Η συμφωνία του 2018 για την έξοδο από τη μνημονιακή εποπτεία εξασφάλισε μεν ένα πλαίσιο διαχείρισης της «μεγάλης εκκρεμότητας» της ελληνικής οικονομίας, του δημόσιου χρέους, αλλά η άλλη μεγάλη εκκρεμότητα, το πρόβλημα «ευστάθειας» των ελληνικών τραπεζών εξαιτίας του μεγάλου ύψους προβληματικού ενεργητικού («κόκκινων» δανείων) που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους, έμεινε ανοιχτό. Το πρόβλημα αυτό ήρθε να λύσει (όχι πλήρως αλλά σε μεγάλο βαθμό) το πρόγραμμα «Ηρακλής». Με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, που αναμένεται ότι θα ανέλθει σε περίπου 24 δισ. ευρώ, το πρόγραμμα απαλλάσσει τις τράπεζες από δεκάδες δισ. προβληματικού ενεργητικού.
Ωστόσο, η αίσθηση ότι αυτό το προβληματικό ενεργητικό εξαφανίστηκε ως διά μαγείας, χωρίς να αφήσει… ίχνη, είναι παραπλανητική. Δεν πιέζει πλέον τις τράπεζες, εξακολουθεί όμως να πιέζει προς πολλές κατευθύνσεις. «Εξ ορισμού» τους δανειολήπτες, αλλά και άλλους, εξαιτίας του «Ηρακλή»: το Δημόσιο, την κυβέρνηση, την ΤτΕ…
Παρά το γεγονός ότι ο διοικητής της ΤτΕ κ. Στουρνάρας υποστήριξε δημόσια –και εξακολουθεί να πιστεύει ότι ήταν καλύτερη– την πρόταση για αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων με τη δημιουργία ελληνικής Bad Bank, το ζήτημα έχει ντε φάκτο λήξει. Πλέον, οι ανησυχίες του, τις οποίες έχει εκφράσει και πρόσφατα με την παρέμβασή του στη γενική συνέλευση της Ενωσης Εταιρειών Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (βλέπε «Εφ.Συν.» 15/11/2021, «Στουρνάρας στους servicers: Τηρήστε τη δεοντολογία»), αφορούν τον τρόπο που θα διαχειριστούν τα funds που αγόρασαν τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών τον «θησαυρό» που έχουν στα χέρια τους.
Ανώτερα τραπεζικά στελέχη, γνώστες αυτών των προβληματισμών, τους «επεξηγούν» ως εξής: Οι servicers έχουν μια δυνατότητα αποκόμισης σημαντικών υπεραξιών στην οποία θα είναι δύσκολο να… αντισταθούν. Εχοντας αγοράσει δάνεια με υποθήκες ακίνητα και σε μια συγκυρία που οι τιμές των ακινήτων ανεβαίνουν, μπορούν να αξιώσουν από τους δανειολήπτες να εξυπηρετήσουν πλήρως το δάνειο, χωρίς να προβούν σε «κούρεμα», διευκολύνσεις κ.λπ., ειδάλλως να εκπλειστηριάσουν το ακίνητο. «Δεν είναι δυνατόν, ενώ έχουν αγοράσει το δάνειο στο 30% της αξίας του, να ζητούν να αποπληρωθεί στο 100%», λένε οι συγκεκριμένες πηγές… Το πρόβλημα είναι πως κάτι τέτοιο είναι και «δυνατό» και νόμιμο.
Αγχος για δανειολήπτες
Ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε ήδη σε δημόσιες δηλώσεις του στον κίνδυνο πλειστηριασμού ακινήτων που είναι υποθήκες σε «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια. Το ίδιο ακριβώς όμως ισχύει και για ακίνητα που έχουν μπει υποθήκη σε στεγαστικά καταναλωτικά δάνεια. Το άγχος αυτό, όμως, αφορά τους δανειολήπτες πρώτα απ’ όλα, οι οποίοι λόγω της ισχυρής ανάκαμψης των τιμών στην αγορά κατοικίας κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με άτεγκτες πρακτικές και με πλειστηριασμούς. Αφορά όμως και την κυβέρνηση, η οποία ίσως να βρεθεί μπροστά σε ένα κοινωνικό πρόβλημα που μπορεί να προσλάβει πολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς μάλιστα σε ενάμιση μήνα μπαίνουμε σε ένα έτος κατά πάσα πιθανότητα προεκλογικό.
Προφανώς θα υπάρξουν «συστάσεις» και θα ασκηθούν πιέσεις για να μη συμβεί κάτι τέτοιο, αλλά οι servicers έχουν ισχυρό κίνητρο να κινηθούν αμέσως: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποιεί στην έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που δημοσιοποιήθηκε χθες ότι η αγορά ακινήτων της ευρωζώνης υπερθερμαίνεται, τόσο στον οικιστικό όσο και στον εμπορικό τομέα, με τις πιθανότητες για διόρθωση να αυξάνονται…
Στις δηλώσεις του στη Γ.Σ. της ΕΕΑΔΠ, ο διοικητής της ΤτΕ απηύθυνε κριτικές παραινέσεις προς τους servicers να προβούν σε διευκολύνσεις προς επιχειρήσεις που μπορούν να γίνουν υγιείς, αν λύσουν τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν. Πώς; Είτε κάνοντας ευνοϊκές ρυθμίσεις στα «κοκκινισμένα» δάνεια (έμμεση ένεση ρευστότητας λόγω μείωσης των υποχρεώσεων σε τοκοχρεολύσια) είτε και παρέχοντάς τους δάνειο. Οσον αφορά το τελευταίο, ενώ δικαιούνται να ζητήσουν και να πάρουν σχετική άδεια από την ΤτΕ, κανένας servicer δεν το ζήτησε. Μάλιστα, στο ζήτημα αυτό έχουν μεγαλύτερη ευελιξία από τις τράπεζες, καθώς μπορούν να δανείσουν και επιχειρήσεις που δάνειά τους έχουν «κοκκινίσει».
Πάντως, το «κυτίο παραπόνων» της ΤτΕ έχει γεμίσει από αναφορές δανειοληπτών, που αφορούν είτε καταχρηστικές πρακτικές (π.χ. έκδοση διαταγής πληρωμής χωρίς καμία ενημέρωση-συνεννόηση με τον δανειολήπτη) είτε εκβιασμούς («εκπληρώστε τις δανειακές σας υποχρεώσεις στο ακέραιο, αλλιώς θα εκπλειστηριάσουμε το ακίνητο»).
Είναι φανερό ότι τόσο η ΤτΕ όσο και η κυβέρνηση διαπιστώνουν τώρα ότι οι servicers δεν είναι εταιρείες που ασκούν επιχειρηματική ή κοινωνική πολιτική και ότι η βουλιμία τους για υπεραξίες μπορεί να σωρεύσει προβλήματα, επιχειρηματικά είτε και κοινωνικά με πολιτικές προεκτάσεις…
Πηγή: efsyn.gr
