Επιστήμονες μελέτησαν την ιστορικών διαστάσεων ξηρή τριετία 2018-2020 στη Γηραιά Ηπειρο και προτείνουν πολιτικές διαχείρισης παρόμοιων φαινομένων στο μέλλον. ● Δημιουργία μεγάλων δεξαμενών νερού, υπόγεια συστήματα αποθήκευσης, έξυπνες τεχνολογίες άρδευσης και καλλιέργεια πιο ανθεκτικών στη ζέστη ποικιλιών είναι ορισμένες από αυτές.

Τις ιστορικές διαστάσεις της ξηρασίας στη Ευρώπη που διήρκεσε από το 2018 έως το 2020 κατάφερε να κατηγοριοποιήσει μια διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής επιστήμονες από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ερευνας Helmholtz (UFZ). Με βάση τα ευρήματά τους καμία ξηρασία που να καλύπτει μια τόσο μεγάλη περιοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα και να συμπίπτει με υψηλότερη θερμοκρασία δεν έχει σημειωθεί στην Ευρώπη από τα μέσα του 18ου αιώνα.

Τα έτη από το 2018 έως το 2020 αντιπροσωπεύουν επομένως ένα νέο σημείο αναφοράς για τις ξηρασίες. Επειδή ένα τέτοιο πρωτοφανές γεγονός είναι πιθανό να συμβαίνει πιο συχνά στο μέλλον, οι επιστήμονες προτείνουν επειγόντως την ανάπτυξη και εφαρμογή κατάλληλων, περιφερειακά προσαρμοσμένων μέτρων πρόληψης της ξηρασίας.

Ξεραμένα λιβάδια και χωράφια, ξηρές κοίτες ρεμάτων, νεκρά δάση και μειωμένη παραγωγή σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τα έτη ξηρασίας του 2018, 2019 και 2020 ήταν ασυνήθιστα και είχαν σημαντικές επιπτώσεις στη φύση και την οικονομία. Μέχρι σήμερα δεν ήταν σαφές πού έπρεπε να ταξινομηθούν στην ιστορική τους διάσταση.

Πλέον γνωρίζουμε: «Η ξηρασία της περιόδου 2018-2020 θέτει ένα νέο σημείο αναφοράς για τις ξηρασίες στην Ευρώπη» λέει ο δρ Ολντριχ Ράκοβεκ, μοντελοποιητής στο UFZ και κύριος συγγραφέας του σχετικού επιστημονικού άρθρου που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Earth's Future» της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης.

Συλλογή δεδομένων

Η έρευνα τεκμηριώθηκε με μεγάλη συλλογή δεδομένων και τεχνικών μοντελοποίησης, που επέτρεψε στους επιστήμονες να ανασυνθέσουν τις ιστορικές ξηρασίες από το 1766 και να συγκρίνουν την έκτασή τους με την ξηρασία από το 2018 έως το 2020.

Η ξηρασία αυτή επηρέασε περίπου το ένα τρίτο της χερσαίας έκτασης της Ευρώπης, ειδικά στην κεντρική Ευρώπη, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Τσεχική Δημοκρατία. «Κανένα άλλο περιστατικό ξηρασίας τα τελευταία 250 χρόνια δεν είχε τόσο μεγάλη χωρική έκταση όσο αυτό» εξηγεί ο Ολντριχ Ράκοβεκ. Η συνολική διάρκεια αυτής της ξηρασίας στην Ευρώπη ήταν επίσης ασυνήθιστα μεγάλη.

Ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018 και δεν έληξε μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020: συνολικά 33 μήνες. Μόνο η ξηρασία μεταξύ 1857 και 1860 διήρκεσε ελαφρώς περισσότερο, για συνολικά 35 μήνες. Επιπλέον η ξηρασία από το 2018 έως το 2020 συνεχίστηκε επίσης το 2021 και το 2022 σε βαθύτερα εδάφη (δηλαδή έως και 2 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους). «Παρ' όλο που το 2021 ήταν πιο υγρό και παρείχε το πολύ αναγκαίο νερό στο ανώτερο έδαφος, σημαντικό για τη διατήρηση των γεωργικών δραστηριοτήτων, η υγρασία δεν διείσδυσε σε μεγαλύτερα βάθη» λέει ο ίδιος.

Επειδή ένα γεγονός ξηρασίας αναπτύσσεται δυναμικά στον χώρο και στον χρόνο (δηλαδή ξεκινά από ένα σημείο, μετά συνεχίζει να αναπτύσσεται και τελικά τελειώνει κάπου αλλού), η μέση διάρκειά του διαφέρει από τη συνολική του. Σε αυτήν την περίπτωση η εκδήλωση 2018-2020 παρουσίασε μέση διάρκεια ξηρασίας 12 μηνών. Στο παρελθόν μόνο το περιστατικό της ξηρασίας από το 1857 έως το 1860 διήρκεσε περισσότερο, με μέση διάρκεια 13 μήνες.

Ιστορικό ρεκόρ

Η άνοδος της θερμοκρασίας του αέρα έφτασε επίσης σε ιστορικό ρεκόρ κατά τη διάρκεια της ξηρασίας 2018-2020, με ανωμαλία 2,8 βαθμών Κελσίου πάνω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο τα τελευταία 250 χρόνια. «Οι ξηρασίες στο παρελθόν ήταν ψυχρότερες από τις πρόσφατες ξηρασίες, στις οποίες η μέση θερμοκρασία δεν άλλαξε σχεδόν καθόλου» λέει ο δρ Ροχίνι Κουμάρ, μοντελοποιητής στο UFZ και συν-συγγραφέας του άρθρου.

Οι επιπτώσεις ενός γεγονότος ξηρασίας γίνονται σημαντικά πιο σοβαρές εάν, εκτός από το έλλειμμα βροχοπτώσεων (περίπου 20% για μεγάλα γεγονότα ξηρασίας των περασμένων αιώνων), επικρατούν οι θερμότερες συνθήκες. Αυτό το συνδυασμένο αποτέλεσμα οδηγεί σε μεγαλύτερες απώλειες εξάτμισης, οδηγώντας σε μείωση των επιπέδων της υγρασίας του εδάφους.

Οι επιστήμονες εξέτασαν επίσης τις συνέπειες της έλλειψης νερού για τη γεωργία κατά τη διάρκεια αυτού του γεγονότος ξηρασίας. Συνέκριναν τις μέσες ετήσιες αποδόσεις των καλλιεργειών για το σιτάρι, τον αραβόσιτο και το κριθάρι μεταξύ 2018 και 2020 με εκείνες μεταξύ 1961 και 2021. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι συγκομιδές μειώθηκαν σημαντικά σε χώρες που επλήγησαν κυρίως από την ξηρασία της περιόδου 2018-2020.

Για παράδειγμα, η παραγωγή καλαμποκιού μειώθηκε μεταξύ 20 και 40% στο Βέλγιο, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Η παραγωγή σιταριού μειώθηκε έως και 17,5% στη Γερμανία και του κριθαριού κατά 10% σε όλη σχεδόν την Ευρώπη.

«Οι λήπτες των αποφάσεων θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για σημαντικά, πιο σοβαρά περιστατικά ξηρασίας στο μέλλον. Ειδικά για τη χάραξη νέων γεωργικών πολιτικών αυτό θα πρέπει να θεωρηθεί ως αφύπνιση για την αξιολόγηση των κατάλληλων μέτρων για τον μετριασμό της απειλητικής έλλειψης νερού» λέει ο δρ Λούις Σαμιανένγκο, συν-συγγραφέας του άρθρου και επικεφαλής της ομάδας εργασίας.

Σε περιφερειακή βάση αυτό θα μπορούσε να είναι η δημιουργία μεγάλων δεξαμενών νερού, όπως τα υπόγεια συστήματα αποθήκευσης, έξυπνες τεχνολογίες άρδευσης ή αναπαραγωγή πιο ανθεκτικών στη ζέστη ποικιλιών.

Πηγή: efsyn.gr

Δεν έχουν τίποτα να φάνε και τίποτα να καλλιεργήσουν. Στη νότια Μαδαγασκάρη δεκάδες χιλιάδες στρέμματα γης είναι εγκαταλειμμένα, καθώς η παρατεταμένη ξηρασία μετέτρεψε τους αγρούς σε σκόνη καταδικάζοντας περισσότερο από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στην πείνα.

Η τελευταία φορά που έβρεξε στο χωριό Ιφοτάκα ήταν Μάιος και η βροχή κράτησε μόνο δύο ώρες.

Οι κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα χωριά και όσοι έχουν απομείνει εκεί δεν μπορούν πια να καλλιεργούν τη γη. Η απουσία τροφής έχει κάνει τους ανθρώπους κουρασμένους, ενώ δυσχεραίνει τη λειτουργία του εγκεφάλου τους.

«Νιώθω άρρωστη και αγχωμένη. Κάθε ημέρα αναρωτιέμαι τι θα μπορέσουμε να φάμε», δηλώνει η Μονίκ Ελμίν, μητέρα έξι παιδιών που ζει στο χωριό Ατόμπι.

Τα τρία μεγαλύτερα παιδιά της έχουν πάει να βρουν δουλειά αλλού κι εκείνη έχει μείνει πίσω με τα τρία μικρότερα. «Θα ήθελα να πάω να ζήσω σε μια πιο εύφορη περιοχή για να καλλιεργήσω τη γη, αλλά δεν έχω αρκετά χρήματα για να φύγω», εξηγεί.

Σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους της κοινότητας Ιφοτάκα, την πιο πρόσφατη βοήθεια που δόθηκε από το κράτος – ρύζι, λάδι και φασόλια—την υπεξαίρεσαν τον Αύγουστο στρατιώτες και μόνο 90 άνθρωποι από τους 500 που θα έπρεπε να έχουν λάβει βοήθεια έλαβαν το ποσό των 22 ευρώ.

Ο νότος της Μαδαγασκάρης πλήττεται συχνά από λιμό. Όμως η ξηρασία που επικρατεί εδώ και μήνες είναι η χειρότερη των τελευταίων 40 ετών, υπογραμμίζει ο ΟΗΕ, ο οποίος την αποδίδει στην κλιματική αλλαγή. Ο αριθμός των ατόμων που υπέκυψαν λόγω του λιμού δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί καθώς και άλλες ασθένειες προστίθενται στον υποσιτισμό και επειδή η περιοχή που πλήττεται είναι τεράστια.

Στην ουρά μπροστά από την κλινική των Γιατρών χωρίς Σύνορα (MSF), που μετακινείται από χωριό σε χωριό, παιδιά παίρνουν μπισκότα υψηλής θερμιδικής αξίας.

Νοσηλευτές και μέλη του προσωπικού των MSF ασχολούνται με τα πιο επείγοντα περιστατικά, τα οποία εξετάζουν κατά προτεραιότητα. Ζυγίζουν τα παιδιά και μετρούν την περιφέρεια του μπράτσου τους, ένας βασικός δείκτης για τον βαθμό του υποσιτισμού.

Ο Ζαπεντισόα, 9 ετών, ζει με τη γιαγιά του στο Μπεφένο. Το αγοράκι ζυγίζει μόλις 20 κιλά και έχει ανησυχητικά σημάδια. Η ιατρική ομάδα του δίνει φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής.

Οι οικογένειες φεύγουν από την κλινική των MSF με τρόφιμα ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που διαθέτουν τα οποία είναι προγραμματισμένα να κρατήσουν για 15 ημέρες. Λίγο πιο μακριά άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, διεθνείς ή τοπικές που στηρίζονται από την κυβέρνηση, προσπαθούν επίσης να προσφέρουν βοήθεια.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / AFP

Ο καύσωνας που πλήττει μεγάλες περιοχές της Ευρώπης αυτό το καλοκαίρι θα είναι συχνότερο φαινόμενο απ' ό,τι τις προηγούμενες εποχές, αναφέρει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα EUobserver.

Σήμερα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η θερμοκρασία αναμένεται να ξεπεράσει τους 30 βαθμούς Κελσίου. Πυρκαγιές συνεχίζουν να πλήττουν την Πορτογαλία, ενώ η ελληνική κυβέρνηση αντικατέστησε χθες τους επικεφαλής αστυνομίας και πυροσβεστικής.

Στο μεταξύ, στην Ευρώπη οι αγρότες αντιμετωπίζουν μεγάλες απώλειες στις καλλιέργειές τους εξαιτίας της ακραίας ξηρασίας και τμήματα της Ευρώπης γίνονται κίτρινα και καφέ αντί για πράσινα. Ενώ τα κύματα καύσωνα ήταν κάποτε ακραίες εξαιρέσεις, γίνονται ο κανόνας, εξαιτίας της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής.

«Αυτό που κάποτε θεωρούνταν ασυνήθιστα ζεστός καιρός, θα γίνει ένα συνηθισμένο φαινόμενο - σε ορισμένες περιπτώσεις έχει ήδη γίνει», λέει ο ερευνητής Friederike Otto, του Ινστιτούτου Κλιματικής Αλλαγής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Μία νέα μελέτη του περασμένου μήνα, ομοίως του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αναφέρει ότι το ενδεχόμενο καύσωνα στην Ευρώπη έχει διπλασιαστεί εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ο Otto είπε ότι τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η κοινωνία πρέπει να προετοιμαστεί για ολοένα συχνότερους καύσωνες «αλλά εξίσου δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορούμε να περιορίσουμε την πιθανότητα εμφάνισης κάθε είδους ακραίων καιρικών φαινομένων περιορίζοντας όσο το δυνατόν δραστικότερα, τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου».

Άλλη μελέτη του περασμένου έτους δείχνει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα μπορεί να γίνουν πολύ περισσότερο συχνά αν συνεχιστεί η αύξηση των εκπομπών. «Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο, 5% των Ευρωπαίων πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο, καύσωνα, πλημμύρα, ξηρασία», δήλωσε στους New York Times του Σαββάτου ο Jean Jouzel, αναπληρωτής πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Κλιματικής Αλλαγής ( IPCC) - το αρμόδιο επιστημονικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιοποιήθηκε σε ιστοσελίδα για το κλίμα - Climate Home - οι επιστήμονες είναι πολύ βέβαιοι ότι αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά μισό βαθμό Κελσίου, αυξάνει το ενδεχόμενο εμφάνισης ακραίων θερμοκρασιών. Η Διεθνής Επιτροπή εξετάζει επίσης τι απαιτείται για να περιοριστεί η μέση αύξηση θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου, κάτι που εξακολουθεί να έχει τεράστιο αλλά διαχειρίσιμο αντίκτυπο. Αντίθετα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αν φτάσουμε στο όριο αύξησης 2 βαθμών Κελσίου, μπορεί να προκληθούν αμετάκλητες αλλαγές στο οικοσύστημα της Γης.

Για να παραμείνουμε κάτω από το καίριο όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου το προσχέδιο της έκθεσης της Διεθνούς Επιτροπής αναφέρει ότι πρέπει να περιοριστούν τάχιστα οι εκπομπές, και απαιτούνται δραστικές αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο - «ταχείες και εκτεταμένες μεταβάσεις κατά τις δύο επόμενες δεκαετίες, σε ενεργειακά, χερσαία, αστικά και βιομηχανικά συστήματα».

Καύσωνας στην Ευρώπη: Πυρκαγιές, μόλυνση και ένα... σπασμένο ρολόι

Ένα μέρος της Ευρώπης εξακολουθεί σήμερα να ασφυκτιά υπό τον καύσωνα που συνοδεύεται από πυρκαγιές στην Πορτογαλία και την Ισπανία, αυξημένα επίπεδα όζοντος στη Γαλλία, ακόμη και από το σταμάτημα των δεικτών του ρολογιού στην περίφημη εκκλησία Ντομ στην κεντρική Ολλανδία.

Ακολουθεί ένα περίγραμμα της κατάστασης από το Γαλλικό Πρακτορείο.

Πορτογαλία: η πυρκαγιά του Μονσίκε συνεχίζει την προέλασή της

Η Πορτογαλία αναπνέει λίγο καλύτερα, με τις θερμοκρασίες να ξαναγυρίζουν κάτω από τους 45 βαθμούς Κελσίου που σημειώθηκαν την Κυριακή και οι οποίες θα εξακολουθήσουν να υποχωρούν, σύμφωνα με το πορτογαλικό Ινστιτούτο της Θάλασσας και της Ατμόσφαιρας (IMPA).

Όμως στο Μονσίκε, η δασική πυρκαγιά που ξέσπασε την Παρασκευή στην οροσειρά στο νότιο τμήμα της χώρας δεν εξασθενεί: η πόλη ξύπνησε σήμερα το πρωί μέσα σε ένα πυκνό σύννεφο καπνού με την καταστροφή να πλησιάζει.

Ένα ξενοδοχείο και οι ένοικοί του απομακρύνθηκαν προληπτικά. Η πυρκαγιά, για την κατάσβεση της οποίας έχουν κινητοποιηθεί περίπου 1.100 πυροσβέστες, 320 οχήματα, 8 βομβαρδιστικά αεροσκάφη νερού και ελικόπτερα, προκάλεσαν 24 τραυματισμούς ο ένας εκ των οποίων σοβαρός, στη διάρκεια της χθεσινής νύχτας, σύμφωνα με τις υπηρεσίες διάσωσης.

Ο ευρωπαίος Επίτροπος για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη διαχείριση κρίσεων, Χρίστος Στυλιανίδης, έκανε γνωστό μέσω Twitter ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «έτοιμη να βοηθήσει».

Στην Ισπανία, η καταστροφή έχει τεθεί υπό έλεγχο

Στην άλλη πλευρά των συνόρων, οι Ισπανοί πυροσβέστες κατάφεραν να θέσουν υπό έλεγχο την πυρκαγιά που ξέσπασε χθες στην Αλμονάστερ λα Ρεάλ, στην επαρχία Ουέλβα, στην Ανδαλουσία (νοτιοδυτικά), μια περιοχή με πεύκα και ευκαλύπτους.

Η κατάσταση είχε «καλή εξέλιξη» στη διάρκεια της νύχτας χάρη στην «απουσία ανέμων», ανακοίνωσε η πυροσβεστική υπηρεσία της Ανδαλουσίας που κινητοποίησε περίπου 200 άνδρες και 12 βομβαρδιστικά αεροσκάφη νερού.

Ολλανδία: η ζέστη σταματά τον χρόνο στην Ουτρέχτη

Οι δείκτες του ρολογιού της μεγαλοπρεπούς εκκλησίας Ντόμ στην Ουτρέχτη (κέντρο) υποχώρησαν υπό το «βάρος» των υψηλών θερμοκρασιών και δεν γυρίζουν πλέον από το πρωί της Παρασκευής, στις 11:23 τοπική ώρα.

Τα μέταλλα στο εσωτερικό του ρολογιού φούσκωσαν, μπλοκάροντας τους οδοντωτούς τροχούς του ρολογιού που χρονολογείται από το 1857. Το ρολόι αναμένεται να επιδιορθωθεί εν μέσω μιας επιπέδου τροπικών ζέστης για την Ολλανδία που θα φθάσει μέχρι τους 34 βαθμούς Κελσίου σήμερα.

Στην περιοχή του Ρότερνταμ, η πτώση της στάθμης των ποταμών είχε ως αποτέλεσμα μια σημαντική είσοδο αλμυρού νερού. Επίσης, το Εθνικό Ινστιτούτο για τη Διαχείριση των Νερών (Rijkswaterstaat) άνοιξε τα φράγματα προκειμένου να διοχετεύσει γλυκό νερό από το εσωτερικό των γαιών προς την κατεύθυνση της θάλασσας, αναγκάζοντας τα σκάφη που έρχονταν από τη Γερμανία να κάνουν μια παράκαμψη προκειμένου να φθάσουν στο ευρωπαϊκό λιμάνι.

Βέλγιο

Τα επίπεδα του καύσωνα του 1976 ξεπεράστηκαν χθες, την 51η «ημέρα του καλοκαιριού» στη διάρκεια της οποίας η μέγιστη θερμοκρασία έφθασε ή ξεπέρασε τους 25 βαθμούς Κελσίου. Το ρεκόρ ανάγεται στο καλοκαίρι του 1947 (66 ημέρες καλοκαιριού).

«Αυτό που είναι το πιο σημαντικό στην απορρύθμιση του κλίματος όπως την παρατηρούμε σήμερα δεν είναι ωστόσο η ζέστη αυτή καθαυτή αλλά μάλλον η έκταση αυτών των επεισοδίων ζέστης» λέει ο μετεωρολόγος Νταβίντ Ντεενό, του Βασιλικού Ινστιτούτου Μετεωρολογίας (IRM) τον οποίο επικαλείται η εφημερίδα Le Soir.

Την Τρίτη (αύριο) θα κάνει λίγη παραπάνω ζέστη με τις μέγιστες θερμοκρασίες να αναμένονται στους 31 και 32 βαθμούς Κελσίου στις παράκτιες περιοχές και έως τους 36 βαθμούς στην Καμπίν (βορειοανατολικά), σύμφωνα με το IRM.

Γαλλία: αυξημένα επίπεδα όζοντος

Οι πιο αυξημένες θερμοκρασίες αναμένονται σήμερα και αύριο, με 37 βαθμούς Κελσίου στο Μπορντό (νοτιοδυτικά), 36 στο Παρίσι ή ακόμη στη Λιόν (ανατολικά).

Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας συνοδεύεται από αύξηση των επιπέδων του όζοντος κυρίως στην περιοχή του Παρισιού, στο νότιο και ανατολικό τμήμα της χώρας, που θα οδηγήσει σε περιορισμούς της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων.

Γερμανία: εκδρομή στο δάσος για την επιστροφή στο σχολείο

H επιστροφή στις σχολικές αίθουσες έγινε σήμερα το πρωί σε τουλάχιστον τρία σχολεία της Τριρ στο κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου (δυτικά), ωστόσο λόγω της ζέστης, με θερμοκρασίες γύρω στους 34 βαθμούς Κελσίου, μειώθηκαν οι ώρες των μαθημάτων και αναβλήθηκαν οι απογευματινές τάξεις.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Bild, άλλα σχολεία αναμένεται να ακολουθήσουν το παράδειγμα της σημερινής επιστροφής στις σχολικές αίθουσες για ένα εκατομμύριο μαθητών σε τρία γερμανικά κρατίδια. Σε περίπτωση υπερθέρμανσης στις αίθουσες, η άλλη επιλογή είναι μια εκδρομή στο δάσος.






ΑΠΕ