνιμη βάση σε ένα υγιεινό διαιτολόγιο είναι η αντικατάσταση των κορεσμένων (κακών) λιπαρών οξέων με ακόρεστα (καλά). Δεν είναι όλα τα λιπαρά κακά, και δεν είναι σωστό να απορρίψουμε τελείως την κατανάλωση λιπών από τη διατροφή μας, φοβούμενοι είτε την αύξηση βάρους, είτε την εμφάνιση κάποιας ασθένειας (π.χ., καρδιαγγειακής πάθησης). Το μυστικό είναι να γνωρίζουμε το είδος των λιπαρών που πρέπει να καταναλώνουμε και ποια να αποφεύγουμε, καθώς και την ποσότητα των λιπαρών που πρέπει να περιλαμβάνεται στο καθημερινό μας διατροφικό πρόγραμμα.

Η χοληστερόλη ή κοινώς χοληστερίνη είναι μια λιπαρή ουσία απαραίτητη στον οργανισμό, που συμμετέχει στη λειτουργία των κυττάρων και των ορμονών. Όμως η υπερβολική αύξηση της στο αίμα και η εναπόθεσή της στα τοιχώματα των αρτηριών είναι επικίνδυνη, γιατί δημιουργεί αθηρωματοσκλήρυνση. Ένα μεγάλο μέρος της χοληστερόλης παράγεται από τον ίδιο τον οργανισμό, στο συκώτι. Επιπλέον, προσλαμβάνουμε χοληστερόλη και από ορισμένα τρόφιμα, όπως τα αυγά, το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία της στεφανιαίας νόσου, δηλαδή της στηθάγχης και του εμφράγματος.

Τα λιπαρά αποτελούν βασικό στοιχείο της διατροφής (30-35% του συνόλου των θερμίδων στη μεσογειακή διατροφή), παρέχουν ενέργεια (9 θερμίδες ανά γραμμάριο), γεύση και περιέχουν τα απαραίτητα λιπαρά οξέα και τις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D και Ε. Επίσης, βοηθούν στην απορρόφηση μετάλλων, όπως το ασβέστιο και ο φωσφόρος. Ανάλογα με τη χημική τους δομή, τα λιπαρά διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες: στα κορεσμένα, στα μονοακόρεστα και στα πολυακόρεστα.

 

Ανθυγιεινά λίπη και έλαια
 

Προσπαθήστε να τα μειώσετε γιατί μπορεί να ανεβάσουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.

 H αυξημένη πρόσληψή τους σχετίζεται με τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας και με την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και άλλων καρδιαγγειακών νοσημάτων, με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού, του προστάτη, του ενδομητρίου και του παχέος εντέρου, και με την ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης και άλλων εκφυλιστικών ασθενειών.

Κορεσμένα λιπαρά οξέα περιέχονται:

• στο βούτυρο, 
• στα λιπαρά μέρη των κρεάτων, 
• στα λιπαρά παράγωγα του κρέατος, 
• στα γλυκά, 
• στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα και 
• στα έτοιμα γεύματα.

 

Από τα κορεσμένα λίπη δεν πρέπει να προέρχεται ποσότητα μεγαλύτερη του 1/3 του συνολικού λίπους της διατροφής.


Transfats Λιπαρά οξέα (Υδρογονωμένα φυτικά έλαια): φυτικά έλαια που έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία για να είναι σκληρά (στερεά σε θερμοκρασία δωματίου), με αποτέλεσμα να γίνονται ανθυγιεινά, όπως τα κορεσμένα λιπαρά οξέα.
 Τα τρανς λιπαρά (trans fatty acids) αυξάνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης και μειώνουν τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης.

Βρίσκονται στα επεξεργασμένα τρόφιμα όπως γλυκά, κέικ και μπισκότα. Θα πρέπει να μειώσετε την κατανάλωσή τους.
 Ενώ μέχρι πριν μια δεκαετία τα τρανς λιπαρά οξέα περιέχονταν και στις μαργαρίνες του εμπορίου, πλέον η διαδικασία παραγωγής τους έχει αλλάξει και δεν χρησιμοποιείται πια η υδρογόνωση των φυτικών ελαίων που περιέχουν προκειμένου να μην εμπεριέχουν πια τρανς λιπαρά οξέα.


Τα καλά λίπη και έλαια είναι αυτά που πρέπει να προτιμάτε, γιατί μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης και την τάση του αίματος να πήζει. Η πρόσληψη υψηλών ποσοτήτων μονοακόρεστων λιπαρών (κυρίως από το ελαιόλαδο) έχει συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, διότι το ελαιόλαδο περιέχει υψηλά ποσά αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως φαινόλες και βιταμίνη Ε, οι οποίες προστατεύουν την οξείδωση της LDL χοληστερόλης (η οξειδωμένη μορφή είναι αθηρογόνος). Μάλιστα, η κατανάλωση 25 ml ελαιόλαδου την ημέρα αυξάνει την αντίσταση της LDL στην οξείδωση. Επιπρόσθετα, τα λιπαρά αυτής της κατηγορίας, εκτός από την αντιθρομβωτική και αντιαθηρογόνο δράση τους, δρουν προστατευτικά και απέναντι στον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών. Το ελαιόλαδο έχει και αντιυπερτασικές ιδιότητες, ενώ δρα κατά των μικροβίων στο πεπτικό σύστημα.

 


Ακόρεστα Λίπη /Έλαια: είναι πιο υγιεινά λίπη και βρίσκονται γενικά στις φυτικές τροφές, δηλαδή 

•   σε φρούτα, 

•   σπόρους, 

•   καρύδια και 

•   λαχανικά. 

 

Μπορούν να διαιρεθούν σε πολυακόρεστα (PUFA) και μονοακόρεστα (MUFA) λιπαρά οξέα και καθένα από αυτά πρέπει να συνιστά περίπου το 1/3 της συνολικής μας πρόσληψης σε λιπαρά οξέα. 


- Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα: περιλαμβάνονται 

•   στο ηλιέλαιο, 

•   τη σόγια, 

•   το σησαμέλαιο και 

•   το καλαμποκέλαιο.

- Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα: περιλαμβάνονται 

•   στο ελαιόλαδο και 

•   τα κραμβέλαιο.

 

Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα διακρίνονται σε Ωμέγα 3 και Ωμέγα 6 λιπαρά οξέα. Ο συνιστώμενος στόχος για την κατανάλωση πολυακόρεστων λιπαρών είναι έως 10% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας

Τα Ωμέγα 6 λιπαρά οξέα απαντώνται στο αραβοσιτέλαιο, το σογιέλαιο, το ηλιέλαιο, το καρδαμέλαιο και σε μαργαρίνες πλούσιες σε πολυακόρεστα. Όλα αυτά τα έλαια δεν έχουν τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιολάδου, και γι’ αυτό δεν θα πρέπει να θεωρούνται απαραίτητο στοιχείο της διατροφής μας όσο το αγνό παρθένο ελαιόλαδο.

 

Τα Ωμέγα 3 λιπαρά Οξέα είναι μια κατηγορία ακόρεστων λιπαρών οξέων που αποκαλούνται απαραίτητα λιπαρά οξέα, αφού δεν μπορούν να παραχθούν στο σώμα σε επαρκείς ποσότητες.

Τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, οι σαρδέλες και το σκουμπρί είναι πολύ καλές πηγές ωμέγα 3 λιπαρών. Σε μικρότερες ποσότητες βρίσκονται σε φυτά, όπως καρυδιά, σόγια, λιναρόσπορο και λινέλαιο. Οι γιατροί και οι διαιτολόγοι συνιστούν την πρόσληψη αυτών των υγιεινών λιπαρών οξέων, τα οποία διατηρούν την καρδιά σε καλή κατάσταση, ενώ έρευνες έχουν δείξει ότι γενικά έχουν ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία.

Πηγή: medlabnews.gr iatrikanea

5 τροφές που μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή

Για πολλούς ανθρώπους, η μάχη κατά της φλεγμονής ξεκινά από τη διατροφή. Όπως υπάρχουν ορισμένες τροφές που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της φλεγμονής, όπως τα μούρα, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα μανιτάρια, ο κουρκουμάς και τα χόρτα, έτσι υπάρχουν και τα τρόφιμα που ενισχύουν την εμφάνιση φλεγμονών όταν καταναλώνονται σε μεγάλη ποσότητα.

«Παρακάτω θα αναφερθούμε σε πέντε από τις βασικότερες κατηγορίες τροφίμων που διεγείρουν την πρόκληση φλεγμονής», επισημαίνει ο κ. Ευμένης Π. Καραφυλλίδης, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος του Μetropolitan General.

1. Ζάχαρη

H μειωμένη κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά. Η επιτραπέζια ζάχαρη και το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τους βιοδείκτες της φλεγμονής στο σώμα.

2. Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες

Όπως η ζάχαρη, έτσι και οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες θα πρέπει επίσης να περιορίζονται για να αποφευχθεί η φλεγμονή. Έχει φανεί ότι κατά την κατανάλωση τροφών χωρίς φυτικές ίνες, το σώμα παράγει ινσουλίνη για να δεσμεύσει τη γλυκόζη από το αίμα και με την πάροδο του χρόνου, η διαδικασία απέκκρισης της ινσουλίνης γίνεται μη ελεγχόμενη. Έτσι το πάγκρεας παράγει όλο και περισσότερη ποσότητα για να ολοκληρωθεί η βιοχημική διεργασία.

3. Επεξεργασμένο κρέας

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους συνιστάται η αποφυγή του επεξεργασμένου κρέατος και η φλεγμονή είναι μόνο ένας από αυτούς. Το επεξεργασμένο κρέας έχει συσχετιστεί εδώ και πολύ καιρό με αύξηση των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη, του καρκίνου του στομάχου, του καρκίνου του παχέος εντέρου και φυσικά της φλεγμονής επειδή περιέχει τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs). Τα AGEs είναι επιβλαβείς ενώσεις που σχηματίζονται όταν τρόφιμα, όπως το κρέας, μαγειρεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Μια αφθονία AGEs στο σώμα έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και ο διαβήτης, επομένως είναι σημαντικό να περιοριστεί η κατανάλωσή του.

4. Αλκοόλ

Το κόκκινο κρασί με μέτρο μπορεί πραγματικά να ωφελήσει την καρδιά, αλλά έχει πολλές βλαβερές συνέπειες όταν καταναλώνεται σε υπερβολική ποσότητα και μια από αυτές είναι η αύξηση της φλεγμονής. Όταν το αλκοόλ διασπάται, παράγει τοξικά υποπροϊόντα που μπορούν να βλάψουν τα ηπατικά κύτταρα και να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

5. Trans λιπαρά οξέα

Τα trans λιπαρά οξέα ή αλλιώς υδρογονωμένα λιπαρά οξέα, που δημιουργούνται με την προσθήκη υδρογόνου σε ακόρεστα λίπη, έχουν συνδεθεί με καρδιακές παθήσεις και άνοια με την πάροδο του χρόνου. 

«Για τον λόγο αυτό, η βλαβερή τους επίδραση σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης υγείας, καθιστούν επιτακτική την προσοχή των ετικετών των τροφίμων ως προς την αποφυγή συστατικών όπως «υδρογονωμένα» ή «μερικώς υδρογονωμένα» έλαια .
 

Σε όλους μας έχει συμβεί να δούμε πως κάτι έχει μουχλιάσει (φρούτα, αλλαντικά, ψωμί κλπ) και να νιώθουμε ότι η μόνη λύση είναι να το πετάξουμε ολόκληρο στα σκουπίδια.

Η δρ Ailsa Hocking από τον οργανισμό “CSIRO Food and Nutritional Sciences” εξηγεί τι ακριβώς πρέπει να γνωρίζουμε σχετικά με το μουχλιασμένο φαγητό.

Το σκληρό τυρί είναι ένα από τα λίγα τρόφιμα όπου μπορείτε να κόψετε την μούχλα και να το καταναλώσετε με ασφάλεια. Η χαμηλή του περιεκτικότητα σε υγρασία και η πυκνή του δομή σημαίνει ότι μούχλα επιβιώνει συνήθως μόνο στην επιφάνεια, αντί να εξαπλώνεται μέσα στο τυρί.

Αλλά και πολλά άλλα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένου του μουχλιασμένου ψωμιού, είναι καλύτερα να τα πετάμε. Εκτός του ότι η μούχλα μπορεί να επεκταθεί πέραν των περιοχών που μπορείτε να δείτε, αλλά σε ένα τρόφιμο με αρκετή υγρασία, όπως το γιαούρτι, μπορεί επίσης να έχει αναπτύξει επιβλαβή βακτήρια που συνδέονται με σοβαρή κρίση διάρροιας.

Σε γενικές γραμμές, όσο περισσότερη υγρασία έχει μια τροφή, τόσο πιο επικίνδυνη είναι προς κατανάλωση, εφόσον έχει μουχλιάσει.
Τροφές όπως τα μαγειρευτά κατσαρόλας, τα μαλακά φρούτα, τα λαχανικά και τα μαλακά τυριά μπορεί να έχουν μούχλα που αυξάνεται κάτω από την επιφάνειά τους.

Ο ίδιος κανόνας ισχύει και για τα πορώδη τρόφιμα, όπως το ψωμί και τα κέικ που έχουν μουχλιάσει. Όλα αυτά τα τρόφιμα πρέπει να πετιούνται αμέσως αν εντοπίσετε μούχλα στην επιφάνεια.

Μουχλιασμένο φαγητό: Πετάξτε στα σκουπίδια τις παρακάτω τροφές, αν έχουν μουχλιάσει:

• Luncheon meat, μπέικον και χοτ-ντογκ
• Γιαούρτι, ξινή κρέμα και μαλακό τυρί
• Μαλακά φρούτα και λαχανικά
• Ψωμί και αρτοσκευάσματα
• Φυστικοβούτυρο, ξηροί καρποί και όσπρια
• Μαρμελάδες και ζελέ

Μουχλιασμένο φαγητό: Αυτές οι τροφές μπορούν να διασωθούν:

• Σκληρό σαλάμι: Απλά κόψτε μουχλιασμένο σημείο από την επιφάνεια
• Σκληρό τυρί: Κόψτε τουλάχιστον 2 εκατοστά γύρω και κάτω από το σημείο που έχει μουχλιάσει. Μην αφήνετε το μαχαίρι αγγίξει την μούχλα
• Τα σκληρά φρούτα και λαχανικά: Οι μικρές κηλίδες μπορούν απλά να αποκοπούν

Πηγή: iatropedia.gr

Το κολλαγόνο είναι μια ομάδα ινωδών πρωτεϊνών που ενισχύει τους ιστούς του σώματος και βοηθά το δέρμα να διατηρήσει τη νεανικότητά του.

Το κολλαγόνο βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλει στην αύξηση της οστικής πυκνότητας, διατηρεί την ελαστικότητα του δέρματος, μειώνει την κυτταρίτιδα και λειαίνει την επιδερμίδα.

Η ηλικία, το άγχος, το κάπνισμα, η έκθεση στον ήλιο, η συχνή κατανάλωση ζάχαρης, είναι παράγοντες που μειώνουν την σύνθεση κολλαγόνου από τον οργανισμό.

Αυγά: Το ασπράδι, πέρα από πηγή πρωτεΐνης, είναι πλούσιο σε προλίνη, ένα πρωτεϊνογενετικό αμινοξύ που είναι απαραίτητο για την σύνθεση κολλαγόνου.

Καρότα: Τα καρότα είναι πλούσια σε βιταμίνη Α, που συμβάλλει στην αποκατάσταση των επιπέδων του κολλαγόνου στην επιδερμίδα και βοηθά στην ανάπλαση και αναδόμηση των δερματικών κυττάρων.

Ακτινίδιο: Το ακτινίδιο είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, και η συχνή κατανάλωσή του βοηθά τον οργανισμό να παράγει περισσότερο κολλαγόνο.

Αμύγδαλα: Τα αμύγδαλα είναι πηγή βιταμίνης Ε και χαλκού και όταν συνδυάζονται με βιταμίνη C, προσφέρουν τα ιχνοστοιχεία που είναι απαραίτητα στην τελική φάση σύνθεσης του κολλαγόνου από τον οργανισμό.

Ζωμός: Όπως στον άνθρωπο, έτσι και στα ζώα, το κολλαγόνο βρίσκεται σε αφθονία στους συνδετικούς ιστούς, τους τένοντες, το δέρμα και τα οστά. Ο ζωμός από αυτά τα μέρη, διευκολύνει την πρόσληψη κολλαγόνου από τον άνθρωπο.

Πράσινα φυλλώδη λαχανικά: Ένα από τα πολλά οφέλη των πράσινων λαχανικών (μαρούλι, σπανάκι, σέσκουλο, λαχανίδα κλπ) στον οργανισμό, είναι ότι περιέχουν τον συνδυασμό τριών βιταμινών, Α, C και Ε, που είναι απαραίτητες για την σύνθεση κολλαγόνου της επιδερμίδας.

Μύδια: Τα μύδια, είναι πλούσια σε ψευδάργυρο, ένα μέταλλο που είναι απαραίτητο για την σύνθεση κολλαγόνου. Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου προκαλεί δερματικές αλλοιώσεις, επιβραδύνει την ανάπλαση των κυττάρων, την επούλωση των πληγών και την αντιμετώπιση των φλεγμονών.

Μούρα: Τα μούρα είναι πλούσια σε βιταμίνη C και Ε. Η βιταμίνη C συμβάλλει στην σύνθεση κολλαγόνου και η βιταμίνη Ε, έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση που προστατεύει τα κύτταρα που συνθέτουν το κολλαγόνο από τις τοξίνες. Επίσης προλαμβάνει τις βλάβες που προκαλεί η ανεξέλεγκτη δράση των ελεύθερων ριζών.

Ζελατίνη: Η ζελατίνη είναι ένα πρωτεϊνικό παράγωγο που προέρχεται από μερική υδρόλυση του κολλαγόνου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μαγείρεμα, να αναμιχθεί σε σούπες ή να προστεθεί σε ζωμούς.

Σπιρουλίνα: Η σπιρουλίνα είναι πλούσια πηγή γλυκίνης, ενός αμινοξέος που ενισχύει την σύνθεση κολλαγόνου από τον οργανισμό.

Πηγή: onmed.gr