Πάνω από 500.000 θύματα είχαν οι Ρομά κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ευρώπη. Η επιλογή της 2 Αυγούστου και μάλιστα με πολλά χρόνια καθυστέρησης (το 1978), σαν ημέρα Τιμής και Μνήμης, έγινε λόγω της θανάτωσης στο Άουσβιτς στις 2/8/1944, μέσα σε μία ημέρα 2.897 Ρομά στους θαλάμους αερίων. Το 2015 η Ευρωπαϊκή Eπιτροπή, αναγνώρισε την 2 Αυγούστου, σαν παγκόσμια ημέρα του Ρομά Ολοκαυτώματος.

Δύο ημέρες μετά το αποτρόπαιο έγκλημα, στην Ελλάδα, στις 4 Αυγούστου 1944, 11 αντιστασιακοί Ρομά, εκτελούνται στον Ταύρο.

Τους είχαν πιάσει κατά τη διάρκεια του Μπλόκου στη συνοικία της Αγίας Σοφίας.

Η «διαλογή», από τους 300 που είχαν συλλάβει οι Γερμανοί, έγινε με τη βοήθεια κουκουλοφόρου Έλληνα συνεργάτη τους, στο σημείο που σήμερα είναι το κτήριο του πρώην ΕΟΜΜΕΧ.

Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι το εκτελεστικό απόσπασμα τους έστησε μπροστά στους προβολείς των αυτοκινήτων τους και ακολούθησε η εκτέλεση.

Σήμερα λίγο μετά τη διασταύρωση της Χαμοστέρνας με την Πειραιώς, σε ένα μικρό παρκάκι, το μνημείο μας θυμίζει τον πάνδημο χαρακτήρα της Εθνικής Αντίστασης, που αγκάλιασε και τους 11 αγωνιστές τσιγγάνους, που έδωσαν τη ζωή τους για να απελευθερωθεί η χώρα μας από τη ναζιστική κατοχή.

Κόντευαν τα «40» από το Ολοκαύτωμα των Ρομά και τις εκτελέσεις στον Ταύρο και ήρθε να προστεθεί και η θυσία του Βασίλη Μήτρου του «Γύφτου», όπως τον αποκαλούσαν εχθροί και φίλοι, με διαφορετικά βέβαια συναισθήματα. Στα κατορθώματά του ήταν και η ανατίναξη ενός γερμανικού αντιτορπιλικού. Έπεσε στη μάχη της Λαμπούσας στην Εύβοια στις 3/9/1944.

Τις σελίδες της ιστορίας της Εθνικής Αντίστασης στη χώρα μας κοσμούν με τα παραδείγματά τους αρκετοί Ρομά που θυσιάστηκαν για να μπορούμε σήμερα να είμαστε ελεύθεροι.

Δήλωση του  Βασίλη Πάντζου, Προέδρου της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά, Ελλαν Πασσε.

 Με αφορμή  την  Ημέρα Μνήμης Γενοκτονίας των Ρομά – 2α Αυγούστου

Είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε την ιστορική μνήμη ζωντανή.

Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να αποδώσουμε ως φόρο τιμής στα θύματα.

Ταυτόχρονα, πρέπει να δράσουμε, κάθε φορά που μας δίνεται η δυνατότητα ώστε να διδάξουμε τις νέες γενιές και τις μελλούμενες, να μάθουν για αυτό το τερατούργημα που δημιούργησαν οι Ναζί  και οι συνεργάτες τους.  Να τιμούμε και να διδάξουμε.

Αθώοι άμαχοι άνθρωποι χάθηκαν. Ποτέ δεν σταμάτησαν όμως οι λαοί να μάχονται.

Μας λυπεί το γεγονός που μέχρι σήμερα ανά τον κόσμο αλλά και σε εθνικό επίπεδο εξακολουθεί να υφίσταται το έγκλημα μίσους εναντίον των Τσιγγάνων. Η ρητορική του μίσους εξακολουθεί να υπάρχει. Και πρέπει να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια και συμμαχία για να καταπολεμήσουμε αυτές τις ιδεολογίες και συμπεριφορές με κάθε δημοκρατικό και ειρηνικό όπλο.

Θα δώσουμε κάθε δημοκρατικό αγώνα για να έρθει η κοινωνική δικαίωση και η κοινωνική αποκατάσταση  γιατί υπάρχει βαθιά ανθρωπιστική ανάγκη και θα πρέπει η Ελληνική Πολιτεία και η Ευρωπαϊκοί θεσμοί να ενεργοποιήσουν στο ακέραιο τις προβλεπόμενες δράσεις στην κατεύθυνση αυτή. Να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να δώσουν λύσεις με την ενεργή συμμετοχή μας.

Λέμε ναι στα Κράτη Δικαίου, λέμε ναι σε μια κοινωνική Ευρώπη, ναι, στην ένταξή μας, ναι στην παιδεία, ναι στην εργασία, ναι στην Ειρήνη και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών.

Λέμε όχι – και θα μας βρουν απέναντι – στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι στη βεβήλωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στην προσβολή της προσωπικότητας,  στο κοινωνικό βασανιστήριο, στην  αφαίρεση της ζωής.

Λέμε  Ποτέ ξανά…».

Εκδήλωση Τιμής & Μνήμης

Tην 2α Αυγούστου καθιερωμένη ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ρομά από τους Ναζί τιμά και φέτος η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά, ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ. Αναλυτικά η ανακοίνωσή της:

«Ήταν νύχτα της 2ας προς 3η Αυγούστου του 1944 όταν δόθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές η τελευταία εντολή μαζικής εξολόθρευσης των Ρομά. Την τραγική νύχτα εκείνη, 2.897 Ρομά, άντρες, γυναίκες και παιδιά, βρήκαν φριχτό θάνατο στους θαλάμους αερίων του ναζιστικού στρατοπέδου Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην κατεχόμενη Πολωνία. Ο αριθμός αυτός αποτελεί ένα ελάχιστο μέρος των Τσιγγάνων που εξολοθρεύτηκαν από τους Ναζί σε ολόκληρη την Ευρώπη- κυρίως Κεντρική και Δυτική. Ο αφανισμός των Τσιγγάνων στην καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου προκάλεσε ίσως ένα εκατομμύρια θύματα, σημαντικό ποσοστό στο μακρύ κατάλογο των θυμάτων του Χίτλερ. Στη λίστα αυτή συμπεριλαμβάνονται επίσης τα άτομα με διανοητική ή σωματική αναπηρία, οι αριστεροί, οι ομοφυλόφιλοι και οι Εβραίοι. Όλοι αυτοί θεωρούνταν κατώτεροι κι επικίνδυνοι και έπρεπε να εξολοθρευτούν ώστε να επικρατήσει η Άρεια Φυλή.

Τιμώντας αυτή την ιστορική θλιβερή επέτειο, την Κυριακή 2 Αυγούστου 2020 και ώρα 11πμ, η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, θα προβεί σε κατάθεση στεφάνου στο Μνημείο Πεσόντων στον Ταύρο /Πετράλωνα*, παρουσία των μελών του ΔΣ και του Προέδρου, κ. Βασίλη Πάντζου, καθώς και μελών της Αττικής Ομοσπονδίας, ΠΑΝΟΣΕΡ, και εκπροσώπων τοπικών συλλόγων.

Την τελετή θα τιμήσει με την παρουσία της και με κατάθεση στεφάνου στο μνημείο εκ μέρους της Περιφέρειας Αττικής, η Εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος Ανάπτυξης προγραμμάτων και Ευπαθών Κοινωνικών ομάδων, κ. Μαρία Ζέρβα.

Το μνημείο υπενθυμίζει τον παλλαϊκό χαρακτήρα της Εθνικής Αντίστασης, που αγκάλιασε και τους έντεκα αγωνιστές ‘Ελληνες Τσιγγάνους, που έδωσαν τη ζωή τους για να απελευθερωθεί η πατρίδα μας από τη ναζιστική κατοχή. Αυτό το μήνυμα εμπεριέχει η επέτειος: Σεβασμό και τιμή στους αγώνες για ελευθερία και δημοκρατία:
Ποτέ ξανά αφανισμός, ποτέ ξανά φασισμός και βαρβαρότητα.

Τέλος, η ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ υπό την αιγίδα και συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Αττικής, με την έμπρακτη στήριξη του Περιφερειάρχη, κ. Πατούλη, θα τιμήσει την επέτειο αυτή με πολιτιστική εκδήλωση με τίτλο ‘Κοίτα να μην ξεχάσεις / Ντικ Τενά Μπιστρέ’, την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2020 στις 9μμ στον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος που παραχωρείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Θα λάβουν χώρα ομιλίες και χαιρετισμοί από εκπροσώπους της Πολιτείας και διαφόρων φορέων και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα».

*στην οδό Χαμοστέρνας, λίγο μετά τη διασταύρωση με την Πειραιώς.

Διαδικτυακή εκδήλωση

Poraijmos δηλαδή Αφανισμός…Poraijmos δηλαδή Αφανισμός…Κυριακή, 2 Αυγούστου 2020 ώρα 7.30 έως 9.30 μμ

Διαδικτυακή συνάντηση και συζήτηση με το κοινό για το Ολοκαύτωμα των Ρομά από τους Ναζί κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο https://meet.jit.si/Porajmos2020

Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση: «Η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά-ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, η Ένωση Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών και Συνεργατών τους, το Κέντρο Έρευνας και Δράσης για την Ειρήνη, η Καλλιτεχνική Ομάδα Ήριννα- Compagnie Erinna, Παρίσι, και η Πολιτιστική Ομάδα Art Attack του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τιμούν σε μια διαδικτυακή συνάντηση και συζήτηση με το κοινό, το πιο ξεχασμένο Ολοκαύτωμα, αυτό των Τσιγγάνων από τους Ναζί  κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Κεντρική Ευρώπη.

Οι ομιλητές ανατρέχουν στην Ιστορία και αναρωτιούνται για τα είδη της αποδοχής μας σε σχέση με ετερότητες που μας μοιάζουν ή όχι- και άρα για το βάθος του αντι-φασισμού και αντι- ρατσισμού μας…

Η διαδικτυακή εκδήλωση συνοδεύεται με ιστορικά βίντεο, μουσική και τραγούδια καθώς και με ανάγνωση αποσπασμάτων των βιβλίων: Είμαστε ο λαός των Ρομά του Ian Hancock, εκδόσεις Τόπος και Tsigan, the Gypsy poem της Cecilia Woloch, εκδόσεις Τwo Sylvia Press, Los Angeles, USA, ποιητικό και ιστορικό έργο που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2019, από την Καλλιτεχνική Ομάδα Ήριννα σε μετάφραση και σκηνοθεσία Αναστασίας Πολίτη«.

Poraijmos δηλαδή Αφανισμός…την Κυριακή 2 Αυγούστου και ώρα 7.30 – 9.30μμ
Συνδεθείτε δωρεάν, παρακολουθείστε και συμμετέχετε στη συζήτηση με το κοινό, στη διεύθυνση: https://meet.jit.si/Porajmos2020

Πρόγραμμα
Χαιρετισμός:

• Cecilia Woloch, Αμερικανίδα συγγραφέας και πανεπιστημιακός ρόμικης καταγωγής, Λός  Άντζελες / Παρίσι

Ομιλητές:

• Βασίλης Πάντζος, Πρόεδρος της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά – ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ, Αθήνα.
• Κώστας Παϊτέρης, Πρόεδρος της Ένωσης Διαμεσολαβητών Ελλήνων Ρομά και συνεργατών τους.
• Αναστασία Πολίτη, Ηθοποιός – Σκηνοθέτης της Kαλλιτεχνικής Ομάδας Ήριννα και Επιστημονική συνεργάτης της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ.
• Γιώργος Μαυρομάτης, Επίκουρος Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Αλεξανδρούπολη.
• Φωτεινή Σιάνου, Συντονίστρια Κέντρου Δράσης και Έρευνας  για την Ειρήνη, Αθήνα.
• Άγγελος Χατζηνικολάου, Εκπαιδευτικός επί χρόνια στην Κοινότητα Ρομά Δενδροποτάμου.
Συντονίστρια:• Ελένη Καρασαββίδου, Διδάσκουσα Πολιτισμικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – EΔΙΠ-  ιδρυτικό μέλος Αrt Attack.
Χορηγοί επικοινωνίας: ΕΡΤ, ΕΦΣΥΝ, tvxs.gr Πληροφορίες: Eλένη Καρασαββίδου: 694682508 Αναστασία Πολίτη: 6944993195

Ρεπορτάζ & φωτο μνημείου: Νάσος Μπράτσος

Φωτο: Το στεφάνι της ΕΛΛΑΝ ΠΑΣΣΕ της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων ΡΟΜΑ στο μνημείο των 11 εκτελεσθέντων σε παλαιότερη εκδήλωση τιμής και μνήμης




ΠΗΓΗ ΕΡΤ