Τη μοναδική γνωστή μέχρι σήμερα περίπτωση συνδρόμου Down στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα αποκάλυψε η έρευνα σε σκελετό μικρού παιδιού, τον οποίο έφερε στο «φως» ανασκαφή στον μυκηναϊκό οικισμό κοντά στο χωριό Λαζάρηδες, στην Αίγινα. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».

Πρόκειται για ένα κοριτσάκι ηλικίας 12-16 μηνών, που έζησε τον 13ο αιώνα π.Χ. και στη σύντομη ζωή του υπέφερε από σοβαρή ασθένεια, πιθανώς συνδεδεμένη με το σύνδρομο Down. Βρέθηκε θαμμένο φορώντας ένα περίτεχνο περιδέραιο φτιαγμένο από 93 χάντρες από φαγεντιανή και υαλόμαζα, καθώς και έξι από κορναλίνη, εύρημα δηλωτικό της φροντίδας που έλαβε στη ζωή και στον θάνατό του.

Η ανασκαφή κοντά στο ημιορεινό χωριό Λαζάρηδες, στην ανατολική Αίγινα διεξάγεται από το 2005 από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί ένας οικισμός με το νεκροταφείο του. Τα ευρήματα, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια της ανασκαφής, ομότιμη καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου- Σγουρίτσα, καταδεικνύουν ότι ο οικισμός των Λαζάρηδων άκμασε στους δύο αιώνες της Ανακτορικής περιόδου (τον 14ο και τον 13ο αιώνα π.Χ.) και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα δρώμενα της εποχής στον ευρύτερο Αργοσαρωνικό κόλπο.

Ο κιβωτιόσχημος τάφος

Το 2010 η ανασκαφή στον οικισμό έφερε στο «φως» ένα απροσδόκητο εύρημα, έναν μικρό κιβωτιόσχημο τάφο, που τοποθετήθηκε χρονικά στον 13ο αιώνα π.Χ. Το εύρημα έμελλε να γίνει σύντομα πολύ συγκινητικό για τους αρχαιολόγους: μέσα στον τάφο βρίσκονταν τα οστά ενός μικρού παιδιού μαζί με ένα περίτεχνο περιδέραιο. Αμέσως οι ανασκαφείς μετέφεραν το εύρημα μαζί με το χώμα που το περιέβαλλε στη Μονάδα Συντήρησης του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ, προκειμένου να καθαριστεί με προσοχή και να συντηρηθεί.

Στην οστεολογική έρευνα που διεξήγε στο σκελετικό υλικό η βιοαρχαιολόγος, Δρ. Ελεάννα Πρεβεδώρου, διαπίστωσε ότι έφερε μορφολογικά χαρακτηριστικά σκελετικών αλλοιώσεων δηλωτικά σοβαρότατης χρόνιας ασθένειας ή ασθενειών. Ήταν δηλαδή ένα κοριτσάκι «που πέρασε την περισσότερη, εάν όχι όλη τη ζωή του πάρα πολύ άρρωστο και υπέφερε από έντονους πόνους», όπως λέει η κ. Πρεβεδώρου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Μετέπειτα γενετικές αναλύσεις δειγμάτων του υλικού που έγιναν στο Ινστιτούτο Max Planck για την Εξελικτική Ανθρωπολογία, στη Γερμανία, αποκάλυψαν ότι το κοριτσάκι αυτό έπασχε και από σύνδρομο Down, «ωστόσο δεν γνωρίζουμε ακόμη αν και σε ποιο βαθμό τα σοβαρά προβλήματα υγείας που εντοπίστηκαν οστεολογικά συνδέονταν με το σύνδρομο», όπως διευκρινίζει η κ. Πρεβεδώρου.

Το περιδέραιο

Το εύρημα αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα εντοπίζεται περίπτωση συνδρόμου Down κατά την αρχαιότητα, τονίζει η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου- Σγουρίτσα, διευκρινίζοντας πάντως ότι «μπορεί να υπάρχουν και άλλες, που ωστόσο δεν έχουν τύχει εξέτασης από ένα μεγάλο ινστιτούτο, όπως το Max Planck».

Η «μικροανασκαφή» και η μελέτη του υλικού που έγινε στο εργαστήριο συντήρησης έδωσε επίσης στους ερευνητές τη δυνατότητα να κάνουν λεπτομερείς παρατηρήσεις για τον τρόπο ταφής. Όπως διαπιστώθηκε, το κοριτσάκι είχε ταφεί φορώντας το περίτεχνο περιδέραιο στον λαιμό του. «Η επιμελημένη ταφή, το κόσμημα και η κατάσταση της υγείας του, υποδηλώνουν ότι το μικρό αυτό κοριτσάκι που υπήρξε βαριά άρρωστο είχε λάβει ιδιαίτερη φροντίδα κατά τον θάνατό του και πιθανότατα και κατά τη σύντομη ζωή του», διαπιστώνει η κ. Πρεβεδώρου.

Το χώμα με τα οστά του μωρού και χάντρες από το περιδέραιο

Έρευνα σε 10.000 αρχαία γονιδιώματα


Στην ίδια δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications» παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας ευρύτερης έρευνας, με επικεφαλής επιστήμονες του Ινστιτούτου Max Planck για την Εξελικτική Ανθρωπολογία, σε συνολικά σχεδόν 10.000 γονιδιώματα από αρχαία ανθρώπινα σκελετικά υπολείμματα για χρωμοσωμικές τρισωμίες. Σημειώνεται ότι τα άτομα με χρωμοσωμική τρισωμία φέρουν τρία αντίγραφα ενός χρωμοσώματος στα κύτταρά τους, αντί για δύο. Η τρισωμία των χρωμοσωμάτων 21 ή 18 έχει ως αποτέλεσμα το σύνδρομο Down και το σύνδρομο Edwards, αντίστοιχα.

Κατά την έρευνα αυτή εντοπίστηκαν έξι περιπτώσεις συνδρόμου Down, μεταξύ των οποίων και το κοριτσάκι στην Αίγινα, και μία περίπτωση συνδρόμου Edwards. Όλες οι περιπτώσεις ήταν βρεφικές ή περιγεννητικές ταφές και προέρχονται επίσης από τη νεολιθική Ιρλανδία (περίπου 3.500 π.Χ.), από τη Βουλγαρία της εποχής του Χαλκού (περίπου 2.700 π.Χ.), τρεις από την Ισπανία της Εποχής του Σιδήρου (περίπου 800-400 π.Χ., οι δύο με σύνδρομο Down, η μία με σύνδρομο Edwards) και από τη Φινλανδία (περίπου 1.720 μ.Χ.).

Μόνο λίγες περιπτώσεις συνδρόμου Down έχουν καταγραφεί σε άτομα κατά την αρχαιότητα, κυρίως λόγω των δυσκολιών στον εντοπισμό γενετικών διαταραχών σε αρχαία δείγματα DNA χωρίς τη χρήση σύγχρονων τεχνικών. Αντίθετα, φαίνεται ότι είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται το σύνδρομο Edwards σε ιστορικά ή προϊστορικά λείψανα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Οι συγγραφείς σημειώνουν ότι και τα επτά μωρά που εντοπίστηκαν με χρωμοσωμικές τρισωμίες φαίνεται να είχαν φροντίδα μετά θάνατον μέσω διάφορων τελετουργιών που υποδηλώνουν την αναγνώρισή τους ως μέρος των κοινοτήτων τους.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Απεργία για την Πέμπτη  8 Φεβρουαρίου προκήρυξε η ΠΟΣΔΕΠ. Σύμφωνα με ψήφισμα που έγινε ομόφωνα δεκτό, κατά την διάρκεια του 16ου συνεδρίου, η Ομοσπονδία δήλωσε πως υποστηρίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία και το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ.

Ακόμη, η ΠΟΣΔΕΠ τονίζει ότι στηρίζει το φοιτητικό κίνημα, λέγοντας πως «υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των φοιτητικών συλλόγων να αγωνίζονται δημοκρατικά για την διασφάλιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου και του μέλλοντός τους.»

Δείτε το ψήφισμα της Ομοσπονδίας Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού

«Το 16ο Συνέδριο της ΠΟΣΔΕΠ υποστηρίζει σθεναρά την ακαδημαϊκή ελευθερία και το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ, τα οποία ευθέως υπονομεύονται από τις εισαγγελικές διώξεις και τις εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας.

Η εκπαιδευτική διαδικασία και η διεξαγωγή εξετάσεων αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των λειτουργών της Ανώτατης Δημόσιας Εκπαίδευσης οι οποίοι οφείλουν να προασπίσουν την αξιοπιστία και την ακεραιότητά τους.

Ταυτόχρονα υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των φοιτητικών συλλόγων να αγωνίζονται δημοκρατικά για την διασφάλιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου και του μέλλοντός τους.

Η ΠΟΣΔΕΠ προκηρύσσει 24ωρη απεργία για την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου, ενώ για όσα Τμήματα και συναδέλφους βρίσκονται υπό πίεση λόγω “υποχρέωσης” εφαρμογής εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής εξεταστικής, στηρίζει την ανυπακοή τους εφόσον κρίνουν ότι διακυβεύεται το αδιάβλητο της εξέτασης, και παράλληλα προκηρύσσει επαναλαμβανόμενες στάσεις εργασίας για όλη την εβδομάδα, από αύριο Δευτέρα 5/2 έως την Παρασκευή 9/2.»

Κατάληψη στο ταμείο σίτισης έκαναν φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής αλλά και της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για χαμηλή ποιότητα του φαγητού, που τρώνε, το μπαγιάτικο ψωμί και τις τεράστιες ουρές αναμονής.

Οι φοιτητές κατηγορούν, για την κατάσταση αυτή, τους εργολάβους, που έχουν αναλάβει τη σίτισή τους αλλά και το υπουργείο Παιδείας καθώς όπως λένε «την ώρα που ο υπουργός Παιδείας μας μιλάει για ένα ψηφιακό σύγχρονο Πανεπιστήμιο, οι φοιτητές τρώμε μπαγιάτικο ψωμί». Οι φοιτητές αναγκάστηκαν να προχωρήσουν για λίγο σε κατάληψη του εστιατορίου λέγοντας ότι «η σίτιση που προσφέρεται σε φοιτητές, ερευνητές και εργαζόμενους της Πανεπιστημιούπολης είναι υποβαθμισμένη.

Η Απόφαση των Φοιτητικών Συλλόγων Φιλοσοφικής, Μαθηματικού, Γεωλογικού

Για την άθλια κατάσταση στην λέσχη της Πανεπιστημιουπολης: Η σίτιση που προσφέρεται σε φοιτητές, ερευνητές και εργαζόμενους της Πανεπιστημιούπολης είναι υποβαθμισμένη! Η ποιότητα του φαγητού είναι συνήθως πολύ χαμηλή, η ποσότητα δεν αρκεί, ειδικά όσο φτάνουμε προς το τέλος του ωραρίου, κόβονται πιάτα και η αναμονή για έναν πιάτο φαγητό είναι τεράστια.

Την ίδια στιγμή, η εργολαβική εταιρεία κερδίζει εκατομμύρια από τη σύμβαση που έχει υπογράψει με το ΕΚΠΑ. Την ώρα που ο υπουργός Παιδείας μάς μιλάει για ένα ψηφιακό σύγχρονο Πανεπιστήμιο, οι φοιτητές τρώμε μπαγιάτικο ψωμί. Την ώρα που μάς μιλά για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των σπουδών μας, εμείς βλέπουμε πιάτα με αποφάγια στοιβαγμένα, γιατί δεν προλαβαίνουν οι λιγοστοί υπάλληλοι να τα μαζεύουν. Τέτοιες εικόνες μας έβρισκαν και θα μας βρίσκουν απέναντι.

Έξω οι εργολάβοι από τα ιδρύματα μας. Αλήθεια, που πάνε όλα αυτά τα εκατομμύρια που παίρνει από το ΕΚΠΑ ο εργολάβος; Σίγουρα όχι στους εργαζόμενους που είναι λίγοι και χωρίς δικαιώματα. Ποιος φέρει την ευθύνη για την τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η σίτιση στην Πανεπιστημιούπολη; Αυτή η κατάσταση είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής πολιτικής υποχρηματοδάτησης που ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις. Οι εργολάβοι-παράσιτα που λυμαίνονται τη φοιτητική μέριμνα (εστίες, σίτιση) και τις υποδομές του ΕΚΠΑ, με τη συναίνεση της διοίκησης, είναι μία μόνο πλευρά της επιχειρηματικής λειτουργίας του ιδρύματος. Φυσικά όλοι αυτοί έχουν έναν Θεό, το κέρδος και δε δίνουν δεκάρα για τις ανάγκες μας!

Απαιτούμε:

• Αύξηση του προσωπικού της λέσχης με όλα τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
• Να βελτιωθεί η ποιότητα και η ποσότητα του φαγητού.
• Εστιατόριο στην ευθύνη του ΕΚΠΑ. χωρίς εργολάβους. με μόνιμο και σταθερό προσωπικό, επαρκές για υψηλού επιπέδου σίτιση.
• Αύξηση της χρηματοδότησης στο ύψος των αναγκών.
• Δωρεάν σίτιση για όλους εδώ και τώρα! Να μην υπάρχει κανένα θέμα με τους μετεγγραφέντες φοιτητές που δεν έχουν ακόμη πάσο.

Αποφασίζουμε την κατάληψη των ταμείων της σίτισης την Παρασκευή 20/11/2023 την ώρα του μεσημεριανού.

Ξημερώματα έγινε η αστυνομική επιχείρηση για την εκκένωση της κατάληψης. Στη ΓΑΔΑ οι συλληφθέντες

Σε δέκα συλλήψεις προχώρησε η ΕΛΑΣ κατά την διάρκεια της επιχείρησης που πραγματοποιήθηκε, νωρίς σήμερα το πρωί (30/3), για την εκκένωση της κατάληψης στην Πρυτανεία του ΕΚΠΑ.

Επισημαίνεται ότι η κατάληψη της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ βρισκόταν σε εξέλιξη εδώ και πάνω από δύο εβδομάδες με τις αστυνομικές δυνάμεις να έχουν επιχειρήσει με διάφορους τρόπους να την καταστείλουν όπως με τον αποκλεισμό παροχής φαγητού.

Δραματική αύξηση έως και 60% στη χρήση αντικαταθλιπτικών και αντιψυχωσικών από το Μάρτιο του 2019 έως το Νοέμβριο του 2021 διαπιστώνει μελέτη του Τμήματος Χημείας του ΕΚΠΑ, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγητής αναλυτικής Χημείας Νικόλαος Θωμαίδης. Όσον αφορά στην κοκαΐνη, η χρήση της παραμένει από το καλοκαίρι του 2020 σε υψηλό δεκαετίας, σημειώνοντας αύξηση γύρω στο 60% από το 2019 και αφορά περίπου στο 2% του πληθυσμού της Αττικής, προσθέτει ο κ. Θωμαΐδης.

«Οι αναλύσεις που κάνουμε στο κέντρο επεξεργασίας Λυμάτων στην Ψυττάλεια έδειξαν ότι από τον Νοέμβριο του ‘20 μέχρι το Νοέμβριο του ‘21, παρατηρήθηκε επιπλέον αύξηση στη χρήση των αγχολυτικών (κυρίως των βενζοδιαζεπινών, με την οξαζεπάμη να είναι η πρωταθλήτρια) της τάξης του 36%, σε σχέση με τον Μάρτιο του ‘20. Αυτά τα επίπεδα μειώθηκαν στο επόμενο διάστημα, το καλοκαίρι του ‘21, και εμφανίστηκε ξανά η ίδια περίπου χρήση το Νοέμβριο του ‘21. Δηλαδή, από τη συνεχή ανάλυση των λυμάτων που κάνουμε από το Μάρτιο του 2020 φαίνεται ότι η χρήση των αγχολυτικών έχει μια περιοδικότητα. Αυξάνει από τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο και στη συνέχεια μειώνεται».

Σε πολύ υψηλά επίπεδα η χρήση παρακεταμόλης

Η ίδια περιοδικότητα εμφανίζεται σε μικρότερο ποσοστό και στα αντικαταθλιπτικά, σύμφωνα με τον καθηγητή. «Ωστόσο τα επίπεδα αυτών είναι αντίστοιχα της πρώτης καταγραφής (που σε σχέση με το ‘19 είχε σημειωθεί αύξηση για κάποιες δραστικές γύρω στο 60%) και κορυφώθηκαν πάλι τον Μάρτιο του ‘21, στο παρατεταμένο λοκ ντάουν που είχαμε από το Νοέμβριο του ‘20».

Όσον αφορά στα αντιψυχωσικά, παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση στο διάστημα της μεγάλης οικονομικής κρίσης το ‘14 και το ‘15, αλλά έπειτα από αυτήν τη δύσκολη περίοδο υπήρξε μικρή ύφεση στη χρήση τους, αναφέρει ο κ. Θωμαΐδης, για να συμπληρώσει ότι «το Μάρτιο του '21 παρατηρήθηκε αύξηση της τάξης του 58% σε σχέση με τον Μάρτιο του ‘19».

Την πρώτη περίοδο της πανδημίας, το 2020, από τις αναλύσεις στα λύματα η ομάδα του καθηγητή Θωμαΐδη παρατήρησε μεγάλη αύξηση σε αντιβιοτικά και αντιικά. Μετά την πρώτη περίοδο, αυτά παρουσίασαν σχετική μείωση, διότι όπως εξηγεί ο ίδιος, άλλαξε το κοκτέιλ φαρμάκων που χορηγούν οι γιατροί στα νοσοκομεία. Ωστόσο, επισημαίνει ότι παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα η χρήση παρακεταμόλης. «Και μάλιστα έχει ενδιαφέρον το εύρημα ότι και αυτή έχει την κορύφωσή της τον Ιανουάριο με Μάρτιο του ‘21, το καλοκαίρι υπάρχει πτώση και μετά πάλι άνοδος».

Ομάδες ερευνητών από διάφορα Τμήματα και Εργαστήρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συντόνισαν και ένωσαν τις δυνάμεις τους με αρχικό στόχο την κατασκευή προστατευτικών προσωπίδων (Face Shields) μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης (3-D printing).

Οι προσωπίδες αυτές έχουν δοκιμαστεί από γιατρούς και προσωπικό Πανεπιστημιακών Κλινικών της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, και χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματικό μέσο και πάντοτε επικουρικά των βασικών απαραίτητων μέσων προστασίας που πρέπει να λαμβάνονται, όπως ειδικές μάσκες, γάντια κ.α.

    Ο εκτιμώμενος αριθμός προστατευτικών προσωπίδων που δύναται η ομάδα να κατασκευάσει, είναι 50 τεμάχια την ημέρα. Με την υποστήριξη των Πρυτανικών Αρχών, του προσωπικού του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του Τμήματος Χημείας και της Εταιρείας Διαχείρισης και Αξιοποίησης της Περιουσίας του ΕΚΠΑ, αναμένεται να κατασκευαστούν και να διανεμηθούν δωρεάν περίπου 2.000 προσωπίδες μέχρι το τέλος Μαΐου. Η πρώτη διανομή αρχίζει σήμερα.

   Επίσης, μέλη της ομάδας 3-D Printing του ΕΚΠΑ δραστηριοποιούνται παράλληλα στον σχεδιασμό και την κατασκευή αναπνευστήρα για φορητή και σταθερή χρήση σε ΜΕΘ, προσαρμογέων φίλτρου και συστήματος αέρα, προσαρμογέων fullface μάσκας θαλάσσης σε φίλτρο, μασκών άκαμπτου σκελετού (hard body mouth-nose masks), κ.α.

   Στην εθελοντική αυτή δράση συμμετέχουν έως σήμερα 10 ομάδες αποτελούμενες από μέλη ΔΕΠ, ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και φοιτητές. Συνολικά αξιοποιούνται 25 τρισδιάστατοι «εκτυπωτές» (Stereolithography, Fused Deposition Modeling).

   Μονάδα Ιατρικής Τρισδιάστατης Εκτύπωσης - Εργαστήριο Φυσιολογίας «Φυσιολογείον», Ιατρική Σχολή (10 «εκτυπωτές»).

   Εργαστήριο Προηγμένων Κατασκευών και Ευφυών Συστημάτων, Γενικό Τμήμα, Συγκρότημα Ευρίπου, Εύβοια, (5 «εκτυπωτές»).

   Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Υλικών, Γενικό Τμήμα, Συγκρότημα Ευρίπου, Εύβοια, (2 «εκτυπωτές»).

   Ορθοπαιδικό Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης «Π.Ν. Σουκάκος», ΠΓΝ «Αττικόν», Α' Ορθοπαιδική Χειρουργική Κλινική, Ιατρική Σχολή (2 «εκτυπωτές»).

   Εργαστήριο Ορθοδοντικής, Οδοντιατρική Σχολή (1 «εκτυπωτής»).

   Ερευνητικό Εργαστήριο Μελέτης, Σχεδιασμού και Κατασκευών Θερμικών Μηχανών και Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων & Εργαστήριο Εργαλειομηχανών CNC & Μηχανουργικής Τεχνολογίας, Γενικό Τμήμα, Συγκρότημα Ευρίπου, Εύβοια, (1 «εκτυπωτής»).

   Τομέας Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής (1 «εκτυπωτής»).

   Μονάδα Βιοϊατρικής Τεχνολογίας, Α' Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο ΓΝΑ και Κέντρο Νέων Βιοτεχνολογιών & Ιατρικής Ακριβείας, Ιατρική Σχολή (1 «εκτυπωτής»).

   Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας, Τμήμα Χημείας (1 «εκτυπωτής»).

   Ιδιωτικό Ιατρείο μέλους ΔΕΠ της Οδοντιατρικής Σχολής (1 «εκτυπωτής»).

Τον δεκάλογο των συμπερασμάτων της για την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι έδωσε στη δημοσιότητα η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον καθηγητή Ευθύμη Λέκκα.  Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η ερευνητική ομάδα βασίζονται στην έρευνα πεδίου που πραγματοποιήθηκε μετά την πυρκαγιά και στα δεδομένα μετεωρολογικών σταθμών αλλά και σταθμών από την ευρύτερη περιοχή.

Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο κ. Λέκκας είπε ότι όταν έφτασε η πυρκαγιά στην πληγείσα περιοχή, η λεωφόρος Μαραθώνος αντί να λειτουργήσει σαν μια αντιπυρική ζώνη, επιτάχυνε τη διέλευση της φωτιάς.

Αυτό συνέβη γιατί στο δυτικό τμήμα της λεωφόρου Μαραθώνος, υπήρχε ένα μεγάλο «ρεζερβουάρ» καύσιμης ύλης από δέντρα, ένα μεγάλο δάσος που δεν έχει συντηρηθεί, με αποτέλεσμα η φωτιά να γιγαντωθεί και να περάσει κατευθείαν από την άλλη πλευρά της Μαραθώνος.

Ο οικιστικός χώρο στον οποίο έφτασε η φωτιά είναι πυκνός με πολλή μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού, σημειώνει ο κ. Λέκκας και χαρακτηρίζεται από την έλλειψη υποδομών διαφυγής και από την έλλειψη ενός σχεδίου που θα πρόσφερε κάποια προστασία στους κατοίκους.

Αναλυτικά, τα συμπεράσματα της έρευνας:

1. Πρόκειται για χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών – οικισμών (wildland urban interface – WUI), όπου καταγράφεται η υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών στον ελληνικό χώρο και παγκοσμίως.
Ειδικά στον ελληνικό χώρο τέτοιες περιπτώσεις είναι πολυάριθμες.

2. Οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 χιλ. την ώρα, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς προς τα χαμηλότερα υψόμετρα
(downslope spread).

3. Η ταχύτατη πλευρική εξάπλωση της πυρκαγιάς, αποτέλεσε πιθανότατα τον κύριο λόγο για τη μη έγκαιρη προειδοποίηση, γεγονός που συντέλεσε στο μεγάλο αριθμό των θυμάτων.

4. Παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως κατοικίες και κτήρια υπερυψωμένα ή με ορόφους, με μικρότερες καταγεγραμμένες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια, τυπικό δείγμα πυρκαγιάς κόμης.

5. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, προκύπτει ότι ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία, πληροφορήθηκε για την πυρκαγιά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο τμήμα του οικισμού Μάτι, το οποίο είχε ήδη πληγεί και όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι δόθηκε σχεδόν μηδενικός χρόνος προειδοποίησης και αντίδρασης.

6. Από την έρευνα πεδίου διαπιστώθηκαν αδυναμίες στην κατασκευή των οικιών με ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα και άλλα μέρη, τα οποία συνετέλεσαν στην καταστροφή τους. Η βελτίωσή τους πιθανόν να είχε θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στην τρωτότητά τους απέναντι σε πυρκαγιές.

7. Σημαντικός εκτιμάται ότι είναι ο ιδιαίτερος πολεοδομικός σχεδιασμός του οικισμού, ο οποίος ενέργησε ως «παγίδα» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να εκκενώσει. Κάποια από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του ήταν: οδοί μικρού πλάτους, πολυάριθμα αδιέξοδα, ιδιαίτερα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής.

8. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται αυτή τη στιγμή συστηματικά, στις επιπτώσεις συνέβαλε η κυκλοφοριακή συμφόρηση, λόγω πανικού αλλά και η μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού (κατοίκων αλλά και επισκεπτών / τουριστών που πιθανόν δεν γνώριζαν τη γεωγραφία της περιοχής).

9. Η μορφολογία της ακτογραμμής έκανε δυσχερή την πρόσβαση στην παραλία στα περισσότερα σημεία (κρημνώδεις ακτές), περιορισμένες οι προσβάσιμες παραλίες, τα οποία σε συνδυασμό με τη χαμηλή ορατότητα και την αποπνιχτική ατμόσφαιρα συντέλεσαν στον εγκλωβισμό.

10. Πιθανή απρόσμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς λόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν και μετέβει σε περιοχή που δεν είχε καεί πρόσφατα με υψηλή συγκέντρωση καύσιμης ύλης και επομένως η συμπεριφορά της έγινε κατά πολύ πιο εκρηκτική.

Πηγή: ΕΡΤ