Σάλο έχει προκαλέσει στην τοπική κοινωνία, αλλά και στην ακαδημαϊκή κοινότητα, η διάνοιξη δρόμου μέσα στην αλπική ζώνη του Γράμμου, σε υψόμετρο 2.200 μέτρα.

Σύμφωνα με το epiruspost.gr, ήδη κάτοικοι της περιοχής και του Συλλόγου της Αετομηλίτσας προχώρησαν σε καταγγελία προς το Δασαρχείο Κόνιτσας και προτίθενται να συνεχίσουν τις αντιδράσεις στη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου καθώς πρόκειται για περιοχή Natura και δεν έχει προηγηθεί καμία περιβαλλοντική μελέτη.

 

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο συγκεκριμένος δρόμος διανοίγεται ταυτόχρονα από την Γράμμουστα, με τις πληροφορίες μάλιστα να αναφέρουν ότι από την πλευρά της Δυτικής Μακεδονίας επιχειρούν μηχανήματα του στρατού και από την περιοχή της Ηπείρου, όπου επιχειρούν ιδιωτικά μηχανήματα μέσω ανάθεσης που έχει γίνει από την Περιφέρεια Ηπείρου.

Οι κάτοικοι καταγγέλλουν ότι η ανάθεση αφορούσε σε «αποκατάσταση βατότητας από το μνημείο Γκέσου έως τα όρια του νομού» με την διαφορά όμως ότι δεν πρόκειται για αποκατάσταση βατότητας αλλά για την διάνοιξη νέου δρόμου και μάλιστα εκεί που υπήρχαν μονοπάτια.

Οι ίδιοι τονίζουν ότι η κατασκευή ενός νέου δρόμου εντός προστατευόμενης περιοχής απαιτεί το λιγότερο μελέτη περιβαλλοντικών περιπτώσεων, κάτι που δεν υφίσταται..

Μέχρι στιγμής έχει κατασκευαστεί προς τις κορυφές του Γράμμου δρόμος μήκους ενάμισι έως δύο χιλιομέτρων και οι εργασίες εξελίσσονται και από τις δύο πλευρές.

 

«Τένις» με τις ευθύνες

Σύμφωνα με άλλο δημοσίευμα του epiruspost.gr, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης «έδειξε» το ΓΕΣ ως υπεύθυνο για τη διάνοιξη του δρόμου, για τον οποίο, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, δεν υπάρχει τεχνική μελέτη και αδειοδότηση.

Επιπλέον, ερωτηματικά προκύπτουν και για τη σκοπιμότητα της κατασκευής, όταν ήδη υπάρχουν άλλοι δρόμοι που συνδέουν τις όμορες περιοχές Ιωαννίνων και Καστοριάς.

Το δημοσίευμα αναπαράγει δηλώσεις του Συνταγματάρχη του ΓΕΣ Σπυρίδωνα Ασλάνη στην «Political», ο οποίος λέει ότι το αίτημα για τον συγκεκριμένο δρόμο κατατέθηκε από τον Περιφερειάρχη Ηπείρου στις αρχές καλοκαιριού.

Μάλιστα αναφέρει ότι υπήρχαν έγγραφες διαβεβαιώσεις από την Περιφέρεια Ηπείρου ότι δεν χρειάζονται αδειοδοτήσεις.

«Αρχές του καλοκαιριού υπήρξε ένα αίτημα από την Περιφέρεια Ηπείρου, το οποίο ζητούσε τη συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων για τη διάνοιξη ήδη υφιστάμενης οδού. Λοιπόν, εμείς, ως Ένοπλες Δυνάμεις, απαντήσαμε ότι ναι, έχουμε όλη την καλή διάθεση. Μπορούμε να διαθέσουμε μηχάνημα. Εφόσον υπάρξει όμως διαβεβαίωση ότι δεν χρειάζονται αδειοδοτήσεις, ότι δεν αποτελεί περιοχή Natura ή δεν υπάρχει κάτι από την αρχαιολογική υπηρεσία είτε από τη δασική υπηρεσία. Υπήρξαν έγγραφες διαβεβαιώσεις από την Περιφέρεια Ηπείρου, οπότε διαθέσαμε το μηχάνημα» είναι η απάντηση που δόθηκε από τον Συνταγματάρχη.

Σύμφωνα με το 902.gr, η Περιφέρεια Ηπείρου αναφέρει σε έγγραφό της πως πρόκειται απλά για «εργασίες αποκατάστασης βατότητας».

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, για την παρέμβαση στη νότια περιοχή της κορυφογραμμής έγινε απευθείας ανάθεση του έργου σε εργολάβο με τίμημα 25.000 ευρώ.

Προσθέτει, ότι, ωστόσο, πριν από καιρό για τη συντήρηση του συνόλου των μονοπατιών του Γράμμου είχε εξαγγελθεί ένα κονδύλι 300.000 ευρώ, η τύχη του οποίου αγνοείται και αντί γι’ αυτό ανοίγεται καταστροφικός δρόμος σε προστατευόμενο αλπικό τοπίο.

 

Παρέμβαση από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Σε επιστολή της προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Βασιλική Κατή, καθηγήτρια Διατήρησης και Διαχείρισης της Βιοποικιλότητας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αναφέρει μεταξύ άλλων, ότι εκεί που κατασκευάζεται ο δρόμος, «είναι άγρια φυσική περιοχή μεγάλης οικολογικής και αισθητικής αξίας μη προσβάσιμης με μηχανοκίνητα μέσα.».

Ζητά, επίσης από το υπουργείο να διερευνήσει «τη σκοπιμότητα του ως άνω έργου και πράξετε τα δέοντα για την προστασία του ορεινού οικοσυστήματος μεγάλης οικολογικής αξίας του όρους Γράμμος» και να ενημερώσει «την επιστημονική κοινότητα και την Ελληνική κοινωνία για την πρόοδο της Ελλάδας όσον αφορά στις δεσμεύσεις της για την προστασία των βουνών της στο πλαίσιο του Στόχου Βιώσιμης
Ανάπτυξης 15.4.».

Ολόκληρη η επιστολή:

Τα χιλιάδες πολύχρωμα λαμπιόνια που στολίζουν τις γειτονιές και τις πλατείες, σε κάθε χωριό ή πόλη, τα χριστουγεννιάτικα δένδρα, οι ευρηματικές ιδέες συλλόγων με τις μουσικές και τα κεράσματα, οι μυρωδιές από τα ζαχαροπλαστεία και τους φούρνους, δημιουργούν γιορτινή ατμόσφαιρα, γεμίζουν φως και ελπίδα τον κόσμο και τον προετοιμάζουν για την Γέννηση του Θεανθρώπου και τον ερχομό της νέας Χρονιάς.

Μέσα σε αυτόν τον γιορτινό καμβά, στην Ήπειρο των παραδόσεων, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου, που έρχονται από το βάθος του χρόνου, αποτυπώνουν την πτυχές της πολιτιστικής και πολιτισμικής ταυτότητας του τόπου, καθώς είναι άμεσα συνυφασμένα με τις συνθήκες του μακρινού παρελθόντος, με τις αρχές και τις αξίες των περασμένων γενεών.

Οι Ηπειρώτες είχαν βαθειά πίστη. Το «σαρανταήμερο» έκαναν νηστεία, δηλαδή από τις 15 Νοεμβρίου έως και τις 24 Δεκέμβρη, για να υποδεχτούν την Γέννηση του Χριστού. Ακόμη και σήμερα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που με ευλάβεια τηρούν τη νηστεία.

Τα έθιμα των Χριστουγέννων για κάθε οικογένεια άρχιζαν με το σφάξιμο του χοίρου, που σε ορισμένες περιοχές ήταν ιεροτελεστία. Το χοιρινό είχε εξέχουσα θέση στο γιορτινό τραπέζι αλλά και στα γλέντια που γίνονταν ανήμερα των Χριστουγέννων στις πλατείες των χωριών.

«Τα σπάργανα του Χριστού», είναι το γλύκισμα - έθιμο που συναντάμε σε όλη την Ήπειρο και αναβιώνει έως σήμερα. Σε κάθε σπίτι ετοιμάζουν τα σπάργανα για το τραπέζι της παραμονής. Πρόκειται για χυλό από σταρένιο αλεύρι, που ψήνεται σε πυρωμένη πέτρα μέσα στο τζάκι, ενώ στη συνέχεια τις «τηγανίτες» αυτές μελώνουν σε ζαχαρόνερο, με καρύδια και κανέλα.

Είναι το γλύκισμα που τρώγεται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Το έθιμο συμβολίζει τα σπάργανα του Ιησού στη φάτνη. Τα «σπάργανα του Χριστού» σε χωριά του Πωγωνίου τα λένε «λαλαγγίτες» και είναι το γλύκισμα για το τραπέζι της παραμονής.

Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι έως και σήμερα, σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές μαγειρεύουν τα «γιαπράκια». Είναι λαχανοντολμάδες με φύλλα από λάχανο και το φαγητό συμβολίζει το ‘φάσκιωμα’ του νεογέννητου Χριστού.

Το αναμμένο πουρνάρι και το έθιμο της φωτιάς

Το έθιμο ,συμβολίζει τους βοσκούς που πήγαν να προσκυνήσουν το θείο βρέφος και είχαν ανάψει ένα ξερό κλαδί για να βλέπουν μέσα στην νύχτα. Ένα πολύ παλιό έθιμο στην Ήπειρο, που συναντάται με μικρές παραλλαγές στις διάφορες περιοχές της.

Το έθιμο τηρείται κυρίως, στα χωριά της Άρτας. Ανήμερα Χριστούγεννα, όποιος επισκεφτεί φιλικό ή συγγενικό σπίτι για να ευχηθεί χρόνια πολλά, καθώς και οι παντρεμένοι, που θα πάνε στο πατρικό τους, κρατούν ένα κλαρί από πουρνάρι που το ανάβουν στον δρόμο. Τα φύλλα του καθώς καίγονται τρίζουν και η ευχή στον κάθε οικοδεσπότη είναι να μεγαλώνει η φαμίλια και να προκόβουν τα κοπάδια.

Στα Γιάννενα, δεν κρατούν το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους, αλλά στη χούφτα τους έχουν δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα. Όταν μπουν στο σπίτι, τα πετούν μέσα στο τζάκι και καθώς τα φύλλα καίγονται, πετάνε σπίθες. Τότε δίνεται η καλύτερη ευχή στον νοικοκύρη: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!». Δηλαδή, να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ' αφήσουν τ' όνομα το πατρικό να σβήσει.

Στο χωριό Πουρνιά της Κόνιτσας την παραμονή των Χριστουγέννων το παραδοσιακό «έθιμο της φωτιάς» δημιουργεί γιορτινή διάθεση. Το πρωί στην πλατεία του χωριού ανάβει μια μεγάλη φωτιά και ο κόσμος κρατώντας μαγκούρες στα χέρια, πηγαίνει σε όλα τα σπίτια του χωριού για τα κάλαντα . Οι νοικοκυρές προσφέρουν φρεσκοψημένα καρβέλια ψωμί.

Στην Αγία Παρασκευή της Κόνιτσας τα παιδιά την παραμονή έπαιρναν τις «τζιουμάκες», ξύλα από κρανιά, σαν μπαστούνι και χτυπούσαν με αυτό τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών για τα κάλαντα.

Τα περασμένα χρόνια στα χωριά της Ηπείρου επέστρεφαν για τις γιορτινές μέρες οι ξενιτεμένοι και στηνόταν το «Ζιαφέτι», ένα μεγάλο πανηγύρι στις πλατείες και τις αυλές των εκκλησιών με τα κλαρίνα να αντηχούν στα βουνά και το γλέντι να κρατά ακόμη και δύο μέρες.

Το «αμίλητο νερό» είναι έθιμο χριστουγεννιάτικο στην Άρτα. Ανήμερα των Χριστουγέννων, και νωρίς το πρωί, πριν ξημερώσει, οι γυναίκες πήγαιναν χωρίς να μιλάνε, να πάρουν νερό από ξένη βρύση και έλεγαν, «όπως τρέχει το νερό στη βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει και η σοδιά μου». Από το «αμίλητο νερό», έπιναν όλοι στο σπίτι για το καλό. Στη βρύση η γυναίκα άφηνε εδέσματα, «για να την ταΐσει», όμως στην πραγματικότητα για να βρουν οι φτωχοί συγχωριανοί φαγητό.

 ΔΕΥΤΕΡΑ, 5 ΜΑΪΟΥ 2014

ΗΠΕΙΡΟΣ - ΙΩΑΝΝΙΝΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΠΙΚΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 88,2 ΣΤΑ FM