Σοβαρό πονοκέφαλο δημιουργεί στο Μαξίμου το νέο φιάσκο με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, καθώς η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, τον έκρινε αντισυνταγματικό, βάζοντας «φρένο» σε σειρά διατάξεων. 

Ειδικότερα, η Ολομέλεια του ΣτΕ επιβεβαίωσε τα όσα είχε δηλώσει εδώ και καιρό το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο κρίνοντας αντισυνταγματικές τις ρυθμίσεις για κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστής δόμησης, ύψους), που είχαν φέρει και σημαντική σύγκρουση ανάμεσα σε κυβέρνηση και δήμους. Παράλληλα, κρίθηκε ότι είναι αντισυνταγματική και η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.

Ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, απεφάνθη ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος η απόφαση δεν θα έχει αναδρομική ισχύ και δεν επηρεάσει οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί και έχει ξεκινήσει η κατασκευή.

Η απόφαση του ΣτΕ, μάλιστα, θα τεθεί άμεσα σε ισχύ, από τις πρώτες ημέρες του 2025. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το δικαστήριο έκρινε:

«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.

Τούτο, όχι, κατ' αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ' ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ' απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ' όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.

ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.

Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.

ΙΙΙ. Τέλος, το δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.

Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».

Aντισυνταγματικός κρίθηκε ομόφωνα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2021 και εφαρμόστηκε στο σκάνδαλο υποκλοπών και την υπόθεση της παρακολούθησης του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, απαγορεύοντας την ενημέρωσή του.

Με ομόφωνη απόφασή της, η Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου έκρινε ότι είναι υπέρμετρο το μέτρο της καθολικής απαγόρευσης ενημέρωσης όσων θίγονται τα δικαιώματά τους από παρακολουθήσεις, έστω κι αν η επίκληση είναι λόγοι εθνικής ασφάλειας και ως εκ τούτου κρίθηκαν οι συγκεκριμένες διατάξεις ανίσχυρες και αντισυνταγματικές.

Έτσι, η υπόθεση της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη επιστρέφει στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), η οποία οφείλει να την χειριστεί υπό το φως των νέων δεδομένων.

Τι θα γίνει μετά τη σημαντική απόφαση του ΣτΕ για την υπόθεση Ανδρουλάκη μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες καθώς ο πρόεδρος της Αρχής Χρήστος Ράμμος θα κληθεί να διαχειριστεί το όλο θέμα.

Η απόφαση του ΣτΕ και το σκεπτικό της

Η  Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, με πρόεδρο την Ευαγγελία  Νίκα και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Μαρλένα Τριπολιτσιώτη, έκανε μερικά δεκτή την αίτηση ακυρώσεως κατά της πράξης του  προέδρου της ΑΔΑΕ, με την οποία απορρίφθηκε το από 7.9.2022 αίτημα του Νίκου Ανδρουλάκη να του γνωστοποιηθούν η εισαγγελική διάταξη και ο πλήρης φάκελος με το υλικό που είχε συλλεγεί, μετά την επιβολή σε βάρος του, του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του

Συγκεκριμένα το ΣτΕ έκρινε:

«Η ρύθμιση του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, με το οποίο θεσπίσθηκε στην περίπτωση επιβολής του μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας η πλήρης απαγόρευση της δυνατότητας ενημέρωσης του θιγόμενου, μετά τη λήξη του μέτρου, ακόμη και όταν δεν υφίσταται διακινδύνευση των σκοπών εθνικής ασφάλειας που οδήγησαν στην επιβολή του, αποτελεί υπέρμετρο περιορισμό του απαραβίαστου της επικοινωνίας, που δεν δικαιολογείται στο πλαίσιο της λειτουργίας του κράτους δικαίου, και, συνεπώς, αντίκειται στα άρθρα 19 παρ. 1 του Συντάγματος, 5 παρ. 1 και 15 παρ. 1 της οδηγίας 2002/58, 7, 8 και 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 8 της ΕΣΔΑ και είναι ανίσχυρη.

Επομένως, η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που ερείδεται στην ανωτέρω ανίσχυρη διάταξη, είναι μη νόμιμη, και για το λόγο αυτό, που βασίμως προβάλλεται, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, η πράξη αυτή να ακυρωθεί εν μέρει και η υπόθεση να αναπεμφθεί στην Α.Δ.Α.Ε. για νέα, νόμιμη κρίση, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 5 του ν. 2225/1994, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίησή της με την κριθείσα ως ανίσχυρη διάταξη του άρθρου 87 του ν. 4790/2021, διότι, όπως έγινε δεκτό, ο νεώτερος ν. 5002/2022 δεν είναι εφαρμοστέος σε εκκρεμή αιτήματα γνωστοποίησης στον θιγόμενο μέτρου άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του ληφθέντος υπό προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς· τούτο δε διότι με τον νεώτερο αυτό νόμο εισήχθη ένα νέο νομοθετικό καθεστώς που καταλαμβάνει όλη τη διαδικασία επιβολής της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, από την υποβολή του σχετικού αιτήματος και την έγκριση του επίμαχου μέτρου έως τη γνωστοποίηση της άρσης του.

Το καθεστώς αυτό αποτελεί ένα σύστημα με εσωτερική συνοχή, οι ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις του οποίου προσιδιάζουν στις αιτήσεις άρσης του απορρήτου που υποβάλλονται δυνάμει του διατάξεών του, προκειμένου να διεκπεραιωθούν κατά τις ειδικές ρυθμίσεις του και τις εγγυήσεις που το ίδιο θεσπίζει.

Τούτο επιρρωννύεται από την απουσία μεταβατικών διατάξεων, ισχύει δε κατά μείζονα λόγο προκειμένου για πολιτικά πρόσωπα, όπως ο αιτών, για τα οποία προβλέπεται ειδική δημόσια αρχή για την κίνηση της διαδικασίας υποβολής του αιτήματος άρσης του απορρήτου και ειδικό όργανο για την χορήγηση της πρώτης από τις δύο συνολικά απαιτούμενες άδειες έγκρισής του».

Αντίθετα, το ΣτΕ  αποφάνθηκε ότι «η προσβαλλόμενη πράξη, κατά το μέρος που απέρριψε το αίτημα του αιτούντος να ενημερωθούν ο Πρόεδρος της Βουλής και οι αρχηγοί των κοινοβουλευτικών κομμάτων για το περιεχόμενο της εισαγγελικής διάταξης περί άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών του, αιτιολογείται νομίμως, ο δε περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος».

Την αντισυνταγματικότητα των διατάξεων και των κυβερνητικών σχεδίων για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια υπογραμμίζουν οκτώ καθηγητές Συνταγματικού Δικαίου. Σε κοινή τους δήλωση, αναφέρουν πως η εντύπωση πως η πλειονότητα των συναδέλφων τους τάσσεται υπέρ της συνταγματικότητας είναι εσφαλμένη και στέκονται σε όσα ορίζει το Άρθρο 16 του Συντάγματος.

Συγκεκριμένα, σημειώνουν πως αυτό προβλέπει ρητά ότι “η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται”, καταλήγοντας πως για τη λειτουργία τους, “απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση”.

Τονίζουν, δε, ότι η τοποθέτησή τους δεν εκφράζει πολιτική αντίθεση, αλλά υποχρέωση “να προασπίσουμε το Σύνταγμα”.

Αναλυτικά:

“Με αφορμή ορισμένες γνωμοδοτήσεις και τοποθετήσεις συναδέλφων, που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η πλειονότητα των καθηγητών συνταγματικού Δικαίου τάσσεται αναφανδόν υπέρ της συνταγματικότητας των κυβερνητικών σχεδίων για την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας. Αισθανόμαστε λοιπόν την ανάγκη να δηλώσουμε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Στο άρθρο 16 του Συντάγματος προβλέπεται ρητά ότι η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση, ότι οι καθηγητές τους είναι δημόσιοι λειτουργοί και ότι η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται. Κατά τη γνώμη μας η ρητή αυτή απαγόρευση δεν μπορεί να παρακαμφθεί με βάση μία σύμφωνη με το ευρωπαϊκό ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία του Συντάγματος. Άλλωστε η Ελλάδα ούτε έχει καταδικασθεί ποτέ από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παραβίαση του ενωσιακού δικαίου εξαιτίας της απαγόρευσης λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων, ούτε καν έχει παραπεμφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Δικαστήριο. Συνεπώς για την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, κερδοσκοπικών ή μη, απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση.

Διευκρινίζουμε ότι η τοποθέτησή μας απέναντι στην ως άνω αντίθετη προς το Σύνταγμα ερμηνεία δεν οφείλεται σε πολιτική αντίθεσή μας ως προς τη λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων, επί της οποίας καθένας από εμάς διατηρεί τη προσωπική του άποψη υπέρ ή κατά, αλλά στην υποχρέωσή μας να προασπίσουμε την τήρηση του Συντάγματος. Άλλωστε, σε τριάμισι χρόνια από τώρα είναι δυνατόν να έχει ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση, οπότε το ζήτημα της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων θα μπορούσε να τεθεί ευχερώς στην ορθή συνταγματική του βάση.

Οι καθηγητές που υπέγραψαν το κείμενο είναι οι κάτωθι:

Αλκιβιάδης Δερβιτσιώτης, Καθηγητής ΔΠΘ

Γιάννης Δρόσος, Ομ. Καθηγητής ΕΚΠΑ

Ακρίτας Καϊδατζής, Αναπλ. Καθηγητής ΑΠΘ

Ιφιγένεια Καμτσίδου, Αναπλ. Καθηγήτρια ΑΠΘ

Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

Παναγιώτης Μαντζούφας, Καθηγητής ΑΠΘ

Γιώργος Σωτηρέλης, Καθηγητής ΕΚΠΑ

Κώστας Χρυσόγονος, Καθηγητής ΑΠΘ

Πολλαπλώς και καταφανώς αντισυνταγματική κρίνει το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ διάταξη που προστέθηκε στον δεύτερο κατά σειρά νόμο για την τακτοποίηση αυθαίρετων κατασκευών και παράνομων χρήσεων (Ν. 4178/2013) και στους ακάλυπτους χώρους των πολυκατοικιών με απλή πλειοψηφία των συνιδιοκτητών. Όμως για την τελική απόφαση παραπέμπει στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου διότι το «ζήτημα της συνταγματικότητας» της παραπάνω ρύθμισης «δεν έχει κριθεί από την Ολομέλεια».

Το Ε΄ Τμήμα στην ομόφωνη απόφαση του 91/2024 καθιστά σαφές ότι η τακτοποίηση αυθαιρεσιών «κατά το μέρος που αφορά κοινόχρηστους χώρους στον υποχρεωτικά ακάλυπτο χώρο του ακινήτου ο οποίος κατά τις σχετικές πολεοδομικές διατάξεις παραμένει αδόμητος, λόγω εφαρμογής του οικείου ρυμοτομικού σχεδίου προκειμένου να μην υπάρχει υπέρβαση της επιτρεπόμενης κάλυψης της περιοχής» προσκρούει πρωτίστως στο άρθρο 24 του συντάγματος για την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Και αυτό διότι ανατρέπεται και νοθεύεται ο ορθολογικός πολεοδομικός σχεδιασμός, με αποτέλεσμα «να επέρχεται αλλοίωση της λειτουργικότητας των οικισμών και επιδείνωση των όρων διαβιώσεως των κατοίκων, δεδομένου ότι αυτή η αναστολή επέρχεται με μόνη την υποβολή αιτήσεως του ενδιαφερομένου και των σχετικών δικαιολογητικών και την καταβολή του οριζομένου στον νόμο ποσού ειδικού προστίμου, χωρίς ειδική για κάθε αυθαίρετο κρίση αρμόδιου οργάνου της διοικήσεως, ύστερα από εκτίμηση πολεοδομικών και κτιριολογικών κριτηρίων, που σχετίζονται με το μέγεθος, τη χρήση, το είδος και τη σημασία της αυθαίρετης κατασκευής, καθώς και με τις επιπτώσεις της στον χώρο που την περιβάλλει, τη συνολική δηλαδή επιβάρυνση της περιοχής».

Οπως επισημαίνεται στην απόφαση, η ρύθμιση έρχεται σε αντίθεση και με τις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου (άρθρο 25 παράγραφος 1 του Συντάγματος) του σεβασμού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 2 παράγραφος 1) και της ισότητας (άρθρο 4 παράγραφος 1). Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι θεμελιώδης επιδίωξη του Κράτους Δικαίου είναι η πραγμάτωση του Δικαίου στην Πολιτεία, που επιτυγχάνεται με τη διαφύλαξη του κύρους του νόμου, ενώ το κράτος υποχρεούται να εγγυάται υπέρ των πολιτών την πιστή εφαρμογή των νόμων, να προασπίζει τα νομίμως και όχι τα παρανόμως κτηθέντα από τους πολίτες αγαθά κ.ο.κ. Για την παραβίαση της συνταγματικής αρχής της ισότητας, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι οι νομοταγείς πολίτες που έχουν ιδιοκτησία στην ίδια περιοχή με τους αυθαιρετούντες βρίσκονται συγκριτικά σε «μειονεκτική μοίρα», γιατί «θα υφίστανται του λοιπού εις το διηνεκές τις δυσμενείς πολεοδομικές συνέπειες των αυθαίρετων κατασκευών των γειτόνων τους, οι οποίες, αν και επιβαρύνουν τους όρους διαβιώσεως, διαφεύγουν την κατεδάφισή τους». Η διάταξη που επιτρέπει τακτοποιήσεις αυθαιρέτων είναι αυτή του άρθρου 11 παράγραφος 1, περίπτωση δ, υποπερίπτωση ι, του Νόμου 4178/2013.

Νέο, ηχηρό ράπισμα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη δίνει η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που κρίνει ως οριστικά αντισυνταγματικές τις διατάξεις του πρώην υπουργού Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκου, σχετικά με τις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ειδικότερα, η απόφαση του ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματική τη νομοθετική ρύθμιση του 2019 για τις εκλογές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι και Κοινότητες) και συγκεκριμένα τη διαδικασία ορισμού αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών.

Η νομοθετική αλλαγή κρίθηκε από το ΣτΕ αντίθετη στο άρθρο 5 του Συντάγματος για το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς νοθεύει την εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων των νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων. 

Η απόφαση του ΣτΕ θεωρείται ηχηρό «ράπισμα» κατά του πρώην υπουργού Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκου, καθώς άλλαξε τον νόμο «Κλεισθένη» για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αμέσως μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019.

Αναλυτικά η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ:

«ΣτΕ Ολ 1189/2022

Πρόεδρος: Δ. Σκαλτσούνης, Πρόεδρος ΣτΕ

Εισηγήτρια: Σ. Κτιστάκη, Σύμβουλος Επικρατείας

Αντίθετη προς το Σύνταγμα η τροποποίηση της ρύθμισης για τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών.

Το άρθρο 207 παρ. 1 του ν. 3852/2010, όπως είχε τροποποιηθεί και ίσχυε κατά τον χρόνο διεξαγωγής των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019, προέβλεπε ότι στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες (κοινότητες που εκτείνονται στην περιφέρεια ενός νησιού), οι οποίες είχαν οριστεί στο σύνολό τους ως μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες, ορίζεται Αντιδήμαρχος ο δημοτικός σύμβουλος που έχει εκλεγεί στην εκλογική περιφέρεια της δημοτικής κοινότητας, ανεξαρτήτως της δημοτικής παράταξης στην οποία αυτός ανήκει, με μόνη επιφύλαξη ότι, εφόσον ανήκει σε δημοτική παράταξη άλλη από αυτήν του Δημάρχου, η παράταξή του δεν θα αντιταχθεί στον ορισμό του, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 3852/2010. Με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 περίπτ. στ’ του ν. 4623/2019, ο οποίος άρχισε να ισχύει από τις 9.8.2019, τροποποιήθηκε η ανωτέρω ρύθμιση περί ορισμού Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες και προβλέφθηκε πλέον ο ορισμός ως Αντιδημάρχου δημοτικού συμβούλου της πλειοψηφούσας δημοτικής παράταξης εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια, άλλως, σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοιος, στην πλησιέστερη. Με την ανωτέρω απόφαση του Δικαστηρίου κρίθηκαν τα εξής: Με την επίδικη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 περίπτ. στ’ του ν. 4623/2019, καθ’ ο μέρος αυτή καταλαμβάνει τον ορισμό Αντιδημάρχων στις νησιωτικές δημοτικές κοινότητες κατά την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019 δημοτική περίοδο, ο νομοθέτης επεμβαίνει, μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο έχουν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα, στην ανάδειξη οργάνου διοίκησης οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, την οποία είχε εξαρτήσει η ισχύουσα κατά τον χρόνο των εκλογών ρύθμιση από το εκλογικό αποτέλεσμα σε συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, η οποία είχε οριστεί ως μονοεδρική.

Με την επέμβαση, επομένως, αυτή, την οποία δεν προκύπτει ότι υπαγόρευσαν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος, μεταβάλλεται εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του κατοχυρούμενου στο άρθρο 5 του Συντάγματος δικαιώματος του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι και νοθεύεται η εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων των νησιωτικών δημοτικών κοινοτήτων, η οποία διαμορφώθηκε κατά συνεκτίμηση, εκτός άλλων, και της νομοθετικής πρόβλεψης περί ορισμού στις εν λόγω κοινότητες ως Αντιδημάρχου του εκλεγέντος στην οικεία εκλογική περιφέρεια δημοτικού συμβούλου, ανεξαρτήτως του αν έχει αυτός εκλεγεί με τον επιτυχόντα ή με άλλο εκλογικό συνδυασμό. Με τα δεδομένα, επομένως, αυτά, η επίδικη διάταξη, καθ’ ο μέρος προβλέπεται η άμεση εφαρμογή της, παραβιάζει τις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος, που διέπουν και τις εκλογές για την ανάδειξη των αρχών των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης και απορρέουν από τα άρθρα 1 παρ. 1 και 2, 4 παρ. 1, 5 παρ. 1, 51 παρ. 3, 52 και 102 του Συντάγματος.»

ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Ξετυλίγεται το κουβάρι των αντισυνταγματικών τροποποιήσεων

«Με την πρώτη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1189/2022) αρχίζει να ξετυλίγεται σε επίπεδο Ολομέλειας πλέον, το κουβάρι των αντισυνταγματικών τροποποιήσεων μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας», σχολιάζουν σε κοινή τους δήλωση ο Τομεάρχης και ο αναπληρωτής Τομεάρχης Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Κώστας Ζαχαριάδης και Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης.

«Η Νέα Δημοκρατία, μόλις πριν τέσσερις ημέρες, δια στόματος του Αναπληρωτή Υπουργού κ. Πέτσα σε απάντηση επίκαιρης ερώτησης που καταθέσαμε, μας κουνούσε το δάχτυλο, λέγοντας ότι αναμένουν τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ. Τώρα που ξεκίνησαν να εκδίδονται αποφάσεις περί αντισυνταγματικών νομοθετημάτων της κυβέρνησης, ελπίζουμε να μην σταλούν για μετάφραση και χαθούν και εκεί τα καίρια σημεία. Δυστυχώς, όμως, η χώρα μας και η Αυτοδιοίκηση τα χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας φαίνονται χαμένοι στη μετάφραση», επισημαίνεται μεταξύ άλλων στην ίδια δήλωση.

Αναλυτικά η κοινή δήλωση των Κ. Ζαχαριάδη και Μ. Χατζηγιαννάκη:

«Με την πρώτη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1189/2022) αρχίζει να ξετυλίγεται σε επίπεδο Ολομέλειας πλέον, το κουβάρι των αντισυνταγματικών τροποποιήσεων μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Πιο συγκεκριμένα, η αρχή έγινε με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (1189/2022) – και αναμένονται οι αποφάσεις της Ολομέλειας για τις παραπεμπτικές αποφάσεις 760/2022 και 2366/2021 – με την οποία κρίθηκε αντίθετη προς το Σύνταγμα η τροποποίηση ρύθμισης για τον ορισμό Αντιδημάρχου μετά τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών σε νησιωτικές δημοτικές κοινότητες. Ο νομοθέτης, σύμφωνα με την απόφαση, επεμβαίνει, μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο έχουν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα στην ανάδειξη οργάνου διοίκησης του Δήμου, με αποτέλεσμα να παραβιάζονται οι αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού και της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης του λαϊκού φρονήματος.

Η Νέα Δημοκρατία, μόλις πριν τέσσερις ημέρες, δια στόματος του Αναπληρωτή Υπουργού κ. Πέτσα σε απάντηση επίκαιρης ερώτησης που καταθέσαμε, μας κουνούσε το δάχτυλο, λέγοντας ότι αναμένουν τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ. Τώρα που ξεκίνησαν να εκδίδονται αποφάσεις περί αντισυνταγματικών νομοθετημάτων της κυβέρνησης, ελπίζουμε να μην σταλούν για μετάφραση και χαθούν και εκεί τα καίρια σημεία. Δυστυχώς, όμως, η χώρα μας και η Αυτοδιοίκηση τα χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας φαίνονται χαμένοι στη μετάφραση.

Η Ελλάδα, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες χρειάζονται μια αλλαγή όχι μετεκλογική, αλλά το βράδυ των εκλογών.

Χρειάζονται νέα προοδευτική προοπτική με σεβασμό στη Δημοκρατία, στου Θεσμούς, στους Πολίτες.

Χρειάζονται τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία στη διακυβέρνηση του τόπου».

Aντισυνταγματικό έκρινε το νόμο 4093/2012 με τον οποίο επιβλήθηκαν οι μνημονιακές μειώσεις αποδοχών στους γιατρούς του ΕΣΥ η, ολομέλεια του Αρείου Πάγου.

Συγκεκριμένα, οι αρεοπαγίτες έκριναν ότι ο εν λόγω νόμος είναι αντισυνταγματικός και δεν πρέπει να εφαρμοσθεί καθώς:

• Δεν προέβη σε «εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις από τις εν λόγω μειώσεις», ούτε «αν το αναμενόμενο οικονομικό όφελος που θα προκύψει από τις μειώσεις είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από τις επιπτώσεις των μειώσεων». Δηλαδή νομοθετήθηκαν μειώσεις που μπορούσαν να προκαλέσουν συνολικά ζημία αντί για όφελος και πιθανότατα προκάλεσαν ζημία.
• Δεν εξετάστηκε από το νόμο «αν θα μπορούσαν να ληφθούν άλλα μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος» ως προς τη μείωση των δημοσίων δαπανών, αλλά με μικρότερο κόστος για τους γιατρούς του ΕΣΥ.
• Δεν εξετάστηκε αν οι αποδοχές των γιατρών του ΕΣΥ παραμένουν μετά τις νέες μειώσεις επαρκείς για την αντιμετώπιση του κόστους αξιοπρεπούς διαβίωσής τους και ανάλογες της αποστολής που τους έχει ανατεθεί με το άρθρο 5 παρ. 5 του Συντάγματος.

Ουσιαστικά, το ανώτατο δικαστήριο απέρριψε την αναίρεση της Α' ΔΥΠΕ επικυρώνοντας, ουσιαστικά, τις προηγούμενες αποφάσεις των δικαστηρίων που δικαίωναν τους γιατρούς. Σημειώνεται ότι είχαν προηγηθεί αποφάσεις Πρωτοδικείων και Εφετείων που δικαίωναν τους γιατρούς, ήδη από το 2017.

Μετά την παραπάνω απόφαση, «ανοίγει ο δρόμος» ώστε οι γιατροί του ΕΣΥ να λάβουν τα αναδρομικά της τελευταίας πενταετίας, τα οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί κυμαίνονται από 40.000 έως 60.000 ευρώ.

Απόφαση κόλαφος κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη - Οι νομοθετικές παρεμβάσεις του Θεοδωρικάκου συνιστούν ευθεία νόθευση της λαϊκής βούλησης τονίζει ο Σκουρλέτης

Αντισυνταγματικές είναι σύμφωνα με το Γ' τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) οι μετεκλογικές αλλαγές της ΝΔ με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Δημοτικό Συμβούλιο στην Οικονομική Επιτροπή. Πρόκειται για μία απόφαση κόλαφο κατά της κυβέρνησης Μητσοτάκη καθώς κρίθηκαν αντισυνταγματικές η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τα δημοτικά συμβούλια στις Οικονομικές Επιτροπές και στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής και η συγκρότηση των επιτροπών αυτών με πλειοψηφίες 3/5 υπέρ των παρατάξεων των δημάρχων.

Η υπόθεση παραπέμπεται στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου και αν οι διατάξεις κριθούν εν τέλει αντισυνταγματικές και από την Ολομέλεια, τότε θα επηρεαστούν ανάλογα βάσει νομολογίας οι αντίστοιχες διατάξεις και για τις περιφέρειες.

Σύμφωνα με την περίληψη της απόφασης, έγινε δεκτό, κατά πλειοψηφία, ότι οι παραπάνω διατάξεις, κατά το μέρος που καταλαμβάνουν την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26.5.2019 και της 2.6.2019 δημοτική περίοδο (1.9.2019-31.12.2023), παραβιάζουν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, καθώς και τις αρχές της ελεύθερης και ανόθευτης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, ως έκφρασης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, και της ισότητας των όρων του εκλογικού ανταγωνισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 1 (παρ. 1 και 2), 4 (παρ. 1), 5 (παρ. 1), 51 (παρ. 3), 52 και 102 (παρ. 2) του Συντάγματος, δεδομένου ότι τόσον οι εκλογείς όσο και οι εκλεγέντες δημοτικοί σύμβουλοι είχαν συνεκτιμήσει, για τη διαμόρφωση της εκλογικής τους βούλησης, τις ισχύουσες κατά τον χρόνο των εκλογών αυτών ρυθμίσεις του ν. 4555/2018 (άρθρα 76 και 91), με τις οποίες προβλεπόταν η συγκρότηση των προαναφερόμενων συλλογικών οργάνων χωρίς αντίστοιχη ρύθμιση περί πλειοψηφίας της παράταξης του δημάρχου.

Πάνος Σκουρλέτης: Αντισυνταγματικό εργαλείο νόθευσης της λαϊκής βούλησης ο «νόμος Θεοδωρικάκου» για τους ΟΤΑ

«Είχαμε εγκαίρως και τεκμηριωμένα προειδοποιήσει ότι η σπουδή του τότε Υπουργού Εσωτερικών κ. Θεοδωρικάκου και της κυβέρνησης της ΝΔ όχι απλώς να «ξηλώσει» τον ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ και την απλή αναλογική αλλά να αλλοιώσει, επί της ουσίας, το εκλογικό αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών, παραβίαζε σειρά διατάξεων του Συντάγματος» σχολιάζει ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ Πάνος Σκουρλέτης.

«Με την τρίτη, κατά σειρά, απόφασή του το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του «νόμου Θεοδωρικάκου» παραπέμποντας την υπόθεση προς κρίση στην Ολομέλεια. Σύμφωνα με το σκεπτικό της υπ’ αρ. 760/2022 απόφασης του Γ΄ Τμήματος του ΣτΕ, ο «νόμος Θεοδωρικάκου» παρενέβη στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού επιφέροντας δύο βασικές και αλληλένδετες μεταξύ τους αλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα: αφενός μετέβαλε τον τρόπο συγκρότησης της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής, προκειμένου να εξασφαλισθεί σε αυτές η πλειοψηφία της παράταξης του δημάρχου και αφετέρου προέβη σε αθρόα μεταφορά, ιδίως στην οικονομική επιτροπή, αποφασιστικών αρμοδιοτήτων σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, οι οποίες μέχρι τότε ανήκαν στο άμεσα εκλεγόμενο συλλογικό όργανο διοίκησης των δήμων, το δημοτικό συμβούλιο. Με την διπλή αυτή επέμβαση, αμέσως μετά τη διεξαγωγή των εκλογών και μάλιστα ενώ είχαν ήδη εξαχθεί τα εκλογικά αποτελέσματα, μεταβλήθηκε εκ των υστέρων το πλαίσιο άσκησης του συνταγματικού δικαιώματος του εκλέγειν αφού η βούληση των εκλογέων διαμορφώθηκε σύμφωνα με την ισχύουσα κατά τις εκλογές του 2019 νομοθεσία συνεκτιμώντας ότι τα σημαντικά τοπικά ζητήματα θα ρυθμίζονται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, δηλαδή εκείνου του οργάνου που έχει και την άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση, απαιτουμένων ενδεχομένως ευρύτερων συναινέσεων για την επίτευξη πλειοψηφίας» σημειώνει και προσθέτει:.

«Για την περίφημη «κυβερνησιμότητα» που επικαλέστηκε πολλάκις ο κ. Θεοδωρικάκος, ως δικαιολογία και αιτιολογική βάση των αντισυνταγματικών ρυθμίσεων το ΣτΕ επικυρώνει αυτά που είχαμε επισημάνει εξαρχής: ότι κατά τον χρόνο ψήφισης των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμαστεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής του ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ (ν. 4555/2018), ώστε να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος η τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη βούληση των εκλογέων.

Με λίγα λόγια το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι οι νομοθετικές παρεμβάσεις του κ. Θεοδωρικάκου και της κυβέρνησης της ΝΔ, με τη γνωστή δυσανεξία σε οτιδήποτε αναβαθμίζει τη Δημοκρατία, συνιστούν ευθεία νόθευση της λαϊκής βούλησης. Δεν πρόκειται απλώς για «αντιμεταρρύθμιση» αλλά για ανεπίτρεπτη συνταγματικά αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος, που εφόσον επικυρωθεί και από την Ολομέλεια του ΣτΕ, θα τινάξει κυριολεκτικά στον αέρα τη λειτουργία των ΟΤΑ κατά το επίμαχο διάστημα.

Οι επισημάνσεις και η σφοδρή κριτική μας, στις οποίες ο κ. Θεοδωρικάκος και η κυβέρνηση της ΝΔ κώφευαν αδιαφορώντας πλήρως για την παραβίαση του Συντάγματος, την δημοκρατικά εκπεφρασμένη λαϊκή βούληση και το δημόσιο συμφέρον στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν.

Δυστυχώς για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, για τους πολίτες, για τη Δημοκρατία».

«Μετρημένες οι ημέρες της παρούσας κυβέρνησης»

«Κάθε μήνα θα προκύπτει και άλλη απόφαση της Δικαιοσύνης που θα αποδομεί τη δήθεν θεσμική θωράκιση των νομοθετημάτων της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας» σχολιάζει ο τομεάρχςη Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης και ο αναπληρωτής τομεάρχης Εσωτερικών & υπεύθυνος για την Αυτοδιοίκηση Μίλτος Χατζηγιαννάκης.

Όπως αναφέρουν, «τον Απρίλιο ήρθε να προστεθεί και να φτάσει στην τέταρτη απόφαση περί αντισυνταγματικότητας νομοθετήματος για την Αυτοδιοίκηση η απόφαση του Γ’ τμήματος του ΣτΕ (760/2022), η οποία κρίνει ως αντισυνταγματική την μεταβολή του τρόπου συγκρότησης δημοτικών επιτροπών και Δ.Σ. δημοτικών ν.π. αμέσως μετά τις εκλογές, βάσει των αλλαγών που επέφερε ο νόμος 4623,4625,4635/2019 στο νόμο 4555/2018 (πρόγραμμα Κλεισθένης), με τον οποίο διεξήχθησαν οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές τον Μάιο του 2019.

Σύμφωνα με την παραπεμπτική απόφαση του ΣτΕ η κυβέρνηση της ΝΔ παρενέβη στη λειτουργία των Δήμων με δύο τρόπους, πρώτον μετέβαλε τον τρόπο συγκρότησης της οικονομικής επιτροπής και της ποιότητας ζωής προκειμένου να έχουν την πλειοψηφία οι Δήμαρχοι και, κυρίως, προέβη σε αθρόα μεταφορά αποφασιστικών αρμοδιοτήτων, σοβαρού οικονομικού αντικειμένου από το εκλεγμένο όργανο διοίκησης του Δήμου, το δημοτικό συμβούλιο στις οικονομικές επιτροπές.

Τέτοια «αλφαδιά» στη νομοθέτηση από τη Νέα Δημοκρατία δεν την είχε δει η Αυτοδιοίκηση εδώ και χρόνια. Στο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία από την πρώτη στιγμή λέγαμε για την αντιδημοκρατική μεταφορά αρμοδιοτήτων από το δημοτικό συμβούλιο στην οικονομική επιτροπή και τώρα η απόφαση του ΣτΕ ήρθε να προστεθεί στις άλλες τρεις αποφάσεις που κάνουν λόγο περι αντισυνταγματικότητας νομοθετήματος της ΝΔ.

Ευτυχώς, οι ημέρες της παρούσας κυβέρνησης είναι μετρημένες και η νέα προοδευτική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία που θα προκύψει από τη λαϊκή ετυμηγορία θα είναι ξανά δίπλα στην Αυτοδιοίκηση, έμπρακτα, όπως ήταν τα χρόνια της διακυβέρνησής μας, με προγράμματα όπως ο Φιλόδημος, που ούτε να τα αντιγράψει σωστά δεν μπορεί η Νέα Δημοκρατία».