Σχέδια για τη συγκράτηση των τιμών σε βασικά είδη διατροφής, όπως το ψωμί και το γάλα, από μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου, με την εφαρμογή πλαφόν, επεξεργάζεται η βρετανική κυβέρνηση, καθώς το κόστος των τροφίμων πλήττει καίρια τα νοικοκυριά, με τις ανατιμήσεις να φτάνουν σε διψήφια ποσοστά, όπως γράφει η «The Telegraph».
Ωστόσο, σε ερώτηση για τον έλεγχο των τιμών, ο υπουργός Υγείας, Στιβ Μπάρκλεϊ δήλωσε σήμερα στην τηλεόραση του BBC ότι «δεν το έχει κατανοήσει».
Το γραφείο του πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ φέρεται να βρίσκεται σε συνομιλίες με τα σούπερ μάρκετ για την επίτευξη μιας συμφωνίας, που θα είναι παρόμοια με αυτή που επιτεύχθηκε στη Γαλλία, όπου οι μεγαλύτεροι πωλητές λιανικής χρεώνουν “στη χαμηλότερη δυνατή τιμή”, όπως ανέφερε χθες η ίδια εφημερίδα.
Το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημα του Reuters για το σχολιασμό της δημοσιογραφικής αναφοράς, ενώ η εφημερίδα επικαλέστηκε πηγές εντός της κυβέρνησης.
Υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού στη Δυτική Ευρώπη η Βρετανία
Η Βρετανία έχει το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού στη Δυτική Ευρώπη για τα τρόφιμα, με τις τιμές να αυξάνονται περισσότερο από 19% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό, το υψηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του 1970. Οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών έχουν επίσης πιεστεί από τις αυξανόμενες τιμές της ενέργειας, ενώ το κόστος αγοράς τροφίμων δίνει τη χαριστική βολή.
Μεγάλα σούπερ μάρκετ όπως η Tesco και η Sainsbury’s έχουν ανακοινώσει περικοπές τιμών σε ορισμένα είδη τροφίμων τις τελευταίες εβδομάδες.
Η Βρετανική Κοινοπραξία Λιανικής (BRC), η οποία εκπροσωπεί όλες τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, κατηγόρησε τον νέο κανονισμό της κυβέρνησης για πολλά από τα κόστη και την καλεί να απλοποιήσει τους κανόνες, «αντί να επαναφέρει τους ελέγχους τιμών του 1970».
«Κάτι τέτοιο δεν θα κάνει καμία διαφορά στις τιμές. Οι υψηλές τιμές των τροφίμων είναι άμεσο αποτέλεσμα του αυξανόμενου κόστους ενέργειας, μεταφοράς και εργασίας, καθώς και υψηλότερων τιμών που καταβάλλονται στους παραγωγούς τροφίμων και τους αγρότες», δήλωσε ο Andrew Opie της BRC.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με ερευνητές του London School of Economics (LSE), το κόστος των τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο είχε εκτοξευθεί κατά 25% από το 2019, υπολόγισαν οι ερευνητές, αλλά αν δεν υπήρχαν οι εμπορικοί περιορισμοί μετά το Brexit, τότε αυτή η αύξηση θα ήταν μόνο 17% – σχεδόν κατά ένα τρίτο χαμηλότερη.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε σελήνιο βελτιώνουν την κατάσταση ασθενών με Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν πρόσφατα Κινέζοι ερευνητές.
Η νέα μελέτη δείχνει ότι πλούσια σε σελήνιο συστατικά μπορούν να εμποδίσουν φλεγμονές και το οξειδωτικό στρες.
Μια κοινή ομάδα έρευνας με ερευνητές από το Ινστιτούτο Μικροβιολογίας της Ακαδημίας Επιστημών της Γκουανγκντόνγκ και άλλους θεσμούς προτείνει τον εν δυνάμει παρεμβατικό μηχανισμό συστατικών πλούσιων σε σελήνιο για τη βελτίωση των ασθενών με Αλτσχάιμερ.
Τέτοια στοιχεία υπάρχουν σε πολλά φυτά και μικροοργανισμούς, όπως τα σταυρανθή λαχανικά, η μαγιά και τα μανιτάρια.
Η μελέτη έδειξε, επίσης, πως η ενζυμική υδρόλυση και η φυσική επεξεργασία (όπως η επεξεργασία με θερμότητα, υψηλή πίεση και μικροκύματα) είναι οι κύριες τεχνικές για την τροποποίηση των ιδιοτήτων του διαιτητικού σελήνιου.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση Critical Reviews in Food Science and Nutrition.
Το Αλτσχάιμερ είναι μια νευρολογική νόσος που χαρακτηρίζεται από απώλεια μνήμης και μείωση της μαθησιακής ικανότητας και μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα ενός προσώπου να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες και να επιδεινώσει την ποιότητα ζωής του.
Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις ευεργετικές ιδιότητες της διαίτας – ειδικά αυτής που είναι πλούσια σε σελήνιο – για ασθενείς με Αλτσχάιμερ.
Ενα ληγμένο προϊόν το ‘χουμε καταναλώσει όλοι. Τώρα, ήταν γιαούρτι; Ήταν γάλα; Ήταν μια κονσέρβα; Αυγό; Ένα μπαχαρικό;
Πόσες ημέρες, εν τω μεταξύ, είχαν περάσει από την ημερομηνία λήξεως που αναγραφόταν στη συσκευασία; Γιατί καταλαβαίνεις πως παίζει ένα ρόλο κι αυτό στο πώς ήμασταν μετά την κατανάλωση.
Υποθέτω ότι από την στιγμή που είσαι εδώ και διαβάζεις αυτές τις γραμμές, είσαι μια χαρά.
Εννοώ δεν έγινε κάτι σοβαρό.
Ήλθε η ώρα να μάθεις πως οι ημερομηνίες λήξεως δεν είναι αυτό που νομίζεις.
Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο James Kenji López-Alt, σεφ και συγγραφέας του “The Food Lab: Better Home Cooking Through Science”. Εκδόθηκε το 2016 και μπήκε στη λίστα με τα bestsellers των New York Times, ενώ έδωσε στον López-Alt το βραβείο James Beard Foundation -απονέμεται στο καλύτερο βιβλίο γενικής μαγειρικής της χρονιάς.
Όπως είπε o 43χρονος Αμερικανός στους Times “το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε για τις ημερομηνίες λήξεως είναι ότι δεν έχουν να κάνουν με την ασφάλεια μας”.
Τι εννοεί ο μάγειρας;
Η χρονολόγηση προϊόντων διατροφής, όπως την αποκαλεί το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, είναι εντελώς εθελοντική για όλα τα προϊόντα, με εξαίρεση τις βρεφικές τροφές.
Δεν έχει να κάνει και με την ασφάλεια μας.
Λειτουργεί αποκλειστικά ως η καλύτερη εικασία του κατασκευαστή, ως προς το πότε το προϊόν του δεν θα είναι πλέον στο πικ της ποιότητας του -ό,τι και αν μπορεί να σημαίνει αυτό για τον κάθε κατασκευαστή.
Όλοι τείνουν επίσης, να είναι μάλλον 'μαζεμένοι' με αυτές τις ημερομηνίες, καθώς γνωρίζουν πως οι καταναλωτές δεν θα βραβευτούν ποτέ -στο σύνολο τους- για τη σωστή διατήρηση των προϊόντων. Είναι αυτός που αναφέρεται στις ετικέτες.
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι πως ανοίγουμε τα ψυγεία μας πολλαπλάσιες φορές από εκείνες που εγγυώνται την άριστη ποιότητα των τροφίμων που έχουμε μέσα.
ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ
Αντιλαμβάνεσαι πως δεν είναι όλα τα τρόφιμα στην ίδια ‘συνομοταξία’. Κάποια είναι πιο ευαίσθητα από άλλα, ανάλογα με την ευαισθησία του συστατικού.
Κατά τον López-Alt “ξύδια, μέλι, βανίλια ή άλλα εκχυλίσματα, ζάχαρη, αλάτι, σιρόπι καλαμποκιού και μελάσα θα διαρκέσουν σχεδόν για πάντα, με ελάχιστη αλλαγή στην ποιότητα.
Η κανονική βρώμη θα διαρκέσει περίπου ένα χρόνο πριν αρχίσει να ταγγίζει, αλλά η μαγειρεμένη βρώμη (ή ‘στιγμιαία βρώμη’) μπορεί να διαρκέσει σχεδόν για πάντα.
ΠΟΙΟ ΑΛΕΥΡΙ ΕΙΝΑΙ ‘ΑΠΕΘΑΝΤΟ’ ΚΑΙ ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΟΥΣ ΞΗΡΟΥΣ ΚΑΡΠΟΥΣ
Πόσο αντέχουν οι ξηροί καρποί; GETTY IMAGES
Το λευκό αλεύρι είναι συνηθέστερα ΟΚ για να το χρησιμοποιήσουμε, ανεξάρτητα από την ηλικία του.
Τα αλεύρια ολικής αλέσεως -και άλλα αλεύρια ολικής αλέσεως- μπορούν να αποκτήσουν τη μυρωδιά μετάλλου ή σαπουνάδας, μέσα σε λίγους μήνες.
Αυτός ο εμπειρικός κανόνας ισχύει και για τους μη αλεσμένους κόκκους.
Χαρακτηριστικά, το επεξεργασμένο λευκό ρύζι θα διαρκέσει για χρόνια, ενώ το καστανό ρύζι θα διαρκέσει μόνο για λίγους μήνες.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι μη επεξεργασμένοι κόκκοι περιέχουν λίπη, που είναι το πρώτο πράγμα που εξαφανίζεται όταν τοποθετούμε τα προϊόντα σε ξηρά βασικά προϊόντα.
Οι ξηροί καρποί έχουν συνήθως υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος και έτσι ταγγίζουν μετά λίγους μήνες στο ντουλάπι. Βοηθά να τους φυλάμε στην κατάψυξη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, παρατείνουμε τη ‘ζωή’ τους για χρόνια.
ΤΙ ΜΑΣ "ΛΕΝΕ" ΤΑ ΑΥΓΑ
Πότε λήγουν τ' αυγά; GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO
Η ημερομηνία Ιουλιανού τύπου που τυπώνεται σε κάθε κουτί με αυγά (ο τριψήφιος αριθμός που κυμαίνεται από το 001 για την 1η Ιανουαρίου έως το 365 για τις 31 Δεκεμβρίου) αντιπροσωπεύει την ημερομηνία συσκευασίας των αυγών.
Στα περισσότερα μέρη της χώρας, μπορεί να είναι έως και 30 μέρες, μετά την ωοτοκία του αυγού.
Η σφραγίδα πώλησης μπορεί να είναι άλλες 30 ημέρες, μετά την ημερομηνία συσκευασίας.
Σύνολο: 60 ημέρες.
Αν και θα παραμείνουν εύγευστα για αρκετές εβδομάδες, έπειτα από αυτό το διάστημα.
ΠΟΣΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΟΥ ‘ΛΗΓΜΕΝΟΥ’ ΓΑΛΑΤΟΣ
Πόσο προστατευμένο είναι το γάλα; GETTY IMAGES
Από τη στιγμή που ανοίγουμε ένα κουτί γάλακτος, τα βακτήρια αρχίζουν να αφομοιώνουν τη λακτόζη (σάκχαρα γάλακτος) και να παράγουν όξιναυποπροϊόντα.
Μόλις το pH του φτάσει στο 4.6, συσσωρεύεται η καζεΐνη (πρωτεΐνη γάλακτος).
Θέλεις γάλα μεγαλύτερης διάρκειας;
Αναζήτησε το "υπερυψηλή θερμοκρασία" (UHT) στην ετικέτα.
Το γάλα σε αυτά τα κουτιά έχει παστεριωθεί σε υψηλές θερμοκρασίες που καταστρέφουν όχι μόνο ιούς και βακτήρια, αλλά και τα βακτηριακά σπόρια, μετά αντλείται ασηπτικά και σφραγίζεται σε χαρτοκιβώτια.
Οι περισσότερες μάρκες βιολογικού γάλακτος υποβάλλονται σε UHT.
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΨΩΜΙ
Από τον φούρνο στην κατάψυξη. GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO
Προφανώς και τα ψωμιά από τους φούρνους έχουν περιορισμένο χρόνο ζωής, αφού δεν έχουν τα συντηρητικά που βρίσκουμε στα ψωμιά των σούπερ μάρκετ. Αυτά, σε συνδυασμό με τα έλαια που περιέχουν, μπορούν να παραμένουν μαλακά για εβδομάδες στο ψυγείο.
Το άπαχο, ζυμωτό προζύμι από το γωνιακό αρτοποιείο θα είναι μπαγιάτικο την επόμενη μέρα και πιθανότατα θα αρχίσει να μουχλιάζει πριν τελειώσει η εβδομάδα.
Τι μπορείτε να κάνετε;
Να το κόψετε σε φέτες και να τις αποθηκεύσετε στην κατάψυξη. Όταν τις χρειαστείτε, τις βάζετε στην τοστιέρα και είστε έτοιμοι για την κατανάλωση.
ΤΑ ΦΑΣΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΑΚΕΣ
Τα αποξηραμένα φασόλια και οι φακές, θα μείνουν στην παρέα σας για χρόνια μετά την αγορά. Και θα είναι ασφαλή για κατανάλωση. Θα γίνουν όμως, πιο σκληρά και θα χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ψηθούν, όσο περνάει ο καιρός.
Αν δεν ξέρεις… την ηλικία τους, είναι χρήσιμο να μην τα βάλετε σε συνταγές που περιέχουν όξινα συστατικά (πχ ντομάτες). Βλέπεις, το οξύ μπορεί να αυξήσει δραστικά το χρόνο που χρειάζονται τα φασόλια για να μαλακώσουν.
ΤΑ ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ ‘ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ’ ΜΑΖΙ ΜΑΣ -ΟΠΩΣ ΚΑΙ Η ΜΟΥΣΤΑΡΔΑ
Εξαιρετική η ανθεκτικότητα της μουστάρδας. GETTY IMAGES
Δεν πρέπει να υπάρχει ντουλάπι νοικοκυριού στον πλανήτη που να μην έχει τουλάχιστον ένα μπαχαρικό… από το κάποτε. Μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε άφοβα. Εννοώ, δεν θα μας προκαλέσουν κάποιο πρόβλημα. Απλά, όσο περνά ο καιρός χάνουν την ισχύ της γεύσης τους -και άρα το λόγο που τα χρησιμοποιούμε.
Στα προϊόντα που τα αγοράζουμε μια φορά και αν δεν τα χρησιμοποιήσουμε, τα έχουμε σε ‘ετοιμότητα’ έως το τέλος της ζωής μας ανήκει και η μουστάρδα. Η κέτσαπ αλλάζει χρώμα, πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος στο ντουλάπι (διατηρεί τη γεύση) και η μαγιονέζα, παρ’ ό,τι δεν της το ‘χετε (γιατί έχει αυγά) έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, ειδικά όταν δεν περιέχει σκόρδο ή φρέσκο χυμό λεμονιού.
Οι πιο υψηλές συγκεντρώσεις λίπους, αλατιού και οξέος είναι εχθροί των βακτηρίων και της μούχλας.
ΤΑ ΛΑΔΙΑ ΜΑΣ ‘ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΝ’ ΑΝ ΕΧΟΥΝ ΧΑΛΑΣΕΙ
Πώς θα καταλάβατε ότι το λάδι δεν κάνει ούτε για τα αυτοκίνητο; GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO
Το παλιό λάδι αρχίσει να αναπτύσσει μεταλλικές, σαπουνώδεις ή σε ορισμένες περιπτώσεις -πχ λάδι κανόλας- μυρωδιέςψαριού.
Αν δεν είσαι σίγουρος/σίγουρη, ρίξε μια σταγόνα στην άκρη του δακτύλου σου και πιέσε την. Αν έχει ταγγίσει (βλ. φαινόμενο της οξείδωσης των λιπών) θα το αισθανθείς να είναι κολλώδες. Το ασφαλές για κατανάλωση είναι λείο.
Τα λάδια, ακόμη και τα μη επεξεργασμένα έλαια που είναι επιρρεπή σε τάγγιση, τα οποία αποθηκεύονται σε σφραγισμένα δοχεία είναι σχεδόν άφθαρτα.
Λάδια σε σφραγισμένα γυάλινα μπουκάλια, είναι λιγότερο άφθαρτα.
Το λάδι σε ανοιχτά δοχεία μπορεί να διαφέρει σημαντικά ως προς τη διάρκεια ζωής, αλλά όλα θα διαρκέσουν περισσότερο εάν δεν τα κρατήσουμε κοντά ή πάνω από την εστία μας -όπου μπορεί να φτάσει η θερμότητα.
ΟΙ ΚΟΝΣΕΡΒΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΒΑΖΑ
Το μέταλλο διαρκεί περισσότερο από το γυαλί. GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO
Κατά κανόνα, το μέταλλο διαρκεί περισσότερο από το γυαλί, το οποίο διαρκεί περισσότερο από το πλαστικό.
Εάν δεν υπάρχουν εξωτερικά σημάδια αλλοίωσης στη συσκευασία (να έχει σκουριάσει ή να έχει διογκωθεί) και εάν δεν δούμε ορατή αλλοίωση στην επιφάνεια του τροφίμου (θόλωση, μούχλα ή μπορεί να μας έλθει μια άσχημη μυρωδιά), τα κονσερβοποιημένα φρούτα, λαχανικά και κρέατα θα παραμείνουν όσο νόστιμα και εύγευστα είναι αν τα φάτε την πρώτη ημέρα της αγοράς.
Σε ό,τι αφορά τα προϊόντα σε βάζα, θα καταλάβεις πως θα ήταν καλό να πετάξεις το περιεχόμενο αν έχει διογκωθεί το πώμα. Αυτό ‘σημαίνει’ σημαντική βακτηριακή δράση μέσα στο βάζο.
Ανάλογα με το πού το έχετε αποθηκεύσει το προϊόν, το διάστημα αυτό μπορεί να είναι από ένα έτος έως μια δεκαετία.
Αυτός είναι ο λόγος που ενώ τα κουτιά αναψυκτικού διατηρούν το άφρισμα για χρόνια, τα γυάλινα μπουκάλια το ‘κρατούν’ έως ένα χρόνο και τα πλαστικά για μερικούς μήνες.
Η ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΤΡΟΦΗΣ
Το μόνο τρόφιμο στο οποίο η ημερομηνία λήξεως που αναγράφεται είναι η ημερομηνία που ο κατασκευαστής εγγυάται πως το τρόφιμο περιέχει κάθε θρεπτικό συστατικό εξ όσων αναγράφονται στην ετικέτα, είναι οι παιδικές τροφές.
Ή στην περίπτωση της φόρμουλας, η ημερομηνία λήξης σημαίνει ότι είναι η τελευταία ημέρα που ο κατασκευαστής εγγυάται ότι το προϊόν μπορεί ακόμα να περάσει από μια συνηθισμένη λαστιχένια θηλή.
Η ενίσχυση ανέρχεται σε 10% επί του ύψους των αγορών ειδών κάθε είδους από τα καταστήματα που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο τροφίμων και έως τα ακόλουθα όρια που διαμορφώνονται ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών. Η ενίσχυση δίνεται σε επίπεδο νοικοκυριού. Ως μέλη του νοικοκυριού λαμβάνονται οι σύζυγοι ή μέλη με σύμφωνο συμβίωσης, τα εξαρτώμενα τέκνα αυτών, τα λοιπά εξαρτώμενα μέλη και τα φιλοξενούμενα μέλη.
Το μηνιαίο όριο αγορών ανά νοικοκυριό επί του οποίου λαμβάνει την ενίσχυση 10% ανέρχεται σε 220 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό, αυξανόμενο κατά 100 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού και έως 1000 ευρώ αγορές.
Μηνιαίο όριο αγορών και ύψος ενίσχυσης, παραδείγματα:
Τα ανωτέρα ποσά πιστώνονται μηνιαίως σε ψηφιακή χρεωστική κάρτα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά σε καταστήματα λιανικού εμπορίου τροφίμων.
Σε περίπτωση που ο δικαιούχος επιλέξει κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό τα ποσά καταβάλλονται ανά τρίμηνο και το ύψος της ενίσχυσης ανέρχεται στο 80% των ανωτέρω ποσών.
Δικαιούχοι και κριτήρια ένταξης
Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι φυσικά πρόσωπα άγαμα ή έγγαμα ή σε κατάσταση χηρείας ή πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή εν διαστάσει ή διαζευγμένα. Ειδικά, για τους έγγαμους ή τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, δικαιούχος είναι ο υπόχρεος σε υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το άρθρο 67 του ν. 4172/2013 ή ένας εκ των δύο σε περίπτωση υποβολής χωριστής δήλωσης.
Τα φυσικά πρόσωπα δικαιούνται της ενίσχυσης, εφόσον πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
Το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημά τους, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής του, πραγματικό και τεκμαρτό, ανέρχεται έως 16.000 ευρώ για άγαμο υπόχρεο ή υπόχρεο σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και 24.000 ευρώ για έγγαμο υπόχρεο ή τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση βάσει της υποπερ. ββ’ της περ. στ’ της παρ. 4 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 (δικαστική συμπαράσταση ή πτώχευση), ή τους έγγαμους που υποβάλλουν φορολογική δήλωση βάσει της περ. β της παρ. 4 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 ή τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και έχουν υποβάλει κοινή φορολογική δήλωση χωρίς τέκνα, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος του νοικοκυριού. Ομοίως, για τη μονογονεϊκή οικογένεια το ως άνω εισόδημα ανέρχεται έως 24.000 ευρώ, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος μετά το πρώτο. Στο ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημα δεν περιλαμβάνεται εκείνο το οποίο αθροιστικά απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος.
Για τον προσδιορισμό της οικογενειακής κατάστασης, του αριθμού των εξαρτώμενων τέκνων, άλλων εξαρτώμενων μελών και φιλοξενούμενων μελών, καθώς και των εισοδηματικών κριτηρίων, χρησιμοποιούνται τα δεδομένα της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων, του φορολογικού έτους 2021, όπως έχει διαμορφωθεί κατά την 31η Δεκεμβρίου 2022. Αν οι σύζυγοι ή τα μέρη συμφώνου συμβίωσης υποβάλλουν χωριστή δήλωση λαμβάνεται ο μεγαλύτερος εκ του αριθμού τέκνων που έχει δηλωθεί σε μια εκ των δύο (2) δηλώσεων.
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προκύπτει από την πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝ.Φ.Ι.Α. του έτους 2022, υπόχρεου, συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης και εξαρτώμενων, κατά τον ν. 4172/2013, τέκνων, που αναγράφονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2021, να μην υπερβαίνει το ποσό των 250.000 ευρώ για τους άγαμους, τους υπόχρεους σε κατάσταση χηρείας ή εν διαστάσει και το ποσό των 400.000 ευρώ για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης και τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Εξαιρούνται από τη χορήγηση της ενίσχυσης:
α) Τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνονται στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων ως εξαρτώμενα μέλη του υπόχρεου κατά το άρθρο 11 του ν. 4172/2013.
β) Τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία δηλώνουν στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων ότι φιλοξενούνται.
γ) Τα φυσικά πρόσωπα που εμπίπτουν στο φόρο πολυτελούς διαβίωσης.
δ) Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής.
ε) Τα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν υποβάλλει οριστικά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2021 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Για τον προσδιορισμό των ανωτέρω εξαιρέσεων χρησιμοποιούνται τα δεδομένα της δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του φορολογικού έτους 2021, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί κατά την 31η Δεκεμβρίου 2022 και άλλες πηγές.
Διαδικασία χορήγησης και χρήσης της ενίσχυσης
Ο δικαιούχος φυσικό πρόσωπο (ο υπόχρεος σε υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή ένας εκ των δύο συζύγων/μελών σε περίπτωση υποβολής χωριστής δήλωσης) εισέρχεται σε σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα στο gov.gr, με τους κωδικούς taxisnet, όπου πιστοποιείται η επιλεξιμότητα και πληροφορείται το μηνιαίο ύψος της ενίσχυσης.
Κατόπιν δύναται να επιλέξει τη χρήση ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ή την λήψη της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό λαμβάνει το 80% του ύψους της ενίσχυσης, σε τριμηνιαία βάση και δύναται να κάνει χρήση του ποσού όπως επιθυμεί.
Σε περίπτωση χρήσης ψηφιακής χρεωστικής κάρτας, το πλήρες ποσό της ενίσχυσης πιστώνεται σε μηναία βάση και ειδικότερα η πρώτη πίστωση πραγματοποιείται πριν το τέλος του Φεβρουαρίου 2023 και στη συνέχεια εντός της πρώτης εβδομάδας κάθε μηνός.
Το πιστωθέν χρηματικό ποσό στη ψηφιακή χρεωστική κάρτα δύναται να χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο για την πραγματοποίηση αγορών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο τομέα του λιανικού εμπορίου τροφίμων και φέρουν, ιδίως, τους ακόλουθους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant Category Codes – MCC):
Τα εισοδηματικά κριτήρια εκτιμάται ότι τα καλύπτουν το 83% των νοικοκυριών και τα περιουσιακά το 95% των νοικοκυριών. Δυνητικοί ωφελούμενοι εκτιμούνται περί τα 3,2 εκατ. νοικοκυριά (εκ των 4,1 εκατ. νοικοκυριών) με περίπου 8,5 εκατ. μέλη (εκ των 10,4 εκατ. πληθυσμού).
Το μεσοσταθμικό όριο αγορών εκτιμάται στα περίπου 380 ευρώ και αφορούν αγορές ύψους περίπου 1,2 δισ. ευρώ μηνιαίως.
Το δημοσιονομικό κόστος για τους έξι μήνες, υπό την υπόθεση ότι περίπου τα μισά νοικοκυριά θα επιλέξουν τη χρήση χρεωστικής ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ανέρχεται σε περίπου 650 εκατ. ευρώ.
Το σύνολο του κόστους θα καλυφθεί από τo αποθεματικό του Προϋπολογισμού για την καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης.
Παραδείγματα ενισχύσεων
Ερωτήσεις και Απαντήσεις
Τα εισοδηματικά όρια για τη λήψη της ενίσχυσης πώς διαφέρουν ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού;
Δικαιούχοι είναι νοικοκυριά όπου το ετήσιο συνολικό οικογενειακό εισόδημά τους ανέρχεται έως 16.000 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό και 24.000 ευρώ για τους έγγαμους ή τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο, άλλο εξαρτώμενο μέλος και φιλοξενούμενο μέλος του νοικοκυριού, σύμφωνα με το έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης.
Συνεπώς εάν ο υπόχρεος στην υποβολή φορολογικής δήλωσης είναι έγγαμος με δύο εξαρτώμενα τέκνα και επίσης έχει ένα τρίτο τέκνο μεγαλύτερης ηλικίας που δεν θεωρείται εξαρτώμενο αλλά το φιλοξενεί, τότε τα μέλη του νοικοκυριού εκλαμβάνονται ως πέντε και τόσο τα εισοδηματικά όρια, όσο και το ύψος της ενίσχυσης διευρύνονται αντιστοίχως.
Επίσης εάν ο ανωτέρω υπόχρεος δηλώνει ως εξαρτώμενο μέλος και τον παππού, τότε τα μέλη του νοικοκυριού εκλαμβάνονται ως έξη.
Εάν ο παππούς δεν είναι εξαρτώμενο μέλος του υιού και δεν φιλοξενείται στον υιό, είναι δικαιούχος της ενίσχυσης ως ξεχωριστό νοικοκυριό.
Τα εισοδηματικά όρια αναφέρονται σε μεικτό ή καθαρό εισόδημα;
Το όριο εισοδήματος υπολογίζεται επί του φορολογητέου εισοδήματος. Δηλαδή του εισοδήματος μετά από ασφαλιστικές εισφορές και προ φόρων (όπως ισχύει και με τα εισοδηματικά όρια του επιδόματος θέρμανσης).
Πώς λαμβάνεται η ενίσχυση και πώς χρησιμοποιείται;
Η ενίσχυση λαμβάνεται κατόπιν αίτησης σε σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα στο gov.gr, η οποία θα είναι διαθέσιμη μετά τα μέσα Φεβρουαρίου 2023. Κατά την αίτηση ο ωφελούμενος θα πληροφορηθεί εάν είναι δικαιούχος, το μηναίο ύψος ενίσχυσης ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και θα επιλέξει αν θέλει να λάβει την ενίσχυση υπό τη μορφή ψηφιακής χρεωστικής κάρτας ή στον τραπεζικό λογαριασμό που θα δηλώσει.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης σε τραπεζικό λογαριασμό λαμβάνει το 80% του ύψους της ενίσχυσης, σε τριμηνιαία βάση (μία τέλος Φεβρουαρίου και μία τέλος Μαΐου) και δύναται να κάνει χρήση του ποσού όπως επιθυμεί.
Σε περίπτωση χρήσης ψηφιακής χρεωστικής κάρτας, το πλήρες ποσό της ενίσχυσης πιστώνεται σε μηναία βάση και ειδικότερα η πρώτη πίστωση πραγματοποιείται πριν το τέλος του Φεβρουαρίου 2023 και στη συνέχεια εντός της πρώτης εβδομάδας κάθε μηνός.
Σε τι είδους καταστήματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ψηφιακή χρεωστική κάρτα;
Το πιστωθέν χρηματικό ποσό στη ψηφιακή χρεωστική κάρτα δύναται να χρησιμοποιείται από τον δικαιούχο για την πραγματοποίηση αγορών κάθε είδους από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο τομέα του λιανικού εμπορίου τροφίμων. Σε αυτές περιλαμβάνονται σουπερμάρκετ, φούρνοι, μινι-μάρκετ, οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, γαλακτοπωλεία και εν γένει οποιαδήποτε επιχείρηση έχει στη συσκευή POS τον κωδικό (MCC) που αντιστοιχεί στους σχετικούς κωδικούς λιανικού εμπορίου τροφίμων. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και έμποροι τροφίμων σε λαϊκές αγορές.
Σημειώνεται ότι η ψηφιακή κάρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά όλων των ειδών που πωλούν τα ανωτέρω καταστήματα.
Σε περίπτωση λήψης της ενίσχυσης στον τραπεζικό λογαριασμό δεν υπάρχει περιορισμός ως προς το πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ενίσχυση.
Η ψηφιακή χρεωστική κάρτα πώς λειτουργεί;
Η κάρτα λειτουργεί μέσω του κινητού του χρήστη στα μηχανήματα POS των καταστημάτων. Όπως και οι πλαστικές κάρτες, ο ωφελούμενος μπορεί να επιλέξει να κάνει χρήση σε μία αγορά όλου του ποσού που έχει η κάρτα ή μέρος του ποσού και το υπόλοιπο να το πληρώσει με οποιοδήποτε άλλο μέσο, σε αντιστοιχία με ότι ίσχυσε στο fuel pass.
Σε περίπτωση που δεν εξαντλήσει το ποσό στην κάρτα εντός του μηνός, το υπόλοιπο μεταφέρεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί τους επόμενους μήνες, μαζί με τα επιπλέον ποσά που πιστώνονται κάθε μήνα.
Την ανάπτυξη ευρωτίασης (μούχλας πρασινωπής χροιάς) στην επιφάνεια παρτίδων κρουασάν διαπίστωσε κατά τη διενέργεια ελέγχου ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων και ειδικότερα η Περιφερειακή Διεύθυνση Κεντρικής Μακεδονίας.
Πρόκειται για κρουασάν με την εμπορική ονομασία «DANISH MINI BITES ΜΕ ΓΕΜΙΣΗ ΚΡΕΜΑ ΒΑΝΙΛΙΑ», με ημερομηνίες ανάλωσης 14.09.2022, 19.09.2022 και 30.09.2022, σε συσκευασίες των 120 γραμμαρίων. Το συγκεκριμένο προϊόν παράγεται από την εταιρεία «PANINI AE».
Ο ΕΦΕΤ απαίτησε από την εταιρεία την άμεση ανάκληση/απόσυρση του συνόλου των συγκεκριμένων παρτίδων από την αγορά και ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικοί έλεγχοι. Παράλληλα, καλεί τους καταναλωτές, που έχουν ήδη προμηθευτεί τα ανωτέρω προϊόντα, να μην τα καταναλώσουν.
Η μεγάλη κατανάλωση ψαριών σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου καρκίνου του δέρματος (μελανώματος), ενώ των πολλών γαλακτοκομικών και ιδίως του γάλατος με αυξημένη πιθανότητα καρκίνου του προστάτη, σύμφωνα με δύο νέες αμερικανικές επιστημονικές μελέτες.
Η πρώτη έρευνα από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Μπράουν του Ρόουντ ‘Αιλαντ, η οποία αφορούσε 491.367 ενήλικες με μέση ηλικία 62 ετών σε βάθος 15ετίας, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό για θέματα καρκίνου «Cancer Causes & Control». Από αυτούς, οι 5.034 (περίπου 1%) διαγνώστηκαν με κακόηθες μελάνωμα και οι 3.284 (0,7%) με τοπικό μελάνωμα σταδίου 0.
Τι έδειξε η πρώτη μελέτη
Η μελέτη βρήκε ότι ο κίνδυνος κακοήθους μελανώματος είναι 22% μεγαλύτερος για όσους η μέση ημερήσια κατανάλωση ψαριών είναι περίπου 43 γραμμάρια, ενώ αυξημένος κατά 28% είναι και ο κίνδυνος εμφάνισης καρκινικών κυττάρων μόνο στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος (μελάνωμα σταδίου 0), σε σχέση με όσους τρώνε μόνο 3,2 γραμμάρια ψαριών τη μέρα κατά μέσο όρο.
Όσοι κατανάλωναν 14,2 γραμμάρια τόνου ημερησίως κατά μέσο όρο, είχαν 20% μεγαλύτερο κίνδυνο κακοήθους μελανώματος και 17% μελανώματος σταδίου 0, σε σχέση με όσους είχαν μέση ημερήσια κατανάλωση τόνου μόνο 0,3 γραμμάρια. Επίσης, όσοι είχαν μέση ημερήσια κατανάλωση 17,8 γραμμαρίων μη τηγανητών ψαριών, είχαν 18% μεγαλύτερο κίνδυνο κακοήθους μελανώματος και 25% μελανώματος σταδίου 0, σε σχέση με όσους έτρωγαν μόνο 0,3 γραμμάρια μη τηγανητά ψάρια τη μέρα. Από την άλλη, δεν διαπιστώθηκε σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στα τηγανητά ψάρια και στο μελάνωμα.
Με δεδομένο ότι η κατανάλωση ψαριών αυξάνεται σε Ευρώπη και ΗΠΑ, καθώς επίσης ότι αυξάνονται τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος, οι ερευνητές τόνισαν την ανάγκη να διερευνηθεί περαιτέρω η σχέση κατανάλωσης ψαριών και μελανώματος, της πιο επιθετικής μορφής δερματικού καρκίνου. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι τα ευρήματα τους μπορούν να αποδοθούν σε χημικές ουσίες που έχουν καταλήξει στο σώμα των ψαριών (πολυχλωριωμένα διφαινύλια, διοξίνες, αρσενικό, υδράργυρος κ.α.), οι οποίες στη συνέχεια περνάνε στους ανθρώπους που τρώνε τα ψάρια αυτά, αυξάνοντας – μεταξύ άλλων – τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος. Πάντως θεωρούν πρόωρο να συστήσουν αλλαγές στην κατανάλωση των ψαριών και ζητούν το ζήτημα να μελετηθεί περαιτέρω.
Τι έδειξε η δεύτερη μελέτη
Η δεύτερη μελέτη από την Ιατρική Σχολή και τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του χριστιανικού Πανεπιστημίου Λόμα Λίντα στην Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον καθηγητή Γκάρι Φρέιζερ, η οποία δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό περιοδικό κλινικής διατροφολογίας «American Jourmal of Clinical Nutrition», ανέλυσε στοιχεία για περισσότερους από 28.000 άνδρες, χωρίς καρκίνο στην αρχή της έρευνας που διήρκεσε περίπου οκτώ χρόνια, στη διάρκεια των οποίων 1.254 άτομα διαγνώστηκαν με καρκίνο του προστάτη.
Διαπιστώθηκε ότι όσοι κατανάλωναν 430 γραμμάρια γαλακτοκομικών τη μέρα, είχαν 25% αυξημένο κίνδυνο για τον συγκεκριμένο καρκίνο σε σχέση με όσους κατανάλωναν μόνο 20 γραμμάρια γαλακτοκομικών ημερησίως. Οι ερευνητές συμβουλεύουν τους άνδρες με μεγάλο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη (π.χ. λόγω σχετικού οικογενειακού ιστορικού) να περιορίσουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών, ιδίως γάλατος.
Ο αυξημένος κίνδυνος δεν αφορά το ασβέστιο που προέρχεται από άλλη πηγή πέραν των γαλακτοκομικών, συνεπώς άλλες ουσίες στα γαλακτοκομικά παίζουν ρόλο στον καρκίνο του προστάτη, σύμφωνα με τους ερευνητές. Επίσης η κατανάλωση τυριού και γιαουρτιού δεν φάνηκε να αυξάνει ιδιαίτερα τον κίνδυνο, ο οποίος αφορά κυρίως το γάλα, το οποίο περιέχει αυξημένες ζωικές ορμόνες.
Τουλάχιστον 31 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σήμερα στη νότια Νιγηρία όταν δημιουργήθηκε συνωστισμός και ποδοπατήθηκαν κατά τη διάρκεια διανομής τροφίμων που οργάνωσε τοπική εκκλησία, ανακοίνωσε η αστυνομία.
Η τραγωδία σημειώθηκε στην πόλη Πορτ Χάρκορτ, στην Πολιτεία Ρίβερς, δήλωσε η Γκρέις Ιρίνγκε-Κόκο, εκπρόσωπος της τοπικής αστυνομίας, κάνοντας λόγο για 31 νεκρούς.
Εκατοντάδες άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί για να πάρουν φαγητό στην εκκλησία νωρίς σήμερα το πρωί, έσπασαν μια πύλη, προκαλώντας το ποδοπάτημα, δήλωσε η εκπρόσωπος της αστυνομίας.
“Ο κόσμος ήταν εκεί ήδη από νωρίτερα και κάποιοι έγιναν ανυπόμονοι και άρχισαν να σπρώχνουν και να ορμούν, κάτι που οδήγησε στο ποδοπάτημα. Η αστυνομία βρίσκεται στο σημείο και παρακολουθεί την κατάσταση, ενώ η έρευνα είναι σε εξέλιξη”, είπε η Ιρίνγκε-Κόκο.
Τα νιγηριανά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι η εκδήλωση είχε οργανωθεί από την εκκλησία King’s Assembly προκειμένου να προσφερθούν τρόφιμα και διάφορες προμήθειες στους άπορους σε ένα γήπεδο πόλο της πετρελαϊκής πόλης.
Τα τελευταία χρόνια, η Νιγηρία έχει βιώσει αρκετές τραγωδίες από ποδοπάτημα κατά τη διάρκεια συνωστισμού που συνδεόταν με διανομές τροφίμων, όπως το 2021 κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος διανομής τροφίμων που οργανώθηκε από μια ανθρωπιστική οργάνωση στην Πολιτεία Μπόρνο, στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου επτά γυναίκες έχασαν τη ζωή τους όταν ποδοπατήθηκαν από το πλήθος.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τα αυστηρά lockdown της Κίνας - τακτική γνωστή και ως «Covid Zero» - σταματούν τις αλυσίδες εφοδιασμού, «σφυροκοπούν» την ανάπτυξη και ωθούν τον πληθωρισμό σε υψηλά σαράντα ετών. Αυτοί είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους το Bloomberg Economics μείωσε κατά το αστρονομικό ποσό των 1,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων την πρόβλεψή του για το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2022.
Τι γίνεται, όμως, αν ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα lockdown στην Κίνα που μείωσαν την ανάπτυξη και αύξησαν τον πληθωρισμό, αποτελούν μόνο ένα αρχικό χτύπημα; Ο πόλεμος και η πανδημία δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Αλλά το υποκείμενο πρόβλημα – ένας κόσμος που διαιρείται όλο και περισσότερο μέσω συνεχόμενων γεωπολιτικών ρήξεων – φαίνεται ότι θα επιδεινωθεί, λένε οι αυντάκτες της ανάλυσης.
Το Bloomberg Economics έκανε μια προσομοίωση για το πώς μπορεί να μοιάζει μακροπρόθεσμα μια επιταχυνόμενη αντιστροφή της παγκοσμιοποίησης.
Δείχνει έναν πολύ φτωχότερο και λιγότερο παραγωγικό πλανήτη, με το εμπόριο να έχει επανέλθει στα επίπεδα πριν από την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Ένα επιπλέον πλήγμα: ο πληθωρισμός θα ήταν πιθανότατα υψηλότερος και πιο ασταθής.
Για τους επενδυτές, ένας κόσμος δυσάρεστων εκπλήξεων σχετικά με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό δεν μπορεί να ευνοήσει τις αγορές μετοχών ή ομολόγων.
Μέχρι στιγμής το 2022, τα εμπορεύματα – όπου η σπανιότητα οδηγεί τις τιμές υψηλότερα – ήταν μεταξύ των μεγάλων νικητών, μαζί με εταιρείες που τα παράγουν ή τα εμπορεύονται. Οι μετοχές των αμυντικών εταιρειών ενισχύθηκαν επίσης, καθώς οι παγκόσμιες εντάσεις εκτινάσσονται στα ύψη.
Αλλά «ο κατακερματισμός θα παραμείνει», λέει ο Robert Koopman, επικεφαλής οικονομολόγος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Αναμένει μια «αναδιοργανωμένη παγκοσμιοποίηση» που θα έχει κόστος: «Δεν θα μπορέσουμε να χρησιμοποιήσουμε την παραγωγή χαμηλού κόστους και οριακού κόστους τόσο εκτενώς όσο κάναμε».
Για τρεις δεκαετίες, ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της παγκόσμιας οικονομίας ήταν η ικανότητά της να παράγει όλο και περισσότερα αγαθά σε όλο και χαμηλότερες τιμές.
Η είσοδος περισσότερων από ένα δισεκατομμύριο εργαζομένων από την Κίνα και το πρώην σοβιετικό μπλοκ στην παγκόσμια αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με την πτώση των εμπορικών φραγμών και τα υπερ-αποδοτικά logistics, δημιούργησαν μια εποχή αφθονίας για πολλούς.
Όμως τα τελευταία τέσσερα χρόνια έφεραν μια κλιμακούμενη σειρά αναταραχών. Οι δασμοί πολλαπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ - Κίνας. Η πανδημία έφερε lockdown. Και τώρα, οι κυρώσεις και οι έλεγχοι των εξαγωγών ανατρέπουν την προσφορά εμπορευμάτων και αγαθών.
Όλα αυτά κινδυνεύουν να αφήσουν τις προηγμένες οικονομίες να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα που πίστευαν ότι είχαν νικήσει εδώ και πολύ καιρό: αυτό της σπανιότητας.
Οι αναδυόμενες χώρες θα μπορούσαν να δουν πιο έντονες απειλές για την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, όπως αυτές που προκαλούν ήδη αναταραχή σε χώρες από τη Σρι Λάνκα έως το Περού. Και όλοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουν υψηλότερες τιμές.
Μερικοί αριθμοί απεικονίζουν την κλίμακα των νέων φραγμών.
Δασμοί: Ο εμπορικός πόλεμος οδήγησε τις αμερικανικές επιβαρύνσεις για κινεζικά προϊόντα να αυξηθούν από 3% σε περίπου 15% κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Lockdowns: Η καταστολή του Covid στην Κίνα έχει θέσει σε κίνδυνο εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές και έχει διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού για εταιρείες από την Apple Inc. έως την Tesla Inc.
Κυρώσεις: Το 1983, οι ροές του εμπορίου που υπόκεινταν σε απαγορεύσεις εξαγωγών ή εισαγωγών αντιστοιχούσαν μόνο στο 0,3% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Μέχρι το 2019, αυτό το μερίδιο είχε υπερπενταπλασιαστεί. Τα σαρωτικά εμπάργκο που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι προσπάθειες των χωρών να εξασφαλίσουν τις δικές τους προμήθειες εμποδίζοντας τις πωλήσεις στο εξωτερικό - όπως η πρόσφατη απαγόρευση των εξαγωγών σιταριού από την Ινδία - έχουν ωθήσει τον αριθμό ακόμη υψηλότερα.
Σύσταση στους Γερμανούς πολίτες να συγκεντρώσουν αποθέματα σε είδη πρώτης ανάγκης, όπως τρόφιμα και νερό έκανε η υπουργός Eσωτερικών της Γερμανίας, ανάβοντας φωτιές πέραν των γερμανικών συνόρων, αφού οι δηλώσεις της έκαναν το γύρο του διαδικτύου πολύ γρήγορα. Η ίδια πρόσθεσε ότι είναι πολύ μεγάλος ο κίνδυνος και για κυβερνοεπιθέσεις, οπότε πρέπει να ληφθούν μέτρα σε κεντρικό επίπεδο.
Μάλιστα η Νάνσι Φέζερ έδωσε στη δημοσιότητα τη λίστα των ειδών πρώτης ανάγκης που έχει καταρτήσει η γερμανική υπηρεσία πολιτικής προστασίας και που πρέπει θεωρητικώς να έχουν όλες οι γερμανικές οικογένειες στα σπίτια τους, για ώρα ανάγκης. Βέβαια η κ. Φέζερ είπε ότι τα αποθέματα αυτά πρέπει να συγκεντρωθούν σταδιακά και χωρίς πανικό.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η γερμανική εφημερίδα, Handelsblatt, σε συνέντευξή της η υπουργός τόνισε πως «οι Γερμανοί πολίτες καλό θα είναι να είναι εφοδιασμένοι στα σπίτια τους με βασικές προμήθειες σε τρόφιμα». Η Ομοσπονδιακή Υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, η οποία ανήκει στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), αναφερόμενη στην ενεργειακή ακρίβεια, αλλά και στις επιπτώσεις του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, σημείωσε μεταξύ άλλων:
«Πρέπει να επιταχύνουμε τώρα για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις διάφορες κρίσεις – πανδημίες, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, τους κινδύνους του πολέμου», είπε η υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας και πρόσθεσε πως πρέπει να γίνει κατάλληλος έλεγχος για να βρεθούν τα προστατευτικά μέτρα που είναι απαραίτητα. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τεχνικά ζητήματα, «αλλά και προμήθειες για τρόφιμα, φάρμακα ή ιατρικές προμήθειες», είπε.
“Μαζέψτε τρόφιμα και υγρά”
Συνεχίζοντας η κ. Φέζερ τόνισε ότι πρέπει να ελεγχθεί ποια προστατευτικά μέτρα είναι απαραίτητα. «Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τεχνικά ζητήματα, αλλά και προμήθειες για τρόφιμα, φάρμακα ή ιατρικές προμήθειες» είπε χαρακτηριστικά. Μιλώντας δε πιο συγκεκριμένα, σημείωσε πως “αν το ρεύμα διακοπεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, είναι σίγουρα χρήσιμο να υπάρχει παροχή έκτακτης ανάγκης στο σπίτι”.
Παράλληλα η κ. Φέζερ αποκάλυψε πως γίνεται απογραφή των καταφυγίων της χώρας, λέγοντας ότι «υπάρχουν ακόμη 599 καταφύγια στη Γερμανία”. Η ίδια συμπλήρωσε ότι “υπάρχουν καταφύγια που χρησιμοποιούνται διαφορετικά σήμερα. Είναι λογικό να επανενεργοποιήσουμε κάποια από αυτά”.
Όσον αφορά στις προμήθειες που πρέπει να έχουν οι πολίτες, η Γερμανίδα υπουργός ανέφερε σχετικά πως οι πολίτες πρέπει να ανατρέξουν σε ειδική λίστα της γερμανικής Πολιτικής Προστασίας, σχετικά με τις προμήθειες που πρέπει να έχει κάποιος. Όπως είπε πρέπει κάποιος να φροντίσει να έχει “δέκα λίτρα σε νερό και υγρά, 3,5 κιλά σιτηρά, ψωμί, πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά, 1,5 κιλό κρέας, ψάρι, αυγά”. Μάλιστα, συνέστησε στους πολίτες να δημιουργήσουν αποθέματα σταδιακά και όχι να πάνε μαζικά για ψώνια, για να μη δημιουργηθεί πανικός ούτε και ελλείψεις στις αγορά.
«Υψηλός κίνδυνος» για κυβερνοεπιθέσεις
Στην ίδια συνέντευξη η υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας βλέπει πολλές πιθανότητες για την τροποποίηση του βασικού νόμου, ώστε να αποκτήσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση περισσότερες εξουσίες στην άμυνα στον κυβερνοχώρο. «Η εντύπωσή μου είναι ότι υπάρχει επίσης ισχυρή υποστήριξη στα ομόσπονδα κρατίδια για να αναλάβει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ηγετικό ρόλο στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο» δήλωσε. Η κ. Φέζερ πρόσθεσε ότι “οι σύνθετες, διεθνικές απειλές από κυβερνοεπιθέσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μόνο από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Με το Εθνικό Κέντρο Κυβερνοάμυνας και με τις δυνατότητες των αρχών ασφαλείας που συγκεντρώνονται εκεί, όπου υπάρχει «μεγάλη τεχνογνωσία»”, εξήγησε.
Σύμφωνα με την ίδια, υπάρχει σήμερα «υψηλός κίνδυνος» ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. «Υπάρχει συνεχής δραστηριότητα στον κυβερνοχώρο που επηρεάζει τις επιχειρήσεις μας, αλλά και τις υποδομές ζωτικής σημασίας», δήλωσε η ίδια. «Οι χάκερ προφανώς αναζητούν τρωτά σημεία για να εγκαταστήσουν κακόβουλο λογισμικό». Για το λόγο αυτό τα μέτρα προστασίας έχουν «ενισχυθεί σημαντικά», είπε.
Τα τρόφιμα της λίστας Φέζερ
«Ο στόχος είναι να μπορούμε να επιβιώσουμε για 10 ημέρες χωρίς να πάμε για ψώνια», είπε η υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας. Ένα παράδειγμα τροφίμων που, σύμφωνα με την υπουργό, θα μπορούσε να καλύψει τις ανάγκες ενός ανθρώπου για δέκα ημέρες, παρουσιάζεται στην ακόλουθη λίστα:
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και τα στελέχη του επιχειρούν εδώ και περίπου τέσσερις εβδομάδες, από τη στιγμή δηλαδή που άρχισε η εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, να αποδώσουν το εφιαλτικό σπιράλ των ανατιμήσεων στην ενέργεια, τα καύσιμα και την τροφική αλυσίδα, στις πολεμικές επιχειρήσεις. Ουδέν ψευδέστερον αυτού.
Πριν μιλήσουμε για το τι συμβαίνει στη χώρα μας, ας ρίξουμε μια ματιά σε ένα διάγραμμα που μόλις πριν λίγα εικοσιτετράωρα δημοσίευσε το οικονομικό πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg και στο οποίο καταγράφεται ξεκάθαρα πως η πρώτη δραματική αύξηση των τιμών των σιτηρών σημειώθηκε μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου του 2021.
Το δεύτερο peak των αυξήσεων στα σιτηρά σημειώθηκε τον Νοέμβριο του 2021, τρεις μήνες πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μόνον η τρίτη εφιαλτική αύξηση των τιμών θα μπορούσε θεωρητικά να αποδοθεί στην πολεμική σύρραξη αν και ήταν φανερό από την πορεία των γεγονότων πως η απορρύθμιση της παγκόσμιας αγοράς είχε να κάνει με κάτι πολύ πιο σοβαρό και διαχρονικό. Αυτός ο διαχρονικός χαρακτήρας οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πολιτικές επιλογές αλλά και στις βουλιμικές αξιώσεις εκείνων που ελέγχουν την προμήθεια, εμπορία και διακίνηση των πρώτων υλών στην διατροφική αλυσίδα.
Ξεκαθαρίζοντας όλα τα παραπάνω, ας ρίξουμε μια ματιά στο τι ακριβώς προηγήθηκε της ρωσικής εισβολή στην Ουκρανία και πιο συγκεκριμένα το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Στις 10 Ιουνίου 2021 ο παραγωγός σιταριού στον κάμπο της Λιβαδειάς πουλούσε στον χοντρέμπορο το κιλό το σκληρό σιτάρι προς 24 λεπτά του ευρώ (0,24 ευρώ). Μετά από 10 ημέρες, προς τα τέλη Ιουνίου, η τιμή του σιταριού είχε ήδη σκαρφαλώσει στα 60 λεπτά του ευρώ, δηλαδή είχε μια αύξηση της τάξης του 300%. Ποιος πόλεμος;
Τον Μάρτιο του 2021 το σακί του αμμωνιούχου λιπάσματος πωλούταν προς 14 ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2021 το ίδιο σακί πουλιόταν προς 31 ευρώ, μια αύξηση της τάξης του 110%. Ποιος πόλεμος; Η αύξηση ήταν ήδη κάθετη, χωρίς να υπάρχει καν σκέψη στον ορίζοντα για τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία βεβαίως και με δεδομένο ότι η χώρα αυτή είναι παγκόσμιος παίκτης στην παραγωγή αμμωνίας η τιμή του σακιού αμμωνιούχου λιπάσματος εκτοξεύτηκε στην Κωπαΐδα στα 44 ευρώ. Αυτή τη φορά, ναι, φταίει ο πόλεμος. Αλλά το σπιράλ των αυξήσεων είχε ξεκινήσει πολύ πριν.
Όλα τα παραπάνω δεν τα λέμε εμείς βέβαια. Τα υποστηρίζει και τα αποκαλύπτει ο γνωστός αγροτοσυνδικαλιστής και πρώην υποψήφιος του ΚΚΕ για το αξίωμα του ευρωβουλευτή, Γιάννης Βάγγος.
Ο αγρότης στη Κωπαΐδα πούλησε τη σοδειά του καλαμποκιού τον Οκτώβριο του 2021 προς 25 λεπτά του ευρώ το κιλό. Στις αρχές Μαρτίου του 2022 η τιμή είχε φτάσει τα 31 λεπτά του ευρώ. Τώρα μετά την έναρξη του πολέμου, το κιλό καλαμποκιού στην Κωπαΐδα πωλείται προς 45 λεπτά του ευρώ.
Διαβάστε τι δήλωσε στη «Ζούγκλα» ο κ. Βάγγος: «Η αισχροκέρδεια έχει ονοματεπώνυμο: τους πολύ μεγάλους εμπόρους ενέργειας και τους μεγάλους εμπόρους δημητριακών που είναι λιγότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού. Τους γνωρίζει αυτούς η κυβέρνηση και εθελοτυφλούσε όλους τους μήνες. Απλά τώρα με τον πόλεμο ανέβηκαν ο τιμές και είναι με την πλάτη στον τοίχο. Πλάτες τους έκανε η κυβέρνηση» σημειώνει και εξηγεί ότι οι αγρότες δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν. «Ένα 20% των αγροτών θα έχει φύγει μέχρι το τέλος του χρόνου Δεν θα μπορέσει ούτε να καλλιεργήσει. Μόνο το λίπασμα και το πετρέλαιο κάνουν απαγορευτικό το να καλλιεργήσεις» λέει και ζητά από την κυβέρνηση να θεσμοθετήσει το αφορολόγητο πετρέλαιο και μια έκτακτη οικονομική ενίσχυση για τις τροφές και τα λιπάσματα.
Για την κατάσταση που επικρατεί στα στρατηγικής φύσης προϊόντα που αφορούν τον κλάδο της διατροφικής αλυσίδας μίλησε στη «Ζούγκλα» και ο υπεύθυνος του συνεταιρισμού πτηνοπαραγωγών Μεγάρων. Φαίνεται πως η «αρρώστια» με τα καπέλα στις τιμές των αγροτικών προϊόντων είναι παλιά υπόθεση στην ελληνική αγορά. Οι συνεταιρισμοί που έχουν κάποια οικονομική επιφάνεια έχουν εδώ και καιρό προσανατολιστεί σε απευθείας εισαγωγές βασικών προϊόντων (π.χ. καλαμπόκι) που συνθέτουν τοις ζωοτροφές τους από το εξωτερικό για να αποφύγουν βεβαίως την τόσο επιβαρυντική κερδοσκοπία πάνω στα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας.
Διαβάστε τι μας είπε μέλος του συνεταιρισμού: «Πάντοτε τα ελληνικά σιτηρά ήταν ακριβά και για αυτό ο συνεταιρισμός επέλεγε προϊόντα εισαγωγής. Τώρα που έκλεισαν οι χώρες τις εξαγωγές αναγκάζονται να αγοράσουν και ελληνική παραγωγή. Η μεγαλύτερη αύξηση στα δημητριακά είναι στο καλαμπόκι. Στη δική μας παραγωγή τροφής, το καλαμπόκι είναι το 60 με 65% Οπότε αυτό επηρεάζει άμεσα την τελική τιμή της ζωοτροφής που φτιάχνουμε. Τον Ιούνιο το έπαιρναν 0,275 ευρώ το κιλό. Τον Δεκέμβριο πήγε 0,29 ευρώ. Στο τιμολόγιο της 21ης Μαρτίου η τιμή ήταν 0,395 ευρώ. Εμείς πουλούσαμε την τροφή 280 ευρώ τον τόνο και τώρα την πουλάμε 450 με 500 ευρώ και έχουμε μειώσει το περιθώριο κέρδους σε σχεδόν μηδενικό. Οι παραγωγοί αναγκάζονται να πουλάνε κάτω του κόστους και δεν είμαι σίγουρος πόσο θα αντέξουν».
Είναι φανερό πως όσο κι αν προσπαθεί ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του να αποδώσουν στον πόλεμο τα αίτια για τις αυξήσεις σε βασικά προϊόντα της διατροφικής αλυσίδας δεν μπορούν να πείσουν από τη στιγμή που διαψεύδονται από τα ίδια τα γεγονότα. Η κυβέρνηση παρέδωσε την αγορά στα χέρια των αποκαλούμενων «τεσσάρων Οίκων» ή όπως τα αποκαλούν καλύτερα οι αγρότες τα «4 σπίτια» τα οποία κάνουν κουμάντο στην αγορά σιτηρών, καλαμποκιού και λαδιών, εκτός ελαιολάδου, στην Ελλάδα. Πρόκειται για τέσσερις «κουμανταδόρους» οι οποίοι βέβαια προσαρμόζονται στο πλαίσιο που χαράσσουν οι παγκόσμιοι γίγαντες της εμπορίας και διακίνησης των δημητριακών και των λαδιών, όπως φοινικέλαιο, βαμβακέλαιο, ηλιέλαιο και αραβοσιτέλαια.
Οι αυξητικές τάσεις στην παγκόσμια αγορά εμφανίστηκαν ήδη από το δεύτερο εξάμηνο της πανδημίας, όταν απορρυθμίστηκε αίφνης το παγκόσμιο εμπόριο, αρχής γενομένης από τον βασικό προμηθευτή στον πλανήτη σε βιομηχανικό προϊόν, την Κίνα. Η αλυσίδα στη συνέχεια επηρέασε όλους τους κλάδους του παγκόσμιου εμπορίου και φυσικά αυτόν των τροφίμων. Ήδη τα πρώτα κρούσματα ανεξέλεγκτης αύξησης τιμών σε βασικά προϊόντα διατροφής εμφανίστηκαν σε εκείνο το σημείο του πλανήτη που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε πληγεί καίρια από την πανδημία: την Αφρική. Στη συνέχεια επηρεάστηκαν τα προϊόντα που παράγονται στη Νότιο Αμερική και τελικά η αύξηση των τιμών μεταδόθηκε σε όλους τους διατροφικούς τομείς. Είναι λοιπόν ψέμα ότι για αυτά που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Έλληνας καταναλωτής φταίει μόνον ο πόλεμος. Η κρίση στην Ουκρανία προφανώς και επιδεινώνει και μάλιστα δραματικά την πλήρη απορρύθμισης της παγκόσμιας αγοράς και το γεγονός ότι την κρίση αυτή την πληρώνουν όπως πάντα οι φτωχότεροι πολίτες αυτού του κόσμου.
Άλλωστε το διαπίστωσε και πριν ακόμη παρουσιαστεί στο προσκήνιο αυτή η νέα κρίση στο παγκόσμιο εμπόριο ο γνωστός καθηγητής του Χάρβαρντ και στη συνέχεια του London School Of Economics, ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, ο οποίος με τους μαθηματικούς τύπους του κατέγραφε τη Λερναία Ύδρα των κοινωνικών ανισοτήτων, τόσο μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες όσο και μεταξύ των κοινωνιών, δηλαδή ανάμεσα σε ανεπτυγμένες και υπό ανάπτυξη χώρες.
