ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΡΡΟΣ

Από το πρωί δεκάδες κόσμου φτάνει στο Πολυτεχνείο, παρά τη βροχή, με λουλούδια στα χέρια για να τιμήσει τους νεκρούς της εξέγερσης που σφράγισε τη σύγχρονη ιστορία της χώρας.

Χιλιάδες αναμένεται να βαδίσουν φέτος στη μεγάλη πορεία που θα ξεκινήσει το απόγευμα φωνάζοντας «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία», μήνυμα που παραμένει επίκαιρο 51 χρόνια μετά.

Ο πόλεμος στη Γάζα, ο αγώνας για δημόσια υγεία, για μισθούς, για περισσότερη δημοκρατία κυριάρχησαν στις τριήμερες εκδηλώσεις που κορυφώνονται σήμερα και συνδέθηκαν με την παρακαταθήκη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που συνεχίζει να εμπνέει μισό αιώνα μετά.

Όλες οι εξελίξεις στο in

 

Στην κορυφή η αιματοβαμμένη σημαία του Πολυτεχνείου

Κλειστοί τέσσερις σταθμοί του Μετρό 

Υπενθυμίζεται ότι λόγω των μέτρων ασφαλείας στο κέντρο της Αθήνας, είναι κλειστοί από τις 14:00 είναι οι σταθμοί «Σύνταγμα», «Ευαγγελισμός», «Μέγαρο Μουσικής» και «Πανεπιστήμιο». 

Οι συρμοί θα διέρχονται από τους παραπάνω σταθμούς χωρίς να πραγματοποιούν στάση.

Πριν 5 λεπτά

Στα Χαυτεία τα μπλοκ των κομμάτων 

Στην αρχή της οδού Σταδίου συγκεντρώνονται τα μπλοκ των πολιτικών κομμάτων που θα λάβουν μέρος στην πορεία. 

Πριν 8 λεπτά

Πέρασε από τη Βουλή η σημαία του Πολυτεχνείου 

Πριν 15 λεπτά

Φρούριο το Σύνταγμα 

Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις έχουν παραταχθεί στην πλατεία Συντάγματος, υπό το φόβο επεισοδίων στη Βουλή. 

Η πορεία θα περάσει από το σημείο, μετά την οδό Σταδίου, ανεβαίνοντας προς τη Βασ. Σοφίας. 

Πριν 19 λεπτά

Νέες προσαγωγές από την ΕΛ.ΑΣ. - 113 συνολικά 

Συνεχίζονται οι προληπτικές προσαγωγές από τις ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας. 

Συνολικά στη ΓΑΔΑ, έχουν προσαχθεί 113 άτομα, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες ώρες. 

Πριν 26 λεπτά

Αφήνουν λουλούδια έξω από το Πολυτεχνείο

Οι πύλες του Πολυτεχνείου έχουν κλείσει από νωρίς και οι δυνάμεις των ΜΑΤ βρίσκονται απέξω, ωστόσο αρκετός κόσμος φτάνει ακόμα και τώρα για να αφήσει ένα λουλούδι, στη μνήμη όσων αγωνίστηκαν κατά της Χούντας. 

Πριν 39 λεπτά

Προς την αμερικανική πρεσβεία η σημαία 

Οι φοιτητές της ΠΑΣΠ που κρατούν τη σημαία, κινούνται προς την αμερικανική πρεσβεία, στη Βασ. Σοφίας. 

Πριν 52 λεπτά

Η σημαία του Πολυτεχνείου 

Οι φοιτητές που παρέμειναν στο χώρο του Πολυτεχνείου άνοιξαν την αιματοβαμμένη ελληνική σημαία, φωνάζοντας συνθήματα.

«Αδέλφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε» και «Ζει, ζει, ο Τεμπονέρας ζει, με Πέτρουλα, Λαμπράκη μάς οδηγεί». 

Σήμερα03:28 μ.μ.

Στην Ομόνοια οι φοιτητές 

Οι φοιτητές του ΕΜΠ έφτασαν στην Ομόνοια. 

Οι δρόμοι στη γύρω περιοχή είναι κλειστοί από την ΕΛ.ΑΣ. 

Σήμερα03:10 μ.μ.

Ξεκίνησε η πορεία των φοιτητών

Η πορεία των φοιτητών από το Πολυτεχνείο ξεκίνησε με κατεύθυνση προς τα Προπύλαια. 

Σήμερα03:09 μ.μ.

«Πολυτεχνείο 79»

“Είναι ωραίοι οι ανώνυμοι
Καθώς στο πανηγύρι έρχονται
Μ' ένα γαρύφαλλο στο χέρι
Για να τιμήσουν τους νεκρούς
Μα πιο ωραίοι είναι όταν φεύγουν
Κρατώντας στο ίδιο χέρι
Ένα σουβλάκι της ώρας
Πραγματικά ξελιγωμένοι
Από την υπερένταση της συγκίνησης.”

Αργύρης Μαρνέρος

 

Σήμερα02:59 μ.μ.

ΜΑΤ έξω από το Πολυτεχνείο

Με την αποχώρηση των συγκεντρωμένων μπροστά στο Πολυτεχνείο στην Πατησίων, τη θέση τους πήραν διμοιρίες των ΜΑΤ. 

Σήμερα02:53 μ.μ.

Τιμητικό πτυχίο στον 25ο νεκρό του Πολυτεχνείου, Γιάννη Καΐλη

Όπως έκανε γνωστό η πρύτανης της ΑΣΚΤ, Ερατώ Χατζησάββα στο προσκλητήριο νεκρών του Πολυτεχνείου, θα απονεμηθεί τιμητικά πτυχίο στον Γιάννη Καΐλη.

Η κυρία Χατζησάββα ανέφερε κατά τον χαιρετισμό της: «Κάλλιο αργά παρά ποτέ για το νεαρό φοιτητή Γιάννη Καΐλη, ο οποίος θεωρείται ο 25ος νεκρός του Πολυτεχνείου και έχουν κινηθεί όλες οι διαδικασίες να ανοίξει ο φάκελος και να μπει επίσημα το όνομα του ανάμεσα στους συνολικούς νεκρούς».

Ο Γιάννης Καΐλης ήταν τεταρτοετής φοιτητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και ήταν αυτός που έγραψε τα συνθήματα «Έξω οι ΗΠΑ», «Έξω το ΝΑΤΟ» στις πύλες του Πολυτεχνείου.

Βρέθηκε νεκρός σε ένα οικόπεδο της οδού Βαλτετσίου στα Εξάρχεια στις 22 Φεβρουαρίου 1974.
 

Σήμερα02:35 μ.μ.

«Το Πολυτεχνείο ζει, σε αγώνες μας καλεί»

Φοιτητές και απλοί πολίτες λαμβάνουν θέση έξω από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία. 

Πηγή: in.gr

Το Πολυτεχνείο μας δείχνει τον δρόμο – Όλοι στις διαδηλώσεις 17/11

Αγώνας ενάντια στην κυβέρνηση της Ακρίβειας, της Καταστολής, του Πολέμου

 Αθήνα: Πορεία προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία, 15:00, πλ. Κλαυθμώνος

 Θεσσαλονίκη: 18:00, Πολυτεχνείο ΑΠΘ

 Ιωάννινα: 18:00, Δόμπολη

 Πάτρα: 18:00, Παράρτημα Πολυτεχνείου

51 χρόνια μετά την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, τα συνθήματα «ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» και «ΕΞΩ ΗΠΑ-ΝΑΤΟ», τα διδάγματα της Εξέγερσης, παραμένουν επίκαιρα. Με τον πρωταγωνιστικό ρόλο εργαζομένων και νεολαίας, μέσα από τον συντονισμό των αγώνων, έδωσαν το αποφασιστικό χτύπημα για την ανατροπή της αμερικανόφιλης Χούντας. Με την κατάληψη του ιστορικού χώρου του Πολυτεχνείου, τη μετατροπή του σε κέντρο αγώνα, δημιουργώντας επιτροπές εργαζομένων και φοιτητών, αποτέλεσαν το εφαλτήριο μιας τεράστιας κοινωνικής εξέγερσης που συγκρούστηκε με τους μηχανισμούς καταστολής. Αφού νίκησαν τις αστυνομικές δυνάμεις, η Χούντα αναγκάστηκε να βγάλει το στρατό με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς. Η αποφασιστικότητα των εργαζομένων και της νεολαίας, το ριζοσπαστικό πρόγραμμα πάλης, η γραμμή της Άκρας-Επαναστατικής Αριστεράς για μαζική σύγκρουση, δημιούργησαν τεράστιο πλήγμα στη Χούντα, ανοίγοντας τον δρόμο στην πτώση της. Παρά και ενάντια στα σχέδια αστών και ρεφορμιστών για «φιλελευθεροποίηση» και συμβιβασμό. Οι κοινωνικές κατακτήσεις του Πολυτεχνείου και της Μεταπολίτευσης, τα πρωτόγνωρα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες, βελτίωσαν ουσιαστικά το βιοτικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας.

Σήμερα, μια άλλη «χούντα», η «χούντα της αγοράς» που εκπροσωπεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη, έχει εξαπολύσει μια άνευ προηγουμένου επίθεση στη νεολαία, τους εργαζόμενους, τα φτωχά λαϊκά στρώματα με στόχο να καταργήσει όλες αυτές τις κατακτήσεις. Νομοθετούν σωρεία αντεργατικών και αντιλαϊκών μέτρων, ενισχύουν διαρκώς του μηχανισμούς καταστολής. Χέρι-χέρι με την καταστολή πηγαίνει η μαύρη προπαγάνδα ενάντια στην Αριστερά, τους εργατικούς αγώνες, τις κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης, την ίδια την της Εξέγερση του ’73. Επιχειρούν να παραχαράξουν την ιστορία, να επιβάλουν το «τέλος της Μεταπολίτευσης», επιχειρώντας να μετατρέψουν την Εξέγερση σε κάτι ακίνδυνο, αν είναι δυνατόν να τη διαγράψουν. Είναι η απόδειξη του φόβου και του μίσους τους ενάντια στον επαναστατικό χαρακτήρα του Πολυτεχνείου, στην Άκρα-Επαναστατική Αριστερά.

Τέτοιοι μεγαλειώδεις αγώνες επιβάλλονται για να σταματήσουμε τη σημερινή φτώχεια και εξαθλίωση. Το 50% της ελληνικής κοινωνίας βρίσκεται στο όριο της φτώχειας. Οι επιχειρηματίες-«αρπακτικά» της ενέργειας και των σούπερ μάρκετ γιγαντώνουν μαυραγορίτικα τα κέρδη τους μέσω της ακρίβειας πάνω στις πλάτες των εργαζόμενων και φτωχών. Οι τιμές των ενοικίων είναι απλησίαστες, ενώ κοράκια των τραπεζών/funds κλέβουν τη λαϊκή κατοικία. Ξεπουλάνε τα δημόσια και κοινωνικά αγαθά σε κάθε είδους «ημέτερους, στερώντας την κοινωνία ακόμα και από τα βασικά δικαιώματα της παιδείας, περίθαλψης, στέγασης. Η μεγάλη πλειοψηφία τους έχει καταλάβει και γι’ αυτό το αστικό πολιτικό σκηνικό γίνεται θρύψαλα (βλ. φθορά ΝΔ, διάλυση ΣΥΡΙΖΑ). Έτσι προσφεύγουν στην ενίσχυση του Κράτους Έκτακτης Ανάγκης, ενισχύουν συνεχώς τους μηχανισμούς καταστολής για να περιφρουρήσουν το «καθεστώς των πλουσίων». Ένα καθεστώς βαθιά φιλοπόλεμο, με πανάκριβους πολεμικούς εξοπλισμούς, με αμέριστη στήριξη στο κράτος- δολοφόνο του Ισραήλ, στη μεγαλύτερη γενοκτονία δεκαετιών στη Γάζα. Έχουν ταχθεί άνευ όρων με τους Δυτικούς ιμπεριαλιστές βάζοντάς μας στο επίκεντρο ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Απειλή που μεγαλώνει λόγω των επικίνδυνων αδιεξόδων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού (βλ. επανεκλογή Τραμπ).

Το Πολυτεχνείο μας δείχνει το δρόμο. Δεν ήταν «γιορτή της δημοκρατίας». Ούτε μόνο ένας «ξεσηκωμός», όπως λένε παραπλανητικά οι ρεφορμιστές για να διαγράψουν την ενοχλητική λέξη «εξέγερση». Χάρη στην Εξέγερση του Νοέμβρη ανατράπηκε ένα από τα πιο σκληρά, αντεργατικά, αντικομμουνιστικά καθεστώτα, το μετεμφυλιακό κράτος. Έτσι και το μαύρο Κράτος Έκτακτης Ανάγκης της ακραία νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης Μητσοτάκη: μόνο με αγώνες θα πέσει. Νεολαία, εργαζόμενοι, φτωχά λαϊκά στρώματα, πρέπει να διδαχτούμε από την πείρα του Νοέμβρη ’73. Με επιτροπές και συνελεύσεις σε χώρους δουλειάς, γειτονιές, σχολές, σχολεία. Η απεργία στις 20/11 να αποτελέσει βήμα απάντησης στην κυβέρνηση. Με ενωτική πολιτική και αγώνες διαρκείας να οργανώσουμε την αντεπίθεσή μας. Οι σημερινές χούντες με κοινοβουλευτικό μ ανδύα δεν πέφτουν με λόγια στη Βουλή, αλλά με εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Να οικοδομήσουμε μια Αριστερά Επαναστατική για την οργάνωση της αντεπίθεσή μας. Για να ανοίξει ο δρόμος για τη μοναδική πραγματική εναλλακτική, μια Κυβέρνηση των Εργαζομένων και τον Σοσιαλισμό.

 Νίκη στην παλαιστινιακή αντίσταση. Αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους. Κάτω το σιωνιστικό κράτος-δολοφόνος του Ισραήλ.

 Κάτω η Ακρίβεια. ΟΧΙ στις Ιδιωτικοποιήσεις. Αυξήσεις σε μισθούς – συντάξεις.

 Κάτω όλα τα αντεργατικά μέτρα και Μνημόνια. Διαγραφή του Χρέους. Βαριά φορολογία σε κέρδη – πλούσιους.

 Καμία εμπλοκή στον πόλεμο. Λεφτά για Κοινωνικές Ανάγκες, ΟΧΙ για Εξοπλισμούς και Καταστολή. Έξω Βάσεις και ΝΑΤΟ.

 Σε Ελλάδα και Τουρκία: Κοινός αγώνας – Διεθνισμός των λαών ενάντια στον πόλεμο.

Πολυτεχνείο ’80

 ΚΡΥΦΑ ΧΑΡΤΙΑ 17.11.24 10:38

Νίκος Ξηρουδάκης*

Επιμέλεια:Τάσος Κωστόπουλος

νήμες από την αιματηρή καταστολή της πορείας στην αμερικανική πρεσβεία

Την Κυριακή 16 Νοέμβρη του 1980, ημέρα της πορείας του Πολυτεχνείου για την έβδομη επέτειο από την εξέγερση, δολοφονήθηκαν από τα βάρβαρα χτυπήματα των ΜΑΤ δύο νέοι αγωνιστές. Ο Ιάκωβος Κουμής, 26 ετών, Κύπριος, που συμμετείχε στην πορεία με την «Επιτροπή για την Αυτοδιάθεση της Κύπρου». Και η εργάτρια Σταματίνα (Ματίνα) Κανελλοπούλου, 21 ετών. Εκατοντάδες οι τραυματίες, οι δύο με πυροβολισμούς – ένας μέσα στο Πολυτεχνείο κι ένας απ’ έξω, στην οδό Στουρνάρη.

Το πολιτικό κλίμα

Η σύγκρουση του Νοέμβρη του 1980 δεν έπεσε από τον ουρανό. Κεντρικό πολιτικό χαρακτηριστικό της περιόδου ήταν το «ήπιο πολιτικό κλίμα», όπως ονομαζόταν τότε η συναίνεση. Ηπιο βέβαια για το πολιτικό προσκήνιο· η καταστολή κάθε άλλο παρά ήπια ήταν. Ας μην ξεχνάμε ότι στις 28 Ιουλίου εκείνης της χρονιάς είχε δολοφονηθεί η Σωτηρία Βασιλακοπούλου -μέλος της ΚΝΕ- έξω από την ΕΤΜΑ από τραμπούκο της εργοδοσίας, ενώ στις 28 Οκτωβρίου ο 76χρονος αντιστασιακός Τάσος Μαγλαρίδης τραυματίστηκε βαρύτατα στη Θεσσαλονίκη από αστυνομικό κλομπ κι εξέπνευσε έναν μήνα αργότερα. Ηταν η εποχή που το μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς, έχοντας πάρει τη σκυτάλη από τους δωσίλογους, τους ταγματασφαλίτες και τους μαυραγορίτες, δεν άφηνε να παρελάσουν αυτοί που πραγματικά αγωνίστηκαν κατά των Γερμανών. Ακόμη μια απόδειξη της λεγόμενης συνέχειας του κράτους, στην οποία έκτοτε πολλοί ομνύουν.

Οι αστικές δυνάμεις, η αμερικανική πρεσβεία και τα παπαγαλάκια τους είχαν λυσσάξει τα προηγούμενα χρόνια να απαξιώσουν το Πολυτεχνείο, να το μουσειοποιήσουν, να το αδειάσουν από κάθε εξεγερσιακό περιεχόμενο και να καταργήσουν την πορεία στην αμερικανική πρεσβεία. Το πραγματικό αντιδικτατορικό νόημα, έλεγαν, υπαγόρευε να πηγαίνουμε μέχρι το κοινοβούλιο για να διατρανώσουμε την προσήλωσή μας στον κοινοβουλευτισμό.

«Τι θέλατε να κάνουν οι αστυνομικοί; Και ο αρχάγγελος Μιχαήλ ρομφαία κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων, ρομφαία και όχι άνθη» | Γεώργιος Ράλλης, πρωθυπουργός (Βουλή, 22.11.1980)

Τα αντιαμερικανικά – αντιιμπεριαλιστικά ανακλαστικά ήταν όμως πολύ έντονα, κάτι που επέτεινε η επάνοδος της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ στις 19 Οκτώβρη από την κυβέρνηση Ράλλη· η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά είχε πραγματοποιήσει πορεία στην αμερικανική πρεσβεία με 4.000 διαδηλωτές. Ηδη προετοιμαζόταν η πανηγυρική είσοδος στης χώρας στην ΕΟΚ. Ο Καραμανλής είχε μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Το αστικό καθεστώς στην Ελλάδα ισχυροποιούνταν.

Εύλογα η ΕΦΕΕ αποφάσισε ομόφωνα η πορεία του Πολυτεχνείου να κατευθυνθεί στην πρεσβεία, όταν μεσολάβησε κάτι που γινόταν συχνά: έπαιρνε ο Καραμανλής τηλέφωνο τον κεντρώο Γεώργιο Μαύρο, αυτός τον Αντρέα, τον Φλωράκη και τον Κύρκο, κι αυτοί «μαζεύανε» τις οργανώσεις της νεολαίας. Η ΕΦΕΕ είχε χρησιμοποιηθεί συχνά σαν εργαλείο ποδηγέτησης του φοιτητικού κινήματος και υπαγωγής των αγώνων στις κοινοβουλευτικές προτεραιότητες· γι’ αυτό στις πορείες ακουγόταν, περιθωριακά μεν αλλά όλο και συχνότερα, το σύνθημα «Πουλημένη ΕΦΕΕ!». Υπαναχώρησε λοιπόν η ΕΦΕΕ, πριν καν μάλιστα ο αστυνομικός διευθυντής Μιχαήλ Λάος εκδώσει τη σχετική αστυνομική απαγόρευση, μετά από απλή «σύσταση» της κυβέρνησης!

Στο έδαφος αυτής της υπαναχώρησης, η μειοψηφία του Κ.Σ. της ΕΦΕΕ, δύο εκπρόσωποι της Β’ Πανελλαδικής (Βαγγέλης Δεληπέτρος, Βασίλης Ξυδιάς) κι ένας της ΠΠΣΠ (Στάθης Σχοινάς), με τη στήριξη πέντε οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (ΚΚΕ μ-λ, ΟΚΔΕ, Κ.Ο. Μαχητής, ΟΣΕ και Β’ Πανελλαδική), αποφάσισαν να υλοποιήσουν την αρχική ομόφωνη απόφαση για πορεία στην πρεσβεία. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα είχαν τα μάτια στραμμένα στις επικείμενες εκλογές, όμως η απόφαση αυτή εξέφραζε μεγάλο μέρος της βάσης τους. Η απαγορευμένη πορεία ήταν δικαιωμένη στη συνείδηση ενός κόσμου πολύ πλατύτερου από τον χώρο της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς της εποχής. Υπήρχε ένα πολιτικό κενό που επιχειρήθηκε να καλυφθεί με όρους κινήματος. Πολλοί αγωνιστές, αφού διαδήλωσαν με τις δικές τους οργανώσεις, πύκνωναν τις γραμμές μας ή χειροκροτούσαν το κεντρικό σύνθημα του δικού μας μπλοκ: «Ολοι πορεία στην πρεσβεία!». Αλλοι περίμεναν να δουν αν θα σπάσουμε την απαγόρευση, για να περάσουν κι αυτοί. Το μπλοκ του ΚΚΕ εσωτερικού είχε σταματήσει στη γωνία Αμαλίας και Βασιλίσσης Σοφίας, μπροστά στη Βουλή.

Οργιο καταστολής

Μετά την υπαναχώρηση ΚΝΕ - Ν. ΠΑΣΟΚ, το βράδυ της 14ης Νοεμβρίου, και την απόφαση της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ να σπάσει την απαγόρευση, το Σάββατο 15/11 το βράδυ πραγματοποιήθηκε σύσκεψη του μπλοκ της τελευταίας στο ΕΜΠ, στο κτίριο Αβέρωφ της Αρχιτεκτονικής, για την οργανωτική προετοιμασία της σύγκρουσης. Είχε προηγηθεί διευρυμένη συνεδρίαση του Κεντρικού Συμβουλίου της Β’ Πανελλαδικής στα γραφεία της. Στην ψηφοφορία για το αν θα επιχειρήσουμε να σπάσουμε έμπρακτα την απαγόρευση ή θα παραμείνουμε στον χώρο καταγγέλλοντας προτού αποχωρήσουμε, όλοι ψήφισαν ότι προχωρούμε, με μία μόνο ψήφο κατά και κανένα λευκό. Υπήρχαν και άλλοι σύντροφοι που διαφωνούσαν, δεν ήταν όμως παρόντες στη συνεδρίαση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονταν ο Δημήτρης και η Αντα Ψαρρά, που την επομένη συμμετείχαν βέβαια στη διαδήλωση παρά τη διαφωνία τους. (Τις επόμενες μέρες, με την έντονη φημολογία περί δίωξης οργανώσεων για «ηθική αυτουργία» και τους κρωγμούς του Παπανδρέου για τιμωρία των πρωταιτίων που υποκίνησαν τη σύγκρουση, το Γραφείο του Κ.Σ. είχε αποφασίσει τη μη λειτουργία των γραφείων της οργάνωσης. Ο Δημήτρης και η Αντα ήταν αυτοί που παρέμειναν στα γραφεία, υπερασπιζόμενοι τη νομιμότητά της.)

Η πορεία έφτασε στα λουλουδάδικα πολύ πιο μεγάλη απ’ ό,τι ξεκίνησε. Εσπασε το κορδόνι της απαγόρευσης και τους πρώτους «καπελάκηδες» και προχώρησε προς τα ΜΑΤ που ήταν παραταγμένα μπροστά στις αύρες. Ο εισαγγελέας έδωσε προθεσμία να διαλυθούμε, η δική μας επιτροπή έδωσε τη δική μας προθεσμία. Οι σειρήνες από τις αύρες προκαλούσαν πανδαιμόνιο. Εντύπωση έκανε η παρουσία μπροστά μπροστά του Πολύδωρου Δανιηλίδη του ΚΚΕ (μ-λ). Ηταν πολιτικός καθοδηγητής του ΕΛΑΣ και σε ηλικία 82 ετών, στην πρώτη γραμμή, εμψύχωνε τους διαδηλωτές. Τραγουδώντας αντάρτικα και την «Ξαστεριά», η πορεία έπεσε στα ΜΑΤ κι ακολούθησαν συγκρούσεις ηρωικές για αρκετή ώρα. Το μπλοκ έσπασε από την αριστερή πλευρά προς τη μέση, όχι από τις πρώτες αλυσίδες που μάχονταν ακόμη. Ηταν περίπου 10.000 άτομα σε πυκνή διάταξη και η υποχώρηση ήταν δύσκολη.

Εχοντας την οργανωτική ευθύνη του μπλοκ της Πανελλαδικής, έφυγα τελευταίος από τον χώρο της σύγκρουσης. Πιασμένος από ένα δέντρο, προσπαθούσα να συμβάλω στην ψυχραιμία και τη συντεταγμένη αποχώρηση. Το τελευταίο πράγμα που είδα ήταν λόφοι από παπούτσια, τσάντες, ρούχα και αντικείμενα.

Μετά τη διάλυση του μπλοκ της πορείας στην πρεσβεία, ακολούθησε όργιο καταστολής. Γέμισαν τα γραφεία των οργανώσεων από τραυματισμένα αγόρια και κορίτσια. Το μπλοκ του ΚΚΕ εσωτερικού, που περίμενε στη γωνία, χτυπήθηκε ανελέητα κι είχε δεκάδες τραυματίες.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0108

Πολύ μετά τη διάλυση του μπλοκ μας, ο Ιάκωβος Κουμής δολοφονήθηκε από τους μπάτσους ενώ καθότανε με φίλους του στο καφεζαχαροπλαστείο Παπασπύρου, στο κάτω μέρος της πλατείας Συντάγματος (εκεί που σήμερα βρίσκονται τα McDonald’s). Φαίνεται πως ήταν κλινικά νεκρός απ’ την αρχή, τον κράτησαν όμως στη ζωή με τα μηχανήματα, μέχρι να περάσουν οι επικοινωνιακά κρίσιμες πρώτες ημέρες.

Η Ματίνα Κανελλοπούλου, που συμμετείχε στην πορεία ανάμεσα στα μπλοκ της Β’ Πανελλαδικής και του ΚΚΕ (μ-λ), δολοφονήθηκε μετά τη σύγκρουση και τη διάλυση της πορείας προς την πρεσβεία, στη γωνία Πανεπιστημίου και Βουκουρεστίου. Εφερε 18 θλαστικά τραύματα και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από κλομπ γυρισμένο ανάποδα, με τη λαβή που έχει σίδερο μέσα.

Το σίγουρο είναι πως οι δύο νεκροί διαδηλωτές δεν ήταν τυχαίοι περαστικοί. Ομως οι δολοφονίες έγιναν σε χρονική φάση που δεν σημειώνονταν συγκρούσεις. Η ύπαρξη νεκρών -όχι αυτών συγκεκριμένα- φαίνεται όμως πως ήταν προαποφασισμένη. Στις αρχές εκείνης της χρονιάς, τον Γενάρη, στην κηδεία των αστυνομικών Πέτρου και Σταμούλη (που είχαν σκοτωθεί από τη «17Ν») υπήρχε έκρυθμο κλίμα, με συναδέλφους τους που πυροβολούσαν στον αέρα έξαλλοι και υπόσχονταν εκδίκηση. Αριστεροί δημοσιογράφοι που ήταν παρόντες μας είχαν ενημερώσει σχετικά και μας είχαν παραγγείλει να προσέχουμε.

Οι πολιτικοί αρχηγοί

Οσο και αν ηχεί παράδοξο, οι δυο δολοφονίες και το όργιο βίας και καταστολής που τις συνόδευσε δεν δυναμίτισαν αλλά αντίθετα εδραίωσαν το ήπιο πολιτικό κλίμα, όπως έδειξε κι η συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή.

? Ο πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης δήλωσε απολογητικά: «Επίλεκτοι γορίλες των αναρχικών στις πρώτες αλυσίδες, ύβριζαν, κραύγαζαν μπάτσοι, γουρούνια και άλλα και άλλα… Τι θέλατε να κάνουν οι αστυνομικοί; Και ο αρχάγγελος Μιχαήλ ρομφαία κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων, ρομφαία και όχι άνθη».

? Ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην προηγούμενη Βουλή (ως πρόεδρος της Ενωσης Κέντρου – Νέες Δυνάμεις) Γ. Μαύρος, την παραμονή της πορείας του Πολυτεχνείου, στις 15/11/1980, είχε ιδρύσει το βραχύβιο ΠΑΡΚΕ (Παράταξη Κέντρου). Λίγο αργότερα εντάχθηκε στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ ως συνεργαζόμενος και εξελέγη βουλευτής Επικρατείας. Η δήλωσή του ήταν: «Η πρεσβεία είναι χώρος ιερός. Οι άνδρες μάχονται στα μέτωπα, δεν οργανώνουν πορείες σε πρεσβείες και παρόμοιες ασχημίες».

? Χειρότερος όλων ο Ανδρέας Παπανδρέου, δεν είδε τους δύο νεκρούς αλλά έδινε υποδείξεις στις δυνάμεις καταστολής: έπρεπε να αφήσουν την πορεία να ανέβει πιο πάνω και εκεί να την «εκτονώσουν», όπως είπε. (Επάξια οι προκηρύξεις των οργανώσεων τις επόμενες ημέρες τον «έχρισαν» υπουργό Δημοσίας Τάξεως.) Βέβαια οι στρατιωτικές αυθεντίες από τα κυβερνητικά έδρανα, απόστρατοι του στρατού και της αστυνομίας, πετάχτηκαν όρθιοι και, προσβεβλημένοι, απάντησαν εν χορώ: «Μα τότε θα ακολουθούσαν όλοι!»

? Ο γ.γ. του ΚΚΕ Χ. Φλωράκης μίλησε για κουκουλοφόρους και λοστοφόρους, θυμήθηκε τους «προβοκάτορες με τα κόκκινα πουκάμισα» του 1965 κι επανέλαβε παλαιότερη δήλωσή του, σύμφωνα με την οποία «αριστερά της Αριστεράς βρίσκεται η Δεξιά». Ηταν μια άλλη εκδοχή της θεωρίας του «αριστεροχουντισμού» που είχε λανσάρει ο Καραμανλής και φτάνει μέχρι τις μέρες μας ως «θεωρία των δύο άκρων». Ο Φλωράκης κατήγγειλε μάλιστα την κυβέρνηση, όχι για το όργιο καταστολής, τους δύο νεκρούς και τους δεκάδες τραυματίες, αλλά επειδή δήθεν μας στήριζε!

? Ο επικεφαλής της χουντικής «Εθνικής Παρατάξεως» Σπύρος Θεοτόκης, άλλοτε εισηγητής του διαβόητου Γ’ Ψηφίσματος, υπεραμύνθηκε των δυνάμεων καταστολής και με αντικομμουνιστικό λόγο ζήτησε την παραίτηση του υπουργού Δημόσιας Τάξης Δαβάκη ως ανεπαρκούς. Λίγους μήνες αργότερα, μεταπήδησε στη Ν.Δ., της οποίας επικεφαλής ήταν ο πρώτος του εξάδελφος Γ. Ράλλης, εξελέγη δε βουλευτής Επικρατείας στις επόμενες εκλογές του ’81.

? Ο Λεωνίδας Κύρκος μίλησε για τους δύο νεκρούς, στάθηκε στον συμβολισμό (ο Κύπριος και η εργάτρια) και απέκρουσε τα αντικομμουνιστικά λεγόμενα του ακροδεξιού κόντε Σπ. Θεοτόκη («ένας ευπατρίδης που τάχθηκε κατά της δικτατορίας στο εξωτερικό, αλλά εκφράζει μιαν άλλη εποχή, με τα κρινολίνα…»). Στη συνέχεια ρώτησε με νόημα: «Γιατί, κύριε υπουργέ της Δημόσιας Τάξης, γιατί το ΚΚΕ εσωτερικού, γιατί;». Σ’ ένα κρεσέντο επίδοσης διαπιστευτηρίων νομιμοφροσύνης και αντιαριστερισμού, μίλησε για «αθλιότητες καθαρμάτων» και για όσους «έσπαζαν βιτρίνες και λεηλατούσαν», χωρίς να διακρίνει βέβαια και αυτός την πολιτική διεκδίκηση της πορείας στην πρεσβεία από το σπάσιμο των βιτρινών. Είχε, είναι αλήθεια, να αντιμετωπίσει και τις εσωκομματικές αντιδράσεις, ιδίως από τον χώρο της νεολαίας. Σε ηπιότερη μορφή, η ανακοίνωση του κόμματός του μιλούσε για «ολιγάριθμες ομάδες ανεύθυνων και τυχοδιωκτικών στοιχείων που καταδικάζονται από όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις». Ο «Θούριος», εφημερίδα του «Ρήγα Φεραίου», τσουβάλιαζε επίσης, αναφερόμενος σε μερικούς αριστεριστές, κλασικούς και ανανεωτικούς, που υπερεκτίμησαν τις δυνάμεις τους, υποτίμησαν τη στάση των ΜΑΤ, ανέχτηκαν τους αναρχικούς, την αλητεία, τους αντικειμενικούς (ή και «υποκειμενικούς») προβοκάτορες.

? Σε πιο νηφάλιο κλίμα, ο πρόεδρος της ΕΔΑ, Ηλίας Ηλιού, έθεσε θέμα αντισυνταγματικότητας της απαγόρευσης της πορείας προς την αμερικανική πρεσβεία.

? Καλύτερα απ’ όλους μίλησαν ο πρόεδρος της ΕΔΗΚ, Γιάννης Ζίγδης, και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ο Ζίγδης, ο οποίος μας είχε προηγουμένως συγχαρεί για την πορεία (!), είπε για τα ΜΑΤ: «Η βασική αιτία του κακού είναι ότι η κυβέρνηση διατηρεί ένα Σώμα που αποτελεί ντροπή, τα ΜΑΤ. Δεν είναι αστυνομία αυτό, αυτό είναι Σώμα ΕΣ-ΕΣ, είναι χειρότερο από την ΕΣΑ, τα μέλη του είναι κακούργοι, όχι ότι οι άνθρωποι γεννήθηκαν κακούργοι, αλλά εκπαιδεύονται για να γίνουν κακούργοι. Τους είδα στη Ρόδο, όπου επετέθηκαν εναντίον ενός λαού που έκανε μια ειρηνική παρέλαση. Επετέθηκαν με τέτοια λύσσα που δεν έχω δει ούτε στους Ιταλούς φασίστες, όταν ήμουν παιδί στη Ρόδο [...] Ας έχουμε μια ειδική συνεδρίαση για το αν μπορεί μια Δημοκρατία να διατηρεί κρατικά όργανα τύπου ΜΑΤ. Αυτά είναι μόνο για τους “Χίτλερ”, μόνο για τους “Μουσολίνι”. Είναι αδιανόητο να υπάρχουν σε μια δημοκρατική Πολιτεία».

Ο Ριζοσπάστης και οι «προβοκάτορες»

Σε άρθρο του «Ριζοσπάστη» την επομένη του μακελειού, το οποίο μοιραζόταν επίσης ως προκήρυξη, η Β’ Πανελλαδική καταγγέλλεται ότι «συμπαρέλασε χτες μαζί με τους οπλισμένους με λοστούς αναρχικούς και τους προβοκάτορες». Η ηγεσία του ΚΚΕ εσωτερικού εγκαλείται ότι μας έκανε πλάτες: το «εσ.» ευνοεί τη δράση των προβοκατόρων «ώστε να ικανοποιείται η εκλογική πελατεία του περιθωρίου». Οι ίδιοι, με κεντρικό σύνθημα «ΚΚΕ – Αλλαγή – 2η Κατανομή», απευθύνονταν προφανώς σε ευρύτερη εκλογική πελατεία…

«Αυτή η πολιτική δεν έχει καμία σχέση με την εργατική τάξη και τους αγώνες της», συνέχιζε το άρθρο. «Μπορεί να συγκινήσει μόνο τις ομάδες των λούμπεν, τους συρφετούς των ροκάκηδων, το ποικιλόμορφο “περιθώριο”, τα ξεπεσμένα στοιχεία του Κολωνακίου και της υψηλής κοινωνίας, όλους τους χώρους εκείνους όπου ευνοείται η δράση των προβοκατόρικων δυνάμεων της ανωμαλίας». Και όλα αυτά, για έναν χώρο που είχε δύο νεκρούς διαδηλωτές και δεκάδες εργατόπαιδα και νεολαίους τραυματίες, σε μια κεντρική πολιτική σύγκρουση τη στιγμή που η κοινοβουλευτική Αριστερά περί εκλογάς ετύρβαζε. Ετσι είναι όμως. Οταν, ενώ η επάνοδος της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ απέχει λιγότερο από έναν μήνα, επίκειται η είσοδος στην ΕΟΚ και, με τον Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας, εδραιώνεται ο ατλαντισμός, η διαδήλωσή σου δεν κατευθύνεται στην πρεσβεία αλλά στο Μοναστηράκι, εύλογο είναι να σου φταίνε οι …ροκάκηδες!

Η στάση των αναρχοαυτόνομων

Η βραδιά της έμπρακτης διεκδίκησης της διαδήλωσης στο σύμβολο του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, την αμερικανική πρεσβεία, λειτούργησε συγκροτητικά για την ευρύτερη συσπείρωση του αναρχοαυτόνομου χώρου. Ενα ξεχωριστό μπλοκ κατέβηκε με το σύνθημα «Απόψε θα γίνει της πουτάνας!». Είχε κυκλοφορήσει απ’ την παραμονή προκήρυξη με τον τίτλο «Τι προτιμάτε; Πορεία της Κόκα Κόλα ή της Πέπσι Κόλα; Εμείς δεν είμαστε κορόιδα να χτυπηθούμε χωρίς λόγο. Θα είμαστε εκεί που πρέπει την ώρα που πρέπει». Δεν αναγνώριζαν το επίπεδο της πολιτικής, δίνοντας έμφαση στην έμπρακτη κοινωνική αμφισβήτηση. Δύο μολότοφ έπεσαν μάλιστα δίπλα στο μπλοκ της Β’ Πανελλαδικής, στη γωνία Σταδίου και Γεωργίου Σταύρου, ενώ αυτό προχωρούσε για τη σύγκρουση.

Στο Πολυτεχνείο του ’80 πρωτοεμφανίστηκε επίσης σε μεγάλη έκταση το φαινόμενο με τις σπασμένες βιτρίνες. Τις βιτρίνες που σκέπασαν με τα τζάμια τους τους δύο νεκρούς στις δηλώσεις των πολιτικών αρχηγών και στα ρεπορτάζ των ΜΜΕ, που τα φόρτωσαν όλα -βιτρίνες, έκτροπα και φόνους- σε «2.000 προβοκάτορες» που οργάνωσαν την πορεία στην πρεσβεία.

Συνοψίζοντας

◽️ Το μπλοκ της πρεσβείας ήταν που βάδισε μαχητικά στα βήματα του Νοέμβρη και όχι οι κομματικές παρελάσεις με τα προεκλογικά συνθήματα.

◽️ Η διοργάνωση της πορείας στην πρεσβεία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Βρήκε ευρύτερη απήχηση, στο έδαφος της υπαναχώρησης ΚΝΕ-ΠΑΣΟΚ από την ομόφωνη αρχική απόφαση της ΕΦΕΕ, και της επαμφοτερίζουσας στάσης του ΚΚΕ εσωτερικού («Διαφωνούμε με την υποχώρηση, σεβόμαστε τις αποφάσεις των μαζικών οργάνων»).

◽️ Η ΕΦΕΕ λειτουργούσε ως πολυεργαλείο χειραγώγησης του φοιτητικού κινήματος και υπαγωγής του στις κοινοβουλευτικές προτεραιότητες.

◽️ Φαίνεται πως οι δύο νεκροί ήταν προαποφασισμένοι. Η επίσημη Αριστερά επέδειξε πολιτική πρεσβυωπία: είδε προβοκάτορες στους «αριστεριστές» διοργανωτές της πορείας, ενώ δεν είδε την παρακρατική πλευρά στη δράση των κατασταλτικών μηχανισμών.

◽️ Το ήπιο πολιτικό κλίμα στη Βουλή, και γενικότερα στο πολιτικό προσκήνιο, δεν δυναμιτίστηκε από τους δύο νεκρούς και το όργιο καταστολής· αντίθετα ενισχύθηκε. Το είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση, το υλοποιούσε η αντιπολίτευση. Ανομολόγητα, στην πράξη, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, ενώ το ΚΚΕ εσωτερικού ποντάριζε και δηλωμένα στο «ήπιο κλίμα που θα θεμελίωνε την πάλη των ιδεών, τον διάλογο», σύμφωνα με τον Κύρκο στη Βουλή.

◽️ Οι δολοφονίες των δύο νέων παιδιών επιχειρήθηκε να συμψηφιστούν με τα σπασμένα τζάμια, να σκεπαστούν από αυτά.

◽️ Η ταύτιση της διαδήλωσης στην αμερικανική πρεσβεία με τις σπασμένες βιτρίνες έδινε πολιτικό άλλοθι στη νομιμοφροσύνη της αντιπολίτευσης που είχε τα μάτια στραμμένα στις επικείμενες εκλογές. Ο Παπανδρέου κάλεσε την κυβέρνηση να τιμωρήσει παραδειγματικά αυτούς που «υποκίνησαν και συμμετείχαν στα έκτροπα», πλευροκοπώντας από δεξιά την κυβέρνηση, για προεκλογικούς λόγους και αυτός.

◽️ Η ιστορική συνέχεια δικαίωσε το σύνθημα της εποχής «Αλλαγή δεν γίνεται με κάποιο ποσοστό». Λίγους μήνες πριν από την περιπόθητη Αλλαγή, ήταν ο αστυνομικός διευθυντής Λάος με τις διαταγές του και όχι ο λαός με το κίνημά του που έβαζε τη σφραγίδα του στο πολιτικό πλαίσιο, στους συμβολισμούς και στην κατάληξη της διαδήλωσης του Πολυτεχνείου. Ο ριζοσπαστισμός της Μεταπολίτευσης φαλκιδευόταν όχι μόνο από τις λυσσαλέες ιδεολογικές και κατασταλτικές επιθέσεις της Δεξιάς και της αντίδρασης, αλλά και από το καναλιζάρισμα στην προεκλογική προοπτική της κοινοβουλευτικής (εν)αλλαγής. Η διαπίστωση βέβαια δεν αφορά μόνο τον κύριο φορέα της επαγγελίας της Αλλαγής, το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τα δύο κόμματα της κοινοβουλευτικής Αριστεράς.

◽️ Το ΚΚΕ είχε κεντρικό σύνθημα της περιόδου το «Αλλαγή δεν γίνεται χωρίς το ΚΚΕ». Οταν οι διαδηλωτές του μπλοκ της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ, που συγκρούστηκαν διεκδικώντας το πολιτικό δικαίωμα της διαδήλωσης στην πρεσβεία, έφτασαν κυνηγημένοι από τα ΜΑΤ στη Σταδίου, επέδειξε φοβικά ανακλαστικά και έσφιξε περισσότερο τις αλυσίδες των μπλοκ του – που, φωνάζοντας το σύνθημα «ΚΚΕ - Αλλαγή - Δεύτερη Κατανομή», ολοκλήρωσαν με ασφάλεια την πορεία στο Μοναστηράκι.

◽️ Και βέβαια το ΚΚΕ εσωτερικού, συμπληρωματική δύναμη -και αυτό- του «μπλοκ της Αλλαγής». Ας μην ξεχνάμε ότι λίγους μήνες αργότερα, ο Λεωνίδας Κύρκος, το βράδυ της 18ης Οκτωβρίου 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές λεηλατώντας την Αριστερά, άρπαξε την πράσινη σημαία από τους πανηγυρίζοντες νεολαίους του ΠΑΣΟΚ και διαδήλωνε μαζί τους, παρότι το κόμμα του είχε μείνει για πρώτη φορά χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.

Οσο δυνατά και να φωνάζεις «Εξω οι Αμερικάνοι», «Εξω από το ΝΑΤΟ», «Εξω οι βάσεις του θανάτου», «Εμείς δεν μπαίνουμε στο ΝΑΤΟ» (όπου μόλις έχεις ήδη επανέλθει), όταν πειθαρχείς στα όρια που θέτουν ο αστυνομικός διευθυντής και η κυβέρνηση, αφήνεις τις κοινωνικές αντιστάσεις, τους φοιτητικούς και εργατικούς αγώνες χωρίς πολιτική εκπροσώπηση. Πρόκειται για τον ορισμό της υπαγωγής των μαζικών αγώνων στις κοινοβουλευτικές προτεραιότητες, όπως έλεγε η προκήρυξη της Β’ Πανελλαδικής. Η «Αλλαγή» θα διεκδικηθεί κοινοβουλευτικά με τις εκλογές που πλησιάζουν, θα στερεωθεί με τους αγώνες για τη β’ κατανομή. Οι μεν «μόνο με μας», οι δε «χωρίς εμάς δεν γίνεται».

◽️ Οι επόμενες μέρες από τη σύγκρουση κατέγραψαν όμως και την πολιτική ανεπάρκεια του χώρου συνολικά της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς στην υπεράσπιση και την άμυνα απέναντι στην ισοπεδωτική επίθεση από όλο το πολιτικό σκηνικό και τα ΜΜΕ. Αυτό που μπορεί κανείς σήμερα να πει είναι ότι το 1980 ο πολιτικός μας χώρος, ενώ ήταν 3η δύναμη στα πανεπιστήμια και προσπαθούσε να σπάσει το φοιτητικό κέλυφος με την εξάπλωση συσπειρώσεων στις γειτονιές, είχε μια φθίνουσα πορεία που συνεχίστηκε με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Ετσι, η εκπλήρωση του οράματος για τη συγκρότηση μιας άλλης, μιας ανυπόταχτης και ανατρεπτικής Αριστεράς αναβλήθηκε.

* μέλος -τότε- του Κ.Σ. της οργάνωσης «ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος - Β’ Πανελλαδική»

Πηγή: efsyn.gr

«Συγκινήθηκα πάρα πολύ, και το ότι αναφέρατε το δικό μου παιδί και ότι το θυμάστε» δήλωσε η Μάγδα Φύσσα μιλώντας στους μαθητές και τις μαθήτριες του 1ου ΓΕΛ Δραπετσώνας. «Έλαχε να βρεθώ κι εγώ σε αυτή την θέση να πενθώ, να έχω χάσει τον Παύλο μου από το ίδιο καθεστώς που ήταν εκεί, που κυβερνούσε τότε. Από τους φασίστες» είπε ακόμα αναφερόμενη στους νεκρούς του Πολυτεχνείου από το χουντικό καθεστώς.

Τι είπε η Μάγδα Φύσσα στους μαθητές κατά τον εορτασμό του σχολείου τους για την εξέγερση του Πολυτεχνείου:

«Καλημέρα, σας χαιρετώ και εγώ.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την τιμή που μου κάνατε να είμαι εδώ σήμερα, να δω όλα αυτά τα βλέμματα, τα πρόσωπα. Να ξέρετε ότι είστε πολύτιμα, πολύτιμα για εμάς που είμαστε “πίσω”. Η αλήθεια είναι ότι συγκινήθηκα πάρα πολύ, και το ότι αναφέρατε το δικό μου παιδί και ότι το θυμάστε και ότι θυμάστε τι έχει γίνει.

Είμαστε σήμερα όλοι εδώ για να τιμήσουμε -όπως ξέρουμε εμείς- τους νεκρούς μας.
Τους νεκρούς του Πολυτεχνείου που εκείνοι δεν είχαν όπλα – από ό,τι είδατε – δεν κρατούσαν όπλα, πάρα μόνο υψωμένη την γροθιά τους και φωνάζανε μόνο ότι θέλανε την Ελευθερία τους. Ελευθερία. Ψωμί Παιδεία Ελευθερία.

Μπορεί σήμερα να έχετε το ψωμί σας, μπορεί σήμερα εν μέρει να έχετε την ελευθερία σας. Την χρωστάμε όμως σε αυτούς.

Έλαχε μετά από 40 χρόνια, να βρεθώ κι εγώ σε αυτή την θέση να πενθώ, να έχω χάσει τον Παύλο μου από το ίδιο καθεστώς που ήταν εκεί, που κυβερνούσε τότε.
Από τους φασίστες.
Και εκείνος μπήκε μπροστά για να σώσει τους φίλους του και, αν μη τί άλλο, έβαλε το σώμα του για την Ελευθερία.
Ό,τι ακριβώς και τα παιδιά στο Πολυτεχνείο.

Θέλω να καταλάβετε και να κατανοήσετε πάρα πολύ καλά τί σημαίνει Ελευθερία.
Λόγω του ότι δεν το έχετε βιώσει εσείς ακριβώς τί σημαίνει να παλεύεις για την Ελευθερία σου, για αυτό καλό θα είναι όσο έχετε τέτοιους ανθρώπους εκπαιδευτικούς δίπλα σας που δεν αφήνουν τίποτα στην λήθη ή δεν περνούν από την άλλη πλευρά και είναι από την σωστή πλευρά – την σωστή πλευρά για το δίκαιο- να τους ακούτε με ευλάβεια.
Είναι κάτι που θα το έχετε προίκα σας.

Θα σας ευχαριστήσω για άλλη μια φορά. Να ξέρετε ότι είμαι πολύ περήφανη, πάρα πολύ περήφανη για το ότι είμαι σήμερα εδώ και μιλάω και είστε η γενιά, η ελπίδα, είναι όλο αυτό που φανταζόμαστε, αυτόν τον κόσμο που θέλουμε, έναν δίκαιο κόσμο και ελεύθερο!

Ευχαριστώ το σχολείο, το 1ο λύκειο Δραπετσώνας, ευχαριστώ όλους που μας αγαπάτε, αγαπάτε τον Παύλο μου γιατί ακριβώς ήταν πράγματι ένα σπουδαίο παιδί.

Δεν έκανε πίσω για τα ιδανικά του.
Δεν φοβήθηκε. Μπήκε μπροστά και έδωσε την ζωή του.

Δεν θέλω να κάνετε το ίδιο. Απλά, για τα ιδανικά σας δε θα κάνετε ποτέ πίσω».

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 1973 ήταν η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση ενάντια στη Χούντα των Συνταγματαρχών η οποία έληξε τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου με την εισβολή ενός τανκ. Τα γεγονότα άφησαν νεκρούς, τραυματίες και οδήγησαν σε φυλακίσεις και βασανιστήρια.

Η Aylon Film Archives δημοσιοποίησε ένα βίντεο περίπου 13 λεπτών από τις μέρες μεταξύ 14 και 17 Νοεμβρίου 1973 που αξίζει να βλέπουμε κάθε χρόνο, ως ιστορικό τεκμήριο μιας μνήμης που δεν πρέπει να ζήσουμε ξανά στον τόπο.

Τα πλάνα τραβήχτηκαν από τον Νικόλα Βερνίκο, από το παράθυρο γωνιακού δωματίου στον 1ο όροφο του απέναντι από το Πολυτεχνείο ξενοδοχείου ΑΚΡΟΠΟΛ. Τα πλάνα που βλέπουμε δείχνουν από το παράθυρο την κατάσταση στην οδό Πατησίων και είναι αρκετά σκοτεινά.

Στο 7:03 λεπτό του φιλμ βλέπουμε για πρώτη φορά την κάνη του ενός τανκ που στεκόταν κάτω από το παράθυρο του κινηματογραφιστή. Λίγο αργότερα, στο 7:12 το τανκ προχωρώντας, σπρώχνει ένα λεωφορείο στη μέση του δρόμου. Ο προβολέας σαρώνει τη γωνία Τοσίτσα και Πατησίων για να καταλήξει στα κάγκελα και την πύλη του Πολυτεχνείου.

Στο 7:45 λεπτό καταφθάνουν τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφέροντας πλήθος οπλισμένων στρατιωτών, ανεβαίνοντας την Πατησίων.

Στο επόμενο πλάνο 7:50 ομάδα γιατρών-νοσηλευτών με άσπρες στολές διασχίζουν τον δρόμο μεταφέροντας ένα φορείο με κάποιον άνθρωπο σκεπασμένο με σεντόνι, ενώ ακολουθούνται από αστυνομικούς.

Στο 8:59 ο οδηγός του άρματος μάχης που βρισκόταν κάτω από το «Ακροπόλ» σκαρφαλώνει και παίρνει τη θέση του. Ομάδες στρατιωτών παρατάσσονται ενώ στα κάγκελα της πύλης συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις.

Κοντινό πλάνο της πύλης με τη σημαία. Η κάμερα χάνεται μέσα στο σκοτάδι και επανέρχεται με κοντινό στην πύλη και τις διαπραγματεύσεις ενώ το τανκ πλησιάζει περισσότερο προς την πύλη και στρίβει λίγο προς τη μεριά της οδού Πολυτεχνείου.

Κοντινό στην οροφή ενός λεωφορείου που φωτίζεται από τον προβολέα. Ο κινηματογραφιστής δεν προλαβαίνει τη στιγμή που το άρμα πέφτει πάνω στην πύλη, αλλά αμέσως μετά το βλέπουμε να την έχει ρίξει και να μπαίνει πιο μέσα ενώ εισβάλλουν στρατιώτες (11:03 λεπτό).

Σύντομα αρχίζει η έξοδος των φοιτητών από την πεσμένη πλέον πύλη.

 

Η περιγραφή του βίντεο αναλυτικά:

Η Εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές και η οποία κλιμακώθηκε σε αντιδικτατορική διαδήλωση, καθώς συνέρρευσαν και χιλιάδες πολιτών και έληξε τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου, με την εισβολή ενός τανκ στην κεντρική είσοδο του πανεπιστημιακού συγκροτήματος, οπότε εισέβαλε η αστυνομία και ο στρατός. Ακολούθησαν γεγονότα που άφησαν νεκρούς, τραυματίες και οδήγησαν πολλούς σε φυλακίσεις και βασανιστήρια.

Ο κινηματογραφιστής Νίκος Α. Βερνίκος βρίσκεται σε δωμάτιο του ξενοδοχείου «Ακροπόλ», απέναντι από το Πολυτεχνείο. Κινηματογραφεί τα γεγονότα κρυφά.

Πρώτο πλάνο στην ταινία το εξώφυλλο της εφημερίδας «Το Βήμα», η οποία κάνει αναφορά στις κινητοποιήσεις, με ημερομηνία 16 Νοεμβρίου.

Αμέσως μετά βρισκόμαστε έξω από την περίφραξη του Πολυτεχνείου, όπου βλέπουμε αναρτημένα πικέτες, πλακάτ και πανό, διακρίνουμε ένα που γράφει «Ελευθερία», την Ελληνική σημαία, κόσμο μέσα και έξω από τον χώρο του ιδρύματος και με zoom out o κινηματογραφιστής μας δίνει γενικά πλάνα με τους φοιτητές σκαρφαλωμένους στα κάγκελα και πολίτες που συγκεντρώνονται, από το φως καταλαβαίνουμε πως είναι πρωί.

Αστυνομικοί έχουν κλείσει την πρόσβαση στην Πατησίων και εκτρέπουν τους πολίτες που κατευθύνονται προς την επίμαχη περιοχή. Η ροή των αυτοκινήτων διακόπτεται και οι οδηγοί προωθούνται από την οδό Μάρνη, απέναντι από το Αρχαιολογικό μουσείο, στην αντίθετη πλευρά. Όλο και περισσότεροι νέοι συγκεντρώνονται, μέχρι που ο χώρος γεμίζει ασφυκτικά.

Πλάνα από τις στέγες και τα κτίρια του Πολυτεχνείου, διακρίνουμε το κτίριο Αβέρωφ και φοιτητές που βρίσκονται εκεί. Φοιτητές με καθρέφτες τυφλώνουν την κάμερα ώστε να αποτρέψουν την κινηματογράφηση για να μη χρησιμοποιηθεί εναντίον τους.

Ο πεζόδρομος της οδού Τοσίτσα έχει καταληφθεί από πλήθος πολιτών συμπαραστεκόμενων στον αγώνα των φοιτητών, που παίρνουν την ευκαιρία να ενωθούν με το αντιδικτατορικό κίνημα.

Καθώς φτάνει το απόγευμα, η οδός Πατησίων έχει γεμίσει από κόσμο μέχρι το κέντρο της πόλης.

Αρχίζει να πέφτει το φως, και σύμφωνα με το χρονικό των γεγονότων γύρω στις 7 το απόγευμα επεμβαίνει η αστυνομία και διαλύει τον όγκο των διαδηλωτών έξω απ’ το Πολυτεχνείο.

Βλέπουμε τις φωτιές μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο που άναψαν οι φοιτητές για να αντιμετωπίσουν τα δακρυγόνα που είχε ρίξει νωρίτερα η αστυνομία. Οι φωτιές συνεχίζουν στην Πατησίων στην κατεύθυνση προς Ομόνοια.

Ένα ασθενοφόρο αναχωρεί από την Τοσίτσα ενώ αυτοκίνητα της αστυνομίας με προβολείς σαρώνουν τον χώρο προς την κεντρική πύλη.

 

17 Νοέμβρη 1973: Πολυτεχνείο EUROKINISSI

 

Η μαρτυρία

Ο δημιουργός του βίντεο, Νίκος Βερνίκος, γράφει στη λεζάντα που συνοδεύει το ντοκουμέντο, όπως αναρτήθηκε στο YouTube.

“Αυτά τα πλάνα γυρίστηκαν από το παράθυρο ενός γωνιακού δωματίου στον 1ο όροφο του ξενοδοχείου “Acropol”, το οποίο βρίσκεται απέναντι από το Εθνικό (Μετσόβιο) Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, από τον Νικόλα Βερνίκο μεταξύ 14 και 17 Νοεμβρίου 1973.

Σε ένα κοντινό δωμάτιο βρισκόταν το ολλανδικό συνεργείο με επικεφαλής τον Albert Coerant (βραβευμένο για την ταινία για το Polytechneio), ο οποίος, ταυτόχρονα, τραβούσε τα γεγονότα. (ΣΣ. Τα γνωστά σε όλους πλάνα από τη νύχτα του Πολυτεχνείου)

Είχα νοικιάσει το δωμάτιο για την υποστήριξη των φοιτητών – μελών του Ελληνικού Ευρωπαϊκού Κινήματος Νέων. Ήταν μια οργάνωση για την κινητοποίηση του φοιτητικού κινήματος ενάντια στη δικτατορία. Ο αδερφός μου Γιώργος Α. Βέρνικος, ο οποίος είχε ηγετική θέση στο EKIN, ήταν επίσης μέλος της επιτροπής κατάληψης της Νομικής Σχολής τον Φεβρουάριο του 1973 και ήταν σε συνεχή επαφή και συντονισμό με την επιτροπή κατάληψης του Πολυτεχνείου.

Από αυτήν την αίθουσα, εκτός από την βοήθεια των φοιτητών, παρέχονταν πληροφορίες μέσω τηλεφώνου (από τη Demi Vezyrouli και την NAV) στα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, ειδικά στα BBC, Le Monde και Deutsche Welle, όπου ο αείμνηστος Παύλος Μπακογιάννης ήταν συνεργάτης για τα ελληνικά θέματα όπως και οι δημοσιογράφοι Βάσος Μαθιόπουλος και Άγγελος Μαρόπουλος.

Η μαγνητοσκόπηση αυτών των περιστατικών γύρω από το Πολυτεχνείο πραγματοποιήθηκε μέσα από τις κλειστές ξύλινες περσίδες με ανοιχτά τα παράθυρα και με κομμένη την ανάσα.

Τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 16 προς  Σάββατο 17 Νοεμβρίου στη γωνία του ξενοδοχείου Acropol σταμάτησε ένα τανκ που περίμενε να παρέμβει. Το κράνος του όρθιου οδηγού έφτανε σχεδόν στο κάτω μέρος του γωνιακού παραθύρου.

Λίγο πριν από την επίθεση στο Πολυτεχνείο και ενώ υπήρχε απόλυτη σιωπή, ένας μικρός θόρυβος δημιουργήθηκε στο δωμάτιο από τους φίλους, τους συμφοιτητές και το τηλέφωνο.

Ο στρατιώτης γύρισε τον προβολέα του θωρακισμένου οχήματος στην πρόσοψη του ξενοδοχείου, προσπαθώντας να εντοπίσει την πηγή του θορύβου. Σταμάτησε για μια στιγμή στο παράθυρο πίσω του και λίγο πιο πάνω, ήταν το σκοτεινό, με κλειστές περσίδες, παράθυρο του δωματίου μας. Το φως του προβολέα μπήκε μέσα από τις περσίδες. Ο στρατιώτης προσπαθούσε να καταλάβει από πού προερχόταν ο θόρυβος, που ήταν διαφορετικός από τον ήχο των πυροβολισμών. Καθώς κινήθηκε, φώτησε τους τοίχους και ειδικά την οροφή του δωματίου προς όλες τις κατευθύνσεις.

Η αναπνοή όσων ήταν παρόντες στο δωμάτιο, σταμάτησε. Έμειναν σαν το μαρμάρινο άγαλμα του Χαλεπά την “Κοιμωνένη” στα κρεβάτια και στο πάτωμα. Αναπνεύσαμε όταν έφυγε το φως.

Το θωρακισμένο όχημα κινήθηκε λίγο και κάλυψε το άλλο τανκ κοντά του, απέναντι από την πόρτα του Πολυτεχνείου. Οι πυροβολισμοί από ελεύθερους σκοπευτές ακούστηκαν από τους κάθετους δρόμους στην οδό Πατησίων.

Γύρω στις 2.30, αφού οι πολιορκημένοι αρνήθηκαν να φύγουν, το τανκ έριξε την είσοδο της πανεπιστημιακής πύλης, μπήκε στην αυλή, πάνω από σταθμευμένα αυτοκίνητα και μπήκε ο στρατός. Οι μαθητές φώναξαν «Ψωμί, Εκπαίδευση, Ελευθερία. Είμαστε αδέλφια» και έτρεχαν κυνηγημένοι από την αστυνομία και τον στρατό, ενώ σφαίρες σφύριζαν γύρω τους.

Πολλοί, μεταξύ των οποίων οι πρώτοι που τραυματίστηκαν νωρίτερα από τις σφαίρες, βρήκαν καταφύγιο στο ισόγειο του ξενοδοχείου Acropol. Μερικοί από αυτούς, που τραυματίστηκαν σοβαρά, μεταφέρθηκαν στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μας. Η Torill Engleland Magreth, 22χρονη φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας, δεν τα κατάφερε. Θανάσιμα τραυματισμένη από τους πυροβολισμούς, πέθανε από αιμορραγία στην καρωτιδική αρτηρία στα χέρια μου και στα χέρια του Γιώργου Λαζαρίδη, οδοντιάτρου που μετέφερε το σώμα στον κοντινό Σταθμό Πρώτων Βοηθειών στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου.

Στιγμές που ο χρόνος συρρικνώνεται και τα δευτερόλεπτα μοιάζουν με αιώνες και μένουν για πάντα στη μνήμη μας.

Ο Βερνίκος συνελήφθη το Σάββατο 17 Νοεμβρίου το μεσημέρι από τη Στρατιωτική Αστυνομία. Παρέμεινε στη φυλακή μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου και ανακρίθηκε και βασανίστηκε.

– Βέρνικος Α. Νικόλας”

ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

ΟΙ 24 ΠΛΗΡΩΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Αναστασίου, 57 ετών, δικηγόρος (πρώην βουλευτής Κερκύρας της Ένωσης Κέντρου), κάτοικος Αγίου Μελετίου, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 20.30-21.00, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση οδών Γεωργίου Σταύρου & Σταδίου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών, μαθητής, κάτοικος Λευκάδος 7, Αθήνα. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.30 και 21.45, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ & Μάρνη, τραυματίστηκε θανάσιμα στην καρδιά από πυρά που έριξαν εναντίον του άνδρες της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών (όπως λεγόταν τότε το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο).

3. Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.00 και 22.30, ενώ βρισκόταν μεταξύ των οδών Μπουμπουλίνας και Σόλωνος, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί απόφραξη της αριστεράς στεφανιαίας. Μεταφέρθηκε ημιθανής στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. (F Σεπτεμβρίου), όπου και πέθανε.

4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή ήδη, στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Αιγυπτία Τουρίλ Τεκλέτ» και η παρεξήγηση αυτή επιβιώνει ακόμη σε κάποιους «καταλόγους νεκρών».

5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κάσου 1, Κυψέλη, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών.

6. Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου, από την Πάτρα, κάτοικος πλατείας Κουντουριώτου 7, Κουκάκι. Στις 16.11.1973 γύρω στις 24.00, ενώ βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων), τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά της αστυνομίας. Μεταφέρθηκε στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου, όπου απεβίωσε. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Χαμουρλής».

7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος, από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973 ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια και στη συνέχεια κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, συνεπεία των οποίων πέθανε, από οξεία ρήξη αορτής, τρεις ημέρες αργότερα, στις 19.11.1973, ενώ μεταφερόταν στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ.

8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, επονομαζόμενος Γεωργαράς, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από την Εξωχώρα Ζακύνθου. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοε-γκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου πέθανε τη Δευτέρα, 19.11.1973, από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τάφηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου στις 9.9.1974, έγινε τελετή στη μνήμη του.

9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, εργάτης, από το Παρ-θένι Θεσσαλονίκης, κάτοικος Χρηστομάνου 67, Σεπόλια, Αθήνα, εργάτης. Κατά τις πρωινές ώρες της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στην πλατεία Βάθης, τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε τη Δευτέρα 19.11.1973.

10. Αικατερίνη Αργυροπούλου σύζυγος Αγγελή, 76 ετών, κάτοικος Κέννεντυ και Καλύμνου, Αγιοι Ανάργυροι Αττικής. Στις 10.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της, τραυματίστηκε στην πλάτη από σφαίρα. Διακομίστηκε στην κλινική «Παμμακάριστος» (Κάτω Πατήσια), όπου νοσηλεύτηκε επί ένα μήνα και κατόπιν μεταφέρθηκε στο σπίτι της, όπου πέθανε συνεπεία του τραύματος της μετά από ένα εξάμηνο (Μάιος 1974).

11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος, κάτοικος Μιαούλη 38, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 10.15 το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «ΑΕΛΑΩ» και «ΕΑΛΗΝΙΣ», τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έρριξε εναντίον τους περίπολος πεζοναυτών που επέβαινε ενός τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου πέθανε μετά από 12 μέρες, στις 30.11.1973.

12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος, από τον Πειραιά, κάτοικος Χίου 35, Αιγάλεω. Στις 10.30 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα πολυκατοικίας επί της πλατείας Αιγύπτου 1, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Λυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παντάνασσα» (πλατεία Βικτωρίας), όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής, από τον Πειραιά, κάτοικος Αγίας Λαύρας 80, Αθήνα. Στις 10.30 με 11.00 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Λυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Με διαμπερές τραύμα μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.

14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, 60 ετών, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, κάτοικος Αριστομένους 105, Αθήνα. Γύρω στις 11.30 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Ομονοίας, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του, συνεπεία εμφράγματος.

15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, 47 ετών, εφοριακός υπάλληλος, κάτοικος Ελπίδος 29, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 12.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο του στα Νέα Λιόσια, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά που διέσχισαν τον ουρανό του αυτοκινήτου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.

16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου, 17 ετών, εργαζόμενη μαθήτρια, από τα Αμπελάκια Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Μεταγένους 8, Νέος Κόσμος. Στις 12.00 το μεσημέρι της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού της, τραυματίστηκε θανάσιμα στον αυχένα από πυρά. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και στη συνέχεια στον «Ευαγγελισμό», όπου πέθανε αυθημερόν.

17. Δημήτρης Θεοδώρας του Θεοφάνους, 52 ετών, κάτοικος Ανακρέοντος 2, Ζωγράφου. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ διέσχιζε με τη μητέρα του τη διασταύρωση της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου με επικεφαλής αξιωματικό (πιθανόν ο ίλαρχος Σπυρίδων Σταθάκης του Κ.Ε.Τ/Θ), που βρισκόταν ακροβολισμένη στο λόφο του Αγίου Θεράποντος. Εξέπνευσε ακαριαία και όταν μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο των Παίδων, απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός, κάτοικος Μύρων 10, Αγιος Παντελεήμονας, Αθήνα. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ βάδιζε με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Χέϋδεν και Αχαρνών, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, 59 ετών, συνταξιούχος εφοριακός, από το ΚεράσοΒο Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Νάξου 116, Αθήνα. Στις 13.30 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε με τις ανήλικες κόρες του στη διασταύρωση των οδών Δροσοπούλου και Κύθνου, απέναντι από το ΙΣΤ’ Αστυνομικό Τμήμα, βρέθηκε εν μέσω πυρών, προερχομένων από τους αστυνομικούς του Τμήματος, με αποτέλεσμα να πάθει συγκοπή. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.

20. Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου 63 ετών, βιοτέχνης, από την Καρδίτσα, κάτοικος Αμαλιάδος 12, Κολωνός. Γύρω στις 11.00 με 12.00 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Γ’ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου, τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και τέλος στο Κ.Α.Τ., όπου και πέθανε στις 30.1.1974.

21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος, από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Ασημάκη Φωτήλα 8, Αθήνα. Στις 12.00 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά περιστρόφου αξιωματικού του Στρατού (αυτουργός ο συνταγματάρχης Νικόλςος Ντερτι-λής). Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.

22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, 44 ετών, δικηγόρος, από την Κροκέα Λακωνίας, κάτοικος Φερρών 5, Αθήνα. Στις 12.00 με 12.30 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά διερχομένου άρματος μάχης. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου και πέθανε στις 27.12.1973.

23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών, από τον Πειραιά, κάτοικος Νικο-πόλεως 4, Καματερό Αττικής. Κτυπήθηκε στις 18.11.1973 από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συνεπεία των οποίων πέθανε στις 21.11.1973.

24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, 22 ετών, φοιτητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, από την Ανω Αλισσό Αχαΐας. Συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών. Κτυπήθηκε μετά τα γεγονότα, υπό συνθήκες που παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες. Συνεπεία της κακοποίησης του υπέστη ρήξη του ήπατος, εξαιτίας της οποίας πέθανε στις 17.12.1973 στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, ο τραυματισμός του συνέβη στην Πάτρα, άλλες όμως πληροφορίες τον τοποθετούν στην Αθήνα. Η περίπτωση του παραμένει υπό έρευνα.

Λόγω των εκδηλώσεων για την επέτειο των 50 χρόνων από την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, και τη μεγάλη πορεία την Παρασκευή, θα υπάρχουν μεταβολές στη λειτουργία των μέσων μαζικής μεταφοράς και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στο κέντρο της Αθήνας. Ταυτόχρονα, η αστυνομία έχει ανακοινώσει πολύ αυστηρά μέτρα ασφαλείας, με χιλιάδες αστυνομικούς στους δρόμους, αύρες νερού, drones, αλλά και ελικόπτερο.

Σήμερα Πέμπτη 16 Νοεμβρίου, η κεντρική πύλη του ιστορικού χώρου στην Πατησίων μέχρι τις 8 το βράδυ ή νωρίτερα, αν κριθεί σκόπιμο από την Επιτροπή Εορτασμού, για την ασφάλεια του Συγκροτήματος.

Αύριο, Παρασκευή 17 Νοεμβρίου, η κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου θα ανοίξει στις 9 το πρωί και θα κλείσει λίγο μετά τη 1 μ.μ. 

Την ώρα εκείνη θα ξεκινήσει η εκκένωση των χώρων του ιστορικού κτιρίου της οδού Πατησίων και στις 2 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί η κεντρική εκδήλωση στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Μία ώρα αργότερα, στις 3 μ.μ. θα ξεκινήσει η πορεία.

ΜΜΜ και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις

Από το μεσημέρι της Πέμπτης και έως τις 6 τα ξημερώματα του Σαββάτου 18 Νοεμβρίου, τίθενται σε ισχύ προσωρινές τροποποιήσεις της διαδρομής ή και της αφετηρίας λεωφορειακών γραμμών και γραμμών τρόλεϊ σε οδούς περιμετρικά του Πολυτεχνείου και σε όλο το κέντρο της πόλης. Οι αλλαγές αυτές θα γίνονται σταδιακά και ανάλογα με τις επικρατούσες κυκλοφοριακές συνθήκες και τις υποδείξεις και τα μέτρα της ΕΛ.ΑΣ.

Αύριο Παρασκευή 17 του μηνός, με εντολή της ΕΛ.ΑΣ., οι σταθμοί του Μετρό Μοναστηράκι, Μέγαρο Μουσικής, Σύνταγμα και Πανεπιστήμιο θα κλείσουν στις 14.00 και οι συρμοί θα διέρχονται από αυτούς τους σταθμούς χωρίς να πραγματοποιούν στάση.

Τυχόν πρόσθετες μεταβολές θα πραγματοποιηθούν σύμφωνα με τις υποδείξεις και τα μέτρα της ΕΛ.ΑΣ. Για περισσότερες πληροφορίες το επιβατικό κοινό μπορεί να ενημερωθεί από τον ακόλουθο σύνδεσμο Τροποποιήσεις 50ής επετείου του Πολυτεχνείου και από το πληροφοριακό κέντρο του ΟΑΣΑ 11185.

Επίσης, τα δρομολόγια της λεωφορειακής γραμμής Χ95 ΣΥΝΤΑΓΜΑ - ΑΕΡΟΛ. ΑΘΗΝΩΝ (EXPRESS) θα εκτελούνται μέχρι τον σταθμό του Μετρό ΚΑΤΕΧΑΚΗ.

«Αστακός» η Αθήνα

Αυξημένη επιφυλακή με πολύ αυστηρά μέτρα ασφαλείας επιβάλλει στους δρόμους της Αθήνας η αστυνομία.

Επί ποδός βίσκονται από σήμερα περίπου 5.000 αστυνομικοί από όλες τις υπηρεσίες Τάξης, Ασφάλειας και Τροχαίας, ενώ συνδρομή θα παρέχουν από αέρος το ελικόπτερο της Αστυνομίας καθώς και drone.

Επίσης, έχουν τεθεί σε ετοιμότητα οι αύρες νερού της αστυνομίας, οι «Αίαντες», καθώς και ομάδες της Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας (ΕΚΑΜ) της Ελληνικής Αστυνομίας.

Λόγω και του πολέμου στη Μέση Ανατολή, εκτός από την αυξημένη παρουσία αστυνομικών γύρω από το Πολυτεχνείο και την αμερικανική πρεσβεία, όπου παραδοσιακά καταλήγει η πορεία ανήμερα της επετείου, ιδιαίτερα μέτρα έχει λάβει η ΕΛΑΣ για την προστασία της πρεσβείας του Ισραήλ καθώς και άλλων πιθανών «στόχων».

Για τον φόβο επεισοδίων, κυρίως λόγω της κατάστασης που επικρατεί λόγω των έργων για τον σταθμό του μετρό στα Εξάρχεια, θα είναι και εκεί ιδιαίτερα αυξημένα τα μέτρα ασφαλείας.

Επίσης, μέτρα λαμβάνονται και για τον κίνδυνο επεισοδίων εξαιτίας της έντασης που έχει προκαλέσει ο θάνατος του 17χρονου Χρήστου Μιχαλόπουλου από αστυνομικά πυρά στη Βοιωτία.

Έχουν περάσει 50 χρόνια από εκείνο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου, όταν φοιτητές αναμετρήθηκαν- μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο- με τους εθνικούς μειοδότες, τα τανκ και την ιστορία τους και βγήκαν νικητές.

Νεκροί το βράδυ της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, νεκροί όμως και στα χρόνια που ακολούθησαν κατά τον εορτασμό της επετείου!

Το 1980 η πορεία για το Πολυτεχνείο πραγματοποιήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου και κατά τη διάρκειά της σημειώθηκαν εκτεταμένα επεισόδια στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας. Εκείνο το απόγευμα η εργάτρια Σταματίνα Κανελλοπούλου άφησε την τελευταία της πνοή μετά τον άγριο ξυλοδαρμό που υπέστη από αστυνομικούς, έξω από το ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία». Η Κανελλοπούλου ξεψύχησε στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο, ενώ σύμφωνα με την ιατροδικαστική εξέταση έφερε 18 σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και είχε δεχθεί πολλαπλά χτυπήματα στο σώμα.

Το ίδιο απόγευμα διακομίστηκε, κλινικά νεκρός στο νοσοκομείο ο κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής έχοντας πέσει και αυτός θύμα ξυλοδαρμού από αστυνομικούς. Μάλιστα σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες είχε χτυπηθεί πισώπλατα στην πλατεία Συντάγματος και ενώ καθόταν σε καφενείο. Υπέκυψε μία εβδομάδα μετά ενώ σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση η αιτία θανάτου ήταν καίριο πλήγμα στον εγκέφαλο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνο το βράδυ είχαν τραυματιστεί περίπου 150 άτομα ενώ η Κυβέρνηση Ράλλη κατόπιν συνεννοήσεως με την αστυνομία είχε απαγορεύει η πορεία να φτάσει έξω από την αμερικάνικη πρεσβεία.
Η πλειονότητα των φοιτητών υπάκουσε στις εντολές. Όμως 2.000 μέλη αριστερών παρατάξεων κατευθύνθηκαν προς τη Βασιλίσσης Σοφίας με απώτερο σκοπό να φτάσουν στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Στο ύψος της Βουλής υπήρχε αστυνομικός φραγμός. Εκεί άρχισαν και τα επεισόδια, που είχαν ως αποτέλεσμα τις δολοφονίες του Ιάκωβου Κουμή και της Σταματίνας Κανελλοπούλου.

To 1985 νεκρός ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς

17 Νοεμβρίου 1985: Η πορεία για τα 12 χρόνια από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου έχει ολοκληρωθεί έχοντας σημειωθεί μικρής έκτασης επεισόδια. Ωστόσο ουδείς μπορούσε να προβλέψει τι θα επακολουθούσε. Μετά το τέλος της πορείας, μία κλούβα των ΜΑΤ παρέμενε για λόγους ασφαλείας έξω από το πανεπιστημιακό ίδρυμα. Ωστόσο, κάποια στιγμή τέσσερις αστυνομικοί πείνασαν κι έφυγαν για να πάνε σε σουβλατζίδικο στα Εξάρχεια· όταν έγιναν αντιληπτοί, ομάδα αναρχικών άρχισε να τους φωνάζει συνθήματα.

Ένας από τους αστυνομικούς τους ζήτησε τις ταυτότητές τους και το επεισόδιο φάνηκε να τελειώνει εκεί. Αργότερα, ομάδα νεαρών κατευθύνθηκε προς την κλούβα που βρισκόταν στο Πολυτεχνείο. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς.
Οι νεαροί πέταξαν μολότοφ και οι αστυνομικοί βγήκαν από την κλούβα και άρχισαν να τους κυνηγούν προς την πλευρά των Εξαρχείων. Κάποιοι από τους αστυνομικούς πυροβολούν στον αέρα για εκφοβισμό. Όμως, μια από τις σφαίρες του Αθανάσιου Μελίστας πέτυχε τον άτυχο Καλτεζά στο κεφάλι. Το συμβάν σημειώθηκε στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Μποτάση.

Ο Καλτεζάς θα αφήσει την τελευταία του πνοή λίγη ώρα αργότερα· η μητέρα του έμαθε την τραγική είδηση από δημοσιογράφους! Ο αστυνομικός από το οποίου το υπηρεσιακό πιστόλι έφυγε η μοιραία σφαίρα δεν έμεινε ούτε ώρα στη φυλακή.