Η Eurostat έδωσε στην δημοσιότητα επίσημα στοιχεία για τον καρκίνο που συνδέεονται με την εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα δεδομένα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά καθώς από το 2013 ως και το 2023 αναγνωρίστηκαν πάνω από 40.000 περιπτώσεις με τον καρκίνο του πνεύμονα και το μεσοθηλίωμα να αντιστοιχούν στο 81% των διαγνώσεων.

Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα της Eurostat, ο καρκίνος που συνδέεται με την εργασία («occupational cancer») παραμένει μια σημαντική πρόκληση για την υγεία, αλλά και για την προστασία εν ώρα εργασίας.

Κατά την περίοδο 2013 έως 2023, αναγνωρίστηκαν συνολικά 40.538 περιπτώσεις επαγγελματικού καρκίνου στα κράτη μέλη της ΕΕ (όπου υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία). Μόνο το 2023, καταγράφηκαν 3.500 νέες περιπτώσεις, αριθμός αυξημένος κατά 191 περιστατικά συγκριτικά με το 2022.

Τα στοιχεία για τα έτη 2020-2022 ήταν χαμηλότερα από τον ετήσιο μέσο όρο της προ-πανδημικής περιόδου (3.909 περιστατικά), με τη μείωση να αποδίδεται στις επιπτώσεις της πανδημίας στα εργασιακά περιβάλλοντα και τα συστήματα υγείας. Η Eurostat ενημερώνει ότι δεν διαθέτει στοιχεία από τη Γερμανία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία.

Ο όρος «επαγγελματικός καρκίνος» αναφέρεται σε μορφές καρκίνου που προκαλούνται από την έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες στον χώρο εργασίας, συνήθως μετά από μακροχρόνια έκθεση. Χαρακτηριστικό της νόσου είναι ότι μπορεί να εκδηλωθεί αρκετά χρόνια, ακόμη και τέσσερις δεκαετίες, μετά την αρχική έκθεση στον παράγοντα κινδύνου. Σύμφωνα με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ), στον επαγγελματικό καρκίνο εμπίπτουν:

• Αιματολογικές κακοήθειες.
• Κακοήθειες του ανώτερου αναπνευστικού και του κατώτερου πεπτικού.
• Κακοήθειες των νεφρών, του προστάτη και της ουροδόχου κύστης.

Ποιο είναι οι συχνότεροι τύποι

Η ανάλυση των δεδομένων της Eurostat για την τελευταία δεκαετία (2013-2023) αποκαλύπτει ότι δύο μορφές καρκίνου κυριαρχούν συντριπτικά, αντιστοιχώντας στο 81,3% όλων των αναγνωρισμένων περιστατικών:

• Καρκίνος του Πνεύμονα: Με 16.499 περιπτώσεις, αποτελεί την πιο συχνή διάγνωση.
• Μεσοθηλίωμα: Με 16.469 περιπτώσεις, ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής. Πρόκειται για μια σπάνια μορφή καρκίνου που συνδέεται άμεσα με την έκθεση στον αμίαντο και αναπτύσσεται στο μεσοθήλιο (το λεπτό στρώμα ιστού που περιβάλλει τα εσωτερικά όργανα).
• Στην τρίτη θέση ακολουθούν 2.696 περιπτώσεις καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία επισημαίνει τον κίνδυνο του αμίαντου, ο οποίος βρίσκεται σε οικοδομικές και άλλες εργασίες. Η ίνα του αμίαντου αιωρείται στην ατμόσφαιρα, εισπνέεται και αποτελεί την απόλυτη αιτία για το μεσοθηλίωμα, καθώς και μία σημαντική αιτία για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Η ΕΑΕ υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση κάλυψη του κενού από την Πολιτεία σχετικά με την ασφαλή απομάκρυνση, μεταφορά και αποθήκευση του ήδη υπάρχοντος αμίαντου από σπίτια και κτίρια, ώστε να καταστεί ακίνδυνος.

Στη συζήτηση για τον καρκίνο που συνδέεται με τις συνθήκες εργασίας εντάσσονται, επίσης, και άλλοι παράγοντες, όπως ο καπνός από τα ξύλα και τα τζάκια. Η ΕΑΕ εφιστά την προσοχή των εργαζομένων στην κοπή και επεξεργασία ξύλων, ζητώντας πολύ καλή προστασία, μάσκες και ειδικούς απορροφητήρες.

Όσον αφορά τη χρήση τζακιών στις πόλεις με πρόβλημα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η ΕΑΕ συνιστά να αποφεύγεται η χρήση τους, καθώς ο καπνός προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα και καρκίνο του πνεύμονα, επηρεάζοντας τόσο τους χρήστες όσο και τους γύρω τους.

Θλίψη και ανησυχία προκαλούν τα ευρήματα έρευνας σχετικά με την υπόθεση ενός δότη σπέρματος που εν αγνοία του μετέφερε σε περίπου 200 παιδιά γενετική μετάλλαξη που κατά πάσα πιθανότητα τους κληρονομεί καρκίνο.

Πρόκειται για δότη σπέρματος, ο οποίος εν αγνοία του έφερε μια γενετική μετάλλαξη που αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο καρκίνου και έχει γίνει πατέρας τουλάχιστον 197 παιδιών σε όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα που επικαλείται το BBC.

Μερικά παιδιά έχουν ήδη πεθάνει και μόνο μια μειονότητα αυτών που κληρονομούν τη μετάλλαξη θα γλιτώσει τον καρκίνο στη ζωή της.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος της Δανίας, η οποία πούλησε το σπέρμα, δήλωσε ότι οι οικογένειες που επλήγησαν εκφράζουν τη «βαθιά τους συμπόνια» και παραδέχτηκε ότι το σπέρμα χρησιμοποιήθηκε για την τεκνοποίηση πάρα πολλών μωρών σε ορισμένες χώρες.

Η έρευνα διεξήχθη από 14 δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένου του BBC, στο πλαίσιο του Δικτύου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης.

Το σπέρμα προερχόταν από έναν ανώνυμο άνδρα που πληρωνόταν για να δωρίσει σπέρμα ως φοιτητής, ξεκινώντας από το 2005. Το σπέρμα του χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια από γυναίκες για περίπου 17 χρόνια.

Είναι υγιής και πέρασε τους ελέγχους που προβλέπονται για τους δότες. Ωστόσο, το DNA σε ορισμένα από τα κύτταρά του μεταλλάχθηκε πριν γεννηθεί. Προκάλεσε βλάβη στο γονίδιο TP53 – το οποίο έχει τον κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη της μετατροπής των κυττάρων του σώματος σε καρκινικά.

Το μεγαλύτερο μέρος του σώματος του δότη δεν περιέχει την επικίνδυνη μορφή του TP53, αλλά έως και 20% του σπέρματός του περιέχει.

Ωστόσο, οποιαδήποτε παιδιά που θα προκύψουν από προσβεβλημένο σπέρμα θα έχουν τη μετάλλαξη σε κάθε κύτταρο του σώματός τους.

Αυτό είναι γνωστό ως σύνδρομο Li Fraumeni και συνοδεύεται από πιθανότητα έως και 90% εμφάνισης καρκίνου, ιδιαίτερα κατά την παιδική ηλικία, καθώς και καρκίνου του μαστού αργότερα στη ζωή.

«Είναι μια απαίσια διάγνωση», δήλωσε στο BBC η καθηγήτρια Κλερ Τέρνμπουλ, γενετιστής καρκίνου στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο στο Λονδίνο. «Είναι μια πολύ δύσκολη διάγνωση για μια οικογένεια, υπάρχει ένα δια βίου βάρος να ζούμε με αυτόν τον κίνδυνο, είναι σαφώς καταστροφικό».

Απαιτούνται μαγνητικές τομογραφίες του σώματος και του εγκεφάλου κάθε χρόνο, καθώς και κοιλιακά υπερηχογραφήματα, για την ανίχνευση όγκων. Οι γυναίκες συχνά επιλέγουν να υποβληθούν σε αφαίρεση στήθους για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος δήλωσε ότι «ο ίδιος ο δότης και τα μέλη της οικογένειάς του δεν είναι άρρωστοι» και μια τέτοια μετάλλαξη «δεν ανιχνεύεται προληπτικά με γενετικό έλεγχο». Είπαν ότι «αμέσως απέκλεισαν» τον δότη μόλις ανακαλύφθηκε το πρόβλημα με το σπέρμα του.

Παιδιά έχουν πεθάνει λόγω της επικίνδυνης μετάλλαξης

Οι γιατροί που εξέταζαν παιδιά με καρκίνο που συνδεόταν με τη δωρεά σπέρματος εξέφρασαν ανησυχίες στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Γενετικής φέτος.

Ανέφεραν ότι είχαν βρει 23 παιδιά με την ίδια μετάλλαξη από τα 67 παιδιά που ήταν γνωστά εκείνη την εποχή. Δέκα είχαν ήδη διαγνωστεί με καρκίνο.

Μέσω αιτημάτων για την Ελευθερία της Πληροφόρησης και συνεντεύξεων με γιατρούς και ασθενείς, υπάρχει η δυνατότητα να αποκαλυφθεί ότι γεννήθηκαν σημαντικά περισσότερα παιδιά από τον δότη, όπως σημειώνει το BBC.

Ο αριθμός είναι τουλάχιστον 197 παιδιά, αλλά αυτός μπορεί να μην είναι ο τελικός αριθμός, καθώς δεν έχουν ληφθεί δεδομένα από όλες τις χώρες.

Είναι επίσης άγνωστο πόσα από αυτά τα παιδιά κληρονόμησαν την επικίνδυνη μετάλλαξη.

Το σπέρμα του δότη χρησιμοποιήθηκε από 67 κλινικές γονιμότητας σε 14 χώρες.

Τα ερωτήματα γύρω από τη διαδικασία

Δεν υπάρχει νόμος που να ορίζει πόσες φορές μπορεί να χρησιμοποιηθεί το σπέρμα ενός δότη παγκοσμίως. Ωστόσο, οι μεμονωμένες χώρες θέτουν τα δικά τους όρια.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος αποδέχτηκε ότι αυτά τα όρια είχαν «δυστυχώς» παραβιαστεί σε ορισμένες χώρες και βρισκόταν «σε διάλογο με τις αρχές της Δανίας και του Βελγίου».

Αυτή η υπόθεση, μαζί με εκείνη ενός άνδρα που διατάχθηκε να σταματήσει αφού απέκτησε 550 παιδιά μέσω δωρεάς σπέρματος, εγείρει και πάλι ερωτήματα σχετικά με το εάν θα πρέπει να υπάρχουν αυστηρότερα όρια.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας πρότεινε πρόσφατα ένα όριο 50 οικογενειών ανά δότη.

Ωστόσο, ανέφερε ότι αυτό δεν θα μείωνε τον κίνδυνο κληρονομικότητας σπάνιων γενετικών ασθενειών.

Αντίθετα, θα ήταν καλύτερο για την ευημερία των παιδιών που ανακαλύπτουν ότι είναι ένα από τα εκατοντάδες ετεροθαλή αδέρφια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει το ενδεχόμενο απαγόρευσης της χρήσης της αιθανόλης (αιθυλική αλκοόλη) ως συστατικού των βιοκτόνων προϊόντων, ανάμεσά τους και τα αντισηπτικά χεριών, λόγω του αυξημένου κινδύνου πρόκλησης καρκίνου, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times.

Εσωτερική σύσταση της 10ης Οκτωβρίου μίας από τις ομάδες εργασίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (European Chemicals Agency, ECHA) χαρακτηρίζει την αιθυλική αλκοόλη τοξική ουσία, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου, προκαλεί επιπλοκές της κύησης και πρέπει να αντικατασταθεί στα προϊόντα καθαρισμού και άλλα προϊόντα, αναφέρεται στο δημοσίευμα της εφημερίδας.

Η Επιτροπή Βιοκτόνων Προϊόντων του ECHA θα συνεδριάσει από τις 25 έως τις 28 Νοεμβρίου.

Ο ECHA απάντησε με email στο Reuters ότι η ρυθμιστική αρχή αξιολογεί τη χρήση της αιθυλικής αλκοόλης στα βιοκτόνα προϊόντα και, αν η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του οργανισμού οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι η ουσία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο ή να βλάψει τη διαδικασία αναπαραγωγής, θα προτείνει την αντικατάστασή της.

Η διαδικασία αξιολόγησης βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν υπάρχουν συμπεράσματα, εξήγησε ο ECHA. Η Τελική απόφαση θα ληφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά τη διατύπωση της επιστημονικής άποψης της επιτροπής.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει την αιθυλική αλκοόλη και την ισοπροπανόλη (ισοπροπυλική αλκοόλη) ασφαλείς ουσίες για τη χρήση τους για την υγιεινή των χεριών.

Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει στους γονείς η αποκάλυψη ότι παιδικές πιπίλες τριών γνωστών ευρωπαϊκών εταιρειών περιέχουν τη χημική ουσία διφαινόλη Α (BPA), η οποία σχετίζεται με σοβαρά προβλήματα υγείας.

Η ουσία εντοπίστηκε σε πιπίλες των εταιρειών Philips (Ολλανδία), Curaprox (Ελβετία) και Sophie la Girafe (Γαλλία), σύμφωνα με εργαστηριακές δοκιμές που πραγματοποίησε η τσεχική καταναλωτική οργάνωση dTest. Οι πιπίλες αυτές κυκλοφορούσαν στην αγορά με την ένδειξη «χωρίς BPA» ή «από φυσικό καουτσούκ».

Η BPA είναι συνθετική χημική ουσία που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πλαστικών και μιμείται τη δράση των οιστρογόνων στο ανθρώπινο σώμα. Επιστήμονες προειδοποιούν ότι ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις της μπορούν να προκαλέσουν ενδοκρινικές διαταραχές.

Η ακτιβίστρια της οργάνωσης Chem Trust, Κλόι Τόπινγκ, τόνισε ότι οι επιπτώσεις της BPA είναι «εκτεταμένες και σοβαρές», καθώς έχει συνδεθεί με καρκίνο του μαστού και του προστάτη, παχυσαρκία, διαβήτη, καρδιοπάθειες, ενδομητρίωση, αλλά και νευροαναπτυξιακές διαταραχές στα παιδιά.

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς τα όργανά τους βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης. Η έκθεση στη BPA, ιδίως κατά την εμβρυϊκή ή βρεφική ηλικία, έχει συνδεθεί με χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων και πρόωρη έναρξη εφηβείας.

Η μελέτη περιλάμβανε 19 πιπίλες που αγοράστηκαν από καταστήματα σε Τσεχία, Σλοβενία και Ουγγαρία, καθώς και δύο από την ηλεκτρονική πλατφόρμα Temu. Οι επιστήμονες προσομοίωσαν τις συνθήκες του στόματος ενός βρέφους, τοποθετώντας κάθε πιπίλα σε τεχνητό σάλιο στους 37°C για 30 λεπτά, πριν προχωρήσουν σε ανάλυση του εκχυλίσματος.

Η υψηλότερη συγκέντρωση BPA βρέθηκε στην Curaprox baby grow with love soother (19 µg/kg), ξεπερνώντας το επιτρεπόμενο ευρωπαϊκό όριο των 10 µg/kg. Ακολούθησαν η Sophie la Girafe natural rubber (3 µg/kg) και η Philips Avent ultra air (2 µg/kg).

Οι εταιρείες, πάντως, υποστηρίζουν ότι οι δικοί τους εσωτερικοί έλεγχοι δεν ανίχνευσαν την ουσία ή ότι οι συγκεντρώσεις ήταν ασήμαντες, ωστόσο οι αρμόδιες αρχές εξετάζουν την υπόθεση.

ΠΑΝΟΣ ΚΩΔΩΝΑΣ

Με ποιον τρόπο μπορούν να αφαιρεθούν τα -επικίνδυνα για την υγεία- μικροπλαστικά από το πόσιμο νερό της βρύσης.

Τα μικροπλαστικά έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, διεισδύοντας ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη – και τελικά, μέχρι το ποτήρι νερού που πίνουμε καθημερινά. Αυτά τα αόρατα σωματίδια πλαστικού έχουν εξαπλωθεί παντού, και το ανησυχητικό είναι ότι, παρόλο που δεν τα αντιλαμβανόμαστε, οι πιθανές συνέπειές τους μπορεί να είναι σοβαρές.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα μικροπλαστικά δεν περιορίζονται στο περιβάλλον. Έχουν ανιχνευθεί μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, διεισδύοντας σε ζωτικά όργανα και εγείροντας ερωτήματα για τις επιπτώσεις τους στην υγεία μας. Πώς καταφέρνουν να εισχωρούν παντού; Και τι σημαίνει αυτό για την υγεία μας και το μέλλον του πλανήτη;

Mικροπλαστικά istockphoto

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ

Τα μικροπλαστικά είναι μικρά κομμάτια πλαστικού, τα οποία είναι συνήθως μικρότερα από 5 χιλιοστά. Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

Πρωτογενή μικροπλαστικά: Μικρά σωματίδια που απελευθερώνονται άμεσα στο περιβάλλον. Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 15-31% των μικροπλαστικών στου ωκεανούς. Εμπεριέχονται σε συνθετικά ρούχα (35%), ελαστικά αυτοκινήτων (28%) αλλά και σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας όπως είναι οι κρέμες απολέπισης (2%)

Δευτερογενή μικροπλαστικά: Προέρχονται από μεγαλύτερα πλαστικά αντικείμενα, όπως οι πλαστικές σακούλες, τα μπουκάλια και τα δίχτυα αλιείας. Υπολογίζεται ότι αποτελούν το 69-81% των μικροπλαστικών που υπάρχουν στους ωκεανούς

Τα μικροπλαστικά έχουν διεισδύσει σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Έχουν βρεθεί θαμμένα στον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής, στο πεπτικό σύστημα θαλάσσιων ζώων που κατοικούν στα βαθύτερα θαλάσσια φρεάτια, και στο πόσιμο νερό σε όλο τον κόσμο. Επιπλέον, η ρύπανση από πλαστικό έχει βρεθεί σε παραλίες απομακρυσμένων, ακατοίκητων νησιών και εμφανίζεται σε δείγματα θαλάσσιου νερού σε όλο τον πλανήτη. Ακόμη, μελέτη εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 24,4 τρισεκατομμύρια θραύσματα μικροπλαστικών στις ανώτερες περιοχές των ωκεανών του κόσμου.

Όμως, τα μικροπλαστικά δεν είναι μόνο παρόντα στο νερό –εξαπλώνονται ευρέως και στα εδάφη της ξηράς και μπορεί ακόμα να καταλήξουν στο φαγητό που τρώμε. Ακούσια, ίσως καταναλώνουμε μικροσκοπικά θραύσματα πλαστικού μέσα από τις μπουκιές που απολαμβάνουμε.

Aυξανόμενη παρουσία μικροπλαστικών στον ανθρώπινο εγκέφαλο

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η συγκέντρωση αυτών των σωματιδίων στον ανθρώπινο εγκέφαλο αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Τα αποτελέσματα μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine (2025), δείχνουν ανησυχητική τάση αύξησης των μικροπλαστικών στα εγκεφαλικά κύτταρα, κάτι που ενδέχεται να σχετίζεται με τη συνεχιζόμενη αύξηση της παραγωγής και χρήσης πλαστικών προϊόντων.

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την ομάδα του καθηγητή Matthew Campen στο Πανεπιστήμιο του New Mexico, ανέλυσε δείγματα εγκεφαλικών, ηπατικών και νεφρικών ιστών από πτωματικές εξετάσεις που πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα 28 ετών (1997-2024). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συγκέντρωση των μικροπλαστικών στους εγκεφάλους των ανθρώπων που απεβίωσαν το 2024 ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνη των ατόμων που είχαν πεθάνει το 2016. Στην ανάλυση των δειγμάτων, τα μικροπλαστικά εμφανίστηκαν ως νανοσωματίδια πλαστικού, κυρίως από πολυαιθυλένιο, το οποίο χρησιμοποιείται σε σακούλες και συσκευασίες τροφίμων. Στη μελέτη βρέθηκε ότι η παρουσία μικροπλαστικών στον εγκέφαλο ήταν κατά μέσο όρο έξι φορές υψηλότερη σε άτομα που είχαν διαγνωστεί με άνοια, αν και οι ερευνητές τόνισαν ότι δεν μπορεί να συναχθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ των μικροπλαστικών και της άνοιας.

Mικροπλαστικά istockphoto

Αντίκτυπος των μικροπλαστικών στην ευημερία των ανθρώπων

Η μελέτη της ομάδας του Campen έδειξε ότι, εκτός από τον εγκέφαλο, τα μικροπλαστικά βρίσκονται σε υψηλότερες συγκεντρώσεις και σε άλλα όργανα όπως το ήπαρ και τα νεφρά, ενώ παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση στις συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στα δείγματα των ατόμων που πέθαναν το 2024 σε σχέση με εκείνα του 2016. Οι ερευνητές επισημαίνουν τη σημασία της κατανόησης των τρόπων έκθεσης και των διαδρομών αποβολής των μικροπλαστικών από το ανθρώπινο σώμα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον εγκέφαλο.

Η απορρόφηση μικροπλαστικών από τον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφής, του νερού ή της αναπνοής έχει γίνει κοινό φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, οι επιστημονικές έρευνες για τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο. Η διαρκής παρουσία αυτών των σωματιδίων στο σώμα μας έχει συνδεθεί με προβλήματα στο αναπνευστικό, το καρδιοαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να είναι φορείς τοξικών χημικών ουσιών και βαρέων μετάλλων, τα οποία μεταφέρονται σε ανώτερα τροφικά επίπεδα, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία (Nugraha et al., 2025).

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν μικροπλαστικά μέσω της τροφής, του νερού και του αέρα. Οι ρύποι μικροπλαστικών έχουν εντοπιστεί σε διάφορα είδη τροφίμων, όπως το αλάτι, το μέλι και τα θαλασσινά. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να περάσουν στο ανθρώπινο σώμα και να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, όπως διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα, την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη, καθώς και κινδύνους καρκινογένεσης. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ρύπανση από μικροπλαστικά δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα της φύσης, αλλά και της ανθρώπινης υγείας. Ο συνδυασμός των αυξημένων επιπέδων μικροπλαστικών και της ανάπτυξης ασθενειών όπως η άνοια και οι καρδιοαγγειακές παθήσεις απαιτεί άμεση προσοχή και περισσότερη έρευνα για τις μακροχρόνιες συνέπειες αυτών των σωματιδίων στον ανθρώπινο οργανισμό (Kozlov, 2025).

Μικροπλαστικά istockphoto

Η ανάγκη για δράση

Η υπερβολική χρήση πλαστικών προϊόντων και η αυξανόμενη παραγωγή πλαστικών, τα τελευταία χρόνια, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Η παγκόσμια κοινότητα προσπαθεί να βρει λύσεις για την καταπολέμηση αυτής της ρύπανσης. Τα Ηνωμένα Έθνη δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν μια νομικά δεσμευτική συμφωνία για την καταπολέμηση της ρύπανσης των πλαστικών, καλύπτοντας ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πλαστικών, από την παραγωγή έως τη διάθεση. Στο πλαίσιο αυτών των προσπαθειών, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρότεινε την απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων και την ενίσχυση του σχεδιασμού προϊόντων για την αντιμετώπιση της ρύπανσης στη ρίζα της. Παράλληλα, καινοτόμες λύσεις αναπτύσσονται για την απομάκρυνση των μικροπλαστικών από το περιβάλλον. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Sichuan της Κίνας δημιούργησαν μικροσκοπικά ρομπότ σε σχήμα ψαριού που μπορούν να κολυμπούν και να συλλέγουν μικροπλαστικά από το νερό.

Αυτές οι πρωτοβουλίες αντικατοπτρίζουν τη διεθνή δέσμευση για τη μείωση της παραγωγής πλαστικών, την εξάλειψη των πλαστικών μίας χρήσης και την ανάπτυξη τεχνολογιών για τον καθαρισμό των υδάτινων οικοσυστημάτων από τα μικροπλαστικά. Η ανάγκη για συστηματική έρευνα και για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την απορρόφηση και απομάκρυνση των μικροπλαστικών από το περιβάλλον και το ανθρώπινο σώμα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη για συνεργασία μεταξύ χωρών και ερευνητικών ομάδων, ώστε να περιοριστεί η διάδοση αυτών των ρύπων και να προστατευθεί η ανθρώπινη υγεία από τις αόρατες, αλλά επικίνδυνες συνέπειες των μικροπλαστικών (Campen et al., 2025).

Η παρουσία μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό εγείρει ανησυχίες για πιθανές επιπτώσεις στην υγεία:

ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ: ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ανοσοποιητικό σύστημα: Η έκθεση σε μικροπλαστικά έχει συνδεθεί με μειωμένες ανοσολογικές αποκρίσεις, καθιστώντας το σώμα πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις και ασθένειες. Το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει και να εξαλείψει τα μικροπλαστικά, οδηγώντας σε χρόνια φλεγμονή και δυνητικά αυτοάνοσες διαταραχές.

Νευρολογικές επιπτώσεις: Ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να διαπεράσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, οδηγώντας σε νευροφλεγμονή και πιθανή νευρολογική βλάβη. Αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.

Καρδιαγγειακό σύστημα: Σύμφωνα με ερευνητές, η έκθεση σε μικροπλαστικά θα πρέπει να θεωρηθεί παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου. Η παρουσία τους στον οργανισμό μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Αναπαραγωγική υγεία: Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι η εισπνοή μικροπλαστικών μπορεί να συνδέεται με προβλήματα γονιμότητας. Συγκεκριμένα, η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια έχει συσχετιστεί με μειωμένη ποιότητα σπέρματος και διαταραχές στην αναπαραγωγική λειτουργία.

Καρκινογένεση: Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνων, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του πνεύμονα. Η χρόνια φλεγμονή που προκαλείται από την παρουσία τους στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε καρκινογένεση.

Mικροπλαστικά istockphoto

Και ενώ η επιστημονική έρευνα για τις επιπτώσεις αυτών των αόρατων εχθρών στο ανθρώπινο σώμα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, η ανησυχία αυξάνεται. Οι επιστήμονες είναι ολοένα και πιο πεπεισμένοι ότι το μέγεθος αυτής της απειλής είναι μεγαλύτερο απ’ ότι φανταζόμασταν, με επιπτώσεις που μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες από όσο νομίζαμε.

ΠΩΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΥΜΕ ΤΑ ΜΙΚΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ

Τα μικροπλαστικά έχουν κατακλύσει το περιβάλλον, εντοπίζονται στον αέρα, στο νερό και στις τροφικές αλυσίδες. Η παρουσία τους στο πόσιμο νερό προκαλεί ανησυχία, καθώς οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην υγεία παραμένουν ασαφείς. Ωστόσο, μια πρόσφατη επιστημονική ανακάλυψη φέρνει ελπίδα, προτείνοντας έναν απλό και αποτελεσματικό τρόπο απομάκρυνσής τους από το νερό που καταναλώνουμε καθημερινά.

Επιστήμονες από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Guangzhou και το Πανεπιστήμιο Jinan στην Κίνα διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων προκειμένου να εξετάσουν την πιθανότητα απομάκρυνσης των μικροπλαστικών μέσω της διαδικασίας του βρασμού. Χρησιμοποίησαν δείγματα νερού βρύσης με διαφορετική σκληρότητα, στα οποία πρόσθεσαν νανοπλαστικά και μικροπλαστικά (NMPs). Στη συνέχεια, έβρασαν το νερό, το άφησαν να κρυώσει και ανέλυσαν τη σύνθεσή του για να διαπιστώσουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο βρασμός του νερού σε συνδυασμό με τη διήθηση μπορεί να αφαιρέσει έως και το 97% των νανοπλαστικών και περίπου το 90% των μικροπλαστικών, με την αποδοτικότητα να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σκληρότητα του νερού.

Το σκληρό νερό, το οποίο περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις διαλυμένων μεταλλικών στοιχείων, παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Κατά τη διαδικασία του βρασμού, σχηματίζονται φυσικά συσσωματώματα ανθρακικού ασβεστίου, τα οποία παγιδεύουν τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά σωματίδια. Αυτά τα σωματίδια, καλυμμένα από ασβέστιο, καθιζάνουν και μπορούν εύκολα να απομακρυνθούν με ένα απλό φίλτρο, όπως ένα μεταλλικό πλέγμα για τσάι ή ένα φίλτρο από ανοξείδωτο χάλυβα.

Ακόμη και στο μαλακό νερό, όπου η συγκέντρωση ανθρακικού ασβεστίου είναι χαμηλότερη, η μέθοδος απομάκρυνε περίπου το 25% των μικροπλαστικών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η διαδικασία έχει οφέλη για την υγεία μας, αν και η αποτελεσματικότητά της μεγιστοποιείται στο σκληρό νερό.

Η συγκεκριμένη ανακάλυψη μπορεί να αποτελέσει μια βιώσιμη και προσιτή λύση για τη μείωση της έκθεσης των ανθρώπων στα μικροπλαστικά μέσω του πόσιμου νερού. Η κατανάλωση βρασμένου νερού αποτελεί ήδη διαδεδομένη πρακτική σε πολλές ασιατικές χώρες, όπου χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση διαφόρων ρύπων, όπως πτητικές ουσίες και μεταλλικά ιόντα. Η προσθήκη της απομάκρυνσης των μικροπλαστικών στα οφέλη αυτής της διαδικασίας ενισχύει τη σημασία της.

Η μελέτη των ερευνητών δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Science & Technology Letters και επιβεβαιώνει ότι η απομάκρυνση των μικροπλαστικών μέσω βρασμού είναι μια απλή, αλλά ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση. Παρόλο που δεν αποτελεί την απόλυτη απάντηση στο πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση της έκθεσης των ανθρώπων σε αυτά τα σωματίδια, ενώ παράλληλα αναδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών φιλτραρίσματος.

Καθώς η ρύπανση από τα πλαστικά συνεχίζει να αυξάνεται παγκοσμίως, η εύρεση πρακτικών και άμεσα εφαρμόσιμων λύσεων για την προστασία της υγείας μας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Η συνήθεια του βρασμού του νερού πριν την κατανάλωση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρώτο, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Πηγή: news247.gr

Ο βρετανικός φαρμακευτικός κολοσσός GSK ανακοίνωσε την υπογραφή οικονομικής συμφωνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, για τη διευθέτηση «της συντριπτικής πλειονότητας των περιπτώσεων που συνδέονται με το φάρμακο κατά της καούρας Zantac, που κατηγορείται για την πρόκληση καρκίνου», γράφουν οι Financial Times.

Σύμφωνα με τους όρους αυτής της συμφωνίας, η οποία συνήφθη με «δέκα δικηγορικά γραφεία που εκπροσωπούν περίπου 80.000 άτομα (το 93% των εναγόντων), η εταιρεία θα καταβάλει έως και 2,2 δισ. δολάρια για να αποφύγει τις μηνύσεις».

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗΣ

Επικίνδυνες, τοξικές ουσίες βρέθηκαν σε αυξημένες ποσότητες για την υγεία των παιδιών και τις μητέρες τους στο αίμα τους, σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ευρώπης, λόγω της χρήσης απαγορευμένων φυτοφαρμάκων στην χώρα μας, όπως τα οργανοχλωριωμένα παρασιτοκτόνα με γνωστότερα το  DDT και DDE, που κυκλοφορούν παράνομα  στην αγορά ξεφεύγοντας από τους μηχανισμούς ελέγχου. Αυτό διαπιστώθηκε μετά από πολύχρονη συστηματική έρευνα που πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, η ομάδα του Ομότιμου Καθηγητή  Χημείας και πρώην Πρύτανη του Ιδρύματος, Ευρυπίδη Στεφάνου.  

Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της μελέτης ΡΕΑ,  έγινε η μόνη έρευνα στην Ελλάδα   με 1500 ζεύγη μητέρας-παιδιού , από την εγκυμοσύνη , τον τοκετό, τους πρώτους μήνες ζωής, 18 μηνών, 4 ετών, 6 ετών 11 και 15 ετών. Αναλύθηκαν 947 δείγματα στα οποία βρέθηκαν υψηλά ποσοστά DDE στα παιδιά ηλικίας 6,5 ετών της Κρήτης συγκριτικά με συνομήλικα παιδιά Ευρωπαικών περιοχών, ενώ τα υψηλότερα επίπεδα της επικίνδυνης ουσίας DDE, ανιχνεύθηκαν στα παιδιά των 4 ετών και τα χαμηλότερα στα παιδιά 11 ετών. Η εν λόγω έρευνα είχε αρχίσει να πραγματοποιείται το 2007 από τον Καθηγητή Ιατρικής Μανόλη  Κογεβίνα.      

Τα προαναφερόμενα ερευνητικά  αποτελέσματα χτυπούν το «καμπανάκι» του κινδύνου για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και  καθιστούν επιτακτική την ανάγκη άμεσης και δραστικής παρέμβασης από την Πολιτεία και ιδιαίτερα την κυβέρνηση , η οποία έχει ακυρώσει στην πράξη κάθε κοινωνικό και οικονομικό έλεγχο των παρανομιών.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη με επίκεντρο το Ηράκλειο είναι η μοναδική στην Ελλάδα και έχει δημιουργηθεί Βιοτράπεζα των εν λόγω δεδομένων με περισσότερα από οκτώ χιλιάδες δείγματα.

Κύριε Στεφάνου, τι σας οδήγησε να ερευνήσετε την παρουσία των απαγορευμένων ουσιών όπως το DDT σε ένα μεγάλο πληθυσμό παιδιών στην Κρήτη;

Σε ένα μεγάλο Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Επιδημιολογίας επονομαζόμενο HELIX, που συμπεριλαμβάνεται η Μελέτη «μητέρας-παιδιού ΡΕΑ» με έξι αντίστοιχες μελέτες πληθυσμού βάσης γεννήσεων στην Ευρώπη, αξιολογήθηκε η ενδομήτρια έκθεση σε ένα ευρύ φάσμα τοξικών ουσιών αλλά και αυτή κατά την παιδική ηλικία. Στην έρευνα HELIX μεταξύ των ουσιών που μελετήθηκαν ήταν τα οργανοχλωριωμένα παρασιτοκτόνα εξαχλωροβενζόλιο, διχλωροδιφαινυλοτριχλωραιθάνιο, ευρέως γνωστoύ ως DDT, και του παραγώγου του διχλωροδιφαινυλοδιχλωροαιθυλενίου γνωστού ως DDE. Διερευνήθηκαν οι διαφορές και οι συσχετίσεις που παρατηρήθηκαν μεταξύ μητέρων και των παιδιών τους. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν κλινικές μετρήσεις και νευρολογικές δοκιμές. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν από την ομάδα του HELIX, έδειξαν αυξημένα επίπεδα DDE στο αίμα τόσο των μητέρων όσο και των παιδιών εντός του πληθυσμού της μελέτης ΡΕΑ σε σχέση με τις αντίστοιχες μελέτες άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Τα παραπάνω δεδομένα ήταν το έναυσμα που μας οδήγησε στην συγκεκριμένη έρευνα με στόχο την βαθύτερη κατανόηση της έκθεσης των παιδιών στις ουσίες αυτές και των σχετικών κινδύνων για την υγεία τους.

1500 ζεύγη μητέρας -παιδιού

Τι είναι η Μελέτη Μητέρας-Παιδιού ΡΕΑ;

Η μελέτη Ρέα, είναι η πρώτη και η μόνη μελέτη μητέρας-παιδιού στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα δεκαπενταετές ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κρήτης, που εμπνευστής και δημιουργός του ήταν ο Καθηγητής Μανόλης Κογεβίνας, με πολύτιμα δεδομένα από τα πρώτα στάδια της ζωής και από τη διαχρονική παρακολούθηση του πληθυσμού. Η μελέτη «μητέρας-παιδιού ΡΕΑ» εστιάζεται στον πληθυσμό του νομού Ηρακλείου αλλά είναι η μοναδική στην Ελλάδα και από τις πλέον γνωστές στην Ευρώπη. Στοχευμένες παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια πρώιμων αναπτυξιακών σταδίων του ανθρώπου όπως η εγκυμοσύνη, η βρεφική και παιδική ηλικία, έχουν το μέγιστο αντίκτυπο και μπορούν να θέσουν σε υγιή τροχιά καθόλη τη διάρκεια της ζωής τον πληθυσμό, σύμφωνα με την υπόθεση της αναπτυξιακής προέλευσης της υγείας και της νόσου. Η απόδειξη της υπόθεσης ότι οι εμπειρίες που εμφανίζονται κατά την πρώιμη ανάπτυξη μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο υγείας και χρόνιων ασθενειών μέχρι και την ενήλικο ζωή απαιτεί στοιχεία υψηλής ποιότητας από μακροχρόνιες μελέτες παρατήρησης σε ανθρώπους.
Η μελέτη ξεκίνησε το 2007.  Έκτοτε ο αρχικός πληθυσμός των 1500 ζευγών μητέρας-παιδιου έχει παρακολουθηθεί στην εγκυμοσύνη, τοκετό, πρώτους μήνες ζωής, 18 μηνών, 4 ετών, 6 ετών, 11 ετών και 15 ετών. Η μεθοδολογία που ακολουθούμε για τη συλλογή πληροφοριών βασίζεται σε ερωτηματολογια, σταθμισμένα για τον ελληνικό πληθυσμό όταν ήταν διαθέσιμα, κλινικές εκτιμήσεις, ιατρικές καταγραφές, ηλεκτρονικές αξιολογήσεις, προσωπικές μετρήσεις και καταγραφές, μετρήσεις στο περιβάλλον, χαρτογραφικά δεδομένα καθώς και συλλογή βιολογικού υλικού. Η μελέτη έχει εξετάσει ένα εύρος εκθέσεων και εκβάσεων υγείας και μπορεί να υποστηρίξει την εξεταση νέων αναδυόμενων υποθέσεων κυρίως από μετρήσεις σε βιολογικά υλικά. Η βιοτράπεζα μας αποτελείται από περισσότερα από 8000 επαναλαμβανόμενα δείγματα αίματος, ούρων και άλλων βιολογικών υλικών. Η παρουσία της μελέτης Ρέα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει συνεισφέρει στην δημιουργία σημαντικής ερευνητικής κοινότητας και έχει δράσει κατά του brain drain. 

Οργανοχλωριωμένα Φυτοφάρμακα

Μπορείτε να μας περιγράψετε το πλαίσιο της έρευνάς σας;

Η έρευνα κατέστη δυνατή μέσω της στενής συνεργασίας μεταξύ του Εργαστηρίου Φασματομετρίας Μάζας και Ανάλυσης Διοξινών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στηρίχθηκε από την διδάκτορα, Ελένη Μαυρομάτη, πρώην Διοικήτρια της 7ης ΥΠΕ Κρήτης (2016-2019), και χρηματοδοτήθηκε από την ΓΓΕΤ και το Υπουργείο Υγείας την ίδια περίοδο. Τα αποτελέσματα της δημοσιεύτηκαν στο πλέον έγκυρο επιστημονικό περιοδικό παγκοσμίως, στον τομέα των Περιβαλλοντικών Επιστημών και Επιδημιολογίας, Environment International, το 2024. 

Θα ήθελα να αναφέρω τι γνωρίζαμε πριν την πραγματοποίηση των εργασιών μας. Μια εκτεταμένη αναζήτηση βιβλιογραφίας, που επιτελέσαμε μετά τα αποτελέσματα της HELIX, αποκάλυψε έλλειψη συστηματικών μελετών σχετικά με την παρουσία οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα και το μητρικό γάλα στην Ελλάδα. Πρόσφατες μελέτες που δημοσιεύτηκαν το 2023,  από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, για Ελληνικά γεωργικά εδάφη αξιολόγησαν τα επίπεδα οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων σε εξήντα ελληνικά γεωργικά εδάφη. Παρά την επίσημη απόσυρσή τους από την αγορά, το DDT και τα παράγωγά του, μαζί με άλλα οργανοχλωριωμένα φυτοφάρμακα, ήταν οι κύριες ενώσεις που προσδιορίστηκαν. Στην Κρήτη, συγκεκριμένα στον Τυμπάκι, μια από τις πιο σημαντικές γεωργικές περιοχές που προμηθεύει την πλειοψηφία των φρούτων και των λαχανικών στο Ηράκλειο (περιοχή μελέτης ΡΕΑ), ανιχνεύθηκαν μόνο το DDT και το πιο τοξικό παράγωγό του DDE. Τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης, δημοσιευμένα το 2021,  έδειξαν την ενισχυμένη παρουσία του DDT και του DDE στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου. Μεταξύ αυτών,  το πλέον τοξικό DDE εμφάνισε την υψηλότερη συγκέντρωση, από εκείνες που μετρήθηκαν σε άλλες Ευρωπαϊκές περιοχές.

Το DDT και το εξαχλωροβενζόλιο, που χρησιμοποιήθηκαν παλαιότερα στη γεωργία για τον έλεγχο μυκήτων και παρασίτων, έχουν χαρακτηριστεί ως πιθανά καρκινογόνα και ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό μας σύστημα. Η έκθεση σε αυτές έχει αποδεδειγμένα αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία όπως νευρολογικά προβλήματα, ανοσολογικές διαταραχές, αλλαγές στη λειτουργία του θυρεοειδούς και αλλεργιών. Παρόλο που η χρήση τους απαγορεύτηκε τη δεκαετία του 1970, το DDT, μαζί με τον κύριο μεταβολίτη του DDE, και το εξαχλωροβενζόλιο, εξακολουθούν να ανιχνεύονται στο αίμα των ανθρώπων.

Εκτεθειμένα τα παιδιά της Κρήτης                             

Ποια είναι τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας που δημοσιεύσατε;

Προχωρήσαμε στη συστηματική διερεύνηση των επιπέδων των απαγορευμένων οργανοχλωριωμένων παρασιτοκτόνων εξαχλωροβενζολίου, του DDT και του μεταβολίτη του DDE και των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων στο αίμα παιδιών-μελών της ΡΕΑ, ηλικίας 4, 6,5 και 11 ετών. Εκτός της αξιολόγησης των επιπέδων έκθεσης, εξετάστηκε η σχέση τους με την ηλικία και το φύλο, και την αναγνώριση πιθανών πηγών έκθεσης. Αναλύθηκαν 947 δείγματα αίματος, και έγινε χρήση προχωρημένων σύγχρονων μεθόδων στατιστικής ανάλυσης για την κατανόηση των προτύπων και των πηγών έκθεσης αυτών των ουσιών. 

Αυξημένα επίπεδα DDE βρέθηκαν στα παιδιά ηλικίας 6,5 ετών σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους συνομήλικους τους, με τα υψηλότερα επίπεδα DDE να παρατηρούνται στα παιδιά ηλικίας 4 ετών και τα χαμηλότερα στα 11 ετών. Η μείωση της συγκέντρωσης DDE, που παρατηρήθηκε από τη γέννηση έως την ηλικία των 11 ετών, υποδηλώνει ότι τα παιδιά της μελέτης ΡΕΑ στην Κρήτη εκτέθηκαν ενδομήτρια σε αυτές τις απαγορευμένες ουσίες πιθανώς μέσω θηλασμού και πρόσληψης τροφής κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. 

Η σύγκριση της εργασίας μας, με άλλες αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία, έδειξε ότι αποτελεί την πιο συστηματική διαχρονική μελέτη, μαζί με μια άλλη έρευνα που έγινε στη Γερμανία και δημοσιεύτηκε το 2020, σχετικά με την παρουσία του DDT, DDE και άλλων οργανοχλωριωμένων φυτοφαρμάκων στο πλάσμα αίματος των παιδιών στην Ευρώπη.

Η ενδελεχής βιβλιογραφική σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτών, με αντίστοιχες μελέτες άλλων χωρών, επέδειξε υψηλά ενδεχόμενα επίπεδα του DDT στα τρόφιμα της Κρήτης, και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα περαιτέρω διερεύνησης για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας επισημαίνουν την συνεχιζόμενη παρουσία και τους κινδύνους για την υγεία από τα απαγορευμένα φυτοφάρμακα όπως το DDT, την αύξηση της αγοράς παράνομων φυτοφαρμάκων και την ανάγκη περαιτέρω έρευνας για την κατανόηση και τη μείωση των επιπέδων έκθεσης στα παιδιά.

Ευροπόλ στις παρανομίες

Αφού οι ουσίες αυτές έχουν απαγορευτεί εδώ και πολλά χρόνια πως δικαιολογείται η αυξημένη παρουσία τους στα παιδιά της Κρήτης;

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Επιβολής του Νόμου γνωστός ως Ευρωπόλ (EUROPOL) έχει εντοπίσει αύξηση στο εμπόριο παράνομων φυτοφαρμάκων. Περισσότερο από το 14% των φυτοφαρμάκων που κυκλοφορούν σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ εκτιμάται ότι παρανόμως στην αγορά. 
Σε στοχευμένη επιχείρηση της Ευρωπόλ, μεταξύ 2015 - 2017, κατασχέθηκαν πάνω από 300 τόνοι παράνομων φυτοφαρμάκων, με επιπλέον 2040 τόνους να έχουν κατασχεθεί το 2023. Αυτά τα παράνομα φυτοφάρμακα απειλούν την υγεία των αγροτών και των καταναλωτών και αποτελούν κίνδυνο για το φυσικό περιβάλλον. Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης είναι η κύρια πηγή έκθεσης των ανθρώπων στο DDT και στις σχετικές ενώσεις.

Κύριε Στεφάνου, ποιες είναι οι προοπτικές αυτής της δραστηριότητας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης;

Τα χρόνια νοσήματα όπως καρδιαγγειακά, αναπνευστικά, καρκίνοι αποτελούν μια μορφή επιδημίας σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδας. Παρά την υψηλότερη θνησιμότητα στους ηλικιωμένους, το 42% της θνησιμότητας που σχετίζεται με τα χρόνια νοσήματα εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 70 ετών σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. 

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Συστήματα και τις Πολιτικές Υγείας, που δημοσιεύτηκε το 2021, εντοπίζει ότι περίπου το 40% όλων των θανάτων στην Ελλάδα το 2019 μπορούν να αποδοθούν σε συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου. Όμως, το ποσοστό προλαμβανόμενης θνησιμότητας στην Ελλάδα μειώθηκε οριακά κατά την τελευταία πενταετία, και παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από το ποσοστό στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα παραπάνω τονίζουν την ανάγκη να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας για πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων στη χώρα μας, συνεισφέροντας στην επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών 3.4: “Έως το 2030, μείωση κατά ένα τρίτο της πρόωρης θνησιμότητας από χρόνια νοσήματα μέσω πρόληψης και θεραπείας”.

Οι στόχοι της μελέτης Ρέα για τα επόμενα 4 έτη, είναι η διασφάλιση και αξιοποίηση υπαρχόντων δεδομένων και εφαρμογή μεθόδων ανοιχτής επιστήμης, η ομαλή λειτουργία της βιοτράπεζας, η δημιουργία νέων δεδομένων για τους απογόνους  της μελέτης Ρέα, και η συνέχιση της στράτευσης μητέρων στην μελέτη.
Είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε την οικονομική στήριξη της μελέτης που απαιτεί πολλαπλές, επαναλαμβανόμενες αιτήσεις σε πολλούς οργανισμούς και αποτελεί μία από τις πιο μεγάλες προκλήσεις στην έρευνα. Η μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της Ρέα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της στρατηγικής  μελέτης. Παράλληλα με την προσπάθειά μας αυτή, ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα έχουμε την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης. 

Πηγή: efsyn.gr

Ένα προηγμένο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), ικανό να συμβάλει στην παθολογική ανάλυση και τη διάγνωση του καρκίνου, δημιούργησε ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής την Ελληνίδα ερευνήτρια, Μαριάννα Ραψομανίκη, από το Biomedical Data Science Center του Πανεπιστημίου της Λωζάνης και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λωζάνης, στην Ελβετία.

Με στόχο να υπερπηδήσει το συχνό εμπόδιο της έλλειψης επαρκών ιστολογικών δεδομένων για την πρόγνωση του καρκίνου σε έναν ασθενή, η ερευνητική ομάδα, με συνεπικεφαλής την Μαριάννα Κράουτχοφ ντε Γιούλιο (Marianna Kruithof-de Julio), από το Ερευνητικό Εργαστήριο Ουρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, δημιούργησε το μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης με την ονομασία «VirtualMultiplexer», το οποίο παράγει εικόνες των βιοψιών και συγκεκριμένα της ανάλυσης των ιστών μέσω του χρωματισμού τους, δηλαδή μιας τεχνικής που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του καρκίνου στο εργαστήριο.

Όλοι έχουμε χειριστεί εφαρμογές στον κινητό μας τηλέφωνο που χρησιμοποιούν μια φωτογραφία μας για να μας δείξουν πώς θα μοιάζουμε ως ηλικιωμένοι ή ως θέμα του πίνακα ενός σπουδαίου ζωγράφου. Αυτή τη λογική της μεταφοράς στυλ (style transfer) είναι που αξιοποιεί και το συγκεκριμένο μοντέλο, «απλά αντί για κάποιο ζωγράφο, έχουμε μια μοριακή τεχνική στο εργαστήριο», όπως εξηγεί χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ραψομανίκη.

Το μοντέλο δημιουργεί λεπτομερείς εικόνες ενός καρκινικού ιστού και των πληροφοριών που φέρει σε μοριακό επίπεδο

Εικόνες από τον «VirtualMultiplexer« για τους καρκινικούς ιστούς σε αντιδιαστολή με τις εφαρμογές που μετατρέπουν μια φωτογραφία βάσει του στυλ διάσημων ζωγράφων / Credit: Zhu et al. ICCV, 2017 / M. Rapsomaniki (UNIL-CHUV)

Η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη

Χρησιμοποιώντας λοιπόν την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (Generative AI) και μέσα από την εκπαίδευσή του σε πολυάριθμες φωτογραφίες ιστών που αναλύθηκαν εργαστηριακά με την εφαρμογή χρωστικών ουσιών, το μοντέλο δημιουργεί λεπτομερείς εικόνες ενός καρκινικού ιστού και των πληροφοριών που φέρει σε μοριακό επίπεδο, στοιχείο πολύ σημαντικό για τον ακριβή προσδιορισμό της ασθένειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Nature Machine Intelligence».

Στο πεδίο της ογκολογίας έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία του multiplexed imaging, όπου ανιχνεύονται και μετρώνται πολλοί βιοδείκτες του καρκίνου ταυτόχρονα παρέχοντας μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση, στην εξατομίκευση της θεραπείας και στην πρόγνωση της κλινικής εξέλιξης της νόσου. «Η ογκολογία στο κομμάτι της έρευνας ζει μια πολύ μεγάλη επανάσταση με τις νέες τεχνικές στο εργαστήριο. Το ζήτημα είναι ότι αυτές οι τεχνικές είναι πολύ ακριβές και τα μηχανήματα δεν τα έχουν όλα τα εργαστήρια. Οπότε με αυτή τη μελέτη προσπαθήσαμε να πετύχουμε το ίδιο, αλλά με ένα υπολογιστικό μοντέλο», εξηγεί η κ. Ραψομανίκη.

Ο στόχος των ερευνητών ήταν με τη βοήθεια του μοντέλου αυτού να μειωθεί η ανάγκη εκτέλεσης επιπλέον εργαστηριακών αναλύσεων, αλλά και να μπορούν να συμπληρωθούν οι πληροφορίες που λαμβάνονται από την ανάλυση των ιστών.

Μετά τη δημιουργία του μοντέλου, οι ερευνητές δοκίμασαν το πόσο καλά οι τεχνητές αυτές εικόνες προβλέπουν τα κλινικά αποτελέσματα, προκειμένου να αποκλείσουν την πιθανότητα αληθοφανών αλλά ψευδών προβλέψεων. Μέσα από τη σύγκριση των προβλέψεων αυτών με πραγματικούς βαμμένους ιστούς, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι το μοντέλο είναι αξιόπιστο.

Ο στόχος των ερευνητών ήταν με τη βοήθεια του μοντέλου αυτού να μειωθεί η ανάγκη εκτέλεσης επιπλέον εργαστηριακών αναλύσεων

Η επικεφαλής ελληνίδα ερευνήτρια Μαριάννα Ραψομανίκη

Σε δεύτερο στάδιο έδωσαν σε παθολογοανατόμους εικόνες από το εργαστήριο και από το μοντέλο και τους ζήτησαν να ξεχωρίσουν ποιες είναι παράγωγο της τεχνητής νοημοσύνης και ποιες αληθινές. Διαπιστώθηκε ότι οι τεχνητές εικόνες γίνονται αντιληπτές ως σχεδόν πανομοιότυπες με τις πραγματικές και αυτό δείχνει και πάλι την αποτελεσματικότητα του μοντέλου.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ιστούς από άτομα που πάσχουν από καρκίνο του προστάτη και από καρκίνο του παγκρέατος. Σε επόμενο στάδιο στοχεύουν στην προσαρμογή του μοντέλου, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον εντοπισμό άλλων τύπων καρκίνου, αλλά και να αξιοποιηθεί και σε πιο προηγμένες εργαστηριακές τεχνικές διάγνωσης του καρκίνου πέραν της χρώσης των ιστών.

«Στην εξατομικευμένη θεραπεία το μέλλον της ογκολογίας»

Αν και μηχανικός υπολογιστών, η Μαριάννα Ραψομανίκη ασχολείται χρόνια με την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στη «μάχη» κατά του καρκίνου.

«Το αποφάσισα αρκετά νωρίς, γιατί βρίσκω συγκλονιστικό το πόσο περίπλοκη είναι αυτή η ασθένεια. Όσο μαθαίνεις πιο πολλά, τόσο καταλαβαίνεις ότι δεν έχουμε ιδέα για το τι συμβαίνει σε μοριακό επίπεδο ή σε επίπεδο του μικροπεριβάλλοντος της νόσου. Είναι τόσο σύνθετη ασθένεια, που για μένα είναι τρομερά ενδιαφέρον να προσπαθούμε να βγάλουμε άκρη στο τι συμβαίνει», τονίζει.

Όπως παρατηρεί η ίδια, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης «έχει φέρει πολύ μεγάλη ελπίδα, γιατί οι τεχνικές αυτές μπορούν να δουν συσχετίσεις που το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να δει ή δεν μπορεί να τις αντιληφθεί. Επιπλέον, όλες οι πειραματικές τεχνικές που γίνονται στο εργαστήριο, μάς δίνουν πολύ μεγάλο όγκο δεδομένων τις οποίες η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επεξεργαστεί πολύ πιο αποδοτικά».

«Συνολικά», συνεχίζει η κ. Ραψομανίκη, «η ελπίδα είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του γιατρού. Σε ένα πλαίσιο που τα συστήματα υγείας υφίστανται πολύ μεγάλη πίεση, οτιδήποτε μπορεί να απλοποιήσει τη δουλειά των γιατρών, θα βοηθήσει. Επιπλέον, το μέλλον της ογκολογίας πιστεύω ότι βρίσκεται στην εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε ασθενή, με βάση τα δεδομένα του όγκου, γιατί όλοι οι όγκοι είναι μοναδικοί, και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με προηγμένα μοντέλα».

Όμως, προσθέτει ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα αυτά είναι εργαλεία και να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην προστασία των δεδομένων των ασθενών. Ταυτόχρονα, αυτό που είναι πολύ μεγάλο θέμα ερευνητικά είναι να καταλάβουμε πώς παίρνουν αποφάσεις αυτά τα μοντέλα. Οπότε πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι τα αποτελέσματα των ερευνών μπορούν να επιβεβαιωθούν».

Σημειώνεται ότι πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο «Nature Machine Intelligence» είναι ο ερευνητής Πούσπακ Πάτι (Pushpak Pati), ο οποίος την περίοδο της έρευνας ήταν μέλος της ομάδας της κ. Ραψομανίκη. Στη δημοσίευση συνεργάστηκε μεταξύ άλλων και η Σοφία Καρκαμπούνα από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕΤΕΧ

Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τον Καρκίνο:

Ενίσχυση της ογκολογικής φροντίδας μέσω της δημιουργίας

ενός Εθνικού Ταμείου για τον Καρκίνο 

Τετάρτη 19 Ιουνίου 2024. Στην ανάγκη επίσπευσης της ανάπτυξης και εφαρμογής ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για τον Καρκίνο, καθώς και της διασφάλισης επαρκούς χρηματοδότησης όλων των σταδίων της ογκολογικής φροντίδας επικεντρώθηκε η συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε στις 19 Ιουνίου, με πρωτοβουλία της βιοφαρμακευτικής εταιρείας Bristol Myers Squibb, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας και με τη συμμετοχή της Εταιρείας Ογκολόγων-Παθολόγων Ελλάδας (Ε.Ο.Π.Ε.), της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛ.Ο.Κ.) και του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας (Σ.Φ.Ε.Ε.).

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, η πρόσβαση στη φροντίδα του καρκίνου στην Ελλάδα εξακολουθεί να περιορίζεται από ποικίλους παράγοντες. Σε αυτούς -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνονται η χαμηλότερη δημόσια δαπάνη υγείας στην Ελλάδα, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου και οι ανισότητες που προκαλούνται από το υψηλότερο επίπεδο δαπανών από τους ίδιους τους ασθενείς.

Σύμφωνα με τον κ. Κώστα Αθανασάκη, Επίκουρο Καθηγητή Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής: «Ο καρκίνος δε συνεπάγεται μόνο φάρμακα, επεμβάσεις και νοσηλείες. Συνεπάγεται, παράλληλα, όλη την υποστήριξη των πασχόντων και των οικογενειών τους, ώστε να μπορούν να επιστρέψουν στην εργασία τους, στην κοινωνία και στην καθημερινότητά τους. Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται μία ολιστική στρατηγική για την ογκολογική φροντίδα και συνεπώς επαρκείς πόροι, σε όλα τα στάδια της ογκολογικής φροντίδας. Περαιτέρω έμφαση οφείλει να δοθεί στην πρόληψη και στην ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για την υιοθέτηση πιο υγιεινών προτύπων ζωής». Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Αθανασάκης σημείωσε: «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τεκμηριώνει ότι περίπου το 40% των καρκίνων στην Ευρώπη θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν υιοθετήσουμε ορισμένες θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση, η αποχή από το κάπνισμα και ο περιορισμός του αλκοόλ». Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκε μία πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών της Υγείας, η οποία βασίζεται σε μία βέλτιστη πρακτική του Π.Ο.Υ., τη στοχευμένη αξιοποίηση «επιδοτήσεων και φόρων υγείας». Πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο υποστηρίζει τη συγχρηματοδότηση της ογκολογικής φροντίδας, μέσω της δημιουργίας ενός Εθνικού Ταμείου για τον Καρκίνο. Συγκεκριμένα, αφενός δεσμεύοντας πόρους από ένα μέρος των εσόδων από τη διαφορική φορολογία σε προϊόντα με τεκμηριωμένη αρνητική επίδραση στην επίπτωση του καρκίνου, σε ετήσια βάση. Αφετέρου μειώνοντας στοχευμένα φορολογικούς συντελεστές σε αγαθά, όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

Σύμφωνα με τον κ. Αθανασάκη: «Μέσω αυτής της πολιτικής επιτυγχάνεται ένα κρίσιμο τρίπτυχο. Πρώτον, το φορολογικό σύστημα λειτουργεί «παιδευτικά» μέσω μίας μορφής «συνυπευθυνότητας» στην κατανάλωση αγαθών που επιβαρύνουν την επίπτωση του καρκίνου. Δεύτερον, συνιστά μία έμπρακτη έκφραση αλληλεγγύης της κοινωνίας προς μία από τις πλέον ευάλωτες ομάδες συμπολιτών μας, τους ογκολογικούς ασθενείς και τις οικογένειές τους. Τρίτον, δημιουργείται δημοσιονομικός χώρος για την επαρκή χρηματοδότηση της εθνικής στρατηγικής αντιμετώπισης του καρκίνου, όπως έχει πρόσφατα δεσμευθεί το Υπουργείο Υγείας και η ελληνική Κυβέρνηση». 

Από την πλευρά της η κ. Ζένια Σαριδάκη, Παθολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος Δ.Σ. της Ε.Ο.Π.Ε., Διευθύντρια στην Α᾽ Ογκολογική Κλινική Metropolitan Hospital & Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικού Τμήματος "Ασκληπιός ΔΙΑΓΝΩΣΙΣ”, αναγνώρισε ότι η χώρα έχει κάνει ορισμένα σημαντικά βήματα για την αναβάθμιση της ογκολογικής φροντίδας, τονίζοντας ότι: «Οφείλουμε, πλέον, να επικεντρωθούμε ώστε να οργανώσουμε ένα πιο βατό «μονοπάτι του ασθενούς» από τη διάγνωση έως τη θεραπεία και την αποκατάσταση. Προς την κατεύθυνση αυτή το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών συνιστά ένα εμβληματικό βήμα, καθώς για πρώτη φορά θα μπορούμε να γνωρίζουμε πόσους ασθενείς με καρκίνο έχουμε, με τι τύπους καρκίνου νοσούν, ποιες θεραπείες λαμβάνουν και ποιες είναι οι εκβάσεις τους. Σε αυτή τη στέρεη βάση οφείλουν να αναπτυχθούν οι δράσεις του Εθνικού Σχεδίου αντιμετώπισης για τον Καρκίνο».

Ο Πρόεδρος της ΕΛΛ.Ο.Κ., κ. Γιώργος Καπετανάκης επισήμανε την ανάγκη να επισπευσθεί η εφαρμογή της πρόσφατης δέσμευσης του Υπουργείου Υγείας για μία εθνική στρατηγική στην ογκολογική φροντίδα, συμπληρώνοντας ότι: «Αυτή τη στιγμή 20 από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζουν εθνικά σχέδια για την αντιμετώπιση του καρκίνου, ενώ και σε επίπεδο Ε.Ε. υλοποιείται το αντίστοιχο EU Beating Cancer Plan. Μία τέτοια προοπτική και στην Ελλάδα δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά θα μας επιτρέψει -με επαρκή χρηματοδότηση- να δράσουμε συντεταγμένα με συγκεκριμένους στόχους».

Τέλος, ο Γενικός Διευθυντής του Σ.Φ.Ε.Ε., κ. Μιχάλης Χειμώνας αναγνώρισε ότι η επίδοση της Ελλάδας ως προς την πρόσβαση σε καινοτόμες ογκολογικές θεραπείες είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όμως οι προκλήσεις παραμένουν επιτακτικές, συμπληρώνοντας ότι: «Ο ΣΦΕΕ έχει ήδη διοργανώσει δύο συναντήσεις με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στα γραφεία του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα, όπου συζήτησαν ανοιχτά και εποικοδομητικά για την πρόληψη, τη διαχείριση και την αντιμετώπιση του καρκίνου και για πρώτη φορά έγινε ένα σημαντικό βήμα με τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών. Μόνο μέσα από ολοκληρωμένες βιώσιμες πολιτικές μπορούμε να διασφαλίσουμε την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών σε νέες και καινοτόμες θεραπείες».

Στον χαιρετισμό που απηύθυνε η Γενική Διευθύντρια της Bristol Myers Squibb Ελλάδας, κ. Ελισάβετ Προδρόμου δήλωσε: «Με την πολιτική βούληση της Πολιτείας, τη συνεργασία όλων των επιστημονικών και κοινωνικών εταίρων και την εξασφάλιση επαρκών πόρων είμαι αισιόδοξη ότι θα μπορέσουμε ως χώρα να μετατρέψουμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο σε απτές θετικές πράξεις που θα φτάσουν σε κάθε ελληνικό σπίτι που πλήττεται από τον καρκίνο. Το οφείλουμε στη χώρα μας, στους ασθενείς και στις οικογένειές τους. Ως Bristol Myers Squibb είμαστε και θα παραμείνουμε ένα ενεργό μέλος αυτής της εθνικής προσπάθειας, υποστηρίζοντας προτάσεις και πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στην επίτευξη του τελικού στόχου που έχουμε θέσει ως χώρα».

Από την πλευρά του, ο κ. Γιώργος Τσιακαλάκης, Corporate & Government Affairs Lead της Bristol Myers Squibb Ελλάδας σημείωσε ότι: «Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρά τις αδυναμίες του είναι μία κατάκτηση της χώρας, προκειμένου όλοι οι πολίτες και οι ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε όλα τα στάδια της φροντίδας. Οφείλουμε, λοιπόν, να το στηρίξουμε με επαρκείς πόρους και εποικοδομητικές προτάσεις που έχουν δοκιμαστεί επιτυχώς στο εξωτερικό, όπως η δέσμευση πόρων από τη διαφορική φορολογία υπέρ της υγείας των ανθρώπων. Θωρακίζοντας το Ε.Σ.Υ. και θέτοντας προτεραιότητες για την αντιμετώπιση του καρκίνου, θωρακίζουμε το μέλλον μας και το μέλλον των οικογενειών μας». 

Σχετικά με την Bristol Myers Squibb

Η Bristol Myers Squibb είναι μια παγκόσμια βιοφαρμακευτική εταιρεία, με αποστολή να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόμα φάρμακα που συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Bristol Myers Squibb, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.bms-greece.gr

Ο καρκίνος θεωρείται ασθένεια της σύγχρονης εποχής, ωστόσο συγκλονιστικές αποκαλύψεις από την αρχαία Αίγυπτο δείχνουν ότι οι θεραπευτές της εποχής γνώριζαν την πάθηση.

Στοιχεία από ένα κρανίο άνω των 4.000 ετών αποκαλύπτουν ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γιατροί προσπάθησαν να θεραπεύσουν ορισμένους καρκίνους με χειρουργική επέμβαση. Είναι η αρχαιότερη γνωστή χειρουργική επέμβαση σε καρκινοπαθή, τονίζουν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση Frontiers of Science. «Εδώ αρχίζει η σύγχρονη ιατρική» τονίζουν.

Τα ευρήματα των αρχαιολόγων

Το κρανίο που εξέτασαν οι αρχαιολόγοι χρονολογείται μεταξύ του 2686 και του 2345 π.Χ. και θεωρείται πως ανήκει σε άνδρα περίπου 30-35 ετών. Πάνω στο κρανίο υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ενός μεγάλου καρκινικού όγκου και πάνω από 30 αλλοιώσεων από μεταστάσεις. Το ενδιαφέρον είναι ότι κάποιες από τις αλλοιώσεις είχαν γύρω τους σημάδια από αιχμηρό αντικείμενο, πιθανόν μεταλλικό. Γεγονός που αποδεικνύει πως οι γιατροί της εποχής είχαν προσπαθήσει να κάνουν μια επέμβαση για να σώσουν τη ζωή του. Οι αρχαιολόγοι μελέτησαν και το κρανίο μίας γυναίκας στην αρχαία Αίγυπτο. Και εκεί εντόπισαν ενδείξεις καρκινικού όγκου στο κρανίο και τραύματα στο κρανίο που προέρχονταν από αιχμηρό αντικείμενο, ωστόσο τα τραύματα είχαν επουλωθεί!