Ανησυχία και πολλά ερωτηματικά για τη στατική επάρκεια των έργων εγκιβωτισμού του Κηφισούποταμού έχει προκαλέσει η έρευνα που έφεραν στο φως της δημοσιότητας τα μέλη της επιστημονικής ομάδας Γεωμυθική μετά τη νέα αποστολή τους στο υπόγειο τμήμα του μεγαλύτερου ποταμού της Αττικής.
Η διαπίστωση σοβαρών διαβρώσεων στα τσιμέντα και στον οπλισμό της κοίτης του ποταμού (που όπως διαπιστώνεται έχει πάχος 5-10 εκατοστά) σε πολλά σημεία έχει καταστραφεί με αποτέλεσμα ολόκληρες πλάκες τσιμέντου της κοίτης να έχουν παρασυρθεί σε άλλα σημεία και μαζί με μπάζα και σκουπίδια φράζουν την ομαλή ροή των υδάτων.
Οι λίμνες και οι κίνδυνοι
Στη θέση τους έχουν δημιουργεί βαθιές λίμνες που σταδιακά μεγαλώνουν, βαθαίνουν και διαβρώνουν το υπέδαφος με καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο του έργου με ότι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των πολιτών και όλης της πόλης. Πιθανή κατάρρευση της υποδομής εν ώρα πλημμυρικών φαινομένων θα είχε ολέθριες συνέπειες και ανυπολόγιστες καταστροφές.
Εικόνα εγκατάλειψης
Τα μέλη της επιστημονικής κοινότητας Γεωμυθική έχουν εξερευνήσει σχεδόν όλα τα υπόγεια ρέματα της Αττικής αλλά όπως τονίζουν η εικόνα εγκατάλειψης που υπάρχει στον Κηφισό με τον τεράστιο αγωγό είναι πρωτοφανής και δε μπορεί να γίνει σύγκριση με άλλη περίπτωση λόγω του τεράστιου όγκου και της πολυπλοκότητας του έργου. Αλλωστε και από το βίντεο που ανέβασαν στο διαδίκτυο και που περιγράφουν βήμα βήμα την κατάσταση που επικρατεί φαίνεται ξεκάθαρα πως από τότε που εγκιβωτίστηκε ο Κηφισός δεν έχει γίνει κανένας έλεγχος, ούτε και έργα συντήρησης ή καθαρισμού.
«Ελεύθερη ροή όχι εγκιβωτισμός»
Μάλιστα σε ορισμένα σημεία ο οπλισμός του σκυροδεμάτων τόσο στην κοίτη όσο και σε ορισμένα σημεία της οροφής και των τοιχωμάτων είναι εμφανή και με γυμνό μάτι. «Όλα αυτά χρειάζονται άμεση αποκατάσταση γιατί διαπιστώνουμε πως χρόνο με το χρόνο οι φθορές είναι όλο και μεγαλύτερες. Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Η επιστημονική μας θέση για τον Κηφισό και για όλα τα ρέματα δεν είναι ο εγκιβωτισμός τους αλλά η ελεύθερη ροή. Μόνο εάν αλλάξουμε την κουλτούρα μας και τον σχεδιασμό μας θα σταματήσουμε να έχουμε καταστροφές. Δεν θεωρούμε πως παίζει ρόλο μόνο η κλιματική αλλαγή αλλά ο κακός σχεδιασμός των μεγάλων έργων υποδομής», ξεκαθαρίζει στο ethnos.grΔημήτρης Θεοδοσόπουλος μέλος της ομάδας Γεωμυθική.
Η τρίτη λίμνη στο ΚΤΕΟ Περιστερίου
Παραδέχεται και ο ίδιος πως το αποτέλεσμα της έρευνας που έκανε η ομάδα του από το ρέμα της εσχατιάς μέχρι το ΚΤΕΟΠεριστερίου (απόσταση 6 χιλιόμετρα) ήταν μία μεγάλη έκπληξη καθώς διαπιστώθηκε πως το νερό έχει σπάσει τα σκυροδέματα στην κοίτη και έχει δημιουργήσει μία ακόμα μεγάλη λίμνη που είναι απροσπέλαστη και διαβρώνει τα τοιχώματα του έργου. Εκτός των άλλων είναι φανερή η ανεξέλεγκτη μόλυνση από διάφορους αγωγούς αλλά και λήμματα της ΕΥΔΑΠ. «Στο σημείο της συμβολής του Κηφισού με τον Ποδονίφτη εντοπίστηκαν λύματα που ρίχνονται στον Κηφισό, πιθανόν από αστοχία αγωγού της ΕΥΔΑΠ και λύματα που έρχονται μέσα στον Κηφισό από ένα συμβάλλων διευθετημένο ρέμα από τα Πατήσια», τόνισε ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος.
Η αποστολή του 2023 και η λίμνη στη Λεωφόρο Αθηνών
Το 2023 σε μία άλλη αποστολή η ομάδα Γεωμυθική ξεκίνησε από τις εκβολές του Κηφισού με πορεία προς τα ανάντι. Τότε είχαν σταματήσει σε μία λίμνη που είχαν συναντήσει κοντά στη συμβολή του Κηφισού με τη Λεωφόρο Αθηνών και μάλιστα επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν και ένα τσιμέντινο μπαλκόνι το οποίο επίσης είχε σπάσει από τη δύναμη του νερού.
Η αποστολή του 2024 και που σταμάτησε
Παραμονές Πρωτοχρονιάςτου 2025 μπήκαν από την πάνω πλευρά αλλά έφτασαν μέχρι το ΚΤΕΟ Περιστερίου. Το τι συμβαίνει ανάμεσα σε αυτά τα 2,5 χιλιόμετρα κανείς δεν το έχει καταγράψει με ακρίβεια αν και οι ίδιοι υπόσχονται να επαναλάβουν το εγχείρημα τους με καλύτερο εξοπλισμό ώστε να έχουν ασφάλεια 100%.
«Αυτή τη φορά ξεκινήσαμε από το ρέμα της Εσχατιάς. Περπατήσαμε 6 χιλιόμετρα στον υπόγειο αγωγό. Δεν καταφέραμε να φτάσουμε στη Λεωφόρο Αθηνών εκεί που είχαμε φτάσει στην εξερεύνηση του 2023 από τα κατάντι. Σταματήσαμε 2,5 χιλιόμετρα πριν τη λεωφόρο Αθηνών καθώς βρήκαμε και άλλη λίμνη αισθητά μεγαλύτερη από τις δυο προηγούμενες που είχαμε εντοπίσει (μια στην Λεωφόρο Αθηνών και μια άλλη στη συμβολή με τον Ποδονίφτη, ακριβώς στο σημείο όπου ο Κηφισός μπαίνει κάτω από την Εθνική Οδό). Ετσι έχουμε τρεις υπόγειες λίμνες κάτω από την Εθνική Οδό».
Τι σημαίνει η δημιουργία των λιμνών
Όπως τονίζει ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος οι λίμνες είναι προϊόν της καταστροφής του σκυροδέματος της κοίτης ενώ παράλληλα παρατηρήθηκε ανεξέλεγκτη μόλυνση: «Εντοπίσαμε λύματα που ρίχνονται στον Κηφισό, πιθανόν από αστοχία αγωγού της ΕΥΔΑΠ και λύματα που έρχονται μέσα στον Κηφισό από ένα συμβάλλων διευθετημένο ρέμα από τα Πατήσια».
Η μόνη ευχάριστη νότα είναι πως μέσα στο απόλυτο σκοτάδι και σε ένα μολυσμένο περιβάλλον υπάρχει ζωή με διάφορα είδη ψαριών να επιβιώνουν στις λίμνες και στο νερά που τρέχουν και φυσικά τρωκτικά αλλά και φίδια: «Η μόνη χαρά που πήραμε ήταν με τα ψάρια που εντοπίσαμε στην μεγάλη αυτή λίμνη που παλεύουν να επιβιώσουν σε αντίξοες συνθήκες και μας θυμίζουν πως εκεί που βρισκόμαστε δεν είναι αποχέτευση αλλά ποτάμι».
Τα μέλη της Γεωμυθικής σε μία από τις λίμνες / φωτογραφία Γεωμυθική
Το έργο της Γεωμυθικής
«Από το 2016 εξερευνούμε τα υπογειοποιημένα ρέματατης Αττικής με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών και την ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων για να δράσουν προς όφελος του περιβάλλοντος και των πολιτών. Από το 2017 εξερευνούμε τμηματικά τον ανοιχτό Κηφισό, ενώ η πρώτη μας υπόγεια εξερεύνηση σε αυτόν έγινε το 2019. Στις 3.1.2021 ανακαλύψαμε την πρώτη λίμνη κάτω από την Εθνική Οδό στο ύψος της πεζογέφυρας Περισσού και οδού Βικέλα στα Πατήσια, αμέσως μετά την υπόγεια συμβολή του Κηφισού με τον Ποδονίφτη. Στις 30.7.2023 ανακαλύψαμε και δεύτερη λίμνη στο ύψος της Λεωφόρου Αθηνών, έχοντας μπει από την περιοχή του Ρέντη και έχοντας περπατήσει 3,5 χιλιόμετρα κάτω από την Εθνική Οδό. Στις 31.12.2024 ανακαλύψαμε και τρίτη υπόγεια λίμνη, αισθητά μεγαλύτερη και από τις δυο προηγούμενες, στο ύψος του ΚΤΕΟΠεριστερίου, έχοντας φτάσει στο σημείο περπατώντας 6 χιλιόμετρα μέσα από τον υπόγειο αγωγό της Εσχατιάς».
Σπάστε τα τσιμέντα και ανοίξτε τα ποτάμια
Η πρόταση του Δημήτρη Θεοδοσόπουλου είναι να αλλάξει άρδην το δόγμα του Κηφισού και όλων των ρεμάτων της Αττικής και αλλού: «Όπως βλέπουμε ακόμα και μέσα στα σκοτάδια υπάρχει ζωή. Η φύση προσπαθεί. Φανταστείτε να ήταν ανοικτός ο Κηφισός και να είχε την φροντίδα που του έπρεπε. Σε όλες τις χώρες του κόσμου και σε όλες τις πρωτεύουσες τα ποτάμια είναι ανοικτά. Μόνο στην Αθήνα έχουν εγκιβωτιστεί τα πάντα με ολέθρια αποτελέσματα.
Σειρά σοβαρών ερωτημάτων για τον τρόπο που έγιναν τα αντιπλημμυρικά έργα στα καμένα του Εβρου και συγκεκριμένα στο δάσος της Δαδιάς διατύπωσε ο γνωστός βιολόγος και ειδικός στην άγρια πανίδα Γιώργος Κατσαδωράκης, εκφράζοντας την αγωνία του. Σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνοδεία σχετικού βίντεο από το Διαβολόρεμα της Δαδιάς, αναφέρει πως «το διάσημο “το ποτάμι της Δαδιάς” ή Μαγγάζι, υπέστη σοβαρές ζημιές στη βιοποικιλότητά του μετά τα έργα/παρεμβάσεις για τη βελτίωση της παροχετευτικής ικανότητας του ποταμού και την αποφυγή ζημιών από πλημμυρικά φαινόμενα».
Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Ο δήμος ή η περιφέρεια ή όποιος άλλος φορέας παίρνει χρήματα για αντιπλημμυρική πρόληψη, το έργο βγαίνει σε μειοδοτικό διαγωνισμό και σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης με απευθείας ανάθεση, κι ο εργολάβος που το κερδίζει, μπάζει μέσα τις μπουλντόζες του και ισοπεδώνει τα πάντα, όλα τα ενοχλητικά: βλάστηση, καλάμια, υδρόφιλα και υδροχαρή φυτά, δέντρα που έχουν φυτρώσει στην κοίτη. Οι λίγες μικρές λούτσες που έχουν κρατήσει νεράκι και που είναι γεμάτες με τα τελευταία εκατοντάδες ψάρια, νεροχελώνες και βατράχια που έχουν επιβιώσει, μπαζώνονται, μαζί με ό,τι ζωντανό μέσα σε αυτές».
Ο Γιώργος Κατσαδωράκης
Οπως καταγγέλλει, μετά τις εργασίες των αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, «ψάρια μαζί με τις νεροχελώνες και τα βατράχια μπαζώθηκαν και ουσιαστικά θάφτηκαν ζωντανά. Τη βλάστηση που υπήρχε μέσα στην κοίτη την έσπρωξαν μέσα στις λούτσες και την επίχωσαν με την άμμο και τα λοιπά φερτά υλικά του ποταμού. Το αποτέλεσμα είναι μια έρημος από χώμα και πέτρες. Στο διάσημο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, το γνωστό για τη βιοποικιλότητά του, λίγο μετά τις δύο απανωτές χρονιές καταστροφικών πυρκαγιών και πριν καλά-καλά σβήσουν οι φλόγες, αυτά γίνονται! Και αν αυτό γίνεται στο Εθνικό Πάρκο της Δαδιάς, απλά φανταστείτε τι συμβαίνει στα χιλιάδες άλλα ρέματα της ελλαδικής επικράτειας. Τα ίδια, αν και μάλλον όχι χειρότερα», σημειώνει δηκτικά στην ανακοίνωσή του. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως ο γνωστός επιστήμονας στάθηκε στο παράδοξο φαινόμενο αντινομίας που επικρατεί σχετικά με το νομικό πλαίσιο της αντιπλημμυρικής προστασίας και της προστασίας της βιοποικιλότητας.
Μάλιστα σημειώνει πως αντιπλημμυρική προστασία και βιοποικιλότητα είναι δύο αναγκαιότητες που πρέπει ταυτόχρονα να υπηρετηθούν κατά τη διαχείριση των ρεμάτων. «Πουθενά όμως δεν γράφεται με ποιο τρόπο πρέπει να εφαρμοστούν τα όποια έργα και παρεμβάσεις ώστε η εφαρμογή των αντιπλημμυρικών μέτρων να μη σημαίνει την αδιάκριτη καταστροφή της άγριας ζωής. Διότι, βέβαια, έτσι όπως εφαρμόζονται στην πράξη, χωρίς ειδική μελέτη, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωρίς γνώση, σύνεση κι ευαισθησία και χωρίς επίβλεψη από τους επιφορτισμένους με την προστασία της φύσης, η άγρια ζωή, η βλάστηση και τα τοπία μας απλά ισοπεδώνονται βίαια από τις μπουλντόζες.
Παρά τις αδύναμες φωνές διαμαρτυρίας μιας μερίδας απελπισμένων πολιτών που υπερκαλύπτονται από την απληστία, την άγνοια, την αδιαφορία, την υποκρισία και την υπερβολή που χαρακτηρίζουν την κοινωνία μας. Τα ίδια βέβαια συμβαίνουν τόσο στις “προστατευόμενες” όσο και στις μη προστατευόμενες περιοχές. Ακούει κανείς από τους πολιτικούς, τους φορείς και τις υπηρεσίες που αποφασίζουν; Ενδιαφέρεται κανείς; Οι ευαίσθητοι δήμαρχοι; Οι “καθ’ ύλην αρμόδιες” υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος και ενέργειας; Οι περιφέρειες; Η δασική υπηρεσία; Ο ΟΦΥΠΕΚΑ κι οι Μονάδες του Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών της χώρας;».
Απαντήσεις στο Tvxs.gr δίνει η εταιρεία αιολικών πάρκων Eren Hellas, που ανέλαβε ανάδοχος των έργων για την αντιπλημμυρική προστασία στην περιοχή της Λίμνης Εύβοιας, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού.
Υπενθυμίζεται πως δημοσίευμα της «Αυγής», σχετικά με την απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος να ορίσει την εταιρεία ΕRΕΝ ΕΛΛΑΣ ανάδοχο του έργου, ανέφερε πως η κυβέρνηση και συγκεκριμένα το υπουργείο Περιβάλλοντος, παραδίδει καμένες περιοχές της βόρειας Εύβοιας για την εκτέλεση των αντιδιαβρωτικών έργων, χωρίς δημόσιο έλεγχο.
Η Eren Hellas, που χαρακτηρίζει «παραπλανητικό» το ρεπορτάζ της «Αυγής», είναι εταιρία που, όπως αναγράφεται στον ιστότοπό της, «δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων στην Ελλάδα».
Το αντικείμενο δηλαδή στο οποίο δραστηριοποιείται δεν έχει σχέση με τα αντιπλημμυρικά έργα και ενδεχομένως θα μπορούσε σε ένα βάθος χρόνου να ενδιαφέρεται για την εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων στην περιοχή της Λίμνης ή ευρύτερα στη βόρεια Εύβοια.
«Εμείς κάναμε μια δωρεά ύψους 1 εκατ. ευρώ. Για να διασφαλίσουμε πως η σχετική μελέτη θα υλοποιηθεί σωστά και τα χρήματα θα αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αναλάβαμε το συντονισμό των αντιπλημμυρικών έργων σε επίπεδο project management. Τα έργα θα εκτελεστούν από τους τοπικούς δασικούς συνεταιρισμούς που γνωρίζουν το αντικείμενο και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής», είπε στο tvxs.gr ο διευθύνων σύμβουλος της Eren Hellas, Κοσμάς Φέσσας.
Σε ερώτησή μας εάν υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων από την Eren Hellas στη βόρεια Εύβοια, ο κ. Φέσσας απάντησε κατηγορηματικά: «Η εταιρία μας δεν σκοπεύει να αναπτύξει δραστηριότητα στη βόρεια Εύβοια. Κάναμε μόνο τη δωρεά για τα αντιπλημμυρικά έργα και φροντίζουμε για την καλή εκτέλεσή τους», τόνισε.
Το ερώτημα ωστόσο που παραμένει ανοιχτό είναι γιατί το υπουργείο Περιβάλλοντος αναθέτει την οργάνωση και επίβλεψη ενός τόσο σημαντικού και επείγοντος έργου - οι βροχές του φθινοπώρου μπορούν να προκαλέσουν καταστροφική διάβρωση στα καμένα εδάφη - σε ιδιώτη και όχι απευθείας στις τοπικές δασικές αρχές. Κι αν η απάντηση είναι «επειδή η συγκεκριμένη εταιρία έκανε τη δωρεά», δημιουργείται η απορία: Αν κανένας ιδιώτης δεν έκανε τη δωρεά, δε θα γίνονταν αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή της Λίμνης;
Παραδίδεται σήμερα Σάββατο 22 Ιουνίου 2019 από την Περιφέρεια Αττικής το δεύτερο τμήμα της νέας Λεωφ. Ποσειδώνος, τρεις μόλις εβδομάδες μετά την παράδοση του πρώτου τμήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα (22-Ιουνίου) τη νύχτα και ώρα 10 μμ έως 8 π.μ. της επομένης θα πραγματοποιηθεί διακοπή της κυκλοφορίας των οχημάτων επί της νέας Λ. Ποσειδώνος, στο ρεύμα από Αθήνα - Γλυφάδα προς Πειραιά, στο τμήμα : Α/Κ Συγγρού έως Α/Κ Κηφισού.
Η αποκατάσταση της κυκλοφορίας των οχημάτων θα διεξαχθεί σταδιακά και ανά λωρίδα από τις 8 π.μ. της Κυριακής έως τις 6 μμ της ίδιας ημέρας.
Η Περιφέρεια Αττικής, με ανακοίνωση της, ζητά την κατανόηση των πολιτών για την προσωρινή αναστάτωση ενόψει της παράδοσης ενός πολύ σημαντικού έργου, που αλλάζει ριζικά την όψη του παραλιακού μετώπου.
Σε εξέλιξη η πρώτη φάση ανάπλασης του Φαληρικού όρμουθωρακίζει τους Δήμους Μοσχάτου - Ταύρου και Καλλιθέας απέναντι σε πλημμυρικά φαινόμενα.
(Υπενθυμίζεται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η πρώτη φάση της ανάπλασης του Φαληρικού όρμου, του μεγαλύτερου δημόσιου έργου σήμερα στη χώρα μας, που ταυτόχρονα θωρακίζει τους Δήμους Μοσχάτου - Ταύρου και Καλλιθέας απέναντι σε πλημμυρικά φαινόμενα.)
Αναλυτικά, η κυκλοφορία σύμφωνα με τις οδηγίες του σχεδίου της Τροχαίας, την οποία και η Περιφέρεια ευχαριστεί για τη συνεργασία, θα πραγματοποιείται από τις εξής εναλλακτικές διαδρομές:
- Τα οχήματα που κινούνται επί της Λ. Συγγρού από Αθήνα προς Πειραιά θα ακολουθούν τις λωρίδες κυκλοφορίας προς Γλυφάδα, μετά δεξιά στροφή (αναστροφή) προς Παλαιά Λ. Ποσειδώνος (Εθν. Μακαρίου) στο ύψος του Πάρκου Ναυτικής Παράδοσης και θα συνεχίζουν προς Πειραιά.
- Τα οχήματα που κινούνται επί της Λ. Ποσειδώνος με κατεύθυνση από Γλυφάδα προς Πειραιά θα στρίβουν δεξιά στην οδό Ι. Φιξ, αριστερά στην οδό Αιόλου, αριστερά στην οδό Ορφέως και τέλος δεξιά στην Παλαιά Λ. Ποσειδώνος (Εθν. Μακαρίου) θα συνεχίζουν προς Πειραιά.
Τέλος, τα οχήματα που κινούνται από το Κ.Π.Ι. Σταύρος Νιάρχος με κατεύθυνση προς Πειραιά θα κινούνται μέσω της οδού Πεισιστράτου, αριστερά στην οδό Επαμεινώνδα και δεξιά στη Παλαιά Λ. Ποσειδώνος (Εθν. Μακαρίου).
Έργα αντιπλημμυρικής προστασία στους δήμους Μαραθώνα και Ραφήνα ξεκίνησαν οι Ένοπλες Δυνάμεις, έπειτα από εντολή του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Πάνου Καμμένου. Τα έργα ανέλαβε η Μονάδα Μελετών και Κατασκευών (ΜΟΜΚΑ) ΓΕΕΘΑ και πραγματοποιούνται στο μεγάλο ρέμα Ραφήνας και στο ρέμα που συνιστά όριο μεταξύ των δύο δήμων.
Οι εργασίες που γίνονται, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ, περιλαμβάνουν τη διευθέτηση, τον καθαρισμό και την κοπή δένδρων και θάμνων, με σκοπό την απρόσκοπτη διοχέτευση των όμβριων υδάτων προς τη θάλασσα. Τα έργα εκτελούνται κατόπιν αιτήματος των εν λόγω δήμων και τη σύμφωνη γνώμη της Περιφέρειας Αττικής.
