«To κρίσιμο ήταν ότι η κάμερα τοποθετήθηκε χωρίς ενημέρωση των άλλων ενοίκων διαμερίσματος με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα άσχημο καθεστώς επιτήρησης»

Το Πρωτοδικείο Πειραιά αποφάσισε ότι η τοποθέτηση κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης (CCTV) με βιντεοκάμερα σε κοινόχρηστους χώρους πολυκατοικίας είναι παράνομη.

«To κρίσιμο ήταν ότι η κάμερα τοποθετήθηκε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των άλλων ενοίκων διαμερίσματος με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα "άσχημο καθεστώς επιτήρησης που έχει δημιουργηθεί λόγω της κάμερας» αναφέρει ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος που χειρίστηκε την υπόθεση.

«Το Πρωτοδικείο Πειραιά έκρινε δεκτή την σχετική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, υποχρεώνοντας τους εγκαταστάτες να αφαιρέσουν κάμερα και να παραλείπουν στο μέλλον να εγκαταστήσουν άλλο παρόμοιο σύστημα βιντεοεπιτήρησης σε κοινόχρηστους χώρους» εξήγησε ο ίδιος σε ανάρτησή του στο x.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο «το ενδιαφέρον σε αυτή την απόφαση είναι ότι παρόλο που δεν παρουσιάστηκε κάποιο αρχείο προσωπικών δεδομένων, με τις εικόνες προσώπου των αιτούντων, το Δικαστήριο έκρινε ότι αυτό δεν απαιτείται ως προϋπόθεση, καθώς:

«Η θέση και μόνο και η εμβέλεια του επίδικου συστήματος βιντεοεπιτήρησης που επιτρέπει την λήψη βιντεοληπτικού υλικού και εικόνων από τον κοινόχρηστο χώρο και την είσοδο πρόσβασης στην κατοικία των αιτούντων, χωρίς την συναίνεση αυτών, συνιστά μη νόμιμη επεξεργασία. Η τοποθέτηση της κάμερας στην συγκεκριμένη περίπτωση προσέβαλε το δικαίωμα των περιοικούντων αιτούντων, διότι τους έθεσε υπό έλεγχο και αδικαιολόγητο περιορισμό της ελευθερίας τους, ως εκδήλωση της προσωπικότητας τους και τους παρεμπόδισε στην ελεύθερη ανάπτυξη της κοινωνικής δραστηριότητάς τους».

Επιπλέον, το δικαστήριο εκτός από την υποχρέωση αφαίρεση της κάμερας, απειλεί σε βάρος των καθ' ων χρηματική ποινή τετρακοσίων (400) ευρώ για κάθε παραβίαση της δικαστικής απόφασης.

Η ανάρτηση του Βασίλη Σωτηρόπουλου

«Σε υπόθεση που εκπροσωπούμε ενοίκους διαμερίσματος που διαφωνούν με την εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης, το Πρωτοδικείο Πειραιά έκρινε δεκτή την σχετική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, υποχρεώνοντας τους εγκαταστάτες να αφαιρέσουν κάμερα και να παραλείπουν στο μέλλον να εγκαταστήσουν άλλο παρόμοιο σύστημα βιντεοεπιτήρησης σε κοινόχρηστους χώρους.

Με την απόφαση 1452/2024, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά εκθέτει αναλυτικά το καθεστώς τοποθέτησης καμερών σύμφωνα με τον #GDPR - Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων της ΕΕ 2016/679 και το σχετικό θεσμικό πλαίσιο.

To κρίσιμο ήταν ότι η κάμερα τοποθετήθηκε χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των άλλων ενοίκων διαμερίσματος με αποτέλεσμα να έχει διαμορφωθεί ένα "άσχημο καθεστώς επιτήρησης που έχει δημιουργηθεί λόγω της κάμερας", όπως κατέθεσαν οι μάρτυρες και όπως έκρινε το Δικαστήριο, "σε βάρος των αιτούντων, αλλά και όσων συγγενών και φίλων τους επισκέπτονται, στην ψυχολογική επιβάρυνση και τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν διαμορφωθεί και διακατέχουν τους αιτούντες οι οποίοι αισθάνονται ανυπόφορα αφού παρακολουθούνται συνεχόμενα κάθε μέρα, ενώ όλοι επίσης αναφέρθηκαν στο ότι αιτία αυτής της εγκατάστασης δεν ήταν κάποια έκνομη ενέργεια όπως κλοπή ή ληστεία, αλλά το ενδιαφέρον των καθών να παρακολουθούν τους αιτούντες στις κινήσεις τους".

Το ενδιαφέρον σε αυτή την απόφαση είναι ότι παρόλο που δεν παρουσιάστηκε κάποιο αρχείο προσωπικών δεδομένων, με τις εικόνες προσώπου των αιτούντων, το Δικαστήριο έκρινε ότι αυτό δεν απαιτείται ως προϋπόθεση, καθώς:

"η θέση και μόνο και η εμβέλεια του επίδικου συστήματος βιντεοεπιτήρησης που επιτρέπει την λήψη βιντεοληπτικού υλικού και εικόνων από τον κοινόχρηστο χώρο και την είσοδο πρόσβασης στην κατοικία των αιτούντων, χωρίς την συναίνεση αυτών, συνιστά μη νόμιμη επεξεργασία. Η τοποθέτηση της κάμερας στην συγκεκριμένη περίπτωση προσέβαλε το δικαίωμα των περιοικούντων αιτούντων, διότι τους έθεσε υπό έλεγχο και αδικαιολόγητο περιορισμό της ελευθερίας τους, ως εκδήλωση της προσωπικότητας τους και τους παρεμπόδισε στην ελεύθερη ανάπτυξη της κοινωνικής δραστηριότητάς τους".

Εκτός από την υποχρέωση αφαίρεση της κάμερας και την παράλειψη εγκατάστασης παρεμφερούς συστήματος βιντεοεπιτήρησης, το δικαστήριο απειλεί σε βάρος των καθ' ων χρηματική ποινή τετρακοσίων (400) ευρώ για κάθε παραβίαση της δικαστικής απόφασης».

Πολλαπλώς και καταφανώς αντισυνταγματική κρίνει το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ διάταξη που προστέθηκε στον δεύτερο κατά σειρά νόμο για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών και παράνομων χρήσεων (Ν. 4178/2013) και στους ακάλυπτους χώρους των πολυκατοικιών με απλή πλειοψηφία των συνιδιοκτητών. Όμως για την τελική απόφαση παραπέμπει στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου διότι το «ζήτημα της συνταγματικότητας» της παραπάνω ρύθμισης «δεν έχει κριθεί από την Ολομέλεια».

Το Ε΄ Τμήμα στην ομόφωνη απόφαση του 91/2024 καθιστά σαφές ότι η τακτοποίηση αυθαιρεσιών «κατά το μέρος που αφορά κοινόχρηστους χώρους στον υποχρεωτικά ακάλυπτο χώρο του ακινήτου ο οποίος κατά τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις παραμένει αδόμητος, λόγω εφαρμογής του οικείου ρυμοτομικού σχεδίου προκειμένου να μην υπάρχει υπέρβαση της επιτρεπόμενης κάλυψης της περιοχής» προσκρούει πρωτίστως στο άρθρο 24 του συντάγματος για την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Και αυτό διότι ανατρέπεται και νοθεύεται ο ορθολογικός πολεοδομικός σχεδιασμός, με αποτέλεσμα «να επέρχεται αλλοίωση της λειτουργικότητας των οικισμών και επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων, δεδομένου ότι αυτή η αναστολή επέρχεται με μόνη την υποβολή αιτήσεως του ενδιαφερομένου και των σχετικών δικαιολογητικών και την καταβολή του οριζομένου στον νόμο ποσού ειδικού προστίμου, χωρίς ειδική για κάθε αυθαίρετο κρίση αρμόδιου οργάνου της διοικήσεως, ύστερα από εκτίμηση πολεοδομικών και κτιριολογικών κριτηρίων, που σχετίζονται με το μέγεθος, τη χρήση, το είδος και τη σημασία της αυθαίρετης κατασκευής, καθώς και με τις επιπτώσεις της στον χώρο που την περιβάλλει, τη συνολική δηλαδή επιβάρυνση της περιοχής».

Οπως επισημαίνεται στην απόφαση, η ρύθμιση έρχεται σε αντίθεση και με τις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου (άρθρο 25 παράγραφος 1 του Συντάγματος) του σεβασμού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 2 παράγραφος 1) και της ισότητας (άρθρο 4 παράγραφος 1). Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι θεμελιώδης επιδίωξη του Κράτους Δικαίου είναι η πραγμάτωση του Δικαίου στην Πολιτεία, που επιτυγχάνεται με τη διαφύλαξη του κύρους του νόμου, ενώ το κράτος υποχρεούται να εγγυάται υπέρ των πολιτών την πιστή εφαρμογή των νόμων, να προασπίζει τα νομίμως και όχι τα παρανόμως κτηθέντα από τους πολίτες αγαθά κ.ο.κ. Για την παραβίαση της συνταγματικής αρχής της ισότητας, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι νομοταγείς πολίτες που έχουν ιδιοκτησία στην ίδια περιοχή με τους αυθαιρετούντες βρίσκονται συγκριτικά σε «μειονεκτική μοίρα», γιατί «θα υφίστανται του λοιπού εις το διηνεκές τις δυσμενείς πολεοδομικές συνέπειες των αυθαίρετων κατασκευών των γειτόνων τους, οι οποίες, αν και επιβαρύνουν τους όρους διαβιώσεως, διαφεύγουν την κατεδάφισή τους». Η διάταξη που επιτρέπει τακτοποιήσεις αυθαιρέτων είναι αυτή του άρθρου 11 παράγραφος 1, περίπτωση δ, υποπερίπτωση ι, του Νόμου 4178/2013.