Θλίψη και ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία που παρουσίασε η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. Σύμφωνα με νέα έκθεση, υπάρχει ραγδαία πτώση των πληθυσμών δεκάδων ειδών πουλιών παγκοσμίως.

Σε υψηλότερη κατηγορία κινδύνου κατατάσσει 16 είδη μεταναστευτικών παρυδάτιων πουλιών η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), στην πρόσφατη αναθεώρηση του Κόκκινου Καταλόγου της.

Μάλιστα, η κατάσταση για ορισμένα είδη κρίνεται εξαιρετικά ανησυχητική, καθώς οι μειώσεις που καταγράφονται ξεπερνούν το 1/3 του πληθυσμού τους.

Στα παρυδάτια πουλιά που πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο περιλαμβάνονται και είδη που απαντούν ή διέρχονται από τη χώρα μας, όπως το αργυροπούλι, η λασποσκαλίδρα, η δρεπανοσκαλίδρα και ο χαλικοκυλιστής.

Πρόκειται για είδη που -όπως και εκατομμύρια άλλα μεταναστευτικά πουλιά- ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές, γνωστές ως μεταναστευτικοί διάδρομοι (flyways), ενώ κάθε χρόνο διασχίζουν πλήθος χωρών, κάνοντας συχνά στάσεις για ξεκούραση και ανεφοδιασμό. Αυτό το γεγονός τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα σε απειλές, όπως η υποβάθμιση και η απώλεια των βιοτόπων που έχουν ανάγκη για την επιβίωσή τους αλλά και η κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα πάντα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η επιστήμη έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει πόσο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της απώλειας ειδών της άγριας ζωής, κάτι που ισχύει ιδιαίτερα για τα πουλιά, η κατάσταση διατήρησης των οποίων μαρτυρά πολλά για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ίδια η φύση.

Την ώρα που το 60% όλων των ειδών πουλιών σημειώνει μείωση και ένα στα οκτώ είδη παγκοσμίως κινδυνεύει με εξαφάνιση, η σημαντική πτώση που καταγράφεται στους πληθυσμούς των μεταναστευτικών πουλιών στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: Τα οικοσυστήματά μας βρίσκονται σε κρίση.

Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, έως πρόσφατα, τα παρυδάτια μεταναστευτικά πουλιά δεν εμφανίζονταν συχνά σε κατηγορίες υψηλού κινδύνου, όπως συμβαίνει με τους γύπες ή τα θαλασσοπούλια.

Η εικόνα τους να αναζητούν τροφή δίπλα στο κύμα ή σε λασποτόπια παραμένει κοινή σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Ωστόσο, ο ρυθμός της μείωσης στους πληθυσμούς τους φαίνεται να έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας επιτακτική τη διερεύνηση των αιτιών που την προκαλούν σε συνδυασμό με την έγκαιρη λήψη στοχευμένων μέτρων για την προστασία τους.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, μόνο λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσίευση της IUCN, ανακοινώθηκε και επίσημα πως η λεπτομύτα, ένα μεταναστευτικό παρυδάτιο πουλί που κάποτε αναπαραγόταν στη Δυτική Σιβηρία και διαχείμαζε στη Μεσόγειο (και στη χώρα μας), θεωρείται πλέον εξαφανισμένη, κατά τους επιστήμονες. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή, παγκοσμίως, εξαφάνιση είδους πουλιού από την ηπειρωτική Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Δυτική Ασία.

Σχεδόν το 12% των πτηνών έχουν οδηγηθεί σε εξαφάνιση εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, σύμφωνα με νέα μελέτη του Βρετανικού Κέντρου Οικολογίας και Υδρολογίας (UKCEH). Οι ερευνητές της νέας μελέτης εκτιμούν ότι 1.430 είδη πτηνών – σχεδόν το 12% – έχουν εξαφανιστεί κατά τη διάρκεια της σύγχρονης ανθρώπινης ιστορίας, από την Ύστερη Πλειστόκαινο πριν από περίπου 130.000 χρόνια. Πιστεύεται ότι η συντριπτική πλειονότητά τους εξαφανίστηκε άμεσα ή έμμεσα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Με την πάροδο του χρόνου, η άφιξη των ανθρώπων σε μέρη όπως η Χαβάη, η Τόνγκα και οι Αζόρες οδήγησε σε εκτεταμένες επιπτώσεις, όπως η αποψίλωση των δασών, το υπερκυνήγι και η εισαγωγή χωροκατακτητικών ειδών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση πολλών άγνωστων ειδών πουλιών, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Communications».

Οι ερευνητές της μελέτης δήλωσαν πως τα ευρήματα αποκαλύπτουν το μεγαλύτερο γεγονός εξαφάνισης σπονδυλωτών που προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Οι αναφορές για μαζικές εξαφανίσεις πτηνών ξεκίνησαν να καταγράφονται τον 14ο αιώνα. Ωστόσο, οι καταγραφές αυτές είναι περιορισμένες, επειδή τα ελαφριά οστά των πτηνών αποσυντίθενται με την πάροδο του χρόνου, αποκρύπτοντας την πραγματική έκταση των παγκόσμιων εξαφανίσεων, λένε οι ειδικοί.

«Η μελέτη μας καταδεικνύει ότι ο ανθρώπινος αντίκτυπος στην ποικιλομορφία των πτηνών είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι είχε αναγνωριστεί προηγουμένως», εξήγησε ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ. Ρομπ Κουκ, οικολογικός μοντελοποιητής στο UKCEH.

«Οι άνθρωποι κατέστρεψαν ταχύτατα τους πληθυσμούς των πτηνών μέσω της απώλειας ενδιαιτημάτων, της υπερεκμετάλλευσης και της εισαγωγής αρουραίων, χοίρων και σκύλων που επιτίθονταν στις φωλιές των πτηνών και τα ανταγωνίζονταν στην αναζήτηση τροφής. Δείχνουμε ότι πολλά είδη εξαφανίστηκαν πριν από τις γραπτές καταγραφές και δεν άφησαν κανένα ίχνος, απλά χάθηκαν από την ιστορία», συμπλήρωσε.

Ο Δρ. Σπρέν Φέρμπι του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ στη Σουηδία, συν-συγγραφέας της μελέτης, πρόσθεσε: «Αυτές οι ιστορικές εξαφανίσεις έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη σημερινή κρίση της βιοποικιλότητας».

Τα πτηνά που οδηγήθηκαν σε εξαφάνιση είχαν ποικίλους οικολογικούς ρόλους, όπως η διασπορά των σπόρων και η επικονίαση, εκτιμά ο ερευνητής. Αυτό πιθανώς είχε αλυσιδωτές επιβλαβείς επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, οπότε, εκτός από την εξαφάνιση των πτηνών, είχαμε και την εξαφάνιση πολλών φυτών και ζώων που εξαρτώνταν από αυτά τα είδη για την επιβίωσή τους. Τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου 640 είδη πουλιών έχουν οδηγηθεί σε εξαφάνιση από την περίοδο του Ύστερου Πλειστόκαινου – το 90% αυτών σε νησιά που κατοικούνται από ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Δρ. Κουκ, είναι πιθανό ότι μόνο περίπου 50 από αυτά τα είδη πεθάναν από φυσικά αίτια.

Η μελέτη αποκάλυψε το μεγαλύτερο γεγονός εξαφάνισης σπονδυλωτών που προκλήθηκε ποτέ από τον άνθρωπο κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, σύμφωνα με τους ερευνητές οι οποίοι εκτιμούν ότι 570 είδη πτηνών εξαφανίστηκαν μετά την πρώτη άφιξη των ανθρώπων στον ανατολικό Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένης της Χαβάης και των Νήσων Κουκ. Πιστεύουν ότι υπήρξε επίσης ένα σημαντικό γεγονός εξαφάνισης τον 9ο αιώνα π.Χ., που οφείλεται κυρίως στην άφιξη των ανθρώπων στον Δυτικό Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένων των νησιών Φίτζι και των Καναρίων Νήσων.

ΠΗΓΗ: Independent