ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΓΟΥΔΗΣ

Λίγες μόνο ημέρες μετά τα μεγάλα λόγια στην καθιερωμένη ημέρα για τον αυτισμό, σιδηροδέσμιο στο Δρομοκαΐτειο οδηγήθηκε 17χρονο παιδί από τη Χίο, στο φάσμα του αυτισμού, το οποίο μέχρι χτες παρακολουθούσε κανονικά το σχολείο του. Αιτία, ένα ξέσπασμα θυμού, συνηθισμένο όμως σε αυτές τις περιπτώσεις, αλλά και μια σειρά εισαγγελικών χειρισμών που, σε συνδυασμό με την ηλικία του, οδήγησαν το παιδί να βρεθεί με μελανιασμένα χέρια καθηλωμένο με ιμάντες στο κρεβάτι του ψυχιατρείου, χωρίς να καταλαβαίνει τι ακριβώς έχει συμβεί.

Η περιπέτεια του μικρού ξεκίνησε πριν από έναν μήνα, όταν εξαιτίας μιας μικρής σχολικής αταξίας οι καθηγητές του επέλεξαν να τον απομονώσουν σε ένα γραφείο μέχρι να επανέλθει σε ήρεμη κατάσταση. Το παιδί όμως αντέδρασε και, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ξέσπασε σε έναν υπολογιστή που υπήρχε εκεί. Τότε οι καθηγητές στο Ειδικό Σχολείο αποφάσισαν να καλέσουν το ΕΚΑΒ και ο μικρός οδηγήθηκε στο Νοσοκομείο της Χίου για να δεχτεί τη βοήθεια των ψυχιάτρων που υπηρετούν εκεί, όπου και παρέμεινε -σύμφωνα με πληροφορίες- για λίγες ώρες μέχρι να ηρεμήσει. Σύμφωνα μάλιστα με μια μαρτυρία, ο γιατρός που τον ανέλαβε στα επείγοντα περιστατικά δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να του κάνει λίγη παρέα, να τον κεράσει ένα σάντουιτς και ένα αναψυκτικό στην καντίνα γιατί ο μικρός παραπονέθηκε ότι πεινάει και στη συνέχεια να τον παραδώσει στους γονείς του.

Οπως όμως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, για το περιστατικό ειδοποιήθηκε η Αστυνομία και κατά συνέπεια η Εισαγγελία Χίου. Και ενώ το παιδί παρακολουθούσε κανονικά το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα στο σχολείο, μόλις προχθές στο σπίτι του εμφανίστηκε η Αστυνομία και ενημέρωσε τους γονείς ότι με εισαγγελική εντολή το παιδί θα πρέπει να νοσηλευτεί στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Πεντέλης. Ετσι οδηγήθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα και αυθημερόν ταξίδεψε στη Αθήνα ως κρατούμενος πλέον, για να νοσηλευτεί στο παιδοψυχιατρείο. Εκεί όμως οι αρμόδιοι, όταν διαπίστωσαν την ηλικία του, αρνήθηκαν να το αναλάβουν, ενημέρωσαν τον εισαγγελέα και το παιδί κατέληξε στο Δρομοκαΐτειο, ως ενήλικας.

Δυστυχώς για το 17χρονο παιδί με εγκεφαλική λειτουργία μικρότερης ηλικίας, οι νοσηλευτές εκεί απαίτησαν να τους δώσει το κινητό του τηλέφωνο και τότε ήρθε ακόμα ένα ξέσπασμα θυμού, με αποτέλεσμα ο μικρός να υποστεί καθήλωση στο κρεβάτι με ιμάντες. Ολα αυτά παρά το γεγονός ότι στο Νοσοκομείο Χίου λειτουργεί ψυχιατρικό τμήμα για ενήλικες, αλλά, αντί το παιδί να επιστρέψει σε ένα γνώριμο γι’ αυτό περιβάλλον και ασφαλώς κοντά στους γονείς του, επιλέχθηκε η λύση του Δρομοκαΐτειου...

«Είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει», επισημαίνει ο γνωστός παιδοψυχολόγος Παντελής Πρώιος, με 50ετή εμπειρία σε περιστατικά παιδικής βίας. «Φανταστείτε ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού, φοβισμένο, γεμάτο ανασφάλειες, να βρεθεί ξαφνικά μακριά από τους γονείς και το σχολείο του, σε άγνωστο περιβάλλον. Προσωπικά χαρακτηρίζω βαρβαρότητα αυτό που του συνέβη από την αρχή μέχρι το τέλος και ειδικά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τέτοιου είδους περιπτώσεις μεταφέρονται άγρυπνα με χειροπέδες και συνοδεία αστυνομικών οργάνων στην Αθήνα. Και μετά από ένα μακρύ ταξίδι, να ταλαιπωρούνται επιπλέον μέχρι να βρεθεί εφημερεύον νοσοκομείο που θα τους δεχτεί. Είναι αναμενόμενο ό,τι και αν συμβεί, όποια και αν είναι η αντίδραση του ασθενούς. Πόσο μάλλον αν είναι παιδί» τόνισε σε δηλώσεις του στην «Εφ.Συν.». Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά τα παιδιά απαιτούν ειδικούς χειρισμούς ώστε να παραμένουν ήρεμα και να ακολουθούν το πρόγραμμά τους. «Αν εμείς τους συμπεριφερόμαστε κατ’ αυτόν τον τρόπο, τότε θα τα αποτρελάνουμε» είπε χαρακτηριστικά.

Διερεύνηση

Στο πλευρό του τάσσεται και ο Παγχιακός Σύλλογος ΑμεΑ, που σε ανακοίνωσή του απαιτεί τη διερεύνηση του περιστατικού και θέτει και μια σειρά σοβαρών ερωτημάτων. «Αναδεικνύεται και πάλι η ουσιαστική έλλειψη ολοκληρωμένης κοινωνικής-κρατικής φροντίδας και πρόνοιας, έγκαιρης διάγνωσης και παρακολούθησης, θεραπευτικής προσέγγισης και εκπαίδευσης σε περιπτώσεις ΑμεΑ, μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο και με το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό, πρώτα και κύρια στο νησί μας. Η διαχείριση του αυτισμού αφορά όλες τις διαβαθμίσεις του και όχι μονάχα τις πιο ήπιες» τονίζει και θέτει ερωτήματα για τις συνθήκες μεταγωγής και γιατί επιλέχθηκε το Δρομοκαΐτειο αντί για την Ψυχιατρική Κλινική Χίου.

Δηλώσεις για το περιστατικό έκανε και ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος. «Το παιδί έφτασε στο Δρομοκαΐτειο με εισαγγελική εντολή και συνοδεία των γονιών του. Ηταν οξύ περιστατικό και επιλέχθηκε η καθήλωση. Πάντως τώρα είναι καλύτερα και ήρεμο, απαλλαγμένο από τα δεσμά. Ωστόσο επαναλαμβάνω ακόμη μια φορά ότι αυτά τα περιστατικά αυτισμού απαιτούν ειδικές μονάδες αυτισμού και όχι νοσηλεία στα δημόσια ψυχιατρεία που δεν μπορούν να προσφέρουν τίποτα το ουσιαστικό».

Πηγή: efsyn.gr

Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου*

ίναι σχεδόν τριάντα χρόνια από τότε που έγινε η παρέμβαση για την Αποϊδρυματοποίηση στο ψυχιατρείο της Λέρου. Μια παρέμβαση που, αν και συνάντησε τα μύρια όσα εμπόδια από τους άνωθεν κρατούντες και την κυρίαρχη ψυχιατρική, κατάφερε ν΄ αλλάξει ριζικά την κατάσταση, αυτήν που, πανευρωπαϊκά, σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων περιγραφόταν ως η «ντροπή», ή το «ένοχο μυστικό της Ευρώπης». Έπεσαν τα συρματοπλέγματα, άνοιξαν οι πόρτες των ψυχιατρικών τμημάτων, καταργήθηκαν οι μηχανικές καθηλώσεις, οι καταδικασμένοι ως «ανίατοι» από την κυρίαρχη ψυχιατρική, επανεντάχθηκαν (ως υποκείμενα, πλέον, με πλήρη δικαιώματα) σε διαμερίσματα στην κοινότητα (ή σε ενδονοσοκομειακούς ξενώνες), πολλοί βρήκαν αμειβόμενη θέση εργασίας σε συνεταιρισμούς.

Και παρόλο που το όλο εγχείρημα δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί, καθώς η ΕΕ δεν ανανέωσε την χρηματοδότηση των προγραμμάτων, ενώ η ντόπια πολιτική εξουσία τα άφησε να καταρρεύσουν αποποιούμενη την όποια ευθύνη για την συνέχεια και την ολοκλήρωσή τους, ωστόσο, ο σπόρος μιας «άλλης» ψυχιατρικής, στη βάση του προτάγματος «η Ελευθερία είναι Θεραπευτική» (μια ελευθερία που θα πρέπει να στηρίζεται υλικά, θεσμικά και σχεσιακά) είχε ριζώσει. Αυτό εκφράστηκε, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μεταξύ άλλων και από την ίδρυση και λειτουργία (από τον Γιάννη Λουκά) του «τμήματος εισαγωγών» (ή, άλλως, «τμήματος οξέων»). Σημειωτέον ότι η ίδια θεραπευτική ομάδα είχε πάρει την πρωτοβουλία για την ίδρυση και λειτουργία μιας δημόσιας Κινητής Μονάδας (μια από τις λίγες δημόσιες καθώς οι πιο πολλές έχουν δοθεί σε ΜΚΟ) για τα Δωδεκάνησα, που λειτούργησε με θαυμαστό τρόπο, μέχρι που η Διοίκηση του ΚΘ Λέρου σταμάτησε, χωρίς καμιά εξήγηση, την χρηματοδότησή της.

Το «τμήμα εισαγωγών» είχε στεγαστεί σε μια από τις λεγόμενες «βίλλες» (κατοικίες των Ιταλών αξιωματικών επί ιταλικής κατοχής), που χρησιμοποιήθηκαν είτε ως γραφεία της νοσηλευτικής υπηρεσίας ή άλλου προσωπικού του ΚΘΛ, είτε ως ενδονοσοκομειακοί ξενώνες/κατοικίες ασθενών. Η «βίλλα» στην οποία εγκαταστάθηκε το «τμήμα εισαγωγών» ήταν πιο παλιά ξενώνας ασθενών και βρισκόταν πολύ κοντά στην έξοδο από το χώρο των Λεπίδων, μέσα στον οποίο είναι τα όποια κτίρια και δομές έχουν απομείνει του ΚΘΛ, όπως και όλα όσα έχουν απομείνει άδεια και υπό κατάρρευση. Η μονάδα πήρε το όνομα «Φορτούνα» («Τύχη», ή «καλοτυχία»). Λειτουργούσε με «ανοιχτές πόρτες και χωρίς μηχανικές καθηλώσεις», με την θεραπευτική σχέση να συγκροτείται μέσα από διάλογο, επικοινωνία, διαπραγμάτευση, συνοδεία.

Καθώς, όμως, το ΚΘ Λέρου οδηγείτο, όλα αυτά τα χρόνια, σ΄ έναν ήδη από μακρού προβλεπόμενο «μαρασμό», με άνωθεν υψωμένα τείχη απέναντι στο όποιο ουσιαστικά μεταρρυθμιστικό πλάνο, με προϊούσα την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση, η «Φορτούνα», ο τρόπος λειτουργίας της και η θεραπευτική της ομάδα φαινόταν όλο και πιο πολύ σαν εμπόδιο στα πλάνα συρρίκνωσης, περιστολής δαπανών και υιοθέτησης απίστευτα αντιδραστικών προσεγγίσεων ασφυκτικού εγκλεισμού και καταστολής των νοσηλευομένων. Οι όποιοι Διοικητές πέρασαν από εκεί επί Νέας Δημοκρατίας, από το 2019 και μετά, πέρα από την απερίγραπτη ασχετοσύνη τους για το αντικείμενο που τους είχε ανατεθεί (όπως, άλλωστε, ισχύει για όλους τους διορισμένους Διοικητές στο ΕΣΥ), σαν στόχο είχαν την ιδιωτικοποίηση λειτουργιών του νοσοκομείου (πιο πρόσφατα των μαγειρείων) και, εδώ και καιρό, την μεταφορά της «μονάδας εισαγωγών» στο τμήμα του νοσοκομείου που είναι στο Λακκί (εκεί που, από παλιά, ήταν έγκλειστες οι γυναίκες ασθενείς). Μετά την αποχώρηση του Γ. Λουκά (που αν και τα τελευταία χρόνια ήταν σε σύνταξη, ωστόσο, συνέχιζε να εργάζεται στη «Φορτούνα») μετέφεραν, πριν μερικούς μήνες, το «τμήμα εισαγωγών» στο Λακκί. Σ’ ένα προκάτ κτίριο (που πριν ήταν ξενώνας), με όχι μόνο «κλειστή πόρτα», αλλά και περίκλειστο με συρματόπλεγμα, κάτι που δεν έχουμε δει ούτε στο Δαφνί, ούτε στο Δρομοκαϊτειο, ακόμα στις «παλιές» τους εποχές.

Το πρόβλημα, για κάποιους/ες από μας, ήταν η «κλειστή πόρτα», δεν είχαμε δει και συρματόπλεγμα λίγα μέτρα πιο πέρα από την κλειδωμένη πόρτα. Το συρματόπλεγμα, που υπήρχε παλιά μπροστά από το 11ο περίπτερο, το είχε γκρεμίσει η θεραπευτική ομάδα το 1990. Και ξαναμπήκε όταν ο χώρος εκεί χρησιμοποιήθηκε, από το 2016, για τον εγκλεισμό των προσφύγων (τώρα αυτό, το ένα συρματόπλεγμα, έχει «αντικατασταθεί» από τα πολλαπλά συρματοπλέγματα, από τα σιδερένια τείχη και τις άπειρες τηλεκάμερες του κλειστού «στρατοπέδου συγκέντρωσης» για τους πρόσφυγες στη Λέρο). Λίγα μέτρα, από το καγκελόφρακτο, πλέον, «τμήμα εισαγωγών», είναι οι δυο εναπομείναντες ξενώνες στο Λακκί, με τους ενοίκους τους να έχουν ως μόνιμη θέα, πλέον, απέναντί τους, το συρματόπλεγμα, προς το παρόν έξω από αυτό, αλλά… πολύ κοντά. Και για να ολοκληρωθεί η εικόνα της κατάστασης που κατέλειπε ο Θ. Πλεύρης και η Ζ. Ράπτη (και παρέλαβε ο Χρυσοχοϊδης και το επιτελικό του γραφείο), στο ΚΘ Λέρου υπάρχει μια μόνο ειδικευμένη ψυχίατρος για το «τμήμα εισαγωγών» και για όλο το ψυχιατρείο.

Θυμάμαι μια επίσκεψή μου, τον περασμένο Νοέμβρη στο χώρο των Λεπίδων. Κάποια στιγμή που περνούσα έξω από τη «Φορτούνα. Η πόρτα ήταν, όπως πάντα, ανοιχτή και ένας ασθενής βγήκε και άρχισε να βαδίζει προς την έξοδο από τον χώρο των Λεπίδων. Αμέσως έτρεξαν μια νοσηλεύτρια και ένας νοσηλευτής και άρχισαν να μιλάνε μαζί του. Δεν τον άγγιξαν καθόλου, μόνο μιλούσαν. Σε λίγα λεπτά γύρισε μαζί τους πίσω. Ένας «άλλος κόσμος» της ψυχιατρικής, που έχει έμπρακτα αποδείξει πως είναι δυνατός… ανθρώπινος, θεραπευτικός. Και υπάρχει πολύ από το μόνιμο προσωπικό στο ΚΘ Λέρου που έχει μάθει να δουλεύει έτσι και που του λείπει πολύ η συνθήκη, η δυνατότητα να ασκεί τον πραγματικά θεραπευτικό του ρόλο που έχει μάθει εδώ και χρόνια.

Η τρέχουσα πολιτική, για όλους τους, όλο και πιο πολλούς, «απόβλητους» αυτής της κοινωνικής οργάνωσης και των πολιτικών που ασκεί η κυρίαρχη εξουσία, είναι τα συρματοπλέγματα στις ποικίλες μορφές τους, εν προκειμένω με την κυριολεκτική, υλική τους μορφή. Εκτός από τα συρματοπλέγματα, ο χώρος του πρώην ψυχιατρείου στα Λέπιδα είναι κυριολεκτικά στρατοκρατούμενος. Ο χώρος που ήταν του ψυχιατρείου, αλλά ανήκε πάντα στο Υπουργείο Εθνικής Αμυνας - εκεί που, από το 1985, ήταν το περίπτερο 16, των «γυμνών ασθενών», το ίδιο κτίριο όπου, χρόνια πριν (1967-71), ήταν έγκλειστοι οι πολιτικοί εξόριστοι της χούντας και, παραδίπλα, οι «Βασιλικαί Τεχνικαί Σχολαί», της μεγαλύτερης Παιδούπολης (ανταρτόπαιδων «προς εθνικήν αναμόρφωσιν») της Φρει(δερί)κης - αυτός ο χώρος, που τώρα έχει αδειάσει (άραγε για πόσο;) που, όμως, ήταν ελεύθερος να τον περιηγηθεί κανείς, τώρα, εδώ και καιρό, είναι απαγορευμένος. Όλα, τα μεγάλης ιστορικής αξίας κτίρια, που θα μπορούσαν να κατάλληλα να αξιοποιηθούν, έχουν αφεθεί να καταρρεύσουν. Γεμάτος ο δρόμος με ταμπέλες «Verboten». Είναι δίπλα η ναυτική βάση ΥΝΤΕΛ, αλλά αυτή υπήρχε πάντα - και όταν λειτουργούσε το περίπτερο 16 και υπήρχε εκεί γύρω μεγάλη κίνηση ασθενών και προσωπικού, λειτουργών ψυχικής υγείας κλπ. Μέχρι και μια καγκελόπορτα έχει μπει, σ΄ ένα σημείο πριν το περίπτερο 16, που φράζει το δρόμο. Όταν περπατάς προς τα εκεί έρχεται φρουρός και σε διώχνει.

Ας μη ξεχνάμε και την απόπειρα, πριν δυο χρόνια, να ξαναρχίσουν την μεταφορά ασθενών στη Λέρο από όλη την Ελλάδα. Μια απόπειρα στην οποία μπήκε φραγμός, αλλά πάντα επικρεμάμενη, για να υλοποιηθεί αν και όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Με δεδομένη την τωρινή ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και το ποιόν της ομάδας που έχει αναλάβει τον τομέα της ψυχικής υγείας, ας ετοιμαστούμε και (κατάλληλα προετοιμαστούμε) για τα χειρότερα.

*Ψυχίατρος, πρώην μέλος ιατρικού προσωπικού του ψυχιατρείου Λέρου και μέλος της Πρωτοβουλίας Ψ

Πηγή: efsyn.gr

Με εντολή εισαγγελέα συνελήφθη και κρατείται για έκθεση μία γιατρός, επιβλέπουσα ψυχίατρος, για το επεισόδιο που σημειώθηκε στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, όπου μία τρόφιμος έχασε τη ζωή της, ύστερα από συμπλοκή με άλλο τρόφιμο.

Η γιατρός αναμένεται να οδηγηθεί αύριο στην Εισαγγελία Πρωτοδικών. 

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ