Απάντηση δίνει ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) στις ανακοινώσεις του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκάριων, ο οποίος ανέφερε ότι για τις ελλείψεις φαρμάκων δεν ευθύνονται οι φαρμακαποθήκες, αλλά οι φαρμακευτικές εταιρείες που εφοδιάζουν συστηματικά την αγορά.

Όπως υποστηρίζει ο ΣΦΕΕ, στην πρόσφατη ενημέρωση του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων διανεμήθηκε υλικό και διατυπώθηκαν κατηγορίες για εταιρίες μέλη του.

Σε σχετική ανακοίνωση, ο ΣΦΕΕ αναφέρει ότι:

«H Διοίκηση των Φαρμακαποθηκάριων φαίνεται να αγνοεί τα εξής:

1.    Ένας από τους παράγοντες των ελλείψεων είναι προβλήματα σε πρώτες ύλες σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες επηρεάζουν την παραγωγή πολλών φαρμάκων.

2.    Ενώ δεν υπάρχουν προβλήματα ελλείψεων φαρμάκων στα Νοσοκομεία και τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, υπάρχουν ελλείψεις στο κανάλι των ιδιωτικών φαρμακείων, των οποίων η προμήθεια γίνεται μέσω του χονδρεμπορίου

3.    Σε πολλά από τα αναφερθέντα προϊόντα, έχουμε δεχθεί σημαντικές επιστροφές το 2022, γεγονός που αποδεικνύει ότι ποσότητες λιμνάζουν στην αγορά, υποκείμενες σε εποχιακή ζήτηση παράλληλων εξαγωγών.

4.    Οι πολυεθνικές και οι τοπικές φαρμακευτικές εταιρίες ανελλιπώς (ακόμη και σε περιόδους εορτών) καλύπτουν τη ζήτηση για συνταγογραφούμενα φάρμακα και επιπλέον καθημερινά δηλώνουν τις πωλήσεις τους στον ΕΟΦ.

5.    Ο ΕΟΦ έχει τη δυνατότητα να ελέγξει εάν οι φαρμακευτικές εταιρίες καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών της χώρας και να ορίσει αν υφίσταται υποεφοδιασμός. Επιπλέον οι εταιρίες ενημερώνουν τον ΕΟΦ όταν προκύπτουν προβλήματα εφοδιασμού της αγοράς, για οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων παραγωγής ή υπερβολικής αύξησης της ζήτησης.

6.    Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Φαρμακαποθηκάριων δεν δέχθηκε ποτέ να δώσει στοιχεία για τις πωλήσεις των μελών του σε συνεχή βάση όπως η φαρμακοβιομηχανία, αλλά και η Πολιτεία δεν υποστήριξε τη διαφάνεια σε αυτόν τον τομέα. Ως εκ τούτου δεν μπορεί η Διοίκηση των Φαρμακαποθηκάριων να αναφέρεται σε υποεφοδιασμό, με αποκλειστική ευθύνη των εταιρειών.

7.    Οι χαμηλές τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα αφήνουν ένα τεράστιο περιθώριο κέρδους (από 50% έως 300%) σε αυτούς που πραγματοποιούν παράλληλες εξαγωγές και αυτοί είναι οι χονδρέμποροι και όχι οι φαρμακευτικές εταιρίες».

Τέλος, ο ΣΦΕΕ και οι εταιρίες μέλη του τονίζουν ότι προτεραιότητα είναι η Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και συνεργαζόμαστε με τις Αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διασφαλιστεί η συνεχής και απρόσκοπτη προμήθεια φαρμάκων στους ασθενείς.

Ολοένα και περισσότερα νοσοκομειακά φάρμακα χρειαζόμαστε τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι νοσοκομειακές δαπάνες για αυτά.

Στην Ευρώπη, ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνονται οι νοσοκομειακές δαπάνες για καινοτόμα φάρμακα κυμαίνεται – ανάλογα και με τα δεδομένα που καταγράφει η κάθε χώρα. Όμως ανεξάρτητα από το πόσο συγκρίσιμα είναι τα στοιχεία, σχεδόν όλες οι χώρες διαπιστώνουν αύξηση των δημόσιων λογαριασμών για τα φάρμακα αυτά, με πρώτο το Ηνωμένο Βασίλειο στο οποίο η αύξηση έφτασε σχεδόν το 180% από το 2011-2020, το Βέλγιο το 88,2% από το 2013-2019 και την Ιταλία το 88,1% από το 2011 ως το 2019.

Στον αντίποδα βρίσκεται η χώρα μας η οποία είδε τη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη να μειώνεται κατά 21,6% από το 2012-2019 κυρίως εξαιτίας των μνημονίων και των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, που οδήγησαν παράλληλα σε μείωση και την φαρμακευτική δαπάνη εκτός νοσοκομείου (κατά 32,5%), κατεβάζοντας τις συνολικές δαπάνες για φάρμακα κατά 30,2% τη συγκεκριμένη περίοδο.

Αντίστοιχα αρνητικό πρόσημο καταγράφηκε και στη Γερμανία (-2,3% από το 2010-2014).

Σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, ο ρυθμός ανάπτυξης της νοσοκομειακής δαπάνης την τελευταία 10ετία, κινήθηκε αυξητικά γύρω στο 5,7%, με τη νοσοκομειακή δαπάνη να παρουσιάζει αύξηση κατά 45,6% μέσα σε αυτά τα χρόνια και τη συνολική φαρμακευτική δαπάνη να αυξάνεται κατά 11,8%.

Η διαπίστωση αυτή προέρχεται από ελληνική επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται ως editorial στο τρέχον τεύχος του European Journal of Hospital Pharmacy του British Medical Journal (BMJ) από ομάδα οικονομολόγων του Εργαστηρίου Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, με πρώτο συγγραφέα τον επίκουρο καθηγητή Οικονομικών της Υγείας Κώστα Αθανασάκη.

3η δαπάνη υγείας τα φάρμακα

Όπως τονίζουν οι ειδικοί, η φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί σημαντική συνιστώσα των συνολικών δαπανών για την υγεία, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα έκτο τους και αποτελεί την τρίτη κατά σειρά δαπάνη για την υγεία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή περίθαλψη.

Ο ρυθμός της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης αυξάνεται τα τελευταία χρόνια στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ. Όμως η νοσοκομειακή δαπάνη, συχνά δεν περιλαμβάνεται στις διεθνείς στατιστικές για την υγεία, ενδεχομένως γιατί συμπεριλαμβάνεται στις συνολικές νοσοκομειακές υπηρεσίες. Παρόλα αυτά, όμως τα τελευταία χρόνια, τα νοσοκομεία σε πολλές χώρες έχουν εξελιχθεί σε σημαντικό κανάλι διανομής καινοτόμων (και ακριβών) φαρμάκων.

Χαρακτηριστικά, η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη απορροφά το 20–50% των φαρμακευτικών δαπανών των δημοσίων οργανισμών περίθαλψης ανάλογα με τη χώρα, ενώ  οι διαφορές των δαπανών για νοσοκομειακά και εξωνοσοκομειακά φάρμακα και για το σύνολό τους, αντικατοπτρίζουν και τις διαφορετικές προτιμήσεις και στρατηγικές των χωρών όσον αφορά τον ρόλο των νοσοκομείων ως καναλιών διανομής.

Υπό αυτή την έννοια, οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι «η επανεστίαση στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη είναι επιτακτική, προκειμένου να αξιολογηθεί η τρέχουσα κατάσταση, να προβλεφθούν οι μελλοντικές ανάγκες και, εάν είναι απαραίτητο, να δημιουργηθούν κατάλληλοι μηχανισμοί χρηματοδότησης και αξιολόγησης, ώστε με την κατάλληλη φαρμακευτική πολιτική βασισμένη σε δεδομένα, θα διασφαλίζεται η πρόσβαση των ασθενών στις βέλτιστες θεραπευτικές επιλογές».

Αυξάνονται ταχύτερα στο νοσοκομείο

Από την παρατήρησή τους, οι οικονομολόγοι της υγείας επισημαίνουν ότι «συνολικά, η τάση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης στην Ευρώπη αποκαλύπτει ότι οι δαπάνες των νοσοκομείων για φάρμακα αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από τις εξωνοσοκομειακές φαρμακευτικές δαπάνες.

Η δυναμική της φαρμακευτικής αγοράς, που καθορίζεται από τις επιδημιολογικές αλλαγές και τις δημογραφικές τάσεις, αλλά και -αν όχι κυρίως- από την εμφάνιση καινοτόμων και υψηλού κόστους θεραπειών την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα σε θεραπευτικούς τομείς όπως η ογκολογία και η ανοσολογία, ασκούν σημαντική πίεση στις φαρμακευτικές δαπάνες διεθνώς.

Οι τάσεις της νοσοκομειακής και εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης δείχνουν ότι οι χώρες προσπαθούν να διοχετεύσουν αυτή τη ζήτηση κυρίως μέσω του νοσοκομειακού περιβάλλοντος, πιθανώς για λόγους παρακολούθησης της διαδικασίας χορήγησης (ειδικά για φάρμακα για σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή ασθένειες) και παρακολούθησης της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες. Ανεξάρτητα από τα πραγματικά κίνητρα, σημειώθηκε αύξηση της νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, γεγονός που απαιτεί μια νέα προσέγγιση όσον αφορά τη διαμόρφωση πολιτικής σε αυτή την αγορά».

Προτάσεις για μέτρα

Έτσι οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν τα παρακάτω μέτρα:

• Συστηματική μέτρηση, τεκμηρίωση και καταγραφή των νοσοκομειακών φαρμακευτικών δαπανών στο σύστημα λογαριασμών υγείας κάθε χώρας.
• Διάκριση των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στο νοσοκομείο στο πλαίσιο της τρέχουσας πρακτικής περίθαλψης (που συνήθως αποζημιώνονται μέσω κλειστών νοσηλίων) και των φαρμάκων που χορηγούνται στο νοσοκομείο για λόγους παρακολούθησης, π.χ. φάρμακα σοβαρών παθήσεων σε εξωτερικούς ασθενείς – για τα οποία θα μπορούσε να οριστεί ξεχωριστός προϋπολογισμός και διαδικασία αποζημίωσης.
• Εισαγωγή συστημάτων πρόβλεψης που θα λαμβάνουν υπόψη την εξέλιξη της επιβάρυνσης των ασθενειών και την πρόοδο της φαρμακευτικής τεχνολογίας. Και τέλος,
• Χρήση νέων συστημάτων πρόσβασης και αποζημίωσης για καινοτόμα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι συμφωνίες διαχειριζόμενης εισόδου («managed entry agreements»), σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών.

Πηγή: in.gr

Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 20/08/2022

Η πρόσφατη απόφαση του ελληνικού υπουργείου Υγείας να μην προσφέρει δωρεάν πρόσβαση σε αναλώσιμα συσκευών για τον διαβήτη έρχεται ακριβώς έναν αιώνα από την πρώτη φαρμακευτική χρήση της ινσουλίνης ● Μια συναρπαστική ιστορία που μας θυμίζει τις λαμπρότερες ημέρες της ιατρικής, τις χειρότερες στιγμές του καπιταλισμού αλλά και μια τιτανομαχία που βρίσκεται σε εξέλιξη στις ΗΠΑ και θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας.

Νέα Υόρκη

Ο Φρέντερικ Μπάντινγκ θα μπορούσε να είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της εποχής του. Όταν κατάφερε, πριν από έναν αιώνα, να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά την ινσουλίνη για τη φαρμακευτική αγωγή ασθενών με διαβήτη γνώριζε ότι θα έσωζε εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο. Όπως εξηγούσε πρόσφατα ο συγγραφέας ιατρικών θεμάτων Λέι Φίλιπς, μέχρι τότε οι γονείς που πληροφορούνταν ότι το παιδί τους πάσχει από διαβήτη ήξεραν ότι θα πεθάνει το πολύ σε έναν χρόνο.

Όταν όμως πρότειναν στον Μπάντινγκ και τους συνεργάτες του να κατοχυρώσουν με πατέντα τη νέα ανακάλυψη αυτός χαμογέλασε. «Η ινσουλίνη», τους είπε, «ανήκει σε όλο τον κόσμο, όχι σε εμένα» και πούλησε την πατέντα στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο για το συμβολικό ποσό του ενός δολαρίου.

Προφανώς το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα είναι εδώ για να καταστρέφει αυτές τις μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας και αυτό ακριβώς έκανε με την ινσουλίνη. Έναν αιώνα από την πρώτη φαρμακευτική χρήση της το 90% της παγκόσμιας αγοράς ινσουλίνης ελέγχεται από ένα άτυπο τραστ τριών πολυεθνικών, την Eli Lilly, τη Sanofi και τη Novo Nordisk, οι οποίες κερδοσκοπούν ασύστολα με το δράμα εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη.

Η έλλειψη ινσουλίνης είναι ένα από τα πρώτα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια χώρα σε κρίση (σήμερα το βιώνει η Ουκρανία και παλαιότερα η Βενεζουέλα η οποία λόγω του αμερικανικών κυρώσεων αναγκαζόταν να εισάγει ινσουλίνη από την Ινδία). Ακόμη όμως και υπό αυτές τις συνθήκες πολέμου και εμπορικού αποκλεισμού η κατάσταση ίσως να είναι καλύτερη από αυτή που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ η τιμή για τις δόσεις που χρειάζεται ένας ασθενής κυμαίνεται από 300 έως και 1.000 δολάρια τον μήνα, ενώ βρισκόταν κοντά στα 20 πριν από δύο δεκαετίες. Αρκετοί ασθενείς που δεν έχουν την απαιτούμενη ιατροφαρμακευτική ασφάλιση αναγκάζονται να περιορίσουν τις δόσεις τους αντιμετωπίζοντας ακόμη και τον κίνδυνο τύφλωσης, παράλυσης ή ακρωτηριασμού των άκρων. Λίγα πράγματα θα μπορούσαν να περιγράψουν καλύτερα το σημερινό πρόσωπο του καπιταλισμού από το γεγονός ότι στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου μπορεί να σου κόψουν το πόδι γιατί δεν έχεις πρόσβαση σε ένα φάρμακο, η πατέντα του οποίου προσφέρθηκε πριν από έναν αιώνα για ένα δολάριο.

Ομολογουμένως η παρασκευή της ινσουλίνης αλλά και των υποκατάστατων φαρμάκων (που αποτελούν πρωτεΐνη και όχι μια απλή χημική ουσία) δεν είναι τόσο απλή όσο σε άλλα φάρμακα, οι πατέντες των οποίων λήγουν ύστερα από μερικές δεκαετίες. Η διατήρηση όμως της τιμής σε δυσθεώρητα ύψη είναι αποτέλεσμα της δράσης του «τραστ» των τριών εταιρειών. Με διάφορες πρακτικές εκβιασμών αλλά και με απειροελάχιστες τροποποιήσεις στη σύνθεση, που τους επιτρέπουν να ανανεώνουν τις πατέντες, καταφέρνουν να κρατούν εκτός ανταγωνισμού τους μικρότερους παίκτες. Στις ΗΠΑ, όπως εξηγούσε ο Λέι Φίλιπς σε πρόσφατη ανάλυσή του στο περιοδικό «Jacobin», η κατάσταση επιδεινώνεται από ιδιωτικές επιχειρήσεις, γνωστές ως PBM, που λειτουργούν ως μεσάζοντες ανάμεσα στις φαρμακοβιομηχανίες, τις ασφαλιστικές εταιρείες και τα φαρμακεία. Πρόκειται για ακόμη έναν ολιγοπωλιακό μηχανισμό που διαχειρίζεται μια αγορά 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων και στην περίπτωση της ινσουλίνης ευθύνεται έως και για το 75% της τελικής τιμής.

Θα περίμενε κανείς ότι αυτά τα πανίσχυρα τραστ θα ήταν ακλόνητα. Η αντίσταση όμως γεννήθηκε εκεί που κανείς δεν το περίμενε – στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Γκάβιν Νιούσαμ, ανακοίνωσε πριν από μερικές εβδομάδες σχέδια για την παραγωγή ινσουλίνης από την Πολιτεία. «Τίποτα δεν αποδεικνύει», σημείωσε ο ίδιος, «την αποτυχία των δυνάμεων της αγοράς όσο η τιμή της ινσουλίνης».

Το σχέδιό του να χτυπήσει το τραστ των τριών εταιρειών είναι πολύ πιο ριζοσπαστικό από κάθε μορφή κρατικής παρέμβασης για τον έλεγχο των τιμών που υπάρχει στις αναπτυγμένες χώρες, αφού ουσιαστικά μεταφέρει την παραγωγή στον δημόσιο τομέα. Μάλιστα ο αποκαλούμενος «σοσιαλισμός της ινσουλίνης» βρίσκει ευήκοα ώτα και στην Πολιτεία του Μέιν, αλλά και στο Μίσιγκαν όπου ο κυβερνήτης είναι Ρεπουμπλικανός.

Η δημόσια εταιρεία που θα αναλάβει την παραγωγή στην Καλιφόρνια ονομάζεται CalRx και υπόσχεται να πουλά σχεδόν στην τιμή κόστους, γεγονός που αν επιτευχθεί θα αποτελέσει ένα επιτυχημένο παράδειγμα για κράτη σε όλο τον κόσμο. Τη στιγμή λοιπόν που το τραστ των φαρμακοβιομηχανιών ινσουλίνης είχε στραμμένη την προσοχή του προς χώρες όπως η Ινδία, που επιχειρούσαν να σπάσουν το ολιγοπώλιο, το χτύπημα ήρθε από το δικό τους στρατόπεδο.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι φυσικά πολλά και διάφορα. Θα διανέμει η δημόσια εταιρεία της Καλιφόρνιας δόσεις ινσουλίνης και σε άλλες Πολιτείες (και σε ποια τιμή;) ή θα δούμε το παράδοξο να πεθαίνουν άνθρωποι σε γειτονικές περιοχές γιατί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν τολμά να προχωρήσει σε ανάλογα βήματα; Θα μπορέσει η Καλιφόρνια να αντιμετωπίσει τις τρομακτικές πιέσεις από τα λόμπι των φαρμακοβιομηχανιών, τα οποία το 2021 δαπάνησαν 263 εκατομμύρια δολάρια για να κρατήσουν τις τιμές των φαρμάκων στα ύψη;

Και το βασικότερο ίσως ερώτημα: είναι τελικά οι ΗΠΑ μια ενιαία χώρα ή κάποια στιγμή θα πρέπει να διασπαστούν ανάμεσα σε Πολιτείες που ζουν στον μεσαίωνα και σε άλλες που βρίσκονται δεκαετίες μπροστά απ’ όσο θα τολμούσε να διανοηθεί η θατσερική Ευρωπαϊκή Ένωση;

Επιδεινώνεται δραματικά το πρόβλημα με τις ελλείψεις φαρμάκων στην ελληνική αγορά, καθώς σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, στο τέλος Δεκεμβρίου έλειπαν από τα ράφια των φαρμακείων 232 σκευάσματα διαφόρων τύπων. 

Για τα 76 από αυτά, έχει διακοπεί η παραγωγή και διάθεσή τους, ενώ τα 156 έχουν μακροχρόνια και σοβαρή έλλειψη. Μεταξύ των σκευασμάτων που λείπουν από την ελληνική αγορά, περιλαμβάνονται εννέα εμβόλια και 37 νοσοκομειακά φάρμακα. Σοβαρή είναι και η έλλειψη σκευασμάτων που εισάγει το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), τα οποία ανέρχονται σε 67 προϊόντα. Για να γίνει σαφής η επιδείνωση της κατάστασης, τον Νοέμβριο έλειπαν 186 φάρμακα και τον Σεπτέμβριο 182 φάρμακα.

Το υπουργείο Υγείας έχει προχωρήσει από τον Νοέμβριο σε απαγόρευση των «παράλληλων» εξαγωγών φαρμάκων, ενώ πρόσφατα έκλεισε και δύο φαρμακαποθήκες.

Έπειτα από χθεσινή σύσκεψη της πολιτικής ηγεσίας με εκπροσώπους της αγοράς, ανακοινώθηκε η λήψη ακόμη δέκα μέτρων.

Επιστολή Πλεύρη στην Κομισιόν

Παρέμβαση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το θέμα της έλλειψης φαρμάκων ζητά ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης.

Συγκεκριμένα, την Τρίτη απέστειλε επιστολή στην αρμόδια Επίτροπο για θέματα Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου, ζητώντας κεντρική πολιτική σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για το πρόβλημα της έλλειψης των φαρμάκων που αντιμετωπίζουν συνολικά όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως αναφέρει ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με εσωτερικές διαδικασίες και είναι επιτακτική η ανάγκη να υπάρξουν κεντρικές πολιτικές στο σύνολο της Ε.Ε.

Αναλυτικότερα, η επιστολή που απέστειλε ο υπουργός Υγείας αναφέρει: «Το τελευταίο διάστημα αυξάνεται συνεχώς το πρόβλημα επάρκειας συγκεκριμένων φαρμάκων σε όλη την Ε.Ε. Είναι αντιληπτό ότι αυτό οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή απότοκο της πανδημίας Covid-19, της ενεργειακής κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς επίσης και της μείωσης της παραγωγικής διαδικασίας σε χώρες που διαθέτουν πρώτες ύλες.

Το πρόβλημα αυτό επιχειρούν τα Κράτη-Μέλη να το αντιμετωπίσουν με εσωτερικές διαδικασίες αλλά, ωστόσο, είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξουν κεντρικές πολιτικές σε επίπεδο του συνόλου της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο θα πρέπει να υπάρξει άμεση κάλυψη των πολιτών των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. σε όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα, ενώ σε μεσοπρόθεσμο, και εν τέλει μακροπρόθεσμο, θα πρέπει να ενισχυθεί η παραγωγή φαρμάκων στην Ε.Ε.

Προς αυτήν λοιπόν την κατεύθυνση σας θέτω τους ανωτέρω προβληματισμούς και παρακαλώ όπως, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων σας, αξιολογήσετε τα ανωτέρω, προκειμένου να υπάρξει μία κεντρική πολιτική από τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της ελλείψεως φαρμάκων, καθώς είναι θέμα που αφορά συνολικά τα Κράτη-Μέλη».

Aύξηση στην τιμή των φαρμάκων προκειμένου να… μειωθούν οι εξαγωγές πρότεινε σήμερα ο δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ, Άρης Πορτοσάλτε, σχολιάζοντας τις ελλείψεις των φαρμάκων και τις αντιδράσεις που έχουν ξεσπάσει.

Όπως δήλωσε ο ίδιος το πρόβλημα που υπάρχει οφείλεται στο γεγονός ότι «ζούμε σε ένα κράτους χώρα και έχουμε την ευλογία του φθηνού φαρμάκου».
Όπως πρότεινε: «Ένα από τα αντίμετρα είναι να αυξηθεί η τιμή αυτών των φαρμάκων για να κρατούνται στην Ελλάδα και να μην εξάγονται…»

Απαντώντας μάλιστα στον Δ. Οικονόμου ότι αυτό θα επηρεάσει και τους Έλληνες, ο ίδιος επανήλθε λέγοντας: «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Πάντα κάτι πληρώνουμε αγαπητέ μου φίλε. Πάντα στη ζωή δεν υπάρχει τσάμπα κάτι».

Επιβεβαιώθηκε το αποκλειστικό ρεπορτάζ της Γιάννας Σουλάκη στο iatropedia.gr, καθώς το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε τα νέα μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις στα φάρμακα.  

Κατά την ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε σήμερα υπό τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των ΕΟΦ, ΙΦΕΤ, ΠΕΦ, ΣΦΕΕ, ΠΦΣ, καθώς και εκπρόσωπο του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, αποφασίστηκε η επικαιροποίηση των μέτρων για τις ελλείψεις στα φάρμακα.

Μεταξύ αυτών, αποφασίστηκε η επέκταση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και σε φάρμακα που μέχρι πρότινος αγοράζονταν “ελεύθερα”.

1) Συνέχιση των ελέγχων των φαρμακαποθηκών για τη μη εξαγωγή των ελλειπτικών φαρμάκων, με μοναδική ποινή την αναστολή λειτουργίας σε όσες φαρμακαποθήκες δεν συνεργάζονται ή διατηρούν αποθεματικό.

2) Συνεχιση του ελέγχου στις φαρμακευτικές εταιρείες για να διαπιστωθεί ότι έχουν την επάρκεια των φαρμάκων για την κάλυψη της ελληνικής αγοράς, ιδίως αντιπυρετικών και παιδιατρικών φαρμάκων.

3) Αύξηση των παραγγελιών από τον ΙΦΕΤ για τις δραστικές ουσίες για τις οποίες παρουσιάζεται η παγκόσμια έλλειψη.

4) Ενημέρωση από τον ΕΟΦ για τα φάρμακα που λείπουν από την αγορά, ενώ παράλληλα θα γνωστοποιείται το που υπάρχει υποκατάσταση φαρμάκων. Με τον τρόπο αυτό οι πολίτες θα γνωρίζουν ότι αντί συγκεκριμένου επώνυμου φαρμάκου, ποιο γενόσημο, αντίστοιχης αποτελεσματικότητας, μπορούν να προμηθευτούν.

5) Επέκταση της συνταγογράφησης γενοσήμων φαρμάκων εκεί που υπάρχουν ελλείψεις.

6) Εξορθολογισμό των τιμών στα φάρμακα τα οποία είναι ελλειπτικά και πολύ χαμηλής κοστολογικής αξίας.

7) Ύπαρξη συνεχούς συνεργασία με τους φαρμακοποιούς ώστε να μπορεί να εξυπηρετείται καλύτερα ο πολίτης, όταν προκύπτουν ελλείψεις.

8) αύξηση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα ελλειπτικά φάρμακα.

9) ενημέρωση των γιατρών για τις ελλείψεις φαρμάκων, ώστε να προσαρμόζεται η συνταγογράφηση σε αντίστοιχα θεραπευτικής αξίας.

10) Επιπλέον αποφασίστηκε ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα εξαντλήσει τις δυνατότητες αύξησης παραγωγής των γενοσήμων και οι πολυεθνικές εταιρίες θα εντείνουν την εισαγωγή των ελλειπτικών φαρμάκων.

Παράλληλα, ο Υπουργός Υγείας κατέστησε σαφές ότι θα υπάρξουν συναντήσεις με τους ιατρικούς συλλόγους στο προσεχές χρονικό διάστημα για την ενημέρωση και τον συντονισμό επί του θέματος.

“Η χώρα μας έχει προβεί στη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων ώστε το παγκόσμιο πρόβλημα της έλλειψης συγκεκριμένων δραστικών ουσιών να αντιμετωπιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο”, αναφέρει το υπουργείο Υγείας.

Σε περίπτωση που δεν το πράξουν ή δηλώσουν ψευδείς ποσότητες, οι φαρμακαποθήκες θα βρεθούν αντιμέτωπες με άμεση ανάκληση της άδειας λειτουργιας τους

Ουπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης ζήτησε από τον Ε.Ο.Φ να καλέσει όλες τις φαρμακαποθήκες να δηλώσουν άμεσα τα αποθέματα που διαθέτουν από τα ελλειπτικά φάρμακα που υπάρχουν στην αγορά και απαγορεύεται η εξαγωγή τους, καθώς πρέπει να διατεθούν χωρίς καθυστέρηση στην ελληνική αγορά.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Υγείας, σε περίπτωση που δεν το πράξουν ή δηλώσουν ψευδείς ποσότητες, οι φαρμακαποθήκες θα βρεθούν αντιμέτωπες -εκτός από τις ποινικές σε βάρος τους κυρώσεις- με άμεση ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους.

Ωστόσο, ο Θάνος Πλεύρης δεν φαίνεται διατεθειμένος να προχωρήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις στις εξαγωγές φαρμάκων, οι οποίες ευθύνονται κυρίως για τις ελλείψεις που παρατηρούνται στα ράφια των φαρμακείων. Προς το παρόν, ο υπουργός Υγείας έχει προχωρήσει σε απαγόρευση εξαγωγών σε συγκεκριμένα σκευάσματα, αλλά αυτό δεν φαίνεται να είναι αρκετό για να λύσει το πρόβλημα.

Οι ελλείψεις των φαρμάκων στη χώρα έχουν λάβει πρωτόγνωρες διαστάσεις, καθώς αυτή τη στιγμή λείπουν περισσότερα από 400 βασικά φάρμακα, όπως παυσίπονα, αντιβιοτικά, αντιδιαβητικά, αντιεπιληπτικά, αντιπηκτικά, αντικαταθλιπτικά κ.ά. Μάλιστα, όπως είχε τονίσει ο πρόεδρος του ΦΣΑ Κώστας Λουράντος στην ΑΥΓΗ της Κυριακής, η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο διότι η βιομηχανία με το υπουργείο και την κυβέρνηση παίζουν ένα συγκεκριμένο παιχνίδι.

Πηγή: avgi.gr

Θέμα: Ο ΙΣΑ δηλώνει κατηγορηματικά ότι κανένα φάρμακο και εμβόλιο δεν μπορεί να χορηγείται χωρίς ιατρική συνταγή.

Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών εκφράζει την κατηγορηματική αντίθεσή του, στην απόφαση του Υπουργείου Υγείας να χορηγείται το αντιγριπικό εμβόλιο, χωρίς συνταγή γιατρού καθώς η συνταγογράφηση εμβολίων αποτελεί μέρος αποκλειστικά, της ιατρικής πράξης.

Ο ΙΣΑ εκτιμά ότι υπάρχει κίνδυνος, για τη Δημόσια υγεία, καθώς μόνο ο θεράπων γιατρός, μπορεί να εκτελέσει ιατρικές πράξεις και να αξιολογήσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

Οποιαδήποτε ιατρική πράξη, που εκτελείται από μη γιατρούς και μάλιστα σε ακατάλληλους χώρους πώλησης προϊόντων, αποτελεί αντιποίηση, του ιατρικού επαγγέλματος και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, για την υγεία του ασθενή.

Καμία ιατρική πράξη δεν μπορεί να εκτελείται από μη γιατρούς.
Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να χορηγείται χωρίς ιατρική συνταγή.

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΙΣΑ

Οι ελλείψεις σε βασικά φάρμακα στην εγχώρια αγορά είναι τεράστιες τις τελευταίες μέρες, κάτι που οφείλεται στην πρακτική των επανεξαγωγών που, παρά τις διαβεβαιώσεις του, δεν κατάφερε να περιορίσει ο Θ. Πλεύρης.

Το φαινόμενο των τεράστιων ελλείψεων στα ράφια των φαρμακείων πανελλαδικά είναι το τελευταίο διάστημα πιο έντονο από ποτέ, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών που αδυνατούν να βρουν το κατάλληλο σκεύασμα για την υγεία τους. Η -καθ’ όλα νόμιμη αλλά καταχρηστική- πρακτική των επανεξαγωγών των ελληνικών φαρμάκων σε ευρωπαϊκές χώρες περιοδικά επιδεινώνει την κατάσταση, ενώ πλέον το πρόβλημα έχει ενταθεί, αφού λόγω του καλοκαιριού οι φαρμακαποθήκες και οι εταιρείες φαρμάκων κλείνουν, η διανομή σταματά και τα αποθέματα της χώρας δεν επαρκούν για να καλύψουν τις υπάρχουσες ανάγκες.

Παρά τις δεσμεύσεις του υπουργού Υγείας στα τέλη του Ιουλίου για μια σειρά από μέτρα που θα ανακόψουν την πορεία των επανεξαγωγών, μέχρι σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί κανένα επίσημο πλάνο. Ετσι, όπως καταγγέλλουν φαρμακοποιοί και ασθενείς στην «Εφ.Συν.», φάρμακα απουσιάζουν από τα φαρμακεία για μήνες, αφού οι εισαγωγείς και οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες προτιμούν να τροφοδοτήσουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου τα φάρμακα είναι ακριβότερα, αποκομίζοντας πολλαπλάσιο κέρδος, αντί να τα διαθέσουν στην εγχώρια αγορά.

Η παρέμβαση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) είναι πάντα προσωρινή και ουσιαστικά αναποτελεσματική, αφού απαγορεύει συνήθως για μικρό χρονικό διάστημα τις παράλληλες εξαγωγές. Πρόκειται για παρέμβαση δυσανάλογη των πραγματικών αναγκών των ασθενών, που αδυνατεί να οδηγήσει σε πραγματική σταθεροποίηση της αγοράς.

Μακρύς κατάλογος

Στα μέσα Ιουλίου, σύμφωνα με τον ΕΟΦ, πάνω από 150 σκευάσματα έλειπαν από τα ράφια των ελληνικών φαρμακείων, ενώ ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης κατήγγειλε πως οι ελλείψεις ξεπερνούσαν τις 400. Ο κατάλογος είναι μακρύς: αντιφυματικά, αντιυπερτασικά, αντιπυρετικά, αντιφλεγμονώδη, αντιψυχωσικά, αντιβιοτικά, ακόμη και κολλύρια και κρέμες ή φάρμακα για καρδιολογικά νοσήματα, για τον σακχαρώδη διαβήτη και τις αλλεργίες έχουν τεράστια έλλειψη από την ελληνική αγορά.

Το μέγεθος του προβλήματος όμως φαίνεται και από το γεγονός πως, σύμφωνα με πληροφορίες, ελλείψεις συναντά σήμερα κάποιος ακόμη και σε νοσοκομεία τα οποία ειδικεύονται σε συγκεκριμένες παθήσεις που απαιτούν χρόνια και συστηματική θεραπεία. «Ισχύει πολλά χρόνια πλέον αυτή η κατάσταση - και συνεχώς επιδεινώνεται. Είμαστε η φθηνότερη χώρα της Ε.Ε. σε φάρμακα και από τη στιγμή που επιτρέπουμε τις επανεξαγωγές, τα φαρμακεία θα αδειάζουν», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Απόστολος Βαλτάς, πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ).

«Οι φαρμακέμποροι είναι εκείνοι που, ως επί το πλείστον, φέρουν την ευθύνη, αφού επανεξάγουν φάρμακα για κέρδος και δεν προμηθεύουν το μέσο φαρμακείο, το οποίο αυτή τη στιγμή δεινοπαθεί. Κάθε Αύγουστο που σταματά η διανομή από τις φαρμακευτικές εταιρείες και τις φαρμακαποθήκες αντιμετωπίζουμε το ίδιο πρόβλημα, αφού δεν τροφοδοτούν με επαρκείς ποσότητες, με αποτέλεσμα ο κόσμος να βιώνει καθημερινά το άγχος των ελλείψεων και να τίθενται σε κίνδυνο οι θεραπευόμενοι».

Το φθηνό ελληνικό φάρμακο που «ταξιδεύει» στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, προσφέροντας υπερκέρδη της τάξης ακόμη και του 120% σε εκείνους που μεταπουλούν, είναι πιο δημοφιλές από ποτέ: «Οι ελλείψεις πρώτων υλών που έχει επιφέρει ο πόλεμος καλύπτονται από τις δικές μας -νομιμότατες- εξαγωγές, όπως και από άλλες χώρες, κυρίως του ευρωπαϊκού νότου, που παρέχουν φθηνά φάρμακα στους πολίτες», συμπληρώνει ο κ. Βαλτάς.

Αν οι ελλείψεις δοκιμάζουν τους ασθενείς των μεγαλουπόλεων, η κατάσταση επιδεινώνεται στα νησιά. Ακόμη και στη Ρόδο, όπου λειτουργούν 120 φαρμακεία, οι ελλείψεις είναι μεγάλες, ενώ ταυτόχρονα πολλές φορές φαρμακοποιοί του νησιού αναγκάζονται να τροφοδοτούν μικρότερα νησιά που αντιμετωπίζουν ακόμη µεγαλύτερη δυσκολία λόγω αραιής ακτοπλοϊκής σύνδεσης, όπως τη Χάλκη ή το Καστελόριζο που έχει μόνο ένα φαρμακείο.

«Κακός προγραμματισμός»

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Φαρµακευτικού Συλλόγου Δωδεκανήσου, Νίκο Φουτούλη, «οι ελλείψεις του Αυγούστου αφορούν κυρίως τα φάρμακα ευρείας κατανάλωσης. Πρόκειται για έναν κακό προγραμματισμό της “αλυσίδας” διανομής και το πρόβλημα αποκαθίσταται όταν ανοίγουν οι φαρμακαποθήκες. Ομως αντιμετωπίζουμε ελλείψεις τα τελευταία 10 χρόνια, ειδικά στα εξειδικευμένα φάρμακα που αναζητούν οι ασθενείς για τις θεραπείες τους».

Οι φαρμακευτικοί σύλλογοι επιτακτικά ζητούν να σταματήσουν οι εξαγωγές, ενώ επισημαίνουν πως, σύμφωνα με τον νόμο, το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας, που είναι υπό τον έλεγχο του ΕΟΦ, οφείλει να μεριμνά ακόμα και με έκτακτες εισαγωγές ώστε να υπάρχει επάρκεια.

«Το υπουργείο έχει δεσμευτεί ότι θα απαγορεύσει για εύλογο χρονικό διάστημα τις εξαγωγές και πως θα ελέγξει με νομοθετικές ρυθμίσεις τη διακίνηση της αγοράς του φαρμάκου από την εταιρεία μέχρι τον πολίτη. Αν δεν το κάνει σύντομα, θα αναγκαστούμε να απαντήσουμε», καταλήγει ο κ. Βαλτάς.

Πηγή: efsyn.gr

Φωτιά στα κόκκινα έχουν πάρει οι λίστες των φαρμάκων και των παραφαρμάκων στις φαρμακαποθήκες της χώρας, λόγω των τεράστιων ελλείψεων που έχουν δημιουργηθεί, με αποτέλεσμα οι φαρμακοποιοί να έχουν δεμένα τα χέρια τους και οι πολίτες-ασθενείς να αδυνατούν να καλύψουν τις ημερήσιες δόσεις τους.

Η «Ζούγκλα» έχει στη διάθεσή της ολόκληρη τη λίστα φαρμάκων μιας από τις μεγαλύτερες φαρμακαποθήκες της χώρας η οποία κάνει διανομές φαρμάκων σε περισσότερα από 3.000 φαρμακεία σε όλη την Ελλάδα. Η λίστα αυτή αριθμεί χιλιάδες σελίδες, όπου σε κάθε σελίδα περιλαμβάνονται εκατοντάδες φάρμακα.

Στα στιγμιότυπα-δείγμα που δημοσιεύουμε, πολλά από τα φάρμακα είτε δεν έχουν καθόλου απόθεμα και βρίσκονται σε έλλειψη, οπότε χρωματίζονται με κόκκινο, είτε έχουν περιορισμένη διαθεσιμότητα, οπότε χρωματίζονται με κίτρινο.

Δείτε τις φωτογραφίες:

Οι φαρμακοποιοί δεν μπορούν να καλύψουν τους πελάτες τους

Το μέγεθος του προβλήματος, όμως, φαίνεται κυρίως από τις ημερήσιες παραγγελίες των φαρμακείων προς τις φαρμακαποθήκες.

Στην πρώτη παραγγελία φαρμακείου που έχουμε στη διάθεσή μας, ο φαρμακοποιός παρήγγειλε είκοσι πέντε σε κίνηση σκευάσματα και η απάντηση που έλαβε από το σύστημα είναι πως δεκαεπτά από αυτά δεν είναι διαθέσιμα, οπότε και δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει τους πελάτες του.

Το ίδιο διαπιστώνουμε και στην παραγγελία δεύτερου φαρμακείου. Ο φαρμακοποιός σε αυτή την περίπτωση παρήγγειλε δεκάδες φάρμακα, όμως αρκετά από αυτά βρίσκονται σε έλλειψη.

Σημείωση: Τα φάρμακα στις υπόλοιπες σελίδες της παραγγελίας είναι διαθέσιμα.

Πώς προκύπτουν όμως αυτές οι ελλείψεις;

Σύμφωνα με πηγές από φαρμακευτικούς αντιπροσώπους, φαρμακαποθήκες και φαρμακοποιούς ανά την Ελλάδα, το πρόβλημα δημιουργείται λόγω του πλαφόν που έχουν βάλει οι φαρμακευτικές βιομηχανίες για κάθε χώρα.

Η Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, στηρίζει τις τιμές των φαρμάκων με βάση τις τρεις χαμηλότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι τιμές να είναι δύο και τρεις φορές χαμηλότερες απ' ό,τι στις βόρειες χώρες, και παρόμοιες με αυτές στις πιο φτωχές, νότιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Εισαγωγή και... εξαγωγή από τις φαρμακαποθήκες

Οι φαρμακαποθήκες παραλαμβάνουν από τις ελληνικές αντιπροσωπείες τα σκευάσματα, και αμέσως μετά, αντί να διαθέσουν τις προμήθειες εντός της χώρας, εξάγουν μεγάλο μέρος τους στο εξωτερικό, ώστε να έχουν μεγαλύτερο κέρδος απ' ό,τι εάν τις πωλούσαν στην ελληνική αγορά. Στη συνέχεια, οι εταιρείες του εξωτερικού αλλάζουν κουτιά, αλλάζουν τα χαρτιά των οδηγιών και ούτε γάτα ούτε ζημιά. 

Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι αυτό γίνεται με την ανοχή του κράτους, ώστε να δείχνει πλασματικούς αριθμούς ως προς τις εξαγωγές. Δεν παραλείπουν, όμως, να κάνουν αναφορά και για παράνομες διακινήσεις με «δούρειο ίππο» του συστήματος ορισμένους κύκλους, όταν μετά από μήνες ελλείψεων ο ΕΟΦ απαγορεύει τις εξαγωγές συγκεκριμένων φαρμάκων. Οι κύκλοι αυτοί παραγγέλνουν φάρμακα και στη συνέχεια τα διακινούν σε μαύρες τσάντες, ώστε να μην μπορούν να εντοπιστούν οι εξαγωγές. 

Όσον αφορά τις ελλείψεις που προκύπτουν σε φάρμακα που εισάγει το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), θεωρούν πως αυτές είναι απαράδεκτες. Το ΙΦΕΤ είναι ο αρμόδιος φορέας του ΕΟΦ για την εισαγωγή φαρμάκων συγκεκριμένων σκευασμάτων είτε πολύ υψηλού κόστους που εισάγονται για ελάχιστους ασθενείς που πάσχουν από σπάνιες ασθένειες, είτε για πολύ χαμηλού κόστους, γιατί εάν εισαχθούν από τις εισαγωγικές εταιρείες θα προκαλέσουν ζημιές αντί για κέρδη.

Οι αντιδράσεις του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής

Ανακοίνωση για την κατάσταση αυτή εξέδωσε πρόσφατα και ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Αττικής, στην οποία τονίζει: «Παρά τις επανειλημμένες αναφορές μας στους υπευθύνους, η κατάσταση με τις ελλείψεις των φαρμάκων δεν έχει προηγούμενο.

Αυτή την εποχή εμφανίζονται ελλείψεις σε πάνω από 400 φάρμακα, όπως παυσίπονα, αντιπυρετικά, αντιπηκτικά, εισπνεόμενα για το αναπνευστικό, αντιδιαβητικά, αντιβιοτικά κ.λπ. Παρ' όλη τη δραματική κατάσταση, κανένας αρμόδιος δεν συγκινείται. 

Οι φαρμακοποιοί δίνουν καθημερινά μάχη για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν -όποτε είναι δυνατόν- τα απαραίτητα φάρμακα για την υγεία των ασθενών. Να τονίσουμε ότι οι ελλείψεις των φαρμάκων που εισάγει το ΙΦΕΤ -θυγατρική του ΕΟΦ και, επομένως, υπό κρατικό έλεγχο- είναι πρωτοφανείς. Τι περιμένει η πολιτεία για να πάρει μέτρα;».

Πηγή: zougla.gr