Τα έθιμα του Άη Γιωργιού και της Διακαινησίμου
Άμεσα συνδεδεμένη με το Πάσχα και την άνοιξη είναι η γιορτή του αγίου Γεωργίου καθώς και οι κινητές θρησκευτικές γιορτές που εξαρτώνται από το Πάσχα, όπως η εβδομάδα της Διακαινησίμου, το Ασπροβδόμαδο ή τα Λαμπροήμερα, όπως λέγεται, η Ανάληψη και η Πεντηκοστή.
Ανοιξιάτικο σύνορο του χρόνου ο Άη Γιώργης θεωρήθηκε προστάτης των αγροτικών πληθυσμών, αφού διαφεντεύει στα βουνά τις εγκαταστάσεις των τσοπάνηδων, κυρίως των Σαρακατσάνων που τον θεωρούν τον κατ’ εξοχήν άγιό τους, αλλά και των γεωργών αφού προστατεύει τα σπαρτά και τα βοηθάει να μεγαλώσουν. Την ημέρα της γιορτής του γινόταν ή ανανεωνόταν όλες οι ποιμενικές και γεωργικές συμφωνίες και συμβάσεις εργασίας, προσλαμβάνονταν οι αγροφύλακες, οι γελαδάρηδες, οι βαλμάδες αλλά και οι παπάδες.
Εκτός όμως από τους ποιμενικούς και γεωργικούς πληθυσμούς, ο καβαλάρης άγιος θεωρείται προστάτης της καθαρότητας του πόσιμου νερού, δρακοντοκτόνος, που σύμφωνα με την παράδοση και το σχετικό τραγούδι, σκότωσε τον δράκοντα της δίψας.
Έτσι σε πολλά σημεία του ελληνικού χώρου την ημέρα τ’ Άη Γιωργιού γίνεται πανηγύρι με αθλητικούς αγώνες, δρόμου, πάλης, ιπποδρομίες και χορούς. Στην Αράχοβα και το Νέο Σούλι Σερρών γίνεται συμβολική αναπαράσταση δρακοντοκτονίας μετά τον εσπερινό και τη λιτάνευση της εικόνας του αγίου στο χωριό.
Το Ασπροβδόμαδο συνεχίζεται ο εορτασμός του Πάσχα με χορούς σε ξωκκλήσια, στους χώρους των νεκροταφείων, με λιτανευτικές περιφορές εικόνων στα όρια των οικισμών κ.α.
Στη Θεσσαλία επί τρεις μέρες μετά το Πάσχα οι γυναίκες κατά σειράν ηλικίας χορεύουν στα μεσοχώρια τραγουδώντας πασχαλινά τραγούδια.
Στα Μέγαρα την Τρίτη της Διακαινησίμου χορεύουν τον χορό της Τράτας, ενώ στην Κάρυστο την Πέμπτη της Διακαινησίμου χορεύεται ο αρχέγονος χορός του κυρ – Βοριά, χορός λατρευτικός για τον εξευμενισμό του Βοριά που στην περιοχή πνέει πράγματι με μανία.
Ανάλογο ανοιξιάτικο έθιμο υπάρχει στη Σίφνο κατά τη διάρκεια της Αποκριάς. Την Παρασκευή, της Ζωοδόχου Πηγής συνηθίζεται πανηγύρι στην εξοχή, όπου συχνά υπάρχει και αγίασμα θαυματουργό. Η παρουσία αγιασμάτων, γνωστή από την αρχαιότητα με άλλη μορφή, έχει σχέση με τη σημασία του νερού ως εξαγνιστικού και θεραπευτικού στοιχείου.
– Αποσπάσματα από την εκπομπή «Αφύλαχτη Διάβαση» που θα μεταδοθεί από το Β” Πρόγραμμα της ERTopen την Κυριακή του Θωμά, 19 Απριλίου 2015, από 18.00 έως 2.00
Επιμέλεια – Παραγωγή – Παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης
Λεζάντα φωτογραφίας: Χορός το Πάσχα στην κοινότητα Παπαδάτες Πρεβέζης Θεσπρωτίας
Ανοιξιάτικο σύνορο του χρόνου ο Άη Γιώργης θεωρήθηκε προστάτης των αγροτικών πληθυσμών, αφού διαφεντεύει στα βουνά τις εγκαταστάσεις των τσοπάνηδων, κυρίως των Σαρακατσάνων που τον θεωρούν τον κατ’ εξοχήν άγιό τους, αλλά και των γεωργών αφού προστατεύει τα σπαρτά και τα βοηθάει να μεγαλώσουν. Την ημέρα της γιορτής του γινόταν ή ανανεωνόταν όλες οι ποιμενικές και γεωργικές συμφωνίες και συμβάσεις εργασίας, προσλαμβάνονταν οι αγροφύλακες, οι γελαδάρηδες, οι βαλμάδες αλλά και οι παπάδες.
Εκτός όμως από τους ποιμενικούς και γεωργικούς πληθυσμούς, ο καβαλάρης άγιος θεωρείται προστάτης της καθαρότητας του πόσιμου νερού, δρακοντοκτόνος, που σύμφωνα με την παράδοση και το σχετικό τραγούδι, σκότωσε τον δράκοντα της δίψας.
Έτσι σε πολλά σημεία του ελληνικού χώρου την ημέρα τ’ Άη Γιωργιού γίνεται πανηγύρι με αθλητικούς αγώνες, δρόμου, πάλης, ιπποδρομίες και χορούς. Στην Αράχοβα και το Νέο Σούλι Σερρών γίνεται συμβολική αναπαράσταση δρακοντοκτονίας μετά τον εσπερινό και τη λιτάνευση της εικόνας του αγίου στο χωριό.
Το Ασπροβδόμαδο συνεχίζεται ο εορτασμός του Πάσχα με χορούς σε ξωκκλήσια, στους χώρους των νεκροταφείων, με λιτανευτικές περιφορές εικόνων στα όρια των οικισμών κ.α.
Στη Θεσσαλία επί τρεις μέρες μετά το Πάσχα οι γυναίκες κατά σειράν ηλικίας χορεύουν στα μεσοχώρια τραγουδώντας πασχαλινά τραγούδια.
Στα Μέγαρα την Τρίτη της Διακαινησίμου χορεύουν τον χορό της Τράτας, ενώ στην Κάρυστο την Πέμπτη της Διακαινησίμου χορεύεται ο αρχέγονος χορός του κυρ – Βοριά, χορός λατρευτικός για τον εξευμενισμό του Βοριά που στην περιοχή πνέει πράγματι με μανία.
Ανάλογο ανοιξιάτικο έθιμο υπάρχει στη Σίφνο κατά τη διάρκεια της Αποκριάς. Την Παρασκευή, της Ζωοδόχου Πηγής συνηθίζεται πανηγύρι στην εξοχή, όπου συχνά υπάρχει και αγίασμα θαυματουργό. Η παρουσία αγιασμάτων, γνωστή από την αρχαιότητα με άλλη μορφή, έχει σχέση με τη σημασία του νερού ως εξαγνιστικού και θεραπευτικού στοιχείου.
– Αποσπάσματα από την εκπομπή «Αφύλαχτη Διάβαση» που θα μεταδοθεί από το Β” Πρόγραμμα της ERTopen την Κυριακή του Θωμά, 19 Απριλίου 2015, από 18.00 έως 2.00
Επιμέλεια – Παραγωγή – Παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης
Λεζάντα φωτογραφίας: Χορός το Πάσχα στην κοινότητα Παπαδάτες Πρεβέζης Θεσπρωτίας