Η 19η Μαΐου καθιερώθηκε ως ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και αναφέρεται στις σφαγές και τους εκτοπισμούς εναντίον ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου ως απόρροια του τουρκικού εθνικισμού κατά την περίοδο 1914-1923.

Το 1919 εντάθηκε το εθνικιστικό τουρκικό κίνημα και η δράση των άτακτων συμμοριών (τσετών) κατά των χριστιανικών πληθυσμών, και στις 19 Μαΐου του ίδιου έτους ξεκινά η δεύτερη ιστορικά και πιο άγρια φάση εξόντωσης των Ελλήνων του Μικρασιατικού Πόντου.

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ποντίων και το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ:

ΜΝΗΜΗ ΜΟΥ ΣΕ ΛΕΝΕ ΠΟΝΤΟ

Επεισόδιο 08

(video)
Νέο

Σειρά 13 αυτοτελών 45λεπτων εκπομπών για την ιστορία, τα ήθη, τον πολιτισμό των απανταχού Ποντίων που φιλοδοξεί να καταγράψει την ιστορική πορεία του ποντιακού ελληνισμού αλλά και την σημερινή πραγματικότητα που βιώνουν οι Πόντιοι στην Ελλάδα στην Τουρκία και στην Ρωσία.

Θέμα της συγκεκριμένης εκπομπής είναι η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Εξετάζονται τα γεγονότα της διεθνούς πολιτικής σκηνής και οι συσχετίσεις των Μεγάλων Δυνάμεων παράλληλα με τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αι. Ειδική μνεία γίνεται στην άνοδο του τουρκικού εθνικισμού και στο κίνημα των Νεότουρκων το 1908, που οδήγησε στις εθνοκαθάρσεις του 20ου αι. στην περιοχή του Πόντου και της Δυτικής Μικράς Ασίας, με πρώτη τη γενοκτονία των Αρμενίων τον Μάιο του 1915.

Καθοριστικό υπήρξε το νεοτουρκικό συνέδριο του 1911, στην οθωμανική Θεσσαλονίκη, όπου στο εθνικό πρόβλημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ορίστηκε ως επίλυση, η φυσική εξόντωση των γηγενών χριστιανικών εθνοτήτων. Η αφήγηση εστιάζεται, επίσης, στα πολιτικά γεγονότα του 1919-1920 μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την ήττα της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τις μεταβολές στο διπλωματικό πεδίο, επιχειρώντας να εξηγήσει τους λόγους που οδήγησαν στις βίαιες εκτοπίσεις και στις σφαγές των Ελλήνων του Πόντου.

Αναλύεται επίσης, η έννοια της γενοκτονίας που επεκτείνεται επιπλέον στην εξάλειψη του πνευματικού και του υλικού πολιτισμού και που εφαρμόστηκε και με τις τρεις εκφάνσεις της στην περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου. Ειδική αναφορά γίνεται στο αντάρτικο του Πόντου, που οργανώθηκε για την αυτοπροστασία του Ελληνισμού της περιοχής από τους Τσέτες. Παρουσιάζεται ακόμη, το ψήφισμα διαμαρτυρίας Ελλήνων διανοουμένων προς την Ευρώπη και την Αμερική, τον Νοέμβριο του 1921 για τις σφαγές στον Πόντο. Τέλος, ανιχνεύονται οι ευθύνες των Μεγάλων Δυνάμεων, των ελλαδικών κυβερνήσεων αλλά και της ποντιακής κοινότητας απέναντι στα τραγικά γεγονότα της γενοκτονίας.

Τηλεοπτικός αφηγητής είναι ο Τάσος Παλαντζίδης ενώ τις ιστορικές πτυχές φωτίζουν οι καθηγητές Ιάκωβος Μιχαηλίδης, επίκουρος καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, ο Στάθης Πελαγίδης, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης, καθηγητής Νεοελληνικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας. Για τα γεγονότα της περιόδου μιλούν επίσης, ο συγγραφέας Γιώργος Αντωνιάδης και ο φιλόλογος Χρήστος Ανδρεάδης. Περιλαμβάνεται πλούσιο αρχειακό υλικό καθώς και αποσπάσματα από το θεατρικό έργο «Η Έξοδος Μαρτυρίες Ποντίων Προσφύγων» σε σκηνοθεσία Γιώργου Γαλάντη.

Σκηνοθεσία: Κώστας Χαραλάμπους

Έτος παραγωγής: 2011

Δείτε, επίσης, από τη σειρά «Στο Χώρο της Ιστορίας», το ντοκιμαντέρ «ΧΑΜΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΠΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ» (1987), που αναφέρεται στην ιστορία των Ελλήνων του Μικρασιατικού Πόντου και της Καππαδοκίας.

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr