Τον τεράστιο πόνο και την πληγή των καταστροφικών πυρκαγιών του 2021 στη βόρεια Εύβοια που δεν επουλώνεται από το χρόνο καταγράφει νέο βίντεο του ελληνικού τμήματος της Greenpeace.

«Συνειδητοποιήσαμε για μια ακόμα φορά ότι τα κέρδη τους, είναι οι απώλειές μας» τονίζει η οργάνωση καλώντας τους πολίτες να συνταχθούν με την προσπάθειά της.

«Εδώ είναι ένας τόπος που δεν έχει ποτέ κανένας σκύψει … Αν εδώ βρέξει δυνατή βροχή, όπως έβρεξε στη Θεσσαλία, θα γίνει ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί», λέει η πρώην πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Μονοκαρυάς Κάλλια Καπόλου.

«Να βλέπεις μια ελιά 200 χρόνων και να καίγεται, καταγής; Να γίνεται κάρβουνο; Τι καταστροφή … το λέω και ανατριχιάζω, δεν μπορώ να μιλήσω», λέει ο ρητινοπαραγωγός στις Αγδίνες Χρήστος Λίβας.

«Έχουν περάσει 2,5 χρόνια, κι ο κ. Χρήστος ακόμα συγκινείται μιλώντας για τις φωτιές που κατέστρεψαν τεράστιες εκτάσεις γης το καλοκαίρι του 2021 στην Βόρεια Εύβοια. Τον συναντήσαμε στην πρόσφατη επίσκεψή μας στην περιοχή, μαζί με άλλους κατοίκους, και μιλήσαμε μαζί τους για το τότε και το τώρα. Δυστυχώς δεν έχουν αλλάξει πολλά. Περιουσίες, δουλειές, ζωές, χάθηκαν για πάντα, και το χειρότερο είναι ότι οι υπεύθυνοι συνεχίζουν να πλουτίζουν παρά τις καταστροφές που προκαλούν», όπως σημειώνει η οργάνωση.

Με τις νέες ανακοινώσεις τεράστιων κερδών από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων «συνειδητοποιήσαμε για μια ακόμα φορά ότι τα κέρδη τους, είναι οι απώλειές μας. Και πήραμε δύναμη για να συνεχίσουμε τη δράση μας μέχρι να τους σταματήσουμε. Έλα μαζί μας!» είναι το μήνυμα με το οποίο καλεί τους πολίτες να συνταχθούν με την προσπάθειά της. 

 

Τα νέα μεταλλαγμένα απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία μας, το περιβάλλον αλλά και τα δικαιώματα των αγροτών επισημαίνει το ελληνικό γραφείο της Greenpeace στον Λευτέρη Αυγενάκη και τον καλεί «να καταψηφίσει τη συμφωνία για τα νέα μεταλλαγμένα», διατηρώντας με αυτό τον τρόπο τη διαχρονική στάση της χώρας μας ενάντια στα μεταλλαγμένα.

Στην επείγουσα ανοιχτή επιστολή της προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επισημαίνεται ότι «ούτε τα παλιά, ούτε τα νέα μεταλλαγμένα χωράνε στα πιάτα και τη γη μας, και ότι η μόνη λύση στην αγροτική κρίση είναι η επείγουσα στροφή της ελληνικής γεωργίας σε μοντέλο βιώσιμης, ανθεκτικής και δίκαιης γεωργίας που διασφαλίζει σταθερό, αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, επαρκή υγιεινή τροφή για όλους, διατροφική κυριαρχία στη χώρα και προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας, των οποίων η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία και τη λειτουργικότητα των αγροτικών συστημάτων και τη ζωή μας».

Η Greenpeace καλεί τον Λευτέρη Αυγενάκη να τοποθετηθεί δημόσια κατά των νέων μεταλλαγμένων και συγκεκριμένα:

-Να καταψηφίσει συμφωνίες και σχέδια νόμου που σχετίζονται με απελευθέρωση μεταλλαγμένων στο περιβάλλον.

-Να διασφαλίσει ότι όλοι οι οργανισμοί που προέρχονται από νέες γονιδιακές τεχνικές θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται σύμφωνα με την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα.

-Να διασφαλίσει ότι τα προϊόντα τους δεν θα εισέρχονται παράνομα στην τροφική μας αλυσίδα.

Η επιστολή αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων επιστολών προς τον Λευτέρη Αυγενάκη να τοποθετηθεί ενάντια στα νέα μεταλλαγμένα, και εν όψει της σχετικής ψηφορορίας που θα γίνει στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τις επόμενες μέρες. 

Αναλυτικά η επιστολή της Greenpeace στον Λευτέρη Αυγενάκη

«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Με αφορμή τις επερχόμενες συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τη συμφωνία για τα νέα μεταλλαγμένα, θα θέλαμε να σας επαναλάβουμε το αίτημά μας να καταψηφίσετε τη σχετική συμφωνία οποιαδήποτε στιγμή τεθεί σε ψηφοφορία, διατηρώντας με αυτό τον τρόπο τη διαχρονική στάση της χώρας μας ενάντια στα μεταλλαγμένα. 
Έχουμε διαβάσει με μεγάλη ανησυχία την πρόσφατη τοποθέτησή σας σχετικά με τα νέα μεταλλαγμένα, όπου αναφέρετε τη στήριξη της κυβέρνησης στην «καινοτομία» και θέλουμε να  επιστήσουμε την προσοχή σας στο γεγονός ότι πρόκειται ξεκάθαρα για  νέα γενιά μεταλλαγμένων που ενέχουν τους ίδιους ακριβώς κινδύνους για το περιβάλλον, τη γεωργία και την τροφή όπως όλα τα μεταλλαγμένα, οπότε απαιτείται να ρυθμίζονται βάσει της υπάρχουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα μεταλλαγμένα.
Σύμφωνα με τη νέα νομική ανάλυση της Greenpeace, ο νόμος για τα νέα μεταλλαγμένα παραβιάζει τα ατομικά δικαιώματα των αγροτών, ιδίως τα θεμελιώδη δικαιώματά τους στην ιδιοκτησία και την επιχειρηματική τους ελευθερία, δεν προστατεύει τις καλλιέργειες από γενετική επιμόλυνση, ενώ ταυτόχρονα εισάγει διπλώματα ευρεσιτεχνίας, καθιστώντας τους αγρότες εξαρτημένους από τους ελάχιστους αγροχημικούς κολοσσούς που θα καταλήξουν να ελέγχουν τη βάση των διατροφικών μας συστημάτων, δηλαδή τους σπόρους και το αναπαραγωγικό υλικό.
Όπως σας έχουμε ήδη ζητήσει, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει με τη στάση και την ψήφο της να απορρίψει τα νέα μεταλλαγμένα προκειμένου να προστατευτεί η ακεραιότητα του ισχύοντος ευρωπαϊκού πλαισίου για τα μεταλλαγμένα, το οποίο εγγυάται ότι τα μεταλλαγμένα δεν θα απελευθερωθούν στο περιβάλλον ούτε θα διακινηθούν στην αγορά, χωρίς να έχει προηγηθεί η απαραίτητη αξιολόγηση κινδύνου, παρακολούθηση, σήμανση και ιχνηλασιμότητα.
Τονίζουμε ότι η μοναδική καινοτομία που χρειάζεται η χώρα είναι μια εθνική αγροδιατροφική πολιτική (ανύπαρκτη ως σήμερα) που να στρέφει επειγόντως την ελληνική γεωργία σε μοντέλο βιώσιμης, ανθεκτικής και δίκαιης γεωργίας που διασφαλίζει σταθερό, αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, επαρκή υγιεινή τροφή για όλους, διατροφική κυριαρχία στη χώρα και προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας, των οποίων η υγεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την υγεία και τη λειτουργικότητα των αγροτικών συστημάτων και τη ζωή μας.

Για τον λόγο αυτό, σας καλούμε: 

●    Να τοποθετηθείτε δημόσια κατά των νέων μεταλλαγμένων.
●    Να καταψηφίσετε συμφωνίες και σχέδια νόμου που σχετίζονται με απελευθέρωση μεταλλαγμένων στο περιβάλλον.
●    Να διασφαλίσετε ότι όλοι οι οργανισμοί που προέρχονται από νέες γονιδιακές τεχνικές θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται σύμφωνα με την υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα μεταλλαγμένα.
●    Να διασφαλίσετε ότι τα προϊόντα τους δεν θα εισέρχονται παράνομα στην τροφική μας αλυσίδα.

Με εκτίμηση, 
Έλενα Δανάλη 
Υπεύθυνη της εκστρατείας του ελληνικού γραφείου της Greenpeace για τη Βιώσιμη Γεωργία»

Μαρία Λιλιοπούλου

Τη δυνατότητα για ανασύσταση της γεωργίας με ένα βιώσιμο τρόπο, αλλά και μιας ριζικής αναδιαμόρφωσης του αγροδιατροφικού μοντέλου ολόκληρης της χώρας, με έμφαση στην ανθεκτικότητα και τη βιοποικιλότητα βάσει των νέων κλιματικών δεδομένων, μετα τις καταστροφικές πλημμύρες και την καταστροφή που άφησαν πίσων τους οι κακοκαιρίες Daniel και Elias, αναδεικνύει μέσα από τις προτάσεις της για τη Θεσσαλία η Greenpeace.

Η περιβαλλοντική οργάνωση παρουσίασε το πλέγμα των προτάσεών της, οι οποίες προέκυψαν από αλλεπάλληλες επισκέψεις, αυτοψίες και δειγματοληψίες λάσπης από την περιοχή, σε ειδική εκδήλωση στη Λάρισα με τους εκπροσώπους της να επισημαίνουν πως δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία να ανοικοδομηθεί ένα καλύτερο αύριο με οφέλη για τον άνθρωπο, την τοπική κοινωνία, το περιβάλλον και το σύνολο της χώρας.

Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με την οργάνωση, το αγροτικό μοντέλο της περιοχής αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα εντατικής, βιομηχανικής γεωργίας, βασιζόμενο σε χημικές εισροές, μονοκαλλιέργειες και υψηλή κατανάλωση νερού. «Ταυτόχρονα, μεγάλο μέρος της παραγωγής προσανατολίζεται στις εξαγωγές, με αποτέλεσμα ο σιτοβολώνας της Ελλάδας να έχει μετατραπεί σε σιτοβολώνα μεγάλων εταιρειών του εξωτερικού. Τα εδάφη της Θεσσαλίας έπειτα από δεκαετίες εντατικής καλλιέργειας χωρίς εναλλαγές και μαζικής και αλόγιστης χρήσης χημικών, παρουσίαζαν σημάδια εξάντλησης με αποτέλεσμα να χρειάζονται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες λιπασμάτων. Ειρωνικά, ο υδροφόρος ορίζοντας, που μετά το πέρασμα των δύο διαδοχικών κακοκαιριών έχει υπερκορεστεί, βρισκόταν πριν από αυτές στα όρια της εξάντλησης», επισημαίνει χαρακτηριστικά στο κείμενο των προτάσεών της η Greenpeace.

Οι τέσσερις βασικές κατευθύνσεις

Οι προτάσεις της Greenpeace περιλαμβάνουν τέσσερεις βασικές κατευθύνσεις για την επείγουσα αποκατάσταση των πληγέντων παραγωγών και 10 άξονες προτεραιότητας για την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής στις πληγείσες περιοχές, και καταλήγουν στην ανάγκη για επέκταση του νέου παραγωγικού μοντέλου σε ολόκληρη τη χώρα.

«Ο θεσσαλικός κάμπος είναι πολύτιμος για τη χώρα μας. Γι’ αυτό, ο στόχος για την επόμενη μέρα στη Θεσσαλία δεν μπορεί να περιοριστεί στην αποκατάσταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με επανάληψη και διαιώνιση γεωργικών πρακτικών που εφαρμόζονταν ως σήμερα στο προβληματικό και ευάλωτο μοντέλο εντατικής και βιομηχανικής γεωργίας», επεσήμαναν οι ομιλητές. Προσέθεσαν πως ο σχεδιασμός της επόμενης μέρας είναι κομβικής σημασίας τόσο για την τοπική κοινωνία και οικονομία της περιοχής, όσο και για την πρωτογενή παραγωγή της χώρας και τους στόχους που αυτή εξυπηρετεί.

«Ενώ εκατοντάδες συμπολίτες μας υφίστανται ακόμα τις συνέπειες των καταστροφών, απουσιάζει ηχηρά τόσο η ολοκληρωμένη καταγραφή των ζημιών και η άμεση στήριξη των πληγέντων όσο και ένας τολμηρός σχεδιασμός για την αναγέννηση της περιοχής με έμφαση στη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα στο θεσσαλικό κάμπο. Η κλιματική κρίση μπήκε στις αυλές, στα σπίτια και στα χωράφια μας. Αυτό που συνέβη στη Θεσσαλία θα συνεχίσει να συμβαίνει, με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Έχουμε δύο επιλογές: αλλάζουμε ή βουλιάζουμε. Οφείλουμε να μετατρέψουμε μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές που έχει βιώσει η χώρα μας σε μία ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός καλύτερου σήμερα ώστε να υπάρχει ζωή και αύριο», δήλωσε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

Οι προτάσεις της Greenpeace

Η Greenpeace καλεί την κυβέρνηση να δεσμευτεί ότι θα προχωρήσει άμεσα στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων για την άμεση ανακούφιση και αποκατάσταση των πληγέντων, την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής στη Θεσσαλία με έμφαση στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την προστασία της βιοποικιλότητα και την επέκταση του νέου παραγωγικού μοντέλου σε ολόκληρη τη χώρα στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής αγροδιατροφικής πολιτικής που θα στοχεύει στη στροφή της ελληνικής γεωργίας σε μοντέλο βιώσιμο, δίκαιο και ανθεκτικό στα νέα κλιματικά δεδομένα.

Οι 4 βασικές κατευθύνσεις για επείγουσα αποκατάσταση των πληγέντων παραγωγών στη Θεσσαλία περιλαβάνουν:

• Επιτόπιο έλεγχο, καταγραφή και δημοσιοποίηση ευρημάτων

• Αναλύσεις σε έδαφος και νερό, για κάθε παραγωγό

• Καλλιέργεια ψυχανθών και προσθήκη οργανικής ουσίας για αύξηση της γονιμότητας του εδάφους

• Απαγόρευση της μαζικής και αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, για προστασία του υδροφόρου ορίζοντα και των εναπομείναντων ωφέλιμων οργανισμών, καθώς με δεδομένο τον επιφανειακό πλέον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά και την αύξηση της έκτασης των επιφανειακών υδάτινων πόρων, μια μαζική και αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων θα επιβάρυνε ανεπανόρθωτα τα νερά της Θεσσαλίας.

Ειδικά σε ό,τι αφορά το έδαφος και το νερό, η οργάνωση προτείνει για κάθε παραγωγό την άμεση διεξαγωγή χημικών και μικροβιολογικών εργαστηριακών αναλύσεων ώστε να εντοπιστούν και να αναδειχθούν προβλήματα από ιζήματα, παθογόνοι μικροοργανισμοί και υπολείμματα φυτοφαρμάκων, καθώς η καταστροφή συνέβη σε μια περιοχή όπου εδώ και δεκαετίες γίνεται υπερβολική και αλόγιστη χρήση χημικών. Σε περιπτώσεις που τα ευρήματα των αναλύσεων εντοπίσουν ρύπανση οποιασδήποτε πηγής, θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα όλες οι απαραίτητες δράσεις για την απορρύπανση της εν λόγω περιοχής.

«Η κάθε περίπτωση χωραφιού είναι ιδιαίτερη, οπότε κρίσιμο μέτρο για την αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης είναι να γίνουν εξειδικευμένες εργαστηριακές αναλύσεις για κάθε παραγωγό και όχι ενδεικτικές ανά περιοχή», σημειώνουν οι μελετητές, οι οποίοι προτείνουν να μη χρησιμοποιηθεί το αρδευτικό νερό πριν γίνουν χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις. Οι εργαστηριακές αναλύσεις θα πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε βάθος χρόνου. Τα αποτελέσματα θα πρέπει να δημοσιοποιούνται ώστε να έχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι πρόσβαση στην πληροφορία, καθώς αυτή αφορά δύο κρίσιμα ζητήματα επιβίωσης: τη διατροφή του πληθυσμού και τη δημόσια υγεία.

Οι 10 άξονες προτεραιότητας

Σε δέκα άξονες προτεραιότητας συνοψίζει η Greenpeace τα μέτρα για την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής στις πληγείσες περιοχές. Αυτοί είναι:

1. Προώθηση αγροοικολογικών, φιλοπεριβαλλοντικών γεωργικών πρακτικών: Ενδεικτικά, αναφέρονται: φυτοκάλυψη, φυτοφράκτες, ποσοστό ακαλλιέργητης περιφερειακής ζώνης, αμειψισπορά, χλωρή λίπανση, ψευτοσπορά, μηχανική καλλιέργεια, διατήρηση υγείας των φυτών με προληπτικά μέτρα (όπως η επιλογή κατάλληλων ειδών και ποικιλιών ανθεκτικών στα παράσιτα και τις ασθένειες), προστασία των φυσικών εχθρών των παρασίτων, χρήση βιολογικών και βιοδυναμικών παρασκευασμάτων, εναλλαγή καλλιεργειών, ποικιλία καλλιεργειών, ντόπιες ποικιλίες, ντόπιες φυλές ζώων, εκτατική κτηνοτροφία, ελληνικά κτηνοτροφικά φυτά για ζωοτροφή, κλπ.

2. Κίνητρα και ουσιαστική στήριξη σε παραγωγούς για να εφαρμόσουν αγρο-οικολογικές πρακτικές: Αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν επαρκή και σταθερή χρηματοδότηση, διαρκή επικαιροποιημένη εκπαίδευση και εξασφάλιση πρόσβασης στην αγορά.

3. Φυσικές ροές, θέσεις νερού, μείωση σπατάλης: Η οργάνωση προτείνει τον επαναπροσδιορισμό και επαναχάραξη των φυσικών ροών και θέσεων τού νερού (ρέματα, χείμαρροι, ποταμοί, μέγεθος επιφανειακών υδάτινων όγκων, κ.λ.π.) και την επείγουσα κατασκευή μικρών φραγμάτων (αντί φαραωνικών, κοστοβόρων και ενεργοβόρων έργων) στις ροές ποταμών, χειμάρρων και ρεμάτων ώστε να αυξηθεί η δυνατότητα συγκράτησης των νερών για την άρδευση των καλλιεργειών και παράλληλα να μειωθούν οι κίνδυνοι από την ανεξέλεγκτη ροή τους.

4. Δραστική μείωση χημικών για υγιές έδαφος: Προτείνεται να τεθούν δεσμευτικοί στόχοι και εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων για την εφεξής μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων έως 50% στον ήδη επιβαρυμένο θεσσαλικό κάμπο και να διενεργούνται αυστηροί και συστηματικοί έλεγχοι για πιθανή εισαγωγή και χρήση στην Ελλάδα χημικών που είναι απαγορευμένα για χρήση σε εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

5. Απεξάρτηση από λιπάσματα και προώθηση καλλιεργητικών πρακτικών για την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους

6. Προτεραιότητα στην παραγωγή τροφής για ανθρώπους: Απαγόρευση της χρήσης καλλιεργειών για κάθε µορφή βιοενέργειας και απαγόρευση αλλαγής χρήσης γης σε γεωργικές εκτάσεις που είναι παραγωγικές. «Η δημόσια χρηματοδότηση και στήριξη πρέπει να ενθαρρύνει τους παραγωγούς να καλλιεργούν εδάφη για παραγωγή τροφής για ανθρώπους και όχι για καύσιμα. Αυτός εξάλλου είναι ο πρωταρχικός σκοπός της γεωργίας: να παρέχει επαρκή, θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές για όλους τους ανθρώπους», τονίζει η μελέτη που αναδεικνύει ως προτεραιότητα και την προώθηση καλλιεργειών που βασίζονται σε ντόπιες ποικιλίες.

7. Ριζική αλλαγή κτηνοτροφικού μοντέλου: Προτείνεται η προώθηση και ενίσχυση καλλιέργειας ελληνικών πρωτεϊνούχων κτηνοτροφικών φυτών (ρεβίθι, κουκί, μπιζέλι, λούπινο, κλπ) για χρηση στις ζωοτροφές, που μπορούν να αντικαταστήσουν την εισαγόμενη μεταλλαγμένη σόγια ενώ ταυτόχρονα εμπλουτίζουν μέσω του ριζικού τους συστήματος το έδαφος με άζωτο, λειτουργώντας ως φυσικό λίπασμα τόσο για την ίδια την καλλιέργειά τους όσο και για τις μετέπειτα σπορές ή φυτεύσεις. Επίσης, διακοπή της χρήσης αντιβιοτικών και αντιμικροβιακών για προφυλακτικούς και αυξητικούς σκοπούς, και περιορισμός της χρήσης αντιμικροβιακών ουσιών στην ιατρική περίθαλψη των ζώων καθώς επίσης και έλεγχοι για πιθανή παράνομη χρήση ορμονών ανάπτυξης, επιλογή ντόπιων φυλών με γνώμονα την ικανότητα προσαρμογής των ζώων στις τοπικές συνθήκες, τη ζωτικότητά τους και την αντοχή τους σε ασθένειες ή προβλήματα υγείας και διασφάλιση υψηλότερων προτύπων ευζωίας των ζώων.

8. Ενίσχυση μελισσοκομίας: Προτείνεται η λήψη μέτρων ουσιαστικής στήριξης (εκτός της επείγουσας καταβολής αποζημιώσεων) για την αποκατάσταση των ζημιών και την επαναδημιουργία των μελισσιών που χάθηκαν ώστε να παραμείνουν ενεργοί στο επάγγελμα οι μελισσοκόμοι της Θεσσαλίας και να αυξηθεί το επικονιαστικό δυναμικό της περιοχής που δέχτηκε τεράστιο πλήγμα εξαιτίας της απώλειας των μελισσών.

9. Συνεργασία, συμμετοχή και διαφάνεια.

10. Διατροφική κυριαρχία: Η διατροφική κυριαρχία βάζει στο επίκεντρο των διατροφικών συστημάτων και των σχετικών πολιτικών τους ανθρώπους που παράγουν, διανέμουν και καταναλώνουν την τροφή. Αφορά το δικαίωμα των ανθρώπων να ορίζουν τα δικά τους διατροφικά συστήματα και να έχουν πρόσβαση σε υγιεινή τροφή που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιλογές τους. Η διατροφική κυριαρχία έχει στον πυρήνα της την αγροοικολογία, δηλαδή την παραγωγή τροφής με βιώσιμες μεθόδους, μαζί με την πρόσβαση σε αρόσιμη γη, σπόρους και νερό. Δίνει προτεραιότητα στη δημιουργία μιας δυναμικής τοπικής οικονομίας, με ενδυνάμωση των αγροτών και των οικογενειών τους και με ποικιλία θέσεων εργασίας, και έχει γνώμονα την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα και δικαιοσύνη.

Πηγή: ethnos.gr

Συνεργασία με τη βιομηχανία του κρέατος έχουν πολλοί από τους επιστήμονες που είχαν υπογράψει διακήρυξη με την οποία τόνιζαν την οικονομική όπως και κοινωνική σημασία της κατανάλωσης κρέατος τασσόμενοι αναφανδόν υπέρ της κρεατοφαγίας, ισχυρίζεται η Greenpeace.

Πάνω από 1.000 επιστήμονες από τους κλάδους της γεωργίας, την κτηνοτροφίας και των τροφίμων είχαν υπογράψει το 2022 τη Διακήρυξη του Δουβλίνου για τον Κοινωνικό Ρόλο της Κτηνοτροφίας.

Στη Διακήρυξη, μεταξύ άλλων, επισήμαναν ότι η κτηνοτροφία είναι «υπερβολικά πολύτιμη» και ζητούσαν να υπάρξει μια «ισορροπημένη άποψη για το μέλλον της κτηνοτροφίας». Τονίζουν ότι το κρέας είναι μια άμεσα διαθέσιμη πηγή πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας.
 

Ακόμη σημειώνει ότι «η κανονική κατανάλωση κρέατος, γαλακτοκομικών και αυγών, σαν μέρος μιας ισορροπημένης δίαιτας είναι ευεργετική για τους ανθρώπους».

Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρει ο Guardian που επικαλείται έρευνα της Greenpeace, η πρωτοβουλία για τη σύνταξη, την υπογραφή και την προώθηση της Διακήρυξης συνδέεται άμεσα με τη βιομηχανία του κρέατος.

Ένας από τους επιστήμονες που ήταν στην οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου, κατά το οποίο υπογράφηκε η Διακήρυξη, έχει στενή σχέση με τη βιομηχανία, παρέχοντας συμβουλές. Θεωρεί μάλιστα τη χορτοφαγία «διατροφική διαταραχή που χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη» και κατακρίνει τις «υστερικές πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα».

Άλλο μέλος της οργανωτικής επιτροπής θεωρεί τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος «διατροφική κωμωδία» και χαρακτηρίζει τους πολιτικούς που στηρίζουν «πράσινες» πολιτικές «εκτός επαφής ανόητους».

Εν τω μεταξύ, τη Διακήρυξη «υιοθέτησε»η Global Meat Alliance, μια ομάδα που χρηματοδοτείται από τη βιομηχανία του κράτος και το πρακτορείο δημοσίων σχέσεων Red Flag, το οποίο έχει εργαστεί για αμερικανικές εταιρείας στον ίδιο κλάδο.

Αντιθέτως, όπως λέει στον Guardian Αμερικανός επιστήμονας, «η κοινή άποψη είναι ότι πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση κρέατος στις περιοχές που το “αντέχουν”», για να μειωθεί η επίπτωση στο περιβάλλον.

Πρόκειται για ένα κείμενο με επιλεκτικά συμπεράσματα, λένε άλλοι επιστήμονες, που αντιγράφει τις τακτικές και τα επιχειρήματα της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

Όπως σημειώνει ο Guardian, η Διακήρυξη στόχευε έμμεσα σε Ευρωπαίους αξιωματούχους, ενώ σχεδόν εξαρχής την είχε υιοθετήσει ο επίτροπος Γεωργίας της ΕΕ, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, ως μια «πολύτιμη συμβολή στην επιχειρηματολογία» μέσα στην Ένωση.

Πολύ γρήγορα φάνηκαν τα αποτελέσματα. Τον περασμένο Νοέμβριο λόμπι της βιομηχανίας τροφίμων έγραψε στον επίτροπο ζητώντας να μην καταργηθεί η χρηματοδότηση για την προώθηση του κόκκινου κρέατος, ενώ παράλληλα έχει παγώσει η προώθηση νομοθεσίας για τα τρόφιμα που προέρχονται από βιώσιμες μεθόδους παρασκευής.

 

Τάσος Σαραντής

Η υπεραλίευση στα διεθνή ύδατα έχει αυξηθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και καταδεικνύει την ανάγκη επικύρωσης της πρόσφατης παγκόσμιας Συνθήκης για την προστασία των διεθνών υδάτων, αναφέρει έκθεση της Greenpeace. Η περιβαλλοντική οργάνωση καλεί όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες να υπογράψουν τη Συνθήκη στις 20 Σεπτεμβρίου στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.

Το κείμενο της Συνθήκης οριστικοποιήθηκε τον Ιούνιο και χαιρετίστηκε ως μια «ιστορική» συμφωνία για τη δυνατότητα καλύτερης προστασίας των ωκεανών. Βασικό στοιχείο της Συνθήκης είναι η δημιουργία ενός νομικού πλαισίου για την προστασία των θαλάσσιων περιοχών στα διεθνή ύδατα πέρα από 230 μίλια (370 χιλιόμετρα) από τις ακτές - των οποίων η καλή φυσική κατάσταση είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρωπότητα. Αλλά, χωρίς την επιβολή της συμφωνίας, τέτοια προστατευτικά πλαίσια είναι ελάχιστα, προειδοποιεί η έκθεση περιγράφοντας λεπτομερώς τις σωρευτικές απειλές που αντιμετωπίζουν οι ωκεανοί. Εκτός από την αλιεία, η υπερθέρμανση των ωκεανών, η οξίνιση, η ρύπανση και η αναδυόμενη απειλή της εξόρυξης σε μεγάλα βάθη επιβαρύνουν όλο και περισσότερο τα ωκεάνια οικοσυστήματα. «Η πραγματικότητα στη θάλασσα κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση από τη φιλοδοξία που ορίζεται στη Συνθήκη», αναφέρεται.

Η εμφανής αλιευτική δραστηριότητα στα διεθνή ύδατα αυξήθηκε κατά 8,5% (662.483 ώρες) στις ώρες εμφανούς αλιείας ανοικτής θάλασσας μεταξύ του 2018 (7.825.411 ώρες) και του 2022 (8.487.894 ώρες). Μεγαλύτερη αύξηση της εμφανούς αλιευτικής δραστηριότητας κατά 22,5% διαπιστώθηκε στις περιοχές που συνιστώνται για προστασία στο πλαίσιο του 30x30, δηλαδή του σχεδίου δράσης για την προστασία του 30% των παγκόσμιων ωκεανών έως το 2030 που όρισαν ως στόχο τα Ηνωμένα Εθνη. Αυτή η αλιευτική πίεση είναι απλά απολύτως μη βιώσιμη και ωθεί τους ωκεανούς μας στο χείλος του γκρεμού.

Η έκθεση της Greenpeace σημειώνει ότι σε διάστημα 30 ετών, τα αποθέματα ερυθρού τόνου του Ειρηνικού έχουν καταρρεύσει κατά περισσότερο από 90%. Εφιστά επίσης την προσοχή στη ζημιά που προκαλείται στην ανοιχτή θάλασσα από το ψάρεμα με παραγάδι, το οποίο χρησιμοποιεί νήματα εφοδιασμένα με χιλιάδες δολωμένα αγκίστρια μήκους δεκάδων μιλίων. Με αυτή την καταστροφική μέθοδο πιάνονται κατά λάθος πολλοί καρχαρίες.

«Η Συνθήκη για τους Ωκεανούς ήταν μια ιστορική νίκη για τη φύση, αλλά, όπως δείχνει η έκθεσή μας, οι απειλές για τη θαλάσσια ζωή επιδεινώνονται καθημερινά. Η Συνθήκη είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία των ωκεανών, όμως τώρα οι κυβερνήσεις πρέπει επειγόντως να την επικυρώσουν και να ορίσουν θαλάσσια καταφύγια ώστε να δώσουν στους ωκεανούς χώρο να ανακάμψουν και να ευδοκιμήσουν», δήλωσε ο Κρις Θορν, υπεύθυνος της εκστρατείας για την προστασία των ωκεανών της Greenpeace.

Τα πλήρως ή σε μεγάλο βαθμό προστατευόμενα θαλάσσια καταφύγια, τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν μέσω της Συνθήκης, αποτελούν λύση για την κρίση των ωκεανών. Παρέχουν ένα ασφαλές καταφύγιο για τη θαλάσσια ζωή, απαλλαγμένο από τις ανθρώπινες πιέσεις και βοηθούν τους πληθυσμούς των ψαριών να ανακάμψουν. Αυτή τη στιγμή, λιγότερο από το 1% των ανοικτών θαλασσών προστατεύεται κατάλληλα και για να επιτευχθεί το 30x30 πρέπει να προστατεύονται κάθε χρόνο περίπου 11 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα ωκεανού, περισσότερα και από την επιφάνεια του Καναδά.

Οι καταστροφικές πρακτικές στη θάλασσα απειλούν το μέλλον της υγείας των ωκεανών και, κατ’ επέκταση, την υγεία ολόκληρου του πλανήτη. Οι χώρες που ασχολούνται σοβαρά με την προστασία των ωκεανών πρέπει να υπογράψουν τη Συνθήκη για τους Ωκεανούς στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και να διασφαλίσουν ότι θα επικυρωθεί από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς το 2025. Προκειμένου να συμβεί αυτό, η Συνθήκη θα χρειαστεί επικύρωση από τουλάχιστον 60 κράτη, με νομοθεσία σε κάθε χώρα ξεχωριστά, ώστε να καταστεί νομικά δεσμευτική.

Αυτό θα επέτρεπε τη σύγκληση μιας διάσκεψης των μερών με την εξουσία να δημιουργήσουν τα θαλάσσια καταφύγια. Επιστήμονες και μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ήδη εντοπίσει δώδεκα ζώνες προτεραιότητας ανοικτής θάλασσας που χρειάζονται προστασία. Η Greenpeace προτείνει κάποια από τα πρώτα θαλάσσια καταφύγια να είναι τρεις συγκεκριμένες περιοχές στην ανοικτή θάλασσα, λόγω της οικολογικής τους σημασίας: τα Emperor Seamounts στον βορειοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, τη Θάλασσα των Σαργασσών στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Νότια Θάλασσα Τασμάν / Lord Howe Rise μεταξύ Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.

Το Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace έχει καταθέσει για τη χώρα μας εδώ και χρόνια προτάσεις για θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές. Το 2006, είχε συντονίσει διεθνή επιστημονική ομάδα που πραγματοποίησε σχετική έρευνα στη Μεσόγειο, καταγράφοντας τις πιο σημαντικές περιοχές που χρήζουν προστασίας και προτείνοντας ένα δίκτυο θαλάσσιων καταφυγίων. Δεν είναι τυχαίο ότι ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγεται και η Ελληνική Τάφρος. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, αντί προστασίας, παρά τη διεθνώς αναγνωρισμένη σημασία της, η περιοχή έγινε «οικόπεδα» για έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων. Με τον χρόνο για τους ωκεανούς και το κλίμα να τελειώνει, το Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace ζητά για άλλη μια φορά από την κυβέρνηση την κατάργηση των σχεδίων εξόρυξης στην Ελληνική Τάφρο, αλλά και σε όλη τη χώρα, και την καθιέρωση θαλάσσιων καταφυγίων και στα ελληνικά ύδατα.

Πηγή: efsyn.gr

Σχετικά με τις πυρκαγιές στον Έβρο που συνεχίζουν να καίνε για 16η μέρα και την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε στον Εθνικό Δρυμό Δαδιάς – Λευκίμμης – Σουφλίου μίλησε στην ΕΡΤ ο Νίκος Χαραλαμπίδης, γενικός διευθυντής της Greenpeace λέγοντας ότι θα πάρει καιρό η αποκατάσταση του δάσους όπου διαβιούσαν σπάνια αρπακτικά.

«Δεν ξέρω αν μπορεί κάποιος να κάνει μια ψύχραιμη αποτίμηση αυτή τη στιγμή καθώς και πέρυσι είχε καεί το δάσος της Δαδιάς. Τότε είχαν σωθεί οι φωλιές από τον μαύρογύπα. Τότε δεν είχε πειραχτεί ο μικρός πυρήνας (σ.σ. του δάσους). Είχε καεί ένα μικρό μέρος του δάσους και μάλιστα τότε είχε γίνει μια αναθεώρηση όλων των σχεδίων δασοπυρόσβεσης, είχαν δοθεί σημαντικότερα κονδύλια κλπ. Το αποτέλεσμα παρόλα αυτά είναι είναι τραγικό», δήλωσε στην εκπομπή Νewsroom.

Παρότι μετά από τόσες μέρες που καίει η φωτιά στη περιοχή και οι πυροσβεστικές δυνάμεις  δεν έχουν καταφέρει  να αντιμετωπίσουν τα πύρινα μέτωπα στην Λευκίμμη και στον Προβατώνα τόνισε ότι «δεν ξέρουμε ακόμα αν έχει μείνει τίποτα από το δάσος της Δαδιάς»

Τα αρπακτικά αν δεν βρίσκουν τροφή θα μετακομίσουν αλλού:
«Καταστράφηκαν οι φωλιές του μαυρόγυπα που ήταν ο πιο υγιής πληθυσμός αρπακτικών που ζούσε στην περιοχή» είπε αναφέροντας ότι κάποια από τα σπάνια πουλιά (σ.σ. όπως ο ασπροπάρης) που εμφανίζονται εκεί -σπάνια για ολόκληρη την Ευρώπη και για τον κόσμο-, είναι μεταναστευτικά και μπορεί να επανέλθουν ή όχι αν το οικοσύστημα επανέλθει.

«Μιλάμε για δέντρα τα οποία είναι ηλικίας άνω των 100 ετών και πάνω στην κορυφή τους, η οποία είναι επίπεδη, φωλιάζουν τα αρπακτικά» σημείωσε ο κ. Χαλαμπίδης εκτιμώντας ότι κάποια από τα σπάνια αρπακτικά που απαντώντας στον ξεχωριστό αυτό τόπο μπορεί να μην τα δούμε ποτέ ξανά. «Για κάποιες γενιές μπορεί να μετακομίσουν αν έχουν γλιτώσει και να τα δούμε κάποια στιγμή αργότερα σε κάποια άλλη περιοχή» συμπλήρωσε.

Η αποτίμηση της ζημιάς θα γίνει απο το δασαρχείο:
«Η αποτίμηση θα γίνει βασικά από το δασαρχείο και τους ειδικούς για τα δάση και από την ομάδα του WWF η οποία είναι στο πεδίο εκεί για πολλές δεκαετίες και η οποία παρακολουθεί και καταγράφει την αναπαραγωγική δραστηριότητα και τις εμφανίσεις των αρπακτικών» τόνισε ο κ. Χαλαμπίδης.

Μιλώντας για την επόμενη μέρα ο γενικός διευθυντής της Greenpeace επισήμανε ότι το δάσος είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα. «Έχει οργανισμούς κάτω από το έδαφος, πάνω στο έδαφος, έντομα, πουλιά. Όλα αυτά θα ξανάέρθουν. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος, υπομονή και επιμονή και καταγραφή συστηματική για να δούμε μέσα στο επόμενο διάστημα, το οποίο θα είναι πολύ μήνες» πρόσθεσε ο κ. Χαραλμπίδης. 

Ο Αύγουστος του 2021 θα μείνει για πάντα χαραγμένος στη συλλογική μνήμη αυτής της χώρας. Σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, 950.000 στρέμματα έχουν ήδη μετατραπεί σε στάχτη και η συγκεκριμένη εκτίμηση ενδέχεται να μεταβληθεί τις επόμενες εβδομάδες, καθώς ο κίνδυνος πυρκαγιών θα παραμείνει μαζί μας εξαιτίας των ακραίων θερμοκρασιών του καλοκαιριού σε συνδυασμό με τους ανέμους. Οι φωτιές δεν έχουν σβήσει ακόμα, ενώ πολλοί συμπολίτες μας έχουν εκτοπιστεί, έχουν χάσει το σπίτι, τα χωράφια, το εισόδημά τους και χιλιάδες ζώα έχουν χάσει τη ζωή τους με τραγικό τρόπο. Πρόκειται για εθνική τραγωδία με μακροχρόνιες συνέπειες στη φύση και τους ανθρώπους. Η θλίψη και η οργή των πολιτών είναι μεγάλη και απολύτως δικαιολογημένη. Την ίδια στιγμή, διακινούνται σε συζητήσεις online και offline -ακόμη και από τα χείλη αρμοδίων- διάφορες προτάσεις ή/και “κατηγορώ” τα οποία είτε δεν ευσταθούν είτε αγγίζουν τη σφαίρα του φαντασιακού. Παρακάτω θα βρείτε πόση δόση αλήθειας εμπεριέχουν και ποιες είναι οι πραγματικές επιλογές που έχουμε.

Μύθος: Πρέπει να ξεκινήσει δενδροφύτευση αμέσως

Πραγματικότητα: Παρόλη τη λαχτάρα μας να βοηθήσουμε, η τεχνητή αναδάσωση μπορεί να είναι από ανώφελη έως και επικίνδυνη για την ανάκαμψη του δάσους. Το δάσος είναι ένα πολύ πιο πλούσιο και περίπλοκο οικοσύστημα από απλώς το σύνολο των δέντρων του. Είναι τα αγριολούλουδα, οι θάμνοι, το χώμα και οι μικροοργανισμοί του, τα ζώα, τα πουλιά. Αν μπούμε στο δάσος και αρχίσουμε να φυτεύουμε χωρίς να ξέρουμε, πατώντας σε λάθος σημεία την ώρα που η φύση προσπαθεί να αναγεννηθεί, μπορεί να προκαλέσουμε σημαντική βλάβη. Το ίδιο ισχύει αν φυτέψουμε δενδρύλλια τα οποία ίσως έχουν αρρώστιες, ή δεν είναι κατάλληλα για την εκάστοτε περιοχή ή δεν υπάρχει τρόπος να βρουν νερό και προστασία. Άρα, δεν παίρνουμε μέρος σε καμία τέτοια βιαστική κίνηση! 

Συχνά, το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι απλώς να αφήσουμε το δάσος στην ησυχία του να ανακάμψει από μόνο του με φυσικό τρόπο, αρκεί βέβαια να μην δεχτεί άλλα πλήγματα από ανθρώπινες δραστηριότητες. Σε κάθε περίπτωση, η προστασία των καμένων εκτάσεων και οι όποιες παρεμβάσεις πρέπει να εξεταστούν με διαφάνεια από ειδικούς και να γίνουν κατά περίπτωση, μόνο αν και εφόσον συστήσουν εκείνοι. 

Να το πούμε διαφορετικά. Η τραγική κατάσταση οφείλεται στο γεγονός πως σχεδόν κανένας πολιτικός δεν έχει ακούσει τη συμβουλή των ειδικών για θέματα κλιματικής αλλαγής και προστασίας της φύσης. Λαμβάνουν κάποια σπασμωδικά μέτρα μόνο μετά από την τραγωδία. Να μην διαιωνίσουμε τα λάθη τους! Η πρώτη μας υποχρέωση είναι να απαιτήσουμε δασικούς χάρτες και διεύρυνση του σχεδιασμού πρόληψης και αντιμετώπισης. Πρέπει να διερευνηθούν και να διορθωθούν τα όποια λάθη ώστε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για το επόμενο ακραίο φαινόμενο το οποίο δυστυχώς θα έρθει αναμφίβολα, λόγω κλιματικής κρίσης. 

Μύθος: Να βγάλουμε τα πεύκα και να βάλουμε άλλα δέντρα

Πραγματικότητα: Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα είδος χωρίς να προκαλέσουμε σοβαρές βλάβες σε ολόκληρο το οικοσύστημα, με κίνδυνο μέχρι και την ολική κατάρρευσή του. Όπως προαναφέρθηκε, το δάσος είναι πολύ πλούσιο και σύνθετο οικοσύστημα το οποίο συντηρεί διάφορα είδη χλωρίδας και πανίδας που αλληλοεξαρτώνται το ένα από το άλλο. Ακόμα κι αν υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο θα είχε την παραμικρή αξία στην ανάπλαση του πράσινου που χάθηκε εντός ορισμένων οικισμών, θα χρειαστεί μελέτη πριν τεθεί σε κίνδυνο ολόκληρη η ευαίσθητη περιοχή από την εισαγωγή ξενικών και ακατάλληλων ειδών. 

Μύθος: Οι φωτιές μπήκαν από εμπρηστές

Πραγματικότητα: Ίσως σε κάποιες περιπτώσεις να έχει πράγματι συμβεί κάτι τέτοιο και θα απαντηθεί αν γίνει συστηματική, ενδελεχής έρευνα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η πλειονότητα των πυρκαγιών οφείλεται σε ανθρώπινη αμέλεια και όχι σε δόλο (π.χ. από σπινθήρες από μετασχηματιστές της ΔΕΗ, από κάψιμο κλαδιών, πεταμένα αποτσίγαρα, κά). Ένα 10% περίπου των πυρκαγιών οφείλεται και σε φυσικά αίτια, όπως συνέβαινε και συμβαίνει στην περιοχή της Μεσογείου εδώ και χιλιάδες χρόνια. 

Όμως, όποιος κι αν είναι ο λόγος που άρχισε μια φωτιά -από τυχαίο γεγονός μέχρι εγκληματική ενέργεια- τα βήματα πρόληψης και αντιμετώπισης οφείλουν να είναι τα ίδια. Το τελευταίο πράσινο της χώρας είναι απολύτως απροστάτευτο, χωρίς σχέδιο πρόληψης, χωρίς σχέδιο περιορισμού της ζημιάς για όποιο λόγο κι αν προκλήθηκε. Δεν έχουν καν ολοκληρωθεί οι δασικοί χάρτες εν έτει 2021. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την κατάσταση με έντονες ξηρασίες, καύσωνες, πλημμύρες. Τα δάση μας είναι το ίδιο ανυπεράσπιστα απέναντι στα φυσικά αίτια, την αμέλεια και τον δόλο. Άρα, πρώτο και βασικό μέλημα της κυβέρνησης είναι η προστασία τους από κάθε είδους κίνδυνο. Σε αυτό το σημείο, δηλαδή την πρόληψη και την προστασία ΟΛΟ τον χρόνο και όχι μόνο τις μέρες που ανεβαίνει ο υδράργυρος, πρέπει να συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό η τοπική κοινωνία. Οι ντόπιοι γνωρίζουν την περιοχή τους και τις ιδιαιτερότητες της. Μπορούν και πρέπει να είναι σύμμαχοι σε κάθε βήμα. 

Mύθος: Τα δάση κάηκαν για να μπουν ανεμογεννήτριες

Πραγματικότητα: Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνουν, διότι η εγκατάστασή τους επιτρέπεται και σε δασικές και σε αναδασωτέες εκτάσεις, επομένως δεν υπάρχει κανένα κίνητρο. Ειδικά για τις περιπτώσεις των αιολικών σε αναδασωτέες εκτάσεις, ενώ επιτρέπονται από το θεσμικό πλαίσιο, έχουν ακόμα πιο αυξημένο βαθμό αδειοδοτικής δυσκολίας. Με λίγα λόγια η φωτιά όχι μόνο δεν διευκολύνει αλλά δυσκολεύει την υλοποίηση του έργου. Η περίφημη Απόφαση 2499/2012 ΣτΕ (Ολομ.), για την οποία γίνεται λόγος σε πολλές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν αλλάζει τίποτα από τα παραπάνω: ένα έργο ΑΠΕ επιτρέπεται σε αναδασωτέα έκταση εφόσον ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις με τη δασική έκταση (πριν καεί) και μάλιστα με αυξημένες ευθύνες για την προστασία της αναδασωτέας έκτασης από τον επενδυτή. 

Αξίζει να σταθούμε λίγο παραπάνω σε αυτόν τον μύθο με τα αιολικά και τις πυρκαγιές. Έχουμε να κάνουμε με ένα μύθο ο οποίος αντικατοπτρίζει την -ως ένα βαθμό δικαιολογημένη- ανησυχία αρκετών Ελλήνων απέναντι στα αιολικά. 

Εν συντομία, στις περισσότερες περιπτώσεις η μέθοδος σχεδιασμού ήταν και είναι προβληματική. Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ δεν έχει επικαιροποιηθεί, ενώ ακόμα δεν έχει εκπονηθεί το σύνολο των περιβαλλοντικών μελετών στις προστατευόμενες περιοχές από τις οποίες θα προκύψουν τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα για τον χαρακτηρισμό τους και τα Σχέδια Διαχείρισης. Εν ολίγοις, δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια τι επιτρέπεται και πού. Αυτό ισχύει για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και όχι μόνο για τα αιολικά. Επιπλέον, η ανάπτυξη των ΑΠΕ δεν προωθείται με συμμετοχικό τρόπο, δηλαδή με τον απαραίτητο διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες αλλά και με ουσιαστικά κίνητρα συμμετοχής. 

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, οι τοπικές κοινωνίες αισθάνονται περιθωριοποιημένες, οι ερωτήσεις τους δεν απαντώνται, η σωστή και συστηματική ενημέρωση είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Αυτό πρέπει να αλλάξει και να εκδημοκρατιστεί η διαδικασία. 

Το μεγαλύτερο πρόβλημα με αυτόν τον μύθο είναι ότι αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από την ουσία του προβλήματος των πυρκαγιών (κλιματική αλλαγή, πρόληψη, δασοπροστασία, εκτός σχεδίου δόμηση). Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι ζήτημα επιβίωσης για εμάς, τα παιδιά μας και τον τόπο μας. Η εγκατάσταση αιολικών είναι ένα απαραίτητο τμήμα της συνολικής λύσης (μαζί με εξοικονόμηση ενέργειας, άλλες ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας). Πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση την οποία πρέπει να κάνουμε, έχοντας σαν εφόδιο τα επιστημονικά δεδομένα και την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών σε κάθε βήμα αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. 

Τέλος, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την θλιβερή πραγματικότητα της χώρας μας, η οποία ιστορικά αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τα δασικά οικοσυστήματα, την εκτός σχεδίου δόμηση και διάφορες άλλες συνοδευτικές ελληνικές πατέντες, όπως τις “οικιστικές πυκνώσεις” εντός δασικών εκτάσεων. Όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται πεισματικά να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με αποτελεσματικό τρόπο. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να το δούμε και να το αντιμετωπίσουμε. Στο τρίπτυχο “πολιτικοί – τοπική αυτοδιοίκηση – κοινωνία” πρέπει να αλλάξουμε όλοι ριζικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα δάση, ο καθένας από την θέση του και μέσα από τον δικό του ρόλο.

Μύθος: Οι πολιτικοί φταίνε για όλα

Πραγματικότητα: Στην Ελλάδα του 2021 πολλοί πολιτικοί δεν αναφέρουν καν τον όρο “κλιματική αλλαγή”. Ζουν και πολιτεύονται σαν να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα. Δεν τους αφορά, δεν τους απασχολεί. Όσοι αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή, ειδικά τα εκάστοτε κυβερνητικά στελέχη τις μέρες μιας μεγάλης καταστροφής όπως πυρκαγιές και πλημμύρες, το κάνουν για να δικαιολογήσουν την απραξία τους. Το ίδιο έκανε και πάλι στο πρόσφατο διάγγελμά του ο πρωθυπουργός, στις 9 Αυγούστου. Αναφέρθηκε στην κλιματική κρίση αλλά δεν ανακοίνωσε ούτε ένα μέτρο ανάσχεσής της. Αξίζει να πούμε πως λίγες ώρες πριν το διάγγελμα είχε ανακοινωθεί η τελευταία έκθεση του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία επιβεβαιώνει πως η κατάσταση είναι δυσοίωνη και χρειάζονται επειγόντως μέτρα περιορισμού των εκπομπών άνθρακα.

Ορισμένοι πολιτικοί έχουν προχωρήσει και σε κάτι ακόμα χειρότερο από τις ανούσιες αναφορές. Έχουν προωθήσει και υπερψηφίσει περιβαλλοντοκτόνους νόμους ή έχουν συμβάλλει στη δημιουργία του προβλήματος με τραγικές καθυστερήσεις, παζάρια και ημίμετρα. Σήμερα το σύστημα της δασοπροστασίας είναι όχι μόνο αποδυναμωμένο αλλά και παροχημένης αντίληψης η οποία δεν αντικατοπτρίζει τα νέα δεδομένα της κλιματικής κρίσης. Απαιτείται ενίσχυση με περισσότερα κονδύλια και έμφαση στην πρόληψη (π.χ. διαχείριση δασών, αφαίρεση της καύσιμης ύλης, κ.ά.), στην ενημέρωση και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας. Αντίστοιχη αλλαγή πλεύσης επιβάλλεται στην παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, όπως και σε άλλες δραστηριότητες (για παράδειγμα, μετακινήσεις και αγροδιατροφικό μοντέλο).

Ταυτόχρονα, πρέπει να δώσουμε όλοι μια υπόσχεση στον εαυτό μας και να την κρατήσουμε για πάντα. Σε οποιαδήποτε εκλογική αναμέτρηση, τοπική, εθνική ή ευρωπαϊκή, θα απαιτήσουμε σχέδιο και μέτρα από τους πολιτικούς της αρεσκείας μας. Είναι πια σαφές πως η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και η προστασία της φύσης έχουν επίπτωση στη ζωή μας, την υγεία μας, τα σπίτια μας, την απασχόληση, την παραγωγή τροφής, την οικονομία, την ίδια μας την επιβίωση. Οι απαραίτητες δράσεις ξεκινούν από τους Δήμους και την εθνική κυβέρνηση φτάνοντας μέχρι τα ευρωπαϊκά όργανα. Αν θέλουν την ψήφο μας, θα ασχοληθούν με το πρόβλημα, θα εξηγήσουν το πλάνο τους και θα αξιολογηθούν αυστηρά από εμάς. 

Μύθος: Φταίει η κλιματική αλλαγή, δεν γινόταν τίποτα καλύτερο

Πραγματικότητα: Αγαπημένη δικαιολογία όποιου βρίσκεται σε θέση εξουσίας την ώρα της καταστροφής, ενώ ξέρει πως “χάζευε” όσο υπήρχε ακόμα χρόνος. Η κλιματική αλλαγή κάνει τα πάντα πιο δύσκολα και αυτό το έχει επιβεβαιώσει η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα εδώ και πολλά χρόνια. Με απλά λόγια, όσο περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου προσθέτουμε στην ατμόσφαιρα, τόσο εντονότερη γίνεται η κλιματική κρίση. Αν οι πολιτικοί είχαν ακούσει τους επιστήμονες θα είχαν αντιμετωπίσει το πρόβλημα εγκαίρως, δεν θα χρειαζόταν να αναρωτιόμαστε πως θα μοιάζει η ζωή μας από εδώ και πέρα. Παρόλα αυτά, βεβαίως και υπάρχουν πολλά που μπορούν και πρέπει να γίνουν, ακόμα και τώρα. Όποιος ισχυριστεί το αντίθετο λέει ψέματα. 

Απαιτείται τιτάνια προσπάθεια, πάντα διαφανής και δημοκρατική, για την αντιμετώπιση των αιτίων και την προστασία των οικοσυστημάτων από τα οποία εξαρτόμαστε απόλυτα. Χαρακτηριστικά, οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους οφείλει να κινηθεί η κυβέρνηση αμέσως, είναι η παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας μακριά από την εξάρτηση ορυκτών καυσίμων επειγόντως, η εγκατάλειψη κάθε πλάνου για εξορύξεις πετρελαίου και αερίου στη χώρα μας, μείωση της κατανάλωσης κρέατος και περιορισμός της εντατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας και στήριξη της εκτατικής κτηνοτροφίας η οποία μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην ορθότερη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων, αλλαγή στα συστήματα μεταφοράς, επένδυση στο πράσινο εντός αστικών ιστών, προστασία της βιοποικιλότητας σε ξηρά και θάλασσα, δασικοί χάρτες, δασοπροστασία όλο το χρόνο με πόρους, εκπαίδευση, κατάλληλο προσωπικό και τη συνδρομή των τοπικών κοινωνιών. 

Μύθος: Ας περάσει αυτό το καλοκαίρι και βλέπουμε

Πραγματικότητα: Δεν υπάρχει περιθώριο. Η πρόσφατη ανακοίνωση της Έκθεσης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (9 Αυγούστου) επιβεβαιώνει το εφιαλτικό σκηνικό το οποίο ήδη έχουμε αρχίσει να βιώνουμε και το οποίο θα επιδεινωθεί ραγδαία αν δεν αλλάξουμε αμέσως. 

Η επόμενη κρίσιμη στιγμή στη χώρα μας, ειδικά για τις περιοχές που έχουν πληγεί, είναι οι πρώτες βροχοπτώσεις. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο ενώ οι ριζικές αλλαγές στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων πρέπει να σχεδιαστούν και να χρηματοδοτηθούν το συντομότερο δυνατό. Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένα μόνο από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αν δεν προβλέπονται ήδη οι απαραίτητες δράσεις, εχουμε εξαιρετικά καλούς λόγους για να προχωρήσουμε στις απαραίτητες αλλαγές. 

Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι που έχασαν σπίτια και εισοδήματα δεν μπορούν να περιμένουν. Η άμεση συμπαράσταση και αλληλεγγύη των πρώτων δύσκολων ημερών θα χρειαστεί και σε βάθος χρόνου. Τόσο για συμβολικούς, όσο και για ουσιαστικούς λόγους, τα κτίρια που θα ανακατασκευαστούν θα χρειαστούν τα απαραίτητα κίνητρα (και αντικίνητρα) ώστε να μετατραπούν σε κτίρια σχεδόν μηδενικών εκπομπών.

Παρακολουθήσαμε το διάγγελμα του πρωθυπουργού, από το οποίο μείναμε εμβρόντητοι με ένα “καληνύχτα και καλή τύχη” να αιωρείται και με μία αναφορά στην κλιματική κρίση, από την οποία πρέπει να σώσουμε την πατρίδα μας, έτσι γενικώς και αορίστως. Λίγη ώρα αργότερα διαβάσαμε “τιτίβισμα” του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος μας ενημέρωσε πως η κλιματική κρίση άρχισε πριν 3 χρόνια και τους “βρήκε απροετοίμαστους”.

 

Στην υγειά του περιβάλλοντος και με έκπτωση καλούν τους Έλληνες να πίνουν το καφεδάκι τους οι εθελοντές της Greenpeace, προτείνοντάς τους να συμμετέχουν στο project Στο Ποτήρι Μου.

   Ο Ντενύς Τσουτσάγιεβ, υπεύθυνος εθελοντών στο ελληνικό γραφείο της greenpeace και συντονιστής του συγκεκριμένου project, όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων,  η ομάδα εθελοντών σκέφτηκε ότι οι καταναλωτές καθημερινά πίνουν το καφεδάκι τους είτε τον χυμό τους, κρύο τσάι κι άρα θα μπορούσαν ταυτόχρονα να προστατεύσουν το περιβάλλον, αλλά να κερδίσουν και μια μικρή έκπτωση κάθε φορά που θα κουβαλάνε το δικό τους ποτήρι πολλαπλών χρήσεων.

   « Συγκεκριμένα, όσοι κουβαλάνε τα δικά τους ποτήρια δεν έχουν κανένα όφελος. Εμείς σε συνεργασία με πάνω από 50 καταστήματα εστίασης, κυλικεία, καφετέριες προσφέρουμε στον καθένα που θα έχει το δικό του ποτήρι ένα μικρό μπόνους, το οποίο κυμαίνεται από 10 μέχρι 50 λεπτά είτε ποσοστιαία έκπτωση από 10% έως 30%. Προσπαθήσαμε δηλαδή να δώσουμε ένα έξτρα κίνητρο στους καταναλωτές να έχουν το δικό τους επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι και να σταματήσουν να παίρνουν πλαστικά. Ταυτόχρονα πιέζουμε τα καταστήματα να κάνουν έκπτωση όχι μόνο στον καφέ αλλά και σε άλλα ροφήματα », λέει ο κ. Τσουτσάγιεβ.

   Και υπογραμμίζει ότι πρόκειται για « ένα έργο που υλοποιούν ολοκληρωτικά εθελοντές. Ξεκινήσαμε τον Οκτώβριο του 2017, εξαιτίας της κατανάλωσης πολλών ποτηριών μιας χρήσης που χρησιμοποιούνται και πετιούνται καθημερινά, καθώς δεν είναι ανακυκλώσιμο και συνολικά μπορεί να φτάνουν και 300 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια τον χρόνο. Και μιλάμε μόνο για τον καφέ κι όχι για κάποιο άλλο ρόφημα, ενώ δεν υπολογίζουμε ούτε τα χάρτινα ποτήρια που δεν είναι επίσης ανακυκλώσιμα λόγω της πλαστικής επίστρωσης που έχουν ».

   Μέχρι τώρα στο δίκτυο του πρότζεκτ υπάρχουν οι συνεργαζόμενες καφετέριες από 14 πόλεις της Ελλάδας. «Έχουμε καταφέρει κι έχουμε εντάξει επαγγελματίες από την Αθήνα, Θεσσαλονίκης, Καστοριά, Ηράκλειο, Χανιά, Αλεξανδρούπολη, Κως, Αίγινα, Πάρο, Βόλο, Λάρισα και πολλές άλλες πόλεις που συνεχώς προστίθενται» δηλώνει ο κ. Τσουτσάγιεβ και τονίζει ότι το «κλειδί» για να συμμετάσχει ο κόσμος είναι να μεταδοθεί το μήνυμα κυρίως από τα ίδια τα καταστήματα που φέρουν και το σήμα του πρότζεκτ, όπου φαίνεται η έκπτωση.

   Όπως πάντως ισχυρίζεται «οι Έλληνες αρχίζουν ολοένα και περισσότερο να συνειδητοποιούν ότι πρέπει να ενεργήσουν για το περιβάλλον και να περάσουν στην δράση οι ίδιοι, καθώς βιώνουν σε καθημερινή βάση το τεράστιο πρόβλημα της παραγωγής των σκουπιδιών έξω από τα σπίτια τους, τους δρόμους, τις παραλίες. Είναι αρκετά συνειδητοποιημένος ο κόσμος, κυρίως οι νέοι».

   «Εμάς, στόχος μας είναι να σταματήσει να χρησιμοποιούνται τα ποτήρια μιας χρήσης είτε είναι πλαστικά είτε χάρτινα. Θέλουμε να δείξουμε στον κόσμο ότι μπορεί να γίνει κάτι διαφορετικό και ότι το να φέρεις δικό σου ποτήρι πολλαπλών χρήσεων. Δεν είναι κάτι δύσκολο, απλά μπορεί να γίνει κι αυτό μια καθημερινή συνήθεια όπως το να πίνουμε κάθε μέρα το καφεδάκι μας», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

   Το πρότζεκτ θα «τρέχει» μέχρι και το τέλος του χρόνου με την προοπτική να γίνει αυτοδιαχειριζόμενο και να μπορεί να λειτουργήσει από ομάδες ενεργών πολιτών κι όχι απαραίτητα από την Greeenpeace.











ΑΠΕ

Στην ανακοίνωσή της η Greenpeace αναφέρει τα ακόλουθα: