Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα «Πήλιο - Άγιον Όρος. Μια διαρκής σχέση αιώνων» συνδιοργανώνουν η Αγιορειτική Εστία Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πηλίου και την Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας και Σποράδων.

Το συνέδριο θα διεξαχθεί το τριήμερο 14, 15, 16 Ιουλίου 2023, στη Ζαγορά του Πηλίου.

Οι εκδηλώσεις έχουν την υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού.

 Στόχος του Επιστημονικού Συμποσίου είναι η ανάδειξη των διαχρονικών και πολυσύνθετων σχέσεων του Αγίου Όρους με το Πήλιο και την ευρύτερη περιοχή καθώς επίσης και η διεύρυνση του επιστημονικού διαλόγου με κύριο άξονα την ιστορική, πνευματική και πολιτιστική σύνδεση των δύο τόπων. Στο συμπόσιο έχουν κληθεί να εισφέρουν την γνώση και την εμπειρία τους επιστήμονες και ερευνητές στο πλαίσιο των ακόλουθων θεματικών ενοτήτων:

-Ιστορική σχέση των δύο τόπων (π.χ. εποικίσεις / ίδρυση μονών στο Πήλιο από Αγιορείτες, Πηλιορείτες στο Άγιον Όρος).

-Ιστορικές/πνευματικές μορφές Πηλιορειτών - Αγιορειτών.

-Συνάφειες/επιρροές εκκλησιαστικής τέχνης και αρχιτεκτονικής στο Πήλιο και το Άγιον Όρος.

Παράλληλα, η Αγιορειτική Εστία παρουσιάζει την έκθεση ζωγραφικής του Βρετανού εικαστικού, καθηγητή στη σχολή καλών τεχνών του Bath Spa University της Μεγάλης Βρετανίας, Tim Vyner με τίτλο: «Μία εμπειρία ζωής στο Άγιον Όρος» που θα εκτεθεί στον χώρο της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ζαγοράς και θα παραμείνει καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού (16 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου).

O Tim Vyner στο Άγιον Όρος

Το κείμενο της οργανωτικής επιτροπής

   Το Άγιον Όρος καθ' όλη τη διάρκεια της υπερχιλιετούς ιστορίας του, υπήρξε προπύργιο της ορθόδοξης πίστης και παράδοσης διαδραματίζοντας κορυφαίο ρόλο στη διάδοση του ορθόδοξου μοναστικού ιδεώδους όχι μόνο σε περιοχές της ελλαδικής χερσονήσου αλλά και στην ευρύτερη Βαλκανική και πέρα από αυτήν, είτε μέσα από την λειτουργία του θεσμού των Μετοχίων είτε με τη δράση μεμονωμένων μοναχών.

Το Πήλιο, ένας τόπος πανομοιότυπου φυσικού περιβάλλοντος, αλλά συνάμα ένα «άγιον όρος» κι αυτό το ίδιο, κατάσπαρτο ήδη από τα βυζαντινά χρόνια από μικρά και μεγάλα μοναστικά ιδρύματα, ήταν εύλογο να συνδεθεί στενά με τον Άθωνα. Αδιάψευστοι μάρτυρες της σύνδεσης αυτής υπήρξαν τα πολλά αγιορείτικα μετόχια αλλά και σημαντικά αυτοτελή μοναστήρια που ίδρυσαν μεγάλες μορφές αγιορειτών, όπως ο άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω, ιδρυτής της μονής Σουρβιάς και ο όσιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων, ιδρυτής της μονής Φλαμουρίου. Συνέπεια, δε, της πνευματικής σύνδεσης Πηλίου - Άθωνος πρέπει να θεωρηθεί η έντονη προσέλευση Πηλιορειτών στα αγιορείτικα μοναστήρια, η γόνιμη επικοινωνία μεταξύ των δύο τόπων, η πνευματική δράση σημαντικών προσωπικοτήτων όπως ο Αγιορείτης Ιερομόναχος Διονύσιος ο Ζαγοραίος και πολλοί άλλοι. Παράλληλα, η περιοχή του Πηλίου, κυρίως από τα τέλη του 18ου και κατά τον 19ο αιώνα, αναδεικνύεται σε τόπο υποδοχής Αγιορειτών καλλιτεχνών, το έργο των οποίων επιδρά καθοριστικά στην εξέλιξη της τοπικής καλλιτεχνικής παραγωγής.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Ιστορικοπολιτικές διαστάσεις και Εκπαίδευση.

 

Ιωάννινα, Παρασκευή 7 και Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2018

Συνδιοργανωτές:

• Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης  Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων –
• Περιφέρεια Ηπείρου
• Εταιρεία Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου

 

Υπό την Αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων

 

Παρασκευή 7.12 ώρα 19.30μμ, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αμφιθέατρο Κεντρικής Βιβλιοθήκης: Εγκαίνια Έκθεσης - Αρχείου Αντιστασιακού Τύπου του Γ. Δολιανίτη

Η Έκθεση αυτή, με το εξαιρετικό σπάνιο αρχειακό υλικό άνω των 230 εντύπων απαγορευμένου Αντιστασιακού Τύπου της Κατοχής εκτίθεται για πρώτη φορά στα Ιωάννινα.

 

Σάββατο 8.12 ώρες 9.00 -2030 μμ, Αίθουσα Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών:

Επιστημονικό Συμπόσιο με τίτλο: «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.  Ο αγώνας για Μνήμη & Δικαιοσύνη. Ιστορικοπολιτικές διαστάσεις και Εκπαίδευση».

 

Θεματική και Σκεπτικό του Συμποσίου

  Η μνήμη του 2^ου Παγκόσμιου Πολέμου αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο ακόμη πεδίο καταγραφής της ιστορικής εμπειρίας που όμως αποκτά ολοένα και πιο στέρεα επιστημονική αξία αλλά και απαιτεί συγκριτικές -και όχι μόνο αμιγώς επιστημονικές - μεθόδους που εμπλέκουν αναγκαστικά, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, την ιστοριογραφία με την λογοτεχνία, και ειδικότερα με την αυτοβιογραφία. Στη χώρα μας, που υπέστη μια καταστροφή άνευ προηγουμένου, η διατήρηση της Μνήμης και, ακόμη περισσότερο, η μεταλαμπάδευσή της στις νεότερες γενιές μέσα από τα Παιδαγωγικά Τμήματα και τους νέους/νέες  εκπαιδευτικούς, και μάλιστα από ένα σημαντικό ακριτικό Πανεπιστήμιο, όπως των Ιωαννίνων, είναι κομβικής σημασίας. Μια συνάντηση που θα κινούνταν γύρω από τον άξονα των τρόπων καταγραφής της ιστορικής μνήμης και της παιδαγωγικής αξιοποίησής τους, που θα έφερνε σε άμεση επαφή τους επιζήσαντες εκείνης της μεγάλης γενιάς μαζί με τους συνεχιστές τους μέσα από το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, που ιδρύθηκε στις 22.1.1996 με πρωτοβουλία του Μανώλη Γλέζου και σημαντικών βετεράνων της Εθνικής Αντίστασης, και τους νεότερους παιδαγωγούς μέσα από ένα Παιδαγωγικό Τμήμα εγνωσμένης αξίας, αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη, που υπενθυμίζει το αυτονόητο: πως η Μνήμη δεν είναι «αδρανής» ούτε «ουδέτερη», όταν έχουμε απέναντί μας τον φασισμό και μπροστά μας τον αγώνα για Δικαιοσύνη & Αποζημίωση, Εθνική Ανεξαρτησία και Δημοκρατία, αλλά έχει σημαντικότατη πολιτική και κοινωνική σημασία.

 Το Επιστημονικό Συμπόσιο, με ομιλητές όπως τον Χρίστο Αλεξίου, Αντιστασιακό και σημαντικό Έλληνα διανοούμενο, καθηγητή στην έδρα ελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Birmingham επί σειρά ετών, τον Βασίλη Μπρακατσούλα, Αντιστασιακό, πρώην Βουλευτή και Νομάρχη  Ιωαννίνων, Συμπρόεδρο σήμερα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, τον Γιώργο Μαργαρίτη, Καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ κι εκ των σημαντικότερων μελετητών της περιόδου της Κατοχής, τον Απόστολο Παπαϊωάννου, ομότιμο καθ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρο της Εταιρείας Λογοτεχνών Συγγραφέων Ηπείρου, τον Γ. Καψάλη (πρ. πρύτανη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, την Πέπη Ρηγοπούλου, Ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, την Έρη Σταυροπούλου, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, φιλοδοξεί να καλύψει ένα εύρος θεμάτων, από την καθεαυτό ιστορική καταγραφή της περιόδου της Κατοχής και της Αντίστασης και τη μεταφορά της στη λογοτεχνία,  έως την παιδαγωγική αξιοποίηση και τον αγώνα για Δικαιοσύνη & Αποζημίωση.

  Ήδη, και σε σχέση με τη λογοτεχνία ως ερμηνευτικό εργαλείο της ιστοριογραφίας, η αφηγηματική και η βιογραφική στροφή στην κοινωνιολογία  υποδηλώνει  «τη μετατόπιση πολλών ερευνητικών εγχειρημάτων προς τη μελέτη της βιωμένης εμπειρίας και των νοημάτων με τα οποία οι δρώντες επενδύουν τη δράση τους», (Στιβακτάκης, Ν. ΕΜΙΑΝ). Η δράση αυτή δεν είναι ποτέ ανεξάρτητη από τις ευρύτερες προσωπικές, πολιτικές και κοινωνικές συντεταγμένες.  Αποτελεί έτσι τόσο ένα πολύτιμο εργαλείο κοινωνικής και ανθρωπολογικής έρευνας τα νεότερα χρόνια (Breadsley, 1989), καθώς θεωρείται ικανή να προσφέρει στην κατανόηση των κοινωνικών διεργασιών και των σχέσεων εξουσίας που περικλείουν, όσο κι ένα παιδαγωγικό και πολιτικό όπλο διατήρησης της μνήμης και καταγραφής της υπόκωφης φωνής των θυμάτων σε νεότερες γενιές μα και σε ευρύτερα ακροατήρια.

 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ

1^η Ημέρα: Παρασκευή 7  Δεκεμβρίου 2018,  7.30 - 8.30 μμ, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αμφιθέατρο Κεντρικής Βιβλιοθήκης

Χαιρετισμός του Προέδρου του Τμήματος κ. Αναστάσιου Μικρόπουλου

Χαιρετισμός Εκπροσώπου του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

Χαιρετισμός Εκπροσώπων της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου Ιωαννιτών

Χαιρετισμός Εκπροσώπων της ΕΛΣΗ

 

Εγκαίνια Έκθεσης – Αρχείου Αντιστασιακού Τύπου του κ. Γιώργου Δολιανίτη.

 

Ομιλία: Απόστολος Παπαϊωάννου, π. Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων:

«“Η Μνήμη και η άκαυτη Βάτος”. To Ζήτημα των Οφειλών προς την Ελλάδα και ειδικά προς την Ήπειρο ανάγεται ως διαρκές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που απαιτεί άμεση δικαίωση». Από το αρχείο Τύπου της Εφημερίδας του ΕΑΜ Ηπείρου «Ο Αγωνιστής» του 1945.

 

Προβολή παρουσίασης:

Τα Ολοκαυτώματα της Ηπείρου με τη ματιά μαθητών και μαθητριών του νομού Ιωαννίνων.

Σύντομο μουσικό πρόγραμμα

 

Ακολουθεί Δεξίωση στην Φηγό

 

2^η Ημέρα: Σάββατο 8  Δεκεμβρίου, αίθουσα της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών

9.15-  9.45: Χαιρετισμοί

9.45 - 11.15: Η Ιστορική Μνήμη και οι Παιδαγωγικές της Προσεγγίσεις/Αξιοποιήσεις

• Χρίστος Αλεξίου, Ομότιμος Καθηγητής Birmingham University: «Η Κατοχή και η αντίσταση στο έργο του ζωγράφου Βάλια Σεμερτζίδη» (ειδική παρουσίαση με προβολές 20’ λεπτών).
• Πέπη Ρηγοπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ «Το οικόπεδο με τις τσουκνίδες: ένα σχόλιο για την ποίηση και την ιστορία».
• Σμαράγδα Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: «Ο πόνος του πολέμου στα λογοτεχνικά κείμενα της Γλώσσας του Δημοτικού Σχολείου».

Απαγγελίες Μαρτυριών από Μεταπτυχιακούς Φοιτητές και Φοιτήτριες του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης *

             

Συζήτηση

 

11.15 - 12.45: Τρόποι καταγραφής της ιστορικής εμπειρίας στην Λογοτεχνία (Διήγημα / Ποίηση)

• Έρη Σταυροπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, «Η ατομική και η συλλογική μνήμη της Κατοχής και της Αντίστασης (Χρ. Μηλιώνης, “Τσαλαπετεινός”, Μ. Χάκκας, “Σκοπευτήριο Καισαριανής”»).
• Καψάλης Γεώργιος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, π. Πρύτανης: «Αναλογιζόμενος το Μαρτυρικό Κομμένο».
• Ελένη Καρασαββίδου ΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: «Ο ποιητής, η Κατοχή και η Μνήμη: Η διττή φύση του ελληνικού δοσιλογισμού στις σελίδες αυτοβιογραφίας του Γ.Θ. Βαφόπουλου».

 

Απαγγελίες Λογοτεχνικών Αποσπασμάτων από Προπτυχιακούς Φοιτητές και Φοιτήτριες του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης*

             

Συζήτηση

 

12.45-13.00 Διάλειμμα

 

 

13.00-14.00:  Στρογγυλό τραπέζι με Λογοτέχνες κι Εκπαιδευτικούς της Ηπείρου που έχουν ασχοληθεί με τα Ολοκαυτώματα.

• Δημήτρης Βλαχοπάνος Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας: «Σφαγές και ολοκαυτώματα: σελίδες παιδικής φρίκης».
• Κατερίνα Ντάση, Δασκάλα Msc - Διευθύντρια του 7ου Δ. Σχολείου Άρτας, Συγγραφέας, και Παναγιώτης Νάκας,  Φιλόλογος -πτυχιούχος Φιλολογίας Ιωαννίνων «Το Ξεχασμένο Ολοκαύτωμα του Φαναρίου Πρεβέζης και η ομαδική εκτέλεση των 10 Σταυροχωριτών υπό των Γερμανών και των Τσάμηδων: Όταν η ενεργοποίηση της μνήμης χτυπά την εξουσία της λήθης».
• Μωυσής Ελισάφ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: «Ο αφανισμός της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων κατά την Κατοχή: Η Ύβρις και η Νέμεσις»

5’λεπτη παρέμβαση: Κατερίνα Σχισμένου, Φιλόλογος, Μεταφράστρια, Υποψήφια Διδάκτωρ Αισθητικής Αγωγής: «Τέχνη και ολοκαυτώματα».

 

 

Συζήτηση

 

 

14.00-17.00 Διάλειμμα για γεύμα  και ξεκούραση

 

 

 

17.00 – 18.45: Όψεις της Κατοχής, της Αντίστασης και της Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών

 

• Αθανάσιος Γκότοβος, π. Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων: «Εγκλήματα πολέμου της γερμανικής κατοχικής δύναμης στην Ήπειρο: το σκάνδαλο της δικαστικής τους διερεύνησης στη μεταπολεμική Γερμανία».
• Τζων Κάλεφ Εζρά, Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων: «Η Ιατρική στην υπηρεσία του Γ’ Ράιχ».
• Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ
• Βασίλης Μπρακατσούλας, Αντιστασιακός, π. Βουλευτής, Δικηγόρος, Συγγραφέας, Συμπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα: «Αντίσταση και πολιτισμός».
• Αριστομένης Συγγελάκης, Διδάκτωρ Κοινωνικής Οδοντιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συγγραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα: «Αντίσταση, Μνήμη, Δικαιοσύνη: ο λήθ-αργος της υποταγής και η α-λήθεια της διεκδίκησης».

 

18.45-20.00: Στρογγυλό Τραπέζι του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, των Ενώσεων Θυμάτων και των Μαρτυρικών Χωριών της Ηπείρου με θέμα: «Από τη μεγαλειώδη Αντίσταση και Θυσία της Ελλάδας στον ανυποχώρητο αγώνα για Μνήμη & Δικαιοσύνη».

 

• Δημήτρης Αλευρομάγειρος, Στρατηγός ε.α., Συγγραμματέας της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
• Παναγιώτης Παμπούσκας, επιζών Ολοκαυτώματος Λυγκιάδων
• Γεωργία Μάνθου, Δασκάλα, Εκπρόσωπος της Μαρτυρικής Μουσιωτίτσας Ιωαννίνων
• Ηλίας Λάμπρης, Μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, Εκπρόσωπος του Μαρτυρικού Κομμένου Άρτας
• Γιάννης Χατζηαντωνίου, Δικηγόρος, Μέλος της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
• Γιάννης Αυγέρης, Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας των Μαρτυρικών Λυγκιάδων
• Ευάγγελος Τσούτσης, Δάσκαλος, Εκπρόσωπος της Μαρτυρικής Κρυοπηγής Πρεβέζης
• Γιάννης Μαύρος, Οικονομολόγος, μέλος της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα

 

Συζήτηση

 

20.15-20.30: Κλείσιμο Συνεδρίου:  Ελένη Καρασαββίδου –  Αριστομένης Συγγελάκης

 

Ακολουθεί Γεύμα στους Λυγκιάδες

 

Με εκτίμηση κι ευχαριστίες,

 

Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής