ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΟΥ

Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει τις προσπάθειες προσάρτησης της Γροιλανδίας ένα εκρηκτικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ο λευκός χρυσός της Γροιλανδίας», έχει γίνει σημείο αιχμής στη συνεχιζόμενη προσπάθεια του νησιού της Αρκτικής για αποαποικιοποίηση και ελευθερία από τους άπληστους ξένους.

Το ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία των Claus Pilehave και Otto Rosing, υποστηρίζει ότι μεταξύ 1854 και 1987, οι δανικές εταιρείες εξόρυξαν πολύτιμο ορυκτό αξίας άνω των 60 δισ. δολαρίων, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή αλουμινίου, αλλά άντλησαν ελάχιστο από αυτόν τον τεράστιο πλούτο πίσω στην οικονομία της Γροιλανδίας.

Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι στη Δανία υπήρχε πάντα η αφήγηση ότι η χώρα πλήρωνε πολλά χρήματα για την ανάπτυξη της Γροιλανδίας.

Για δύο εβδομάδες στη Δανία το θέμα του ντοκιμαντέρ ήταν «μεγαλύτερο από τον Τραμπ», λέει ο παραγωγός Michael Bévort.

Οργή και βαθιά θλίψη στην Γροιλανδία

Στη Γροιλανδία, η οποία παραμένει μέρος του δανικού βασιλείου, με τη Δανία να εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της, υπήρχαν συναισθήματα οργής και βαθιάς θλίψης.

Η χώρα βρισκόταν εν μέσω εκλογών που παρακολουθούσε ο κόσμος χάρη στις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ να αναλάβει τον έλεγχο του νησιού της Αρκτικής. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της  εφημερίδας Sermitsiaq στην Γροιλανδία, περισσότεροι από το ένα τρίτο των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι το ντοκιμαντέρ θα επηρέαζε την ψήφο τους.

Υπήρχε επίσης μια αίσθηση πολυαναμενόμενης αναγνώρισης – ότι οι ιστορίες που οι άνθρωποι είχαν ακούσει από τους φίλους και τους συγγενείς τους σχετικά με το τι συνέβη στην εγκαταλελειμμένη πλέον πόλη Ivittuut (όπου υπήρχε το ορυχείο) επιβεβαιώνονταν τελικά από ένα δημόσιο ίδρυμα τόσο μεγάλο όσο το DR, το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό της Δανίας.

Ενώ αρχικά υπήρξαν κάποιες θετικές κριτικές στη Δανία, τα δανέζικα μέσα ενημέρωσης γύρισαν γρήγορα σε επίθεση, αφού ένας από τους οικονομολόγους που εμφανίστηκαν στο ντοκιμαντέρ κατήγγειλε την ερμηνεία των αριθμών του. «Ήταν φρικτό», δήλωσε ο Bévort, σύμφωνα με τον Guardian. 

Η κριτική στο ντοκιμαντέρ επικεντρώθηκε στο ποσό των 400 δισ. δανικών κορωνών (60,8 δισ. δολάρια), το ποσό που η ομάδα υπολόγισε ότι ήταν το ακαθάριστο εισόδημα της Δανίας από το ορυχείο για 133 χρόνια, προσαρμοσμένο στη σημερινή αξία.

«Κακή δημοσιογραφική τέχνη» το ντοκιμαντέρ λένε οι δανοί πολιτικοί

Για 10 ημέρες, το DR έπαιζε το ντοκιμαντέρ. Παρά τις επικρίσεις πολλών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Πολιτισμού των Δανών μετριοπαθών, Jakob Engel-Schmidt, ο οποίος κατήγγειλε την «κακή δημοσιογραφική τέχνη».

Ο υπουργός Πολιτισμού κατηγόρησε τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ ότι δεν ξεκαθάρισαν «τη διαφορά μεταξύ εσόδων και κέρδους».

«Είναι παραπλανητικό, ανεύθυνο και έρχεται στη χειρότερη στιγμή», δήλωσε ο Engel-Schmidt στο Facebook αναφερόμενος στο γεγονός ότι προβλήθηκε ενόψει εκλογών που θεωρούνται κρίσιμες για τη διαμόρφωση των μελλοντικών σχέσεων της Γροιλανδίας τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με τη Δανία, η οποία αποίκισε τη Γροιλανδία πριν από 300 χρόνια και εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική, την άμυνα και άλλες υποθέσεις της.

Ο διευθυντής ειδήσεων του DR, Sandy French, αρνήθηκε να υποχωρήσει, λέγοντας: «Δεν υπήρξαν παραβιάσεις των κατευθυντήριων γραμμών δημοσιογραφικής δεοντολογίας».

Τελικά, η DR ανακοίνωσε την απόσυρση και «αποδημοσίευση» του ντοκιμαντέρ. Η επίσημη αιτιολογία ήταν ένα γραφικό διάγραμμα για τις πωλήσεις του ορυκτού που είχε αφαιρεθεί επειδή κρίθηκε ανακριβές. Αυτό προκάλεσε την απόλυση του αρχισυντάκτη του DR Thomas Falbe, σύμφωνα με πληροφορίες, για την προβολή του ντοκιμαντέρ.

Για τους Γροιλανδούς, το ότι το ντοκιμαντέρ ακυρώθηκε – αφού το DR ήταν ο μόνος τρόπος για να το δουν – «ήταν πραγματικά ένα χαστούκι στο πρόσωπο», λέει ο παραγωγός του Michael Bévort,  σύμφωνα με το variety.com. «Θέλω να πω, εδώ ήταν μια ταινία που μιλούσε γι’ αυτούς και θεωρήθηκε ως φωνή των Γροιλανδών στη συζήτηση», λέει. «Και μετά αποσύρθηκε από μια συζήτηση για τους αριθμούς».

Τι θέλουν οι Γροιλανδοί

Το ντοκιμαντέρ χτύπησε σαφώς μια χορδή με τους Γροιλανδούς καθώς σκέφτονταν το γεωπολιτικό τους μέλλον.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Verian Group που διεξήχθη πριν από τις εκλογές για την εθνική εφημερίδα Sermitsiaq, το 36% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ο «Λευκός Χρυσός» θα επηρέαζε την ψήφο τους, αν και η έρευνα δεν διευκρίνισε πώς.

Στις εκλογές επικράτησε αιφνιδιαστικά ο Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, ηγέτης του κεντροδεξιού κόμματος Demokraatit, ο οποίος, στα 33 του χρόνια, έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός της χώρας. Ο Νίλσεν, ο οποίος προτιμά μια πιο ήπια προσέγγιση της ανεξαρτησίας από τη Δανία σε σχέση με τους αντιπάλους του, έσπευσε να αντιταχθεί τόσο στους στόχους του Τραμπ για τη Γροιλανδία όσο και στους αποικιοκρατικούς περιορισμούς της Δανίας.

«Δεν θέλουμε να είμαστε Αμερικανοί. Όχι, δεν θέλουμε να είμαστε Δανοί. Θέλουμε να είμαστε Γροιλανδοί», δήλωσε στο Sky News.

Ο Νίλσεν αντιμετώπισε τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς με ψυχρότητα όταν επισκέφθηκε τη διαστημική βάση Πιτούφικ στη βορειοδυτική Γροιλανδία στα τέλη Μαρτίου. Αφού ο Βανς αποχώρησε, ο Τραμπ στην Ουάσιγκτον δήλωσε δυσοίωνα στο NBC News ότι η στρατιωτική βία δεν έχει φύγει από το τραπέζι όσον αφορά την προσάρτηση του νησιού.

«Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η Γροιλανδία ήθελε να είναι ανεξάρτητη εδώ και δεκαετίες», λέει ο παραγωγός του ντοκιμαντέρ Bévort.

«Αλλά υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση σχετικά με αυτό στο εξωτερικό, αλλά και στη Δανία», σημειώνει.

«Νομίζω ότι για τους Γροιλανδούς αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να είναι μόνοι τους στη μέση του πουθενά. Σημαίνει απλώς ότι θέλουν να επαναδιαπραγματευτούν τη σχέση τους με τη Δανία προκειμένου να έχουν ισότιμη θέση».

Πηγή: in.gr

Επιβεβαιώνει ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, Ντένις Σμίχαλ, ότι η χώρα κατέληξε στην τελική συμφωνία με τις ΗΠΑ για τα ορυκτά. «Η Ουκρανία και οι ΗΠΑ κατέληξαν σε τελική συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο της χώρας», ανέφερε ο ουκρανός πρωθυπουργός, σύμφωνα με τη DW.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ο Σμίχαλ τόνισε πως, «η συμφωνία προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν ουκρανικούς ορυκτούς πόρους αντί πληρωμής για στρατιωτική υποστήριξη στον αμυντικό πόλεμο του Κιέβου κατά της Ρωσίας και περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου και μια διάταξη που αναφέρει ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ουκρανίας να λάβει εγγυήσεις ασφάλειας για την οικοδόμηση διαρκούς ειρήνης».

Στη συνέχεια, τόνισε πως αναμένει την έγκριση της συμφωνίας από την ουκρανική κυβέρνηση σήμερα.

→ Ακολουθεί μια σύνοψη των όσων γνωρίζουμε για τη συμφωνία αυτή:

• Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωνε ότι επιθυμεί οι ΗΠΑ να αποζημιωθούν για τη βοήθεια που έχουν προσφέρει τα τελευταία τρία χρόνια στην Ουκρανία. Η Ουάσινγκτον ζητούσε δεσμεύσεις ύψους 500 δισ. δολαρίων, περίπου τέσσερις φορές το ποσό της βοήθειας που έχει προσφέρει ως τώρα στο Κίεβο, το οποίο, σύμφωνα με το IfW Kiel, εκτιμάται στα 120 δισ. δολάρια.
• Ο Ουκρανός πρόεδρος απέρριψε το αίτημα και αρνήθηκε να υπογράψει μια συμφωνία που θα αναγκαστούν να πληρώνουν «δέκα γενιές Ουκρανών».
• Σύμφωνα με ουκρανική πηγή που έχει γνώση των συμβιβασμών που έγιναν και η οποία μίλησε στο AFP χθες Τρίτη το βράδυ, η απαίτηση αυτή των ΗΠΑ έχει αφαιρεθεί από το νέο κείμενο της συμφωνίας.
• Πλέον αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.
• Σύμφωνα με αυτόν τον υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο, οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισ. δολάρια».
• Για το Κίεβο ένας όρος κλειδί προκειμένου να δώσει πρόσβαση στους πόρους του στους εταίρους του είναι να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας, δηλαδή έναν πολιτικοστρατιωτικό μηχανισμό που θα αποτρέψει τη Ρωσία να της επιτεθεί ξανά μετά τη σύναψη εκεχειρίας.
• Ο Ζελένσκι είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο μιας τέτοιας ανταλλαγής – ορυκτός πλούτος έναντι εγγυήσεων ασφαλείας – ήδη από τον Οκτώβριο όταν παρουσίασε τις αδρές γραμμές του «σχεδίου του για τη νίκη».
• Η Ουκρανία εκτιμά ότι η καλύτερη εγγύηση που θα μπορούσε να της δοθεί θα ήταν η ένταξή της στο ΝΑΤΟ, ένα σενάριο το οποίο απορρίπτει η Ουάσινγκτον διότι θα καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε εκεχειρία ή ειρήνη καθώς αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη Μόσχα.
• Άλλο ουκρανικό αίτημα: στρατιωτική ειρηνευτική αποστολή σε περίπτωση εκεχειρίας. Αλλά οι ΗΠΑ έχουν απορρίψει το ενδεχόμενο, αν και δεν αντιτίθενται στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Ουκρανία.

Τελικά το κείμενο της συμφωνίας για τα ορυκτά θα περιλαμβάνει μια αναφορά στην ασφάλεια της Ουκρανίας, αλλά όχι συγκεκριμένες εγγυήσεις. Όπως δήλωσε ο ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος, οι συζητήσεις για το θέμα δεν έχουν ολοκληρωθεί.

«Πρόκειται για έναν γενικό όρο ο οποίος αναφέρει ότι η Αμερική θα επενδύσει σε μια κυρίαρχη, σταθερή και ευημερούσα Ουκρανία, ότι εργάζεται για μια βιώσιμη ειρήνη και ότι η Αμερική στηρίζει τις προσπάθειες που γίνονται για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας», εξήγησε ο αξιωματούχος.

Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε ορυκτά, όμως αυτά που ορέγεται ο Τραμπ είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ανεκμετάλλευτα, δύσκολα να εξορυχθούν ή υπό ρωσικό έλεγχο σε κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.

Παράγει κυρίως τρία κρίσιμης σημασία ορυκτά: μαγγάνιο (8η παραγωγός παγκοσμίως σύμφωνα με το World Mining Data), τιτάνιο (11η) και γραφίτη (14η), απαραίτητα για τις ηλεκτρικές μπαταρίες.

Εξάλλου σύμφωνα με τη γαλλική υπηρεσία γεωλογικών και ορυκτών ερευνών (BRGM), η Ουκρανία συγκεντρώνει το «20% των παγκόσμιων εκτιμώμενων αποθεμάτων» γραφίτη, ενώ «είναι μία από τις βασικές χώρες στην Ευρώπη που έχει δυναμικό» για την εκμετάλλευση λιθίου, επίσης σημαντικού για τις μπαταρίες.

Η ίδια η κυβέρνηση της Ουκρανίας αναφέρει ότι η χώρα διαθέτει «ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα» λιθίου στην Ευρώπη, αν και «αυτή τη στιγμή» δεν γίνονται εξορύξεις.

Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αυτών των ορυκτών απαιτεί τεράστιες επενδύσεις.

Όπως εκτιμά η ουκρανική κυβέρνηση, για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος στο Νοβοπολτάβσκε, στην επαρχία της Ζαπορίζια, θα χρειαστούν 300 εκατ. δολάρια επενδύσεις.

Όμως το κοίτασμα αυτό - στο οποίο πιστεύεται ότι υπάρχει απατίτης, ταντάλιο, νιόβιο, στρόντιο, σπάνιες γαίες ακόμη και ουράνιο - βρίσκεται σε μια περιοχή της Ζαπορίζια την οποία ελέγχει ο ρωσικός στρατός.

Και το Κρεμλίνο αποκλείει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τις περιοχές που ελέγχει, αν και έχει δηλώσει ανοικτό στις αμερικανικές επενδύσεις στις κατεχόμενες περιοχές.

Άλλο παράδειγμα είναι το κοίτασμα Τσεβτσενκίβσκε (με λίθιο, ταντάλιο, νιόβιο, βηρύλλιο) το οποίο απέχει 10 χιλιόμετρα από το μέτωπο.

Η Κίνα σχεδιάζει να στείλει τρεις ακόμα ρομποτικές αποστολές σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη μετά την ανακάλυψη νέου ορυκτού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ενέργειας στο μέλλον.

Η νέα κούρσα προς τη Σελήνη επιταχύνεται καθώς η NASA ετοιμάζεται να εκτοξεύσει την πρώτη, δοκιμαστική αποστολή του προγράμματος Artemis και η Κίνα σχεδιάζει τη δημιουργία ερευνητικού σταθμού στο φεγγάρι, και μάλιστα στην ίδια περιοχή που ετοιμάζονται να εξερευνήσουν οι ΗΠΑ.

Το Σάββατο, η κινεζική Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος (CNSA) έδωσε το πράσινο φως για την εκτόξευση τριών σεληνιακών δορυφόρων την επόμενη δεκαετία, αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg.

Μια μέρα νωρίτερα, η CNSA ανακοίνωνε ότι ένα νέο ορυκτό που ανακάλυψε το Chang’e 5, η κινεζική αποστολή που έφερε στη Γη τα πρώτα δείγματα σεληνιακών πετρωμάτων εδώ και μισό αιώνα, αναγνωρίστηκε ως νέο ορυκτό από την Διεθνή Ορυκτολογική Ένωση.

Πρόκειται για το ορυκτό τσανγκεσίτης-(Υ) [Changesite–(Y)] ένα φωσφορικό ορυκτό που κρυβόταν στα βασαλτικά πετρώματα του φεγγαριού.

Ο τσανγκεσίτης φέρεται να περιέχει σχετικά μεγάλες συγκεντρώσεις ήλιου-3, ενός ισοτόπου του ήλιου που σπανίζει στη Γη αλλά θα μπορούσε δυνητικά να αξιοποιηθεί για την παραγωγή ανεξάντλητης, καθαρής ενέργειας μέσω σύντηξης.

Το σπάνιο ισότοπο υπάρχει σε σχετικά μεγάλες συγκεντρώσεις στη Σελήνη καθώς παράγεται συνεχώς σε μικρές ποσότητες λόγω του βομβαρδισμού της επιφάνειας από την ηλιακή ακτινοβολία.

Η αξιοποίηση των φυσικών πόρων της Σελήνης θα μπορούσε να εντείνει τον διαστημικό ανταγωνισμό ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, καθώς οι δύο χώρες σχεδιάζουν να εδραιώσουν την παρουσία τους στον νότιο πόλο του φεγγαριού. Πολυάριθμοι κρατήρες στη νότια πολική περιοχή μένουν βυθισμένοι σε αιώνιο σκοτάδι και πιστεύεται ότι κρύβουν μεγάλες ποσότητες πάγου νερού.

Ο πάγος θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ σημαντικότερος πόρος από το ήλιο-3, δεδομένου ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή οξυγόνου και καυσίμου με τεχνολογίες που θεωρούνται ήδη ώριμες.

Η Κίνα φιλοδοξεί να στείλει ανθρώπους στη Σελήνη την επόμενη δεκαετία, ενώ η αποστολή Artemis III με την οποία οι Αμερικανοί θα επιστρέψουν στο φεγγάρι προγραμματίζεται για τα τέλη του 2025 το νωρίτερο.

Ο Παναγιώτης Πολίτης, μέλος του σωματείου της ΛΑΡΚΟ και Πρόεδρος του Συνδικάτου Μετάλλου, μιλάει στο ραδιόφωνο της ΕΡΤopen και τον Νίκο Κλέτσα, για τις απολύσεις στη ΛΑΡΚΟ και την κινητοποίηση την Τρίτη 29 Αυγούστου 2017.

Οι εργαζόμενοι θα πραγματοποιήσουν 24ωρη απεργία και συγκέντρωση στην κεντρική πύλη του εργοστασίου στις 5.30 π.μ., με αίτημα την άμεση επαναπρόσληψη των απολυμένων στην εργολαβία Καρατσώλη στη ΛΑΡΚΟ, ενώ θα ακολουθήσει πορεία στα γραφεία της ΛΑΡΚΟ στη Λάρυμνα και Γενική Συνέλευση στο Κινηματογράφο «Ίλιον».

Ακούστε το ενδιαφέρον ηχητικό απόσπασμα, με τα όσα καταγγέλλει στο ραδιόφωνο της ΕΡΤopen o Πρόεδρος του Συνδικάτου, εδώ:

Σήμερα Παρασκευή 25/11/2016 η ΕΡΤopen έχει την τιμή να φιλοξενεί στην εκπομπή της Χρύσας Αριάδνης Κουσελά "ΕΡΤopen Πολιτισμός", τον Δρ. ΗΛΙΑ ΚΟΝΟΦΑΓΟ, σε μια συζήτηση για τον υποθάλασσιο ορυκτό πλούτο της Ελλάδας .

Ο Δρ.ΗΛΙΑΣ ΚΟΝΟΦΑΓΟΣ είναι χημικός Μηχανικός, πρώην Γενικός Διευθυντής της Ελληνικά Πετρελαία Α.Ε, αρμόδιος για έρευνα & ανάπτυξη κοιτασμάτων πετρελαίου στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Συντονιστείτε απόψε στις 21:00, στους 106. 7 & διαδικτυακά www.ertopen.com/radio. Συμπαρουσιάζει ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΠΟΤΑΣ.