Περιμένοντας την «ΤΕΡΑΤΟΙΚΑ»…
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΚΛΙΠΑΡΕΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΔΝΤ ΣΤΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΜΕΣΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Έπειτα από τη δοκιμασία δύο ψηφοφοριών στη βουλή για τις δυο πρώτες δόσεις προαπαιτούμενων του τρίτου Μνημονίου, στις οποίες επιβεβαιώθηκε το ρήγμα εντός του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση επιχειρεί να μεταδώσει κλίμα επιστροφής σε μια κάποια «κανονικότητα». Η οποία περιλαμβάνει την έναρξη της διαπραγμάτευσης για τη σύνταξη του νέου Μνημονίου με το πλήρες τριετές χρονοδιάγραμμα προαπαιτούμενων και το νέο δάνειο των 86 (;) δισ. ευρώ, με στόχο την ολοκλήρωσή μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Πλην όμως, ούτε καν αυτή η ανώμαλη «κανονικότητα» είναι δεδομένη.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που τον περασμένο Φεβρουάριο ανακοίνωσε τον «θάνατο» της τρόικα, εμφανίζεται τώρα να εκλιπαρεί την επιστροφή της στην Αθήνα το ταχύτερο δυνατό με τη μορφή πια «κουαρτέτου», αφού δίπλα στους παλιούς γνώριμους (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ) προστίθεται ο ESM, προς τον οποίο απευθύνεται τυπικά το αίτημα νέου δανεισμού μετά Μνημονίου. Η τρόικα επιστρέφει λοιπόν ως τετραμερής ή «τερατόικα», αλλά δεν είναι σαφές το πότε ακριβώς. Η κυβέρνηση βιάστηκε να προαναγγείλει έναρξη των διαπραγματεύσεων από χθες Παρασκευή, η Κομισιόν όμως την «άδειασε», ανακοινώνοντας επιστροφή τις «προσεχείς μέρες». Η αιτία είναι καλά γνωστή: το καθεστώς συμμετοχής του ΔΝΤ στη διαπραγμάτευση είναι εξαιρετικά ασαφές, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έστειλε νέο ξεχωριστό αίτημα προς το Ταμείο για συμμετοχή στη διαβούλευση, για το οποίο δεν είναι γνωστό αν περιλαμβάνει και την αίτηση νέου δανεισμού. Μιλάμε για ένα ποσό περίπου 16 – 17 δισ. ευρώ, όσο υπολείπεται από τα δάνεια των προηγούμενων μνημονίων, το οποίο θεωρείται απαραίτητο για συμπληρωθεί το ποσό των 86 δισ. για τη χρηματοδότηση μέχρι το τέλος του 2018. Έτσι η κυβέρνηση, που απέσπασε την εξουσιοδότηση της Βουλής για διαπραγμάτευση δανείου από τον ESM ώστε να απελευθερωθεί τάχα από την επιτροπεία του ΔΝΤ, τώρα παρακαλάει για τη συμμετοχή του στο νέο πρόγραμμα.
ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Το ΔΝΤ ανθίσταται και διαπραγματεύεται τους όρους συμμετοχής του περίπου ως ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, ασκώντας πίεση προς όλους τους παίκτες της τελευταίας φάσης της «ελληνικής τραγωδίας»:
- Προς την κυβέρνηση και τους Ευρωπαίους δανειστές ταυτόχρονα, ώστε να διευρυνθεί η λίστα των προαπαιτούμενων δράσεων λιτότητας, πέρα από τα δυο ήδη ψηφισμένα πακέτα. Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι «δεν υπάρχουν άλλα προαπαιτούμενα», η Κομισιόν της κάνει πλάτες σ’ αυτό, αλλά το ΔΝΤ παραπέμπει τόσο στο κείμενο που συνόδευσε το ελληνικό αίτημα προς τον ESM όσο και στην ίδια την απόφαση της Συνόδου της Ευρωζώνης για τα prior actions.
- Προς τους Ευρωπαίους δανειστές, ώστε να εκπληρώσουν νωρίτερα την υπόσχεσή τους για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. «Η συμφωνία δεν είναι βιώσιμη χωρίς αυτή την αναδιάρθρωση», είπε κατηγορηματικά η Κριστίν Λαγκάρντ και το ίδιο αποτελεί προϋπόθεση συμμετοχής του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα. Αλλά, η απόφαση της Συνόδου της Ευρωζώνης ορίζει από τις πρώτες κιόλας γραμμές ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα αποτελεί προϋπόθεση για να εγκρίνει το το Eurogroup το νέο δάνειο, κι αυτό κλείνει τον τέλειο φαύλο κύκλο στον οποίο είναι εγκλωβισμένη η κυβέρνηση.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Τα σενάρια για το πώς θα θεραπευτεί αυτή η ανώμαλη εκκίνηση της νέας μνημονιακής «κανονικότητας» ποικίλουν.
- Κατά μία εκδοχή, το ΔΝΤ θα μπορούσε να περιοριστεί στον ρόλο της «τεχνογνωσίας» κατά την πρώτη φάση της διαπραγμάτευσης και να εγκρίνει ένα αίτημα πρόσθετου δανεισμού προς το τέλος του έτους, αφού έχει μεσολαβήσει απόφαση των Ευρωπαίων για αναδιάρθρωση του χρέους.
- Αυτό σημαίνει ότι το Eurogroup ίσως αναγκαστεί στις 11 Αυγούστου να εγκρίνει δεύτερο δάνειο γέφυρα από τα «υπόλοιπα» του EFSF (μόλις 6 δισ.) για να καλυφθεί η αποπληρωμή του ομολόγου 3,2 δισ. της ΕΚΤ στις 20/8. Η πλειοψηφία των μελών του δεν βλέπει θετικά αυτό το σενάριο, άρα η δρομολόγηση συμφωνίας μέχρι τότε φαίνεται μονόδρομος, ώστε να υπάρξει μια πρώτη εκταμίευση από τον ESM.
- Υπάρχει πίεση από τις γαλλικές «συνιστώσες» της Ευρωζώνης για ταχεία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (Νουαγιέ της ΕΚΤ), πριν από τα stress tests του φθινοπώρου και χωρίς προσφυγή στους μηχανισμούς bail in, που ήδη ψηφίστηκαν. Αυτό προϋποθέτει ολοκλήρωση της συμφωνίας χρηματοδότησης, για την οποία διόλου βιάζονται οι γερμανικοί παράγοντες.
- Ο Βάιντμαν της Bundesbank (και της ΕΚΤ) «κουρεύει» δραστικά τις προσδοκίες για «κούρεμα» του χρέους σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, περιορίζοντάς το σε έναν μηχανισμό αυτόματης επέκτασης των ωριμάνσεων κατά τρία χρόνια, όσα και η διάρκεια του νέου δανείου από τον ESM. Είναι άγνωστο αν αυτό θα ικανοποιήσει το ΔΝΤ και θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή του ή θα γίνει αφορμή μιας νέας διελκυστίνδας με τους Ευρωπαίους δανειστές και δη το Βερολίνο.
ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟΙ ΚΡΑΔΑΣΜΟΙ
Η έλευση της «τερατόικας» και η επιστροφή στην μνημονιακή «κανονικότητα» γίνεται σε ένα πεδίο ναρκοθετημένο και απόλυτα υπονομευμένο, ανοικτό σε νέα επεισόδια ρήξεων ανάμεσα στις «συνιστώσες» της και πιστωτικά γεγονότα. Το Grexit αλά Σόιμπλε «παγώνει», αλλά δεν φεύγει από το τραπέζι ως εργαλείο μόχλευσης του πολιτικού τοπίου στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση, με την ευρεία άτυπη μνημονιακή συγκυβέρνηση, μόλις τώρα αρχίζει να διαπραγματεύεται τα βαριά χαρτιά της νέας διάσωσης που περιλαμβάνουν: το δημοσιονομικό κενό κάθε χρόνου μαζί με το πλεόνασμα που θα το καλύπτει, τα μέτρα κάλυψης του κενού και τις ρήτρες αυτόματης λιτότητας που θα καλύπτουν τις αστοχίες, τα προαπαιτούμενα κάθε τρίμηνης αξιολόγησης και κάθε δόσης που θα τη συνοδεύουν και, ενδεχομένως, μια αυτοτελή «ρουτίνα» αξιολόγησης και προαπαιτούμενων από το ΔΝΤ, εφόσον αυτό απαιτήσει ξεχωριστό, δικό του μνημόνιο (MEFP- Memorandum of Economic and Financial Politics).
Παρά τις προσπάθειες να διαμορφωθεί μια «αξιοπρεπής» τελετουργία στη νέα μνημονιακή επιτήρηση, παρά τις πολιτικές «αβάντες» από τους δανειστές, τον διεθνή Τύπο και το εγχώριο «ευρωπαϊκό τόξο», παρά την κυβερνητική επιχείρηση να βρεθούν επικοινωνιακά αντισταθμίσματα, είναι φύσει αδύνατο να αποφευχθούν οι πολιτικοί κραδασμοί τους προσεχείς λίγους μήνες. Οι διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ανοικτές σε όλα τα ενδεχόμενα, οι πρόωρες εκλογές, με συμφωνημένο Μνημόνιο, είναι στο τραπέζι και το κοινωνικό ισοζύγιο της νέας λιτότητας που θα πλήξει τους ήδη συντετριμμένους θα εκτονωθεί πολιτικά. Είτε σε συνθήκες μιας μακρόχρονης υποχώρησης της κοινωνικής αντίστασης είτε σε μια νέα ρευστοποίηση του πολιτικού τοπίου, χωρίς σταθερές και εναλλακτικές.
*Πηγή: ''Δρόμος της Αριστεράς''
Του ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Έπειτα από τη δοκιμασία δύο ψηφοφοριών στη βουλή για τις δυο πρώτες δόσεις προαπαιτούμενων του τρίτου Μνημονίου, στις οποίες επιβεβαιώθηκε το ρήγμα εντός του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση επιχειρεί να μεταδώσει κλίμα επιστροφής σε μια κάποια «κανονικότητα». Η οποία περιλαμβάνει την έναρξη της διαπραγμάτευσης για τη σύνταξη του νέου Μνημονίου με το πλήρες τριετές χρονοδιάγραμμα προαπαιτούμενων και το νέο δάνειο των 86 (;) δισ. ευρώ, με στόχο την ολοκλήρωσή μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Πλην όμως, ούτε καν αυτή η ανώμαλη «κανονικότητα» είναι δεδομένη.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που τον περασμένο Φεβρουάριο ανακοίνωσε τον «θάνατο» της τρόικα, εμφανίζεται τώρα να εκλιπαρεί την επιστροφή της στην Αθήνα το ταχύτερο δυνατό με τη μορφή πια «κουαρτέτου», αφού δίπλα στους παλιούς γνώριμους (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ) προστίθεται ο ESM, προς τον οποίο απευθύνεται τυπικά το αίτημα νέου δανεισμού μετά Μνημονίου. Η τρόικα επιστρέφει λοιπόν ως τετραμερής ή «τερατόικα», αλλά δεν είναι σαφές το πότε ακριβώς. Η κυβέρνηση βιάστηκε να προαναγγείλει έναρξη των διαπραγματεύσεων από χθες Παρασκευή, η Κομισιόν όμως την «άδειασε», ανακοινώνοντας επιστροφή τις «προσεχείς μέρες». Η αιτία είναι καλά γνωστή: το καθεστώς συμμετοχής του ΔΝΤ στη διαπραγμάτευση είναι εξαιρετικά ασαφές, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έστειλε νέο ξεχωριστό αίτημα προς το Ταμείο για συμμετοχή στη διαβούλευση, για το οποίο δεν είναι γνωστό αν περιλαμβάνει και την αίτηση νέου δανεισμού. Μιλάμε για ένα ποσό περίπου 16 – 17 δισ. ευρώ, όσο υπολείπεται από τα δάνεια των προηγούμενων μνημονίων, το οποίο θεωρείται απαραίτητο για συμπληρωθεί το ποσό των 86 δισ. για τη χρηματοδότηση μέχρι το τέλος του 2018. Έτσι η κυβέρνηση, που απέσπασε την εξουσιοδότηση της Βουλής για διαπραγμάτευση δανείου από τον ESM ώστε να απελευθερωθεί τάχα από την επιτροπεία του ΔΝΤ, τώρα παρακαλάει για τη συμμετοχή του στο νέο πρόγραμμα.
ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ
Το ΔΝΤ ανθίσταται και διαπραγματεύεται τους όρους συμμετοχής του περίπου ως ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, ασκώντας πίεση προς όλους τους παίκτες της τελευταίας φάσης της «ελληνικής τραγωδίας»:
- Προς την κυβέρνηση και τους Ευρωπαίους δανειστές ταυτόχρονα, ώστε να διευρυνθεί η λίστα των προαπαιτούμενων δράσεων λιτότητας, πέρα από τα δυο ήδη ψηφισμένα πακέτα. Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι «δεν υπάρχουν άλλα προαπαιτούμενα», η Κομισιόν της κάνει πλάτες σ’ αυτό, αλλά το ΔΝΤ παραπέμπει τόσο στο κείμενο που συνόδευσε το ελληνικό αίτημα προς τον ESM όσο και στην ίδια την απόφαση της Συνόδου της Ευρωζώνης για τα prior actions.
- Προς τους Ευρωπαίους δανειστές, ώστε να εκπληρώσουν νωρίτερα την υπόσχεσή τους για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. «Η συμφωνία δεν είναι βιώσιμη χωρίς αυτή την αναδιάρθρωση», είπε κατηγορηματικά η Κριστίν Λαγκάρντ και το ίδιο αποτελεί προϋπόθεση συμμετοχής του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα. Αλλά, η απόφαση της Συνόδου της Ευρωζώνης ορίζει από τις πρώτες κιόλας γραμμές ότι η συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα αποτελεί προϋπόθεση για να εγκρίνει το το Eurogroup το νέο δάνειο, κι αυτό κλείνει τον τέλειο φαύλο κύκλο στον οποίο είναι εγκλωβισμένη η κυβέρνηση.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Τα σενάρια για το πώς θα θεραπευτεί αυτή η ανώμαλη εκκίνηση της νέας μνημονιακής «κανονικότητας» ποικίλουν.
- Κατά μία εκδοχή, το ΔΝΤ θα μπορούσε να περιοριστεί στον ρόλο της «τεχνογνωσίας» κατά την πρώτη φάση της διαπραγμάτευσης και να εγκρίνει ένα αίτημα πρόσθετου δανεισμού προς το τέλος του έτους, αφού έχει μεσολαβήσει απόφαση των Ευρωπαίων για αναδιάρθρωση του χρέους.
- Αυτό σημαίνει ότι το Eurogroup ίσως αναγκαστεί στις 11 Αυγούστου να εγκρίνει δεύτερο δάνειο γέφυρα από τα «υπόλοιπα» του EFSF (μόλις 6 δισ.) για να καλυφθεί η αποπληρωμή του ομολόγου 3,2 δισ. της ΕΚΤ στις 20/8. Η πλειοψηφία των μελών του δεν βλέπει θετικά αυτό το σενάριο, άρα η δρομολόγηση συμφωνίας μέχρι τότε φαίνεται μονόδρομος, ώστε να υπάρξει μια πρώτη εκταμίευση από τον ESM.
- Υπάρχει πίεση από τις γαλλικές «συνιστώσες» της Ευρωζώνης για ταχεία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (Νουαγιέ της ΕΚΤ), πριν από τα stress tests του φθινοπώρου και χωρίς προσφυγή στους μηχανισμούς bail in, που ήδη ψηφίστηκαν. Αυτό προϋποθέτει ολοκλήρωση της συμφωνίας χρηματοδότησης, για την οποία διόλου βιάζονται οι γερμανικοί παράγοντες.
- Ο Βάιντμαν της Bundesbank (και της ΕΚΤ) «κουρεύει» δραστικά τις προσδοκίες για «κούρεμα» του χρέους σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ, περιορίζοντάς το σε έναν μηχανισμό αυτόματης επέκτασης των ωριμάνσεων κατά τρία χρόνια, όσα και η διάρκεια του νέου δανείου από τον ESM. Είναι άγνωστο αν αυτό θα ικανοποιήσει το ΔΝΤ και θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή του ή θα γίνει αφορμή μιας νέας διελκυστίνδας με τους Ευρωπαίους δανειστές και δη το Βερολίνο.
ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟΙ ΚΡΑΔΑΣΜΟΙ
Η έλευση της «τερατόικας» και η επιστροφή στην μνημονιακή «κανονικότητα» γίνεται σε ένα πεδίο ναρκοθετημένο και απόλυτα υπονομευμένο, ανοικτό σε νέα επεισόδια ρήξεων ανάμεσα στις «συνιστώσες» της και πιστωτικά γεγονότα. Το Grexit αλά Σόιμπλε «παγώνει», αλλά δεν φεύγει από το τραπέζι ως εργαλείο μόχλευσης του πολιτικού τοπίου στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση, με την ευρεία άτυπη μνημονιακή συγκυβέρνηση, μόλις τώρα αρχίζει να διαπραγματεύεται τα βαριά χαρτιά της νέας διάσωσης που περιλαμβάνουν: το δημοσιονομικό κενό κάθε χρόνου μαζί με το πλεόνασμα που θα το καλύπτει, τα μέτρα κάλυψης του κενού και τις ρήτρες αυτόματης λιτότητας που θα καλύπτουν τις αστοχίες, τα προαπαιτούμενα κάθε τρίμηνης αξιολόγησης και κάθε δόσης που θα τη συνοδεύουν και, ενδεχομένως, μια αυτοτελή «ρουτίνα» αξιολόγησης και προαπαιτούμενων από το ΔΝΤ, εφόσον αυτό απαιτήσει ξεχωριστό, δικό του μνημόνιο (MEFP- Memorandum of Economic and Financial Politics).
Παρά τις προσπάθειες να διαμορφωθεί μια «αξιοπρεπής» τελετουργία στη νέα μνημονιακή επιτήρηση, παρά τις πολιτικές «αβάντες» από τους δανειστές, τον διεθνή Τύπο και το εγχώριο «ευρωπαϊκό τόξο», παρά την κυβερνητική επιχείρηση να βρεθούν επικοινωνιακά αντισταθμίσματα, είναι φύσει αδύνατο να αποφευχθούν οι πολιτικοί κραδασμοί τους προσεχείς λίγους μήνες. Οι διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ανοικτές σε όλα τα ενδεχόμενα, οι πρόωρες εκλογές, με συμφωνημένο Μνημόνιο, είναι στο τραπέζι και το κοινωνικό ισοζύγιο της νέας λιτότητας που θα πλήξει τους ήδη συντετριμμένους θα εκτονωθεί πολιτικά. Είτε σε συνθήκες μιας μακρόχρονης υποχώρησης της κοινωνικής αντίστασης είτε σε μια νέα ρευστοποίηση του πολιτικού τοπίου, χωρίς σταθερές και εναλλακτικές.
*Πηγή: ''Δρόμος της Αριστεράς''