Άννα Παπαδομαρκάκη

Δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να την ενισχύσει, ιδιαίτερα σε περιοχές που ήδη αντιμετωπίζουν υποσιτισμό, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει μείωση της αγροτικής παραγωγής και συγκομιδής.

Επιπλέον όμως, οι υψηλότερες θερμοκρασίες όχι μόνο μπορεί να επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα των τροφίμων μακροπρόθεσμα, αλλά και να επηρεάσουν άμεσα τη πρόσβαση των ανθρώπων σε τρόφιμα και μάλιστα οικονομικά προσιτά.

Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα ζεστές περίοδοι μπορεί να ενισχύσουν την επισιτιστική ανασφάλεια στη διάρκεια των ημερών που κάνει πολύ ζέστη καθώς τις ημέρες αυτές περιορίζονται οι δυνατότητες εργασίας και τα νοικοκυριά χάνουν εισόδημα, μειώνοντας τις οικονομικές τους αντοχές.

Έτσι, μια εβδομάδα υψηλών θερμοκρασιών αρκεί για να ενταθεί η επισιτιστική ανασφάλεια σε πάνω από 8 εκατ. πληθυσμού.

Τα παραπάνω επισημαίνει μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature, και σύμφωνα με την οποία «η ζέστη σχετίζεται με βραχυπρόθεσμη αύξηση της επισιτιστικής ανασφάλειας σε νοικοκυριά 150 χωρών και μείωση του εισοδήματος».

Μείωση παραγωγικότητας και παραγωγής

Η Κάρολιν Κρέγκερ από το τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σημειώνει στη μελέτη της ότι οι ζεστές περίοδοι δημιουργούν σωματική καταπόνηση στους εργαζόμενους και μειώνουν την παραγωγικότητά τους ή τις ώρες εργασίας τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει οικονομικούς κλυδωνισμούς.

Για παράδειγμα, οι γυναίκες εργάτριες τούβλων στη Δυτική Βεγγάλη της Ινδίας πληρώνονται από τον αριθμό των τούβλων που μεταφέρουν σε μια ημέρα και αντιμετωπίζουν απώλειες εισοδήματος έως και 50% όταν το θερμικό στρες τις αναγκάζει να μειώνουν την ταχύτητα βαδίσματος και μεταφέρουν λιγότερα τούβλα. Πρόσφατα στοιχεία από την Ινδία τεκμηριώνουν τον αγώνα τέτοιων εργαζομένων να αγοράσουν φαγητό όταν δεν μπορούν να εργαστούν και να κερδίσουν το εισόδημά τους. 

Παγκοσμίως, το 2021, χάθηκαν περίπου 470 δισεκατομμύρια πιθανές ώρες εργασίας – που ισοδυναμούν με εργασία σχεδόν 1,5 εβδομάδας ανά άτομο στη Γη – λόγω υπερβολικής ζέστης με σοβαρές οικονομικές συνέπειες.

Αυτή η συσχέτιση μεταξύ ζέστης, εισοδήματος και επισιτιστικής ανασφάλειας διαφέρει από χώρα σε χώρα. Οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες με περισσότερη απασχόληση εκτεθειμένη στη ζέστη, όπως οι κατασκευές ή η γεωργία, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ισχυρότερες επιπτώσεις της ζέστης στην επισιτιστική ανασφάλεια και την πείνα.

Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι τα δύο τρίτα των πιθανών ωρών εργασίας που χάθηκαν το 2021 αφορούσαν τους εργάτες της γεωργίας.

Επιπλέον, οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες με υψηλότερα εισοδήματα μπορούν, κατά μέσο όρο, να απολαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο στέγασης, πρόσβαση σε τεχνολογίες ψύξης και οικονομικά πιο προσιτά τρόφιμα, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν τους ανθρώπους από την έκθεση στη ζέστη και να βοηθήσουν στην εξάλειψη των επιπτώσεων στη δαπάνη τροφίμων εξαιτίας της απώλειας εισοδήματος.

Αύξηση ανασφάλειας 2,79%

Σύμφωνα με την έρευνα, κατά μέσο όρο, μια εβδομάδα ζέστης αυξάνει κατά 0,5406% τη μέση έως σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια σε όλες τις χώρες. Αντίστοιχα υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία, στην επάρκεια του εισοδήματος, μείωση του ετήσιου εισοδήματος, αλλά και στην τοπική αγορά εργασίας. Συνολικά οι εισοδηματικές παράμετροι που επηρεάζονται από μια εβδομάδα ζέστης και καταλήγουν σε επισιτιστική ανασφάλεια αφορούν κατά 63,35% σε δυσκολίες «να τα βγάλουν πέρα» με το τρέχον εισόδημα και σε ποσοστό 72,46% «να τους φτάσει» το ετήσιο εισόδημα.

Η τοπική αγορά εργασίας επηρεάζεται κατά 16,26% και τα ατομικά προβλήματα υγείας αφορούν το 12,14% του πληθυσμού που επηρεάζεται από τη ζέστη.

Ανάλογα με τη χώρα, αυτές που δεν στηρίζονται κυρίως στη γεωργία και η απασχόληση στη γεωργία είναι κάτω από 22%, όπως η Ρωσία ή το Μεξικό δεν επηρεάζονται τόσο όσο χώρες όπου το 70% του πληθυσμού είναι αγρότες. Σε αυτές τις χώρες μια εβδομάδα ζέστης, αρκεί για να αυξηθεί η επισιτιστική ανασφάλεια κατά 2,79%. 

Μείωση εισοδήματος

Η έρευνα καταλήγει επισημαίνοντας πως εάν μια χώρα με τον πληθυσμό της Ινδίας αντιμετώπιζε μια ιδιαίτερα καυτή εβδομάδα, επιπλέον 8,07 εκατ. άνθρωποι είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μέτρια έως σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια. Σε αυτήν θα πρέπει να προστεθεί υποβάθμιση της υγείας, φθίνουσες τοπικές αγορές εργασίας και αυστηρότεροι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών με ισχυρότερες επιπτώσεις σε περιοχές με υψηλότερη γεωργική ή ασταθή απασχόληση και χαμηλότερα εισοδήματα.

Επιπλέον, η ζέστη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη επισιτιστική ανασφάλεια μέσα σε λίγες μέρες, καθώς η σωματική καταπόνηση και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τη ζέστη περιορίζουν την ικανότητα των ανθρώπων να εργαστούν και να κερδίζουν εισόδημα, περιορίζοντας έτσι την ικανότητά τους να αγοράζουν τρόφιμα.

Αυτό το μονοπάτι δίνει έμφαση στην προσβασιμότητα σε οικονομικά τρόφιμα και στη διαθεσιμότητα των τροφίμων ως αποτέλεσμα της μειωμένης συγκομιδής.

Επιπλέον, τα νοικοκυριά μπορεί να αντιμετωπίσουν αύξηση των δαπανών, καθώς τα τρόφιμα αλλοιώνονται ευκολότερα στη ζέστη, το κόστος ψύξης με τη μορφή νερού ή ηλεκτρισμού μπορεί να αυξηθεί και τα άτομα μπορεί να πρέπει να πληρώσουν από την τσέπη τους για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη.

Πηγή: in.gr

Του Kit Knightly (Μετάφραση: Γιώργος Β. Μιχαήλ)

Η δημιουργηθείσα επισιτιστική κρίση, είτε πραγματική είτε ψυχολογική επιχείρηση, έχει να κάνει με την κατάρρευση του παγκόσμιου συστήματος τροφίμων και με την δημιουργία ενός νέου δυστοπικού συστήματος, εκπονημένου από εταιρικά μεγαθήρια και αυστηρά ελεγχόμενου στο όνομα του «κοινού καλού».

Ο Τύπος το προέβλεπε αυτό εδώ και χρόνια, αλλά έμοιαζε να είναι μια απλή εκφοβιστική κίνηση, σχεδιασμένη να μας ανησυχεί ή να αποσπά την προσοχή μας από άλλα ζητήματα. Όμως αυτήν την φορά υπάρχουν ενδείξεις ότι η κρίση «θα είναι πραγματική» -για να θυμηθώ τον Μπάιντεν.

Κανείς δεν ξέρει πόσο καταστροφική θα μπορούσε να γίνει, εκτός από τους ανθρώπους που την δημιουργούν. Είναι ωστόσο αρκετά ξεκάθαρα τα στοιχεία ότι δημιουργείται σκόπιμα και εν ψυχρώ:

• Η «ειδική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία αυξάνει την τιμή των βασικών τροφίμων, του σιταριού, του ηλιελαίου, καθώς και των λιπασμάτων.

• Το ξαφνικό «ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών» αυξάνει την τιμή των πουλερικών και των αυγών.

• Η ραγδαία άνοδος της τιμής του πετρελαίου αυξάνει το κόστος της διανομής τροφίμων.

• Λόγω του πληθωρισμού, οι οικογένειες ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για λιγότερα τρόφιμα.

Και καθώς συμβαίνουν όλα αυτά, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο (και ίσως άλλοι, δεν ξέρουμε) πληρώνουν κυριολεκτικά τους αγρότες για να μην καλλιεργούν.

Είναι αρκετά σαφές ότι πρόκειται για το The Great Reset: Food Edition. Η μελωδία του lockdown με λίγο διαφορετικούς στίχους. Μια διαδικασία διάλυσης των υπαρχουσών δομών, ώστε να μπορούμε να τις «χτίσουμε ξανά καλύτερα» με ένα πιο ελεγχόμενο και πιο εταιρικό σύστημα τροφίμων.

Όπως ειπώθηκε ότι η «πανδημία» υπογράμμισε «αδυναμίες στο πολυμερές σύστημα», έτσι και αυτή η επισιτιστική κρίση θα δείξει ότι «τα ασταθή επισιτιστικά μας συστήματα χρειάζονται μεταρρύθμιση» και πρέπει να διασφαλίσουμε την «επισιτιστική μας ασφάλεια» -ή χιλιάδες άλλες παραλλαγές σε αυτό το θέμα.

Δεν είναι υπόθεση. Ξεκίνησαν ήδη, πάνω από έναν χρόνο πριν.

Το Journal of Agriculture, Food Systems & Community Developments δημοσίευσε μια εργασία τον Φεβρουάριο του 2021 με τίτλο:

Αποσυναρμολόγηση και ανοικοδόμηση του συστήματος τροφίμων μετά τον COVID-19: Δέκα αρχές για αναδιανομή και αναγέννηση.

Σε μια συνέντευξη, τον Ιούλιο του περασμένου έτους, η Ruth Richardson, η εκτελεστική διευθύντρια της ΜΚΟ Global Alliance for the Future of Food, είπε κυριολεκτικά:

Το κυρίαρχο σύστημα διατροφής μας πρέπει να αποσυναρμολογηθεί και να ξαναχτιστεί.

Αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2021, ο ΟΗΕ συγκάλεσε την πρώτη «Σύσκεψη για τα Συστήματα Τροφίμων», στην δήλωση αποστολής της οποίας διαβάζουμε:

Η ανοικοδόμηση των παγκόσμιων συστημάτων τροφίμων θα μας επιτρέψει επίσης να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ να «χτίσουμε καλύτερα» από ό,τι κάναμε με τον COVID-19.

Γράφοντας στον Guardian, τον Μάιο του 2022, ο George Monbiot, ο ανεμοδείκτης για κάθε ατζέντα του βαθέος κράτους, δηλώνει με την χαρακτηριστική του έλλειψη λεπτότητας:

Οι τράπεζες κατέρρευσαν το 2008 – και το σύστημα τροφίμων μας πρόκειται να κάνει το ίδιο… Το σύστημα πρέπει να αλλάξει.

Τι σημαίνει όμως στην πραγματικότητα η «αλλαγή» και η «ανακατασκευή» σε αυτό το πλαίσιο;

Λοιπόν, αυτό δεν είναι μυστικό, το συζητούν εδώ και χρόνια. Σημαίνει:

• Προώθηση, από τον Τύπο και τους πολιτικούς, της «διατροφής για την υγεία του πλανήτη» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

• Προετοιμασία των παιδιών να τρώνε ζωύφια και φύκια.

• Ανάπτυξη και προώθηση των «γονιδιακά επεξεργασμένων» ή γενετικά τροποποιημένων τροφίμων.

• Στιγματισμό των κρεατοφάγων και εξύμνηση του βιγκανισμού.

• Προώθηση του «κρέατος» που καλλιεργείται στο εργαστήριο και της βακτηριακής λάσπης που αναμιγνύεται σε γιγάντια δοχεία, έναντι των φυσικών τροφίμων.

• Φόρους «άνθρακα» στο κόκκινο κρέας και στα εισαγόμενα τρόφιμα κάθε είδους.

• Φόρους «παχυσαρκίας» σε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή λίπος.

• Προπαγάνδα για τον χαρακτηρισμό των βασικών τροφίμων ως «πολυτέλεια».

Πολλά από τα παραπάνω (ξανα)συζητήθηκαν προσφατα –και στην Διάσκεψη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός.

Όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, το πρόβλημα το οποίο τώρα προσπαθούν να «αντιμετωπίσουν» έχει ήδη μια σειρά από προκαθορισμένες λύσεις.

Ακριβώς όπως είδαμε τα lockdown να σπάνε την οικονομία σε κομμάτια, ενώ η τάξη των δισεκατομμυριούχων κατέγραφε κέρδη και τα εταιρικά μεγαθήρια διεύρυναν τα μονοπώλιά τους, έτσι και οι όποιες προτεινόμενες πολιτικές επισιτιστικής ασφάλειας θα καταλήξουν να ωφελούν τους ήδη πολύ πλούσιους ή/και να εγκαθιστούν υποδομές για τον εταιρικό έλεγχο.

Ανακοίνωσαν ήδη την κατασκευή του μεγαλύτερου «εργοστασίου καλλιέργειας κρέατος» στον κόσμο. Το ψεύτικο κρέας, φυσικά, δεν μπορεί να παράγεται στο σπίτι και υπόκειται σε πατενταρισμένες διαδικασίες δημιουργίας. Τα γενετικά επεξεργασμένα ή τροποποιημένα φυτά και ζώα υπόκεινται επίσης σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Οι υπερεθνικές εταιρείες, με κέρδη μεγαλύτερα από τον προϋπολογισμό ορισμένων χωρών, αναπτύσσουν εφαρμογές παρακολούθησης αποτυπώματος άνθρακα που ανταμείβουν τους ανθρώπους για την λήψη των «σωστών αποφάσεων». Αυτό θα μπορούσε εύκολα να εφαρμοστεί και στα τρόφιμα.

Ο Μπιλ Γκέιτς έχει γίνει αθόρυβα ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης γεωργικής γης στις Ηνωμένες Πολιτείες -γης στην οποία μπορεί να καλλιεργήσει νέα Frankencrops, ή την οποία η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα τον πληρώνει για να μην χρησιμοποιεί.

Το παιχνίδι είναι ξεκάθαρο:

Αυτήν την στιγμή ετοιμάζονται να καταστρέψουν όλα τα παλιά μας συστήματα τροφίμων, με τον δεδηλωμένο στόχο να τα ξαναχτίσουν καλύτερα.

Αλλά καλύτερα γι’ αυτούς, όχι για εμάς.

https://hellasmag.com

«Κόλαση επί της Γης» ήταν η έκφραση που χρησιμοποίησε ο εκτελεστικός διευθυντής του Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ David Beasley επιχειρώντας να περιγράψει τις προοπτικές που διαγράφονται για το Αφγανιστάν, στο BBC. Προσέθεσε ότι το Αφγανιστάν είναι η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση σήμερα στη Γη.

Το Αφγανιστάν οδηγήθηκε σε οικονομική κρίση όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες σταμάτησαν την απευθείας οικονομική βοήθεια μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν τον Αύγουστο. Επιπλέον δεν επιτρέπουν στην κυβέρνηση των Ταλιμπάν να αποσύρουν τα εννέα δισεκατομμύρια δολαρίων των αφγανικών εθνικών αποθεμάτων από το εξωτερικό.

«Το Αφγανιστάν αντιμετωπίζει μια ολική οικονομική κατάρρευση (a total economic meltdown), καθώς σαράντα εκατομμύρια Αφγανοί αφέθηκαν πίσω όταν οι χώρες του ΝΑΤΟ έφυγαν, τον περασμένο Αύγουστο», δήλωσε ο Jan Egeland, γενικός γραμματέας του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων, μετά από πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα και στους πρόσφυγες στο Ιράν, Σύμφωνα με τον κ. Egeland 5.000 Αφγανοί φεύγουν καθημερινά μόνο προς το Ιράν φοβούμενοι ότι θα πεθάνουν από πείνα και από κρύο τον ερχόμενο χειμώνα.

Όπως υπογράμμισε ο κ. Egeland του Νορβηγικού Συμβουλίου Προσφύγων, ένα μεγάλο πρόβλημα έχει να κάνει με την τεράστια εξάρτηση του Αφγανιστάν από την ξένη βοήθεια κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών, μετά δηλαδή την αμερικανική εισβολή στη χώρα. Το 70% των δασκάλων, των νοσοκόμων, των γιατρών, των υδρομηχανικών, όσων έκαναν αποκομιδή απορριμμάτων και των δημοσίων υπαλλήλων ήταν στο μισθολόγιο δυτικών οργανισμών ανάπτυξης και έπαυσαν να αμείβονται. Οι τράπεζες έχουν παραλύσει λόγω του παγώματος των καταθέσεων και έτσι ακόμα και το Νορβηγικό Συμβούλιο Προσφύγων αδυνατεί να πληρώσει τους συνεργάτες του στην Καμπούλ.

Το Αφγανιστάν "παράγει" πρόσφυγες εδώ και 40 χρόνια -από την πρώτη σοβιετική εισβολή-, το 90% των οποίων ζουν σήμερα στο Ιράν και το Πακιστάν. Στο Ιράν, σύμφωνα με τον κ. Egeland, τους παρέχουν εκπαίδευση και περίθαλψη, αλλά το Ιράν δεν παίρνει μεγάλη διεθνή βοήθεια και οι νυν πρόσφυγες φοβούνται ότι θα μειωθούν οι παροχές καθώς πολλαπλασιάζονται κάθε μέρα οι νέοι πρόσφυγες (320.000 έφτασαν από τον Αύγουστο έως σήμερα, καθώς καθημερινά περνάνε τα σύνορα Ιράν και Αφγανιστάν τόσοι όσοι και το σύνολο των προσφύγων στα σύνορα Πολωνίας- Λευκορωσίας, εξαιτίας των οποίων προκλήθηκε όλη η πρόσφατη τεράστια φασαρία). Τα πράγματα περιπλέκονται από το γεγονός ότι οι αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν εμποδίζουν τη διεθνή ανθρωπιστική χρηματοδότηση των προγραμμάτων του φιλοξενίας προσφύγων.

Εκτός των άλλων προβλημάτων, το Αφγανιστάν, όπως και το Ιράν, πλήττονται τώρα και από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, ιδίως με τις μορφές ξηρασιών. Είναι κυρίως οι νότιες, φτωχότερες χώρες που υφίστανται τις μεγαλύτερες συνέπειες του φαινομένου, παρόλο που είναι αυτές που δεν έχουν ουδόλως συμβάλλει!

Το άρθρο-έκκληση του Engeld για το Αφγανιστάν μετά το ταξίδι του εκεί στους New York Times 

*Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Την Τετάρτη 26 Μαρτίου 2014, στη 1.00 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη τύπου στο στέκι του Δικτύου αντίστασης και αλληλεγγύης 7ης Δημοτικής Κοινότητας (Δημητσάνας 46 & Κεδρηνού, Αμπελόκηποι, στάση μετρό Αμπελόκηποι)  που οργανώνουν 82 αυτο-οργανωμένες συλλογικότητες από όλη την Ελλάδα, οι οποίες θα συναντηθούν για πρώτη φορά έτσι ώστε να συντονίσουν την απάντησή τους στην επισιτιστική κρίση στον καιρό των μνημονίων.

Πρόκειται για συλλογικότητες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο κίνημα χωρίς μεσάζοντες, ενισχύουν νοικοκυριά με τρόφιμα, οργανώνουν κοινωνικές κουζίνες, δημιουργούν κοινωνικά παντοπωλεία, συνεταιρισμούς καταναλωτών αλλά και παραγωγών, διαμορφώνουν σχέσεις εμπιστοσύνης με ομάδες αλληλέγγυων παραγωγών και συλλογικούς αγρούς, δημιουργώντας ένα πανελλαδικό δίκτυο ενάντια στην πείνα, την ακρίβεια και την εξαθλίωση.

Οι δεκάδες αυτο-οργανωμένες συλλογικότητες που αντιστέκονται στη μετατροπή της κοινωνίας μας σε “παράπλευρη απώλεια” των μνημονιακών πολιτικών, συναντιούνται για πρώτη φορά στις 29-30 Μαρτίου στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.