ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΟΥ

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει τις προσπάθειες προσάρτησης της Γροιλανδίας ένα εκρηκτικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ο λευκός χρυσός της Γροιλανδίας», έχει γίνει σημείο αιχμής στη συνεχιζόμενη προσπάθεια του νησιού της Αρκτικής για αποαποικιοποίηση και ελευθερία από τους άπληστους ξένους.

Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία των Claus Pilehave και Otto Rosing, υποστηρίζει ότι μεταξύ 1854 και 1987, οι δανικές εταιρείες εξόρυξαν πολύτιμο ορυκτό αξίας άνω των 60 δισ. δολαρίων, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή αλουμινίου, αλλά άντλησαν ελάχιστο από αυτόν τον τεράστιο πλούτο πίσω στην οικονομία της Γροιλανδίας.

Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι στη Δανία υπήρχε πάντα η αφήγηση ότι η χώρα πλήρωνε πολλά χρήματα για την ανάπτυξη της Γροιλανδίας.

Για δύο εβδομάδες στη Δανία το θέμα του ντοκιμαντέρ ήταν «μεγαλύτερο από τον Τραμπ», λέει ο παραγωγός Michael Bévort.

Οργή και βαθιά θλίψη στην Γροιλανδία

Στη Γροιλανδία, η οποία παραμένει μέρος του δανικού βασιλείου, με τη Δανία να εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της, υπήρχαν συναισθήματα οργής και βαθιάς θλίψης.

Η χώρα βρισκόταν εν μέσω εκλογών που παρακολουθούσε ο κόσμος χάρη στις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ να αναλάβει τον έλεγχο του νησιού της Αρκτικής. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της  εφημερίδας Sermitsiaq στην Γροιλανδία, περισσότεροι από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι το ντοκιμαντέρ θα επηρέαζε την ψήφο τους.

Υπήρχε επίσης μια αίσθηση πολυαναμενόμενης αναγνώρισης – ότι οι ιστορίες που οι άνθρωποι είχαν ακούσει από τους φίλους και τους συγγενείς τους σχετικά με το τι συνέβη στην εγκαταλελειμμένη πλέον πόλη Ivittuut (όπου υπήρχε το ορυχείο) επιβεβαιώνονταν τελικά από ένα δημόσιο ίδρυμα τόσο μεγάλο όσο το DR, το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό της Δανίας.

Ενώ αρχικά υπήρξαν κάποιες θετικές κριτικές στη Δανία, τα δανέζικα μέσα ενημέρωσης γύρισαν γρήγορα σε επίθεση, αφού ένας από τους οικονομολόγους που εμφανίστηκαν στο ντοκιμαντέρ κατήγγειλε την ερμηνεία των αριθμών του. «Ήταν φρικτό», δήλωσε ο Bévort, σύμφωνα με τον Guardian. 

Η κριτική στο ντοκιμαντέρ επικεντρώθηκε στο ποσό των 400 δισ. δανικών κορωνών (60,8 δισ. δολάρια), το ποσό που η ομάδα υπολόγισε ότι ήταν το ακαθάριστο εισόδημα της Δανίας από το ορυχείο για 133 χρόνια, προσαρμοσμένο στη σημερινή αξία.

«Κακή δημοσιογραφική τέχνη» το ντοκιμαντέρ λένε οι δανοί πολιτικοί

Για 10 ημέρες, το DR έπαιζε το ντοκιμαντέρ. Παρά τις επικρίσεις πολλών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Πολιτισμού των Δανών μετριοπαθών, Jakob Engel-Schmidt, ο οποίος κατήγγειλε την «κακή δημοσιογραφική τέχνη».

Ο υπουργός Πολιτισμού κατηγόρησε τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ ότι δεν ξεκαθάρισαν «τη διαφορά μεταξύ εσόδων και κέρδους».

«Είναι παραπλανητικό, ανεύθυνο και έρχεται στη χειρότερη στιγμή», δήλωσε ο Engel-Schmidt στο Facebook αναφερόμενος στο γεγονός ότι προβλήθηκε ενόψει εκλογών που θεωρούνται κρίσιμες για τη διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων της Γροιλανδίας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Δανία, η οποία αποίκισε τη Γροιλανδία πριν από 300 χρόνια και εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και άλλες υποθέσεις της.

Ο διευθυντής ειδήσεων του DR, Sandy French, αρνήθηκε να υποχωρήσει, λέγοντας: «Δεν υπήρξαν παραβιάσεις των κατευθυντήριων γραμμών δημοσιογραφικής δεοντολογίας».

Τελικά, η DR ανακοίνωσε την απόσυρση και «αποδημοσίευση» του ντοκιμαντέρ. Η επίσημη αιτιολογία ήταν ένα γραφικό διάγραμμα για τις πωλήσεις του ορυκτού που είχε αφαιρεθεί επειδή κρίθηκε ανακριβές. Αυτό προκάλεσε την απόλυση του αρχισυντάκτη του DR Thomas Falbe, σύμφωνα με πληροφορίες, για την προβολή του ντοκιμαντέρ.

Για τους Γροιλανδούς, το ότι το ντοκιμαντέρ ακυρώθηκε – αφού το DR ήταν ο μόνος τρόπος για να το δουν – «ήταν πραγματικά ένα χαστούκι στο πρόσωπο», λέει ο παραγωγός του Michael Bévort,  σύμφωνα με το variety.com. «Θέλω να πω, εδώ ήταν μια ταινία που μιλούσε γι’ αυτούς και θεωρήθηκε ως φωνή των Γροιλανδών στη συζήτηση», λέει. «Και μετά αποσύρθηκε από μια συζήτηση για τους αριθμούς».

Τι θέλουν οι Γροιλανδοί

Το ντοκιμαντέρ χτύπησε σαφώς μια χορδή με τους Γροιλανδούς καθώς σκέφτονταν το γεωπολιτικό τους μέλλον.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Verian Group που διεξήχθη πριν από τις εκλογές για την εθνική εφημερίδα Sermitsiaq, το 36% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο «Λευκός Χρυσός» θα επηρέαζε την ψήφο τους, αν και η έρευνα δεν διευκρίνισε πώς.

Στις εκλογές επικράτησε αιφνιδιαστικά ο Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, ηγέτης του κεντροδεξιού κόμματος Demokraatit, ο οποίος, στα 33 του χρόνια, έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός της χώρας. Ο Νίλσεν, ο οποίος προτιμά μια πιο ήπια προσέγγιση της ανεξαρτησίας από τη Δανία σε σχέση με τους αντιπάλους του, έσπευσε να αντιταχθεί τόσο στους στόχους του Τραμπ για τη Γροιλανδία όσο και στους αποικιοκρατικούς περιορισμούς της Δανίας.

«Δεν θέλουμε να είμαστε Αμερικανοί. Όχι, δεν θέλουμε να είμαστε Δανοί. Θέλουμε να είμαστε Γροιλανδοί», δήλωσε στο Sky News.

Ο Νίλσεν αντιμετώπισε τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς με ψυχρότητα όταν επισκέφθηκε τη διαστημική βάση Πιτούφικ στη βορειοδυτική Γροιλανδία στα τέλη Μαρτίου. Αφού ο Βανς αποχώρησε, ο Τραμπ στην Ουάσιγκτον δήλωσε δυσοίωνα στο NBC News ότι η στρατιωτική βία δεν έχει φύγει από το τραπέζι όσον αφορά την προσάρτηση του νησιού.

«Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Γροιλανδία ήθελε να είναι ανεξάρτητη εδώ και δεκαετίες», λέει ο παραγωγός του ντοκιμαντέρ Bévort.

«Αλλά υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση σχετικά με αυτό στο εξωτερικό, αλλά και στη Δανία», σημειώνει.

«Νομίζω ότι για τους Γροιλανδούς αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να είναι μόνοι τους στη μέση του πουθενά. Σημαίνει απλώς ότι θέλουν να επαναδιαπραγματευτούν τη σχέση τους με τη Δανία προκειμένου να έχουν ισότιμη θέση».

Πηγή: in.gr

Μια εκπληκτική ανακάλυψη ήρθε στο φως όταν επιστήμονες της NASA εντόπισαν ανθρώπινες κατασκευές, που μοιάζουν με πόλη, θαμμένες 30 μέτρα κάτω από τον πάγο της Γροιλανδίας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένη τεχνολογία ραντάρ, για να εντοπίσουν ίχνη ανθρώπινης κατασκευής στην παγωμένη τούνδρα.

Ο λόγος για το «Camp Century», μία εγκαταλελειμμένη στρατιωτική εγκατάσταση της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, η οποία ήρθε ξανά στο φως τον περασμένο Απρίλιο από ένα αεροσκάφος Gulfstream III της NASA.

Η ερευνητική αποστολή είχε ως στόχο τη χαρτογράφηση των εσωτερικών στρωμάτων του παγετώνα και του παγωμένου υπεδάφους.

«Ψάχναμε για την κοίτη του πάγου και ξαφνικά ξεπετάχτηκε το Camp Century», δήλωσε ο Alex Gardner, επιστήμονας στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA, ο οποίος βοήθησε στην καθοδήγηση του προγράμματος. «Στην αρχή δεν ξέραμε τι ήταν».

 

«Στόχος μας ήταν να βαθμονομήσουμε, να επικυρώσουμε και να κατανοήσουμε τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του UAVSAR για τη χαρτογράφηση των εσωτερικών στρωμάτων του στρώματος πάγου και της διεπιφάνειας πάγου-κοιτίδας», δήλωσε ο επιστήμονας της NASA Chad Greene.

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν πίστευαν ότι θα ανακάλυπταν ένα φιλόδοξο στρατιωτικό σχέδιο του προηγούμενου αιώνα.

 

Η μυστική βάση και το «Project Iceworm»

Η Camp Century δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική βάση. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο των ΗΠΑ να δημιουργήσουν μια «πόλη κάτω από τον πάγο» με τούνελ που διασχίζουν πάνω από 4.800 χιλιόμετρα, ως μέρος της στρατηγικής πυρηνικής αποτροπής κατά της Σοβιετικής Ένωσης.

Η βάση κατασκευάστηκε από το Σώμα Μηχανικού του στρατού των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960, υπό την καθοδήγηση του τότε προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Το έργο, γνωστό ως «Project Iceworm», είχε στόχο τη διατήρηση πυρηνικών πυραύλων εδάφους ως μέρος της στρατιωτικής ισχύος των ΗΠΑ, αναφέρει η Washington Post.

Το αρχικό σχέδιο περιλάμβανε μια εγκατάσταση 134.679 τετραγωνικών χιλιομέτρων – τριπλάσια σε έκταση από τη Δανία, που κατέχει τη Γροιλανδία.

 

Η βάση θα είχε 2.000 θέσεις εκτόξευσης για 600 πυραύλους «Iceman», ικανούς να καταστρέψουν το 80% των στόχων των ΗΠΑ στη Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Ευρώπη, σύμφωνα με το ακαδημαϊκό άρθρο «The Iceman that Never Came».

Οι πύραυλοι θα εκτοξεύονταν μέσω τούνελ 28 μέτρων κάτω από την επιφάνεια. Ωστόσο, τα σχέδια κρατήθηκαν μυστικά από το Βασίλειο της Δανίας, με τις ΗΠΑ να παρουσιάζουν την Camp Century ως επιστημονική βάση. Οι πραγματικοί σκοποί του έργου αποκαλύφθηκαν το 1997, σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα.

Το «Project Iceworm» και η Camp Century εγκαταλείφθηκαν το 1967. Το κόστος του έργου εκτιμάται σε περισσότερα από 25 δισεκατομμύρια δολάρια σημερινής αξίας.

Εκτιμάται ότι περισσότερα από 28.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή το 1,6% του στρώματος πάγου και των παγετώνων της Γροιλανδίας έχουν λιώσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες δίνοντας τη θέση τους σε βράχους, υγροτόπους και θάμνους, όπως προκύπτει από μια μεγάλη ανάλυση ιστορικών δορυφορικών αρχείων.

Η Γροιλανδία, μέρος της Αρκτικής, είναι το μεγαλύτερο νησί στον κόσμο, με έκταση περίπου 2,1 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται από πάγο και παγετώνες και φιλοξενεί σχεδόν 57.000 ανθρώπους. Από τη δεκαετία του 1970 η περιοχή θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Λιντς, που παρακολούθησε τις αλλαγές σε ολόκληρη τη Γροιλανδία από τη δεκαετία του 1980 ως τη δεκαετία του 2010, διαπίστωσε ότι η απώλεια πάγου επικεντρώνεται γύρω από τις άκρες των σημερινών παγετώνων, αλλά και στα βόρεια και νοτιοδυτικά της Γροιλανδίας. Υπάρχουν επίσης υψηλά επίπεδα απώλειας πάγου σε τοπικές περιοχές στα δυτικά, στα μέσα της βορειοδυτικής και στη νοτιοανατολική πλευρά.

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι θερμότερες θερμοκρασίες του αέρα προκαλούν την υποχώρηση του πάγου, που με τη σειρά της προκαλεί περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας και έχει αντίκτυπο και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και στη σταθερότητα του τοπίου.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό «Scientific Reports».

Η πρωθυπουργός της Δανίας ζήτησε σήμερα συγγνώμη από τους έξι επιζώντες ενός κοινωνικού πειράματος της δεκαετίας του 1950, εξαιτίας του οποίου 22 παιδιά από τη Γροιλανδία απομακρύνθηκαν από τις οικογένειές τους και εστάλησαν στη Δανία για να "ενσωματωθούν" στη δανική κοινωνία.

Τα παιδιά των ιθαγενών Ινουίτ ήταν ηλικίας 4-9 ετών όταν το 1951 μεταφέρθηκαν με πλοίο στη Δανία -αποικία της οποίας ήταν τότε η Γροιλανδία- για να προσπαθήσουν να τα αναθρέψουν ως "μικρούς Δανούς".

Σύμφωνα με το "σχέδιο", τα παιδιά επρόκειτο να επιστρέψουν στη Γροιλανδία και να αποτελέσουν μέρος μιας νέας δανόφωνης ελίτ, η οποία θα συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό του πληθυσμού των ιθαγενών της νήσου της Αρκτικής.

Το πείραμα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας της Δανίας να πείσει τα Ηνωμένα Έθνη ότι η Γροιλανδία (αποικία της Δανίας μέχρι το 1953) αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της.

Η Δανία και άλλες αποικιακές δυνάμεις είχαν δεσμευτεί να εργαστούν για την αποαποικιοποίηση όταν εντάχθηκαν στον διεθνή οργανισμό το 1945.

"Οι ιστορίες σας μας συγκίνησαν βαθύτατα και για τον λόγο αυτόν η Δανία λέει σήμερα τη μοναδική λέξη που είναι σωστό να πει: Συγγνώμη!", δήλωσε η πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν ενώπιον ακροατηρίου στο οποίο βρίσκονταν οι έξι επιζώντες Ινουίτ, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας.

"Εκτεθήκατε σε κάτι το οποίο ήταν λάθος. Ήταν απάνθρωπο, παράλογο και άκαρδο", τόνισε η δανή πρωθυπουργός.

Τι απέγιναν τα 22 παιδιά των Ινουίτ

Τα παιδιά δεν επεστράφησαν ποτέ στις οικογένειές τους. Είτε υιοθετήθηκαν από οικογένειες Δανών είτε εστάλησαν πίσω στη Γροιλανδία για να μεγαλώσουν σε ορφανοτροφεία, υποχρεωμένα να μιλούν τη δανική γλώσσα και να μην έχουν επαφή με τους συγγενείς τους.

"Οι γονείς μας είπαν "ναι” σε εκείνο ταξίδι, αλλά δεν ήξεραν σε τι συμφώνησαν", δήλωσε η Εύα Ίλουμ, η οποία απομακρύνθηκε από την οικογένειά της το 1951.

Το ζοφερό κοινωνικό πείραμα αποτελεί "αγκάθι" στις σχέσεις μεταξύ Γροιλανδίας και Δανίας.

"Είναι κομμάτι της κοινής μας ιστορίας… Η αλήθεια αποκαλύφθηκε και είναι μια αλήθεια που πονάει όταν ανατρέχεις στο παρελθόν", είπε ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας Μούτε Έγκεντε.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Γροιλανδίας έχει ρίζες στην κοινότητα των Ινουίτ. Οι περίπου 57.000 κάτοικοι είναι διασκορπισμένοι στο τεράστιο νησί του Βόρειου Ατλαντικού, που έχει έκταση όσο το 1/4 των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Γροιλανδία παραμένει επισήμως τμήμα του Βασιλείου της Δανίας, αλλά έχει αποκτήσει ευρεία αυτονομία και διατηρεί το δικαίωμα να κηρύξει την ανεξαρτησία της.

Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν είχε στείλει απολογητική επιστολή τον Δεκέμβριο του 2020, αλλά σήμερα ζήτησε για πρώτη φορά συγγνώμη αυτοπροσώπως από τους έξι επιζώντες εκείνου του απάνθρωπου κοινωνικού πειράματος.

Το στρατόπεδο Century είναι μία στρατιωτική βάση των ΗΠΑ που χτίστηκε στη βορειοδυτική Γροιλανδία το 1959 ως ερευνητικό κέντρο για τη δοκιμή πυρηνικών πυραύλων κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η βάση εγκαταλείφθηκε πριν από σχεδόν 50 χρόνια, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν τον παροπλισμό της το 1967.

Η βάση έμεινε θαμμένη κάτω από το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας μαζί με φορτηγά, σήραγγες και απόβλητα από έναν πυρηνικό αντιδραστήρα. Τα απόβλητα αυτά περιλαμβάνουν τόνους λυμάτων, βενζίνης, ραδιενεργών ψυκτικών υδάτων, καθώς και πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB).

Οι ΗΠΑ και η Δανία, η οποία ήλεγχε τη Γροιλανδία, δεν έδωσαν αρκετή σημασία στα απόβλητα, σκεπτόμενες ότι η συνεχής χιονόπτωση θα θάψει τη στρατιωτική βάση όλο και βαθύτερα.

Ωστόσο η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να απελευθερώσει τα ραδιενεργά απόβλητα από το εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο, αν οι πάγοι της Γροιλανδίας συνεχίσουν να λιώνουν κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Η βάση είναι σήμερα θαμμένη περίπου 35 μέτρα κάτω από την επιφάνεια, αλλά το τμήμα του στρώματος πάγου που καλύπτει το στρατόπεδο μπορεί να αρχίσει να λιώνει μέχρι το τέλος του αιώνα, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις του πλανήτη, προειδοποιούν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Γιορκ του Καναδά.

Οι χημικές ουσίες των αποβλήτων συνιστούν απειλές για την υγεία. Για παράδειγμα, τα PCB έχει αποδειχθεί ότι είναι επιβλαβή για το νευρικό, το ενδοκρινικό, το αναπαραγωγικό και το ανοσοποιητικό σύστημα και προκαλούν αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο.

Δυστυχώς, παρά τον κίνδυνο από τα απόβλητα, οι ερευνητές αναφέρουν ότι θα ήταν πολύ δαπανηρό να αφαιρεθούν τώρα και προτείνουν αναμονή έως ότου ο πάγος λιώσει στο σημείο ακριβώς πριν εκτεθούν πάλι στην ατμόσφαιρα, προτού επιχειρηθούν εργασίες απομάκρυνσης.

πηγή naftemporiki