Νατάσα Στασινού 

Όταν ο μεγαλύτερος εισπράκτορας χρεών (και δευτερευόντως διαχειριστής επισφαλών δανείων) της Ευρώπης «καίγεται» από τα δικά του χρέη, κάτι έχει πάει πολύ στραβά. Η Intrum μπορεί να είναι η πιο τρανταχτή περίπτωση, αλλά δεν είναι η μόνη.

Οι εισπρακτικές της ηπείρου (τις οποίες τις μάθαμε καλά την τελευταία δεκαετία, με αλλεπάλληλα, επίμονα τηλεφωνήματα σε όσους καθυστερούσαν πληρωμές δανείων και λογαριασμών και χωρίς οι ίδιες να σηκώνουν εύκολα το τηλέφωνο) είχαν χτίσει μία άκρως επικερδή δραστηριότητα όσο τα κόκκινα δάνεια ήταν βουνό και όσο οι ίδιες μπορούσαν να δανείζονται αφειδώς χάρη στα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και τις ευοίωνες προοπτικές των μεγεθών τους. Όλα αυτά ξαφνικά χάθηκαν.

H γαλλική iQera και η βρετανική Lowell είναι επίσης δύο εισπρακτικές εταιρείες που έχουν δεχθεί εντονότατες πιέσεις, ενώ σφυροκόπημα δέχονται συνολικά οι μετοχές του κλάδου. Ακόμη και ο ιταλικός κολοσσός DoValue, που δεν αντιμετωπίζει τις περιπέτειες της Intrum (και που ανοίγει νέες δραστηριότητες στη χώρα μας), έχει δει τη μετοχή του να υποχωρεί 69% από τις αρχές του έτους.

Για την Intrum η πτώση είναι 38% φέτος.

Τα κόκκινα δάνεια

Οι τράπεζες στον νότο της Ευρώπης – που ήταν εκείνες που βαρύνονταν με τον μεγαλύτερο όγκο μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων – ολοκλήρωσαν σε μεγάλο βαθμό τις εκκαθαρίσεις που κάποτε τροφοδοτούσαν το μπόνους των επισφαλών δανείων. Προσέλκυσαν επενδύσεις από funds του εξωτερικού, όπως τα Apollo, Cerberus, PIMCO, Elliott και Lone Star.

Παράλληλα τα κρατικά μέτρα στήριξης έχουν βοηθήσει εταιρείες και νοικοκυριά να σταθούν στα πόδια τους. Έτσι ακόμη και η πανδημία με τα lockdown ή οξεία ενεργειακή κρίση που ήρθε ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία και της μετωπικής σύγκρουσης της Δύσης με τη Ρωσία, δεν γέννησαν νέο κύμα επισφαλών δανείων.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) διατηρούνται στο 1,8% των συνολικών τραπεζικών δανείων στην Ευρώπη για έξι συνεχόμενα τρίμηνα, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία.

Στην Ιταλία, τη μεγαλύτερη αγορά επισφαλειών της ηπείρου, οι πωλήσεις πέρυσι ανήλθαν συνολικά σε 31 δισεκατομμύρια ευρώ, το ένα τρίτο της κορύφωσης του 2018. Τότε, σχεδόν όλες οι πωλήσεις προέρχονταν από τράπεζες, ενώ πάνω από το ήμισυ του συνόλου το 2023 ήταν μεταπωλήσεις.

Τα επιτόκια

Κατά την εποχή του εύκολου χρήματος των τελευταίων 10 ετών, οι εισπράκτορες δανείων δανείστηκαν δισεκατομμύρια ευρώ φτηνά, χρησιμοποιώντας τα μετρητά για να αγοράσουν μη εξυπηρετούμενα καταναλωτικά δάνεια σε τεράστιες εκπτώσεις στην ονομαστική τους αξία. Στη συνέχεια, βγήκαν στην αγορά και ζήτησαν την επιστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων από αυτά τα χρήματα, γεγονός που τους απέφερε παχυλό κέρδος.

Την τελευταία διετία η ταχεία άνοδος των επιτοκίων, σε συνδυασμό με τη συμπίεση των καταναλωτικών δαπανών και τον αυξημένο πληθωρισμό, υπονόμευσε αυτό το μοντέλο και τρόμαξε τους κατόχους ομολόγων των Intrum, Lowell και άλλων εταιρειών.  Τα αυξανόμενα επιτόκια σημαίνουν ότι οι εταιρείες αντιμετωπίζουν ακριβό κόστος αναχρηματοδότησης για τα δισεκατομμύρια ευρώ σε ομόλογα υψηλής απόδοσης που έχουν λήξει.

Οι εισπράκτορες χρεών δεν έχουν πραγματικά καλές επιλογές: Μπορούν να προσπαθήσουν να αναζητήσουν άλλες πηγές χρηματοδότησης, να εξαλείψουν ή να μειώσουν τις πληρωμές μερισμάτων στους μετόχους ή να περιορίσουν τις εξαγορές νέων χαρτοφυλακίων. Κάθε μία από αυτές τις επιλογές δημιουργεί τα δικά της προβλήματα.

Για να αντιληφθεί κανείς πόσο διογκώθηκαν τα βάρη τους, στις χρυσές εποχές η Intrum δανειζόταν από την αγορά με επιτόκιο 3%. Έχοντας δει την πιστοληπτική ικανότητά της να βυθίζεται στην κατηγορία των σκουπιδιών, πριν από λίγους μήνες, τον Ιούνιο, πούλησε ομόλογο με κουπόνι 11,875%. Ορισμένοι από τους τίτλους της διαπραγματεύονταν τότε έως και 74 σεντς στο ευρώ.

Πάρτι ήταν και… τελείωσε, θα έλεγε κανείς ή όπως σχολίαζε σε πρόσφατο άρθρο του το Reuters, οι εισπρακτικές της Ευρώπης «πέρασαν από το λουκούλλειο γεύμα, στον λιμό».

Πηγή: naftemporiki.gr

Βαριά πρόστιμα συνολικού ύψους 670.000 ευρώ καλούνται να πληρώσουν οι εισπρακτικές εταιρείες DoValue και Cepal για τις καταχρηστικές τους πρακτικές σε βάρος οφειλετών.

Ειδικότερα, σε εφαρμογή του άρθρου 13α του ν. 2251/1994, το υπουργείο Ανάπτυξης επέβαλε πρόστιμο συνολικού ύψους 435.000 ευρώ στην doValue Greece - Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (A.E.Δ.Α.Δ.Π.) επειδή: 

α) Προέβη σε επαναλαμβανόμενες οχλήσεις για ενημέρωση οφειλετών περί ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών οι οποίες είχαν υποβληθεί σε ρύθμιση που τηρούταν χωρίς, όμως, να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη εκ μέρους της εταιρείας επιβεβαίωση αυτών (πρόστιμο ύψους €385.000) και 

β) Προέβη σε αθέμιτη πρακτική επιδεικνύοντας προσβλητική συμπεριφορά με χρήση καταφανώς προσβλητικών εκφράσεων εναντίον οφειλέτη κατά την ενημέρωσή του περί ύπαρξης ληξιπρόθεσμης οφειλής (πρόστιμο ύψους €55.000).

Επίσης, πρόστιμο συνολικού ύψους 235.000 ευρώ επιβλήθηκε στην Cepal Hellas Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (A.E.Δ.Α.Δ.Π.) επειδή:

α) Προέβη σε επαναλαμβανόμενες οχλήσεις οφειλέτη περί ύπαρξης ληξιπρόθεσμης οφειλής χωρίς να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη εκ μέρους της εταιρείας επιβεβαίωση αυτής καθώς και σε ενέργειες αναγκαστικής εκτέλεσης με έκδοση διαταγής πληρωμής κατά του οφειλέτη, παρά το γεγονός ότι η οφειλή είχε υποβληθεί σε ρύθμιση βάσει δικαστικής απόφασης στο πλαίσιο του ν.3869/2010 και τηρούνταν απαρέγκλιτα και

β) Προέβη σε αναθέσεις εντολών σε Εταιρείες Ενημέρωσης Οφειλετών για ενημέρωση των οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές τους οι οποίες είχαν υποβληθεί σε δικαστική ρύθμιση και τηρούνταν απαρέγκλιτα.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Ανάπτυξης, το καταναλωτικό κοινό μπορεί να ενημερώνεται για θέματα που αφορούν την προστασία του καταναλωτή στη γραμμή 1520 καθώς και να υποβάλλει καταγγελίες για παραβάσεις της καταναλωτικής νομοθεσίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://kataggelies.mindev.gov.gr/ .

Τα τελευταία χρόνια και ιδίως την τελευταία πενταετία, το φαινόμενο των λεγόμενων «εισπρακτικών εταιρειών» και της λειτουργίας τους, τείνει να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, κυρίως λόγω της διόγκωσης των οφειλών των πολιτών αλλά και της, πολλές φορές, παράτυπης και μη νόμιμης συμπεριφοράς των μελών/υπαλλήλων των εταιρειών αυτών, κατά την επικοινωνία τους με τους καταναλωτές.

Αυτό τονίζει η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας σε ανακοίνωσή της με την οποία υπενθυμίζει τα δικαιώματα των οφειλετών στις εισπρακτικές εταιρείες και τα δικηγορικά γραφεία.

Επιπλέον προτείνεται οι καταναλωτές που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τηλεφωνικές οχλήσεις εισπρακτικών εταιρειών ή δικηγορικών γραφείων, να επικοινωνούν με την Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας.

Αναλυτικά με την ανακοίνωση υπενθυμίζονται τα εξής:

Τι είναι οι εισπρακτικές εταιρείες;

Σύμφωνα με τον νόμο (3758/2009) Εταιρείες Ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις είναι οι εταιρίες που έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την εξώδικη ενημέρωση οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων και απαιτητών χρηματικών οφειλών τους έναντι δανειστών, πριν από τη διενέργεια δικαστικών πράξεων και το στάδιο έναρξης της αναγκαστικής εκτέλεσης, που προέρχονται από συμβάσεις πίστωσης και εγγύησης και νόμιμες εμπορικές συναλλαγές, καθώς και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής των οφειλών, κατ` εντολή και για λογαριασμό των δανειστών.

Τα δικηγορικά γραφεία είναι εισπρακτικές εταιρείες;

Όχι, τα δικηγορικά γραφεία που έχουν αναλάβει την είσπραξη των απαιτήσεων του πελάτη τους (πχ τράπεζα) δεν υπάγονται στον νόμο των εισπρακτικών εταιρειών, έχουν όμως και αυτά υποχρεώσεις ως προς τον τρόπο ενημέρωσης των οφειλετών.

Οι εταιρείες διαχείρισης έχουν την υποχρέωση να τηρούν τις παρακάτω διατάξεις του ν. 3758/2009 κατά τη διαδικασία επικοινωνίας με τους οφειλέτες. Πιο συγκεκριμένα:

* Πριν από κάθε ενέργεια ενημέρωσης πρέπει να επιβεβαιώνεται η οφειλή και να γίνεται ταυτοποίηση του οφειλέτη.

* Η επικοινωνία πρέπει να γίνεται 1 φορά ανά δύο ημέρες ή πιο αραιά και κατά τις εργάσιμες ημέρες από ώρα 9:00 – 20:00.

* Ο υπάλληλος της εταιρείας να διαθέτει φανερό τον αριθμό προέλευσης της κλήσης και τα προσωπικά του στοιχεία (ονοματεπώνυμο και ιδιότητα και τον αριθμό μητρώου εταιρείας), δηλαδή να μην καλεί με «απόκρυψη».

* Να ενημερώνουν τον συνομιλητή ότι η κλήση καταγράφεται και τα στοιχεία διατηρούνται για 1 έτος. Στη συνέχεια καταστρέφονται, εκτός αν ζητήσει τη διατήρησή τους ο οφειλέτης ή η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων οπότε και πρέπει να παρασχεθούν εντός 10 ημερών. Τα αρχεία αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον του οφειλέτη.

* Η παρέμβαση των εταιρειών πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο για την ενημέρωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και τη ρύθμιση αυτών και να παρέχονται οι πληροφορίες των οφειλών, εφόσον ζητηθεί από τον οφειλέτη εγγράφως εντός 10 ημερών ατελώς.

Οι εταιρείες διαχείρισης απαγορεύεται να χρησιμοποιούν πρακτικές όπως:

1 Ο υπάλληλος που επικοινωνεί με τον οφειλέτη να παρουσιάζεται με ιδιότητα που δεν έχει, όπως δικηγόρος ή δικαστικός επιμελητής

2 Η άσκηση σωματικής βίας, ψυχολογικής πίεσης ότι τάχα διακινδυνεύουν τα περιουσιακά στοιχεία ή η ζωή του οφειλέτη ή των οικείων του

3 Η επίδειξη προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του οφειλέτη ή και των οικείων του

4 Η δυσφήμιση ή η απειλή δυσφήμισης του οφειλέτη στο οικογενειακό αλλά και στο εργασιακό περιβάλλον του

5 Η εκμετάλλευση περιστάσεων αντικειμενικής αδυναμίας του οφειλέτη, δηλαδή, να εκμεταλλεύονται τυχόν ασθένεια ή αδυναμία κατανόησης των λεγομένων του υπαλλήλου από τον οφειλέτη

6 Η απειλή λήψης μη νόμιμου μέτρου σε βάρος του

7 Η παραπλανητική πληροφόρηση του οφειλέτη

8 Οι κατ΄ οίκον ή στον χώρο εργασίας του οφειλέτη επισκέψεις, καθώς και οι επισκέψεις σε άλλους χώρους αυστηρώς προσωπικούς, όπως νοσοκομεία

9 Η ενόχληση των οικείων προσώπων του στο πλαίσιο της δυσφήμισης του οφειλέτη

10 Η παραπλανητική χρήση και παρουσίαση εγγράφων που δημιουργούν λανθασμένη εντύπωση ότι πρόκειται για δικαστικά έγγραφα

11 Η οποιαδήποτε επικοινωνία που περιλαμβάνει ανακριβείς πληροφορίες

12 Η επικοινωνία για οφειλές οι οποίες απορρέουν από γενικούς όρους συναλλαγών που έχουν κριθεί καταχρηστικοί

13 Δεν επιτρέπονται πράξεις, οι οποίες ασκούνται μόνο από δικηγόρους ή δικαστικούς επιμελητές.

Τι γίνεται όμως όταν καλούν δικηγορικά γραφεία για την οφειλή;

Με βάση τον Κώδικα Δεοντολογίας των δικηγόρων ο δικηγόρος ή η δικηγορική εταιρία, απαγορεύεται να οχλεί προφορικά και δη τηλεφωνικά, τον οφειλέτη του εντολέα του πέραν της μίας φοράς, για να τον ενημερώσει για την οφειλή του και να διερευνήσει τη δυνατότητα εξώδικης επίλυσης της υφιστάμενης διαφοράς. Σε περίπτωση που στη συνέχεια ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί, δυστροπήσει ή αρνηθεί να εξοφλήσει την οφειλή, ο δικηγόρος οφείλει, τότε, να προβεί σε έγγραφη εξώδικη όχληση ή να ασκήσει τα προβλεπόμενα νόμιμα ένδικα βοηθήματα για λογαριασμό του εντολέα του.

Ποιες είναι οι κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των ανωτέρω υποχρεώσεων των εισπρακτικών εταιρειών;  

Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης ύψους από 5.000 ευρώ έως 500.000 ευρώ. Σε περίπτωση που υπάρξει υποτροπή, το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται. Τα πρόστιμα μπορεί να επιβληθούν και εις βάρος των δανειστριών Τραπεζών.

Εννοείται ότι ο οφειλέτης μπορεί να στραφεί κατά της εισπρακτικής εταιρείας και μάλιστα κατά του υπαλλήλου ο οποίος διενήργησε την τηλεφωνική κλήση προσωπικά, αν υπήρξε αξιόποινη σε βάρος του ενέργεια όπως απειλή, εκβίαση, εξύβριση κλπ. Τα αστικά δικαστήρια είναι αρμόδια για την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης.

Οι δικηγόροι και οι δικηγορικές εταιρείες ευθύνονται πειθαρχικά για την παράβαση του χρόνου επικοινωνίας (άνω της μίας φοράς). Ο θιγόμενος πολίτης μπορεί να υποβάλει πειθαρχική αναφορά στον αρμόδιο δικηγορικό σύλλογο (με παράβολο 80 ευρώ για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών), για να ζητήσει την πειθαρχική δίωξη του υπαιτίου δικηγόρου.

Ο βουλευτής Γρεβενών του κυβερνώντος κόμματος Ανδρέας Πάτσης εμφανίζεται ειδικότερα ως ιδιοκτήτης ξένων εταιρειών ειδικού σκοπού, οι οποίες αγόρασαν κόκκινα δάνεια 63 εκ. για μόλις 4,3 εκ. ευρώ, δηλαδή στο ένα πέμπτο της αξίας τους, με σκοπό να προχωρήσει σε πλειστηριασμούς.

Όπως αναφέρει στο ρεπορτάζ της η Βίκυ Σαμαρά για το News 24/7, τον βουλευτή Γρεβενών της Νέας Δημοκρατίας, Ανδρέα Πάτση κάλεσε για εξηγήσεις ο ΓΓ της γαλάζιας ΚΟ, Γιάννης Μπούγας μετά τις καταγγελίες για κερδοσκοπία με την εισπρακτική του.

Απαντήσεις για την υπόθεση Πάτση ζήτησε εν τω μεταξυ νωρίτερα ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νάσος Ηλιόπουλος, ο οποίος τόνισε ότι πέρα από ζητήματα ηθικής, εγείρονται και ζητήματα νομιμότητας. «Ζητάμε να συγκληθεί η αρμόδια επιτροπή της Βουλής για να ελεγχθεί και το πόθεν έσχες του συγκεκριμένου βουλευτή», δήλωσε ο κ.Ηλιόπουλος στο ΣΚΑΙ.

Σημείωσε ακόμα ότι αυτή η υπόθεση έρχεται στον απόηχο της απόφασης του Αρείου Πάγου «που λέει ότι οι servicers –οι εταιρείες διαχείρισης που εκπροσωπούν funds-δεν μπορούν να κάνουν πλειστηριασμούς». «Με βάση τα στοιχεία, έχουμε υπερτριπλάσιους πλειστηριασμούς σε σχέση με πέρσι και ούτε 3 στους 100 δεν μπαίνουν στον εξωδικαστικό», είπε.

“Ο κ. Πάτσης όχι μόνο πλουτίζει από κόκκινα δάνεια που αγόρασε στο 1/15 της αξίας τους έναντι 4,3 εκατ. ευρώ, που δεν μπορεί να δικαιολογήσει από το πόθεν έσχες του, αλλά εμφανίζεται να έχει εισπράξει με απευθείας αναθέσεις σε δύο χρόνια από τον κ. Πιερρακάκη, μέσω ΕΛΤΑ, πάνω από 1 εκατ. ευρώ για νομικές συμβουλές.

Το πλιάτσικο στο δημόσιο χρήμα από τους «άριστους» του κ. Μητσοτάκη δεν έχει προηγούμενο. Η αποπομπή των κ. Πιερακάκη και Πάτση είναι το ελάχιστο που πρέπει να γίνει. Μετά, περιμένουμε να απαντήσει ο κ. Μητσοτάκης γιατί καλύπτει τόσες μέρες το πλιάτσικο των εκλεκτών του”, δήλωσε επίσης ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ. 

UPD: Διαγράφηκε από την ΚΟ της ΝΔ ο Α. Πάτσης μετά τις αποκαλύψεις για κερδοσκοπία