Η Ζωή Κωνσταντοπούλου στην εκπομπή «Τελεία και Παύλα» με τον Γιώργο Σαράφη και τη Μαρίνα Παπαδημητρίου στην ERT OPEN, 24/05/2016:

Μαρίνα Παπαδημητρίου:

Πρέπει, αγαπητοί ακροατές, να μένουμε ευχαριστημένοι από το ό,τι μας προσφέρουν όσα μέσα διανοητικής χειραγώγησης προσπαθούν τόσα χρόνια να παρουσιάσουν κατά κύριο λόγο αντεστραμμένη την πραγματικότητα; Όπως λέει ο λαός μας, «το άσπρο, μαύρο»;

Βασικό στοιχείο της Δημοκρατίας είναι η πολυμορφία των απόψεων. Έτσι, λοιπόν, αποφασίσαμε να κάνουμε αυτήν την εκπομπή με καλεσμένους αυτούς, κυρίως, που έχουν διαφορετική άποψη από την κρατούσα. Καλεσμένη σήμερα είναι η προηγούμενη Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, η κυρία Ζωή Κωνσταντοπούλου που έχουμε τη χαρά να τη φιλοξενούμε εδώ στο στούντιο της ERTOPEN.

Γιώργος Σαράφης: Κυρία Κωνσταντοπούλου, γεια σας κι από μένα. Και μπαίνουμε αμέσως στην πρώτη ερώτηση.

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Δεν θεωρώ ότι έχω αντίθετη άποψη από την κρατούσα. Έχω αντίθετη άποψη από την άποψη των κρατούντων. Και η άποψη των κρατούντων δεν είναι κατ’ ανάγκη η κρατούσα άποψη. Νομίζω ότι, στη συγκεκριμένη συγκυρία, η άποψη των κρατούντων είναι μια άκρως μειοψηφική άποψη, σε πλήρη δυσαρμονία με την κοινωνία.

Γιώργος Σαράφης: Η πρώτη ερώτηση: Υπηρετεί η παρούσα Βουλή τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Η Βουλή που ουσιαστικά κατασκευάστηκε μέσα από το πραξικόπημα του καλοκαιριού, είναι μια Βουλή σύμφωνα με τις επιθυμίες των δανειστών. Οι δανειστές, με τους εδώ επιτετραμμένους τους, με πρώτους συνομιλούντες και συνομιλητές τον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αποφάσισαν να διαλύσουν τη Βουλή που είχε αναδειχθεί το Γενάρη του ’15, με σαφή αντιμνημονιακή εντολή. Τη Βουλή, δηλαδή, η οποία ξεκίνησε το Λογιστικό Έλεγχο του Χρέους, ανέδειξε και αναβάθμισε τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών, ανέσυρε πολύ σοβαρές υποθέσεις οικονομικών σκανδάλων και διαπλοκής, όπως το σκάνδαλο Siemens και το σκάνδαλο της λίστας Λαγκάρντ, δημιούργησε Εξεταστική Επιτροπή για τις ευθύνες που αφορούν την υπαγωγή της χώρας στα Μνημόνια. Αυτή τη Βουλή δεν την ήθελαν οι δανειστές, δεν την ήθελαν και οι κρατούντες. Και θέλησαν να φτιάξουν μια άλλη Βουλή, το είπαν πολύ καθαρά ότι ήθελαν μια «σταθερή κοινοβουλευτική πλειοψηφία», η οποία να επικυρώνει τα μνημονιακά κελεύσματα. Αυτή τη Βουλή, λοιπόν, πέτυχαν μέσα από τις αιφνιδιαστικές και αντισυνταγματικές διαδικασίες που εκκινήθηκαν στα τέλη του Αυγούστου, μέσα από εκλογές, στις οποίες καταγράφηκε η μεγαλύτερη αποχή όλων των εποχών, 50% σχεδόν αποχή. Και, βέβαια, ξέρετε πολύ καλά ότι η αποτύπωση της σημερινής Βουλής δεν εκπροσωπεί ούτε το 50%, ούτε το μισό, δηλαδή, του ενεργού πληθυσμού και των εκλογέων: είναι μια Βουλή η οποία επικυρώνει Μνημόνια, είναι μία Βουλή όργανο των δανειστών, δεν λειτουργεί στο πνεύμα του δημοκρατικού πολιτεύματος, όπως ορίζεται από το Σύνταγμα, και είναι και μια Βουλή η οποία, προχθές μόλις, εκχώρησε συνολικά την κοινοβουλευτική λειτουργία σε ένα αυτόματο σύστημα πολιτειακής προσαρμογής: είναι μια ανατριχιαστική σύλληψη αυτός ο «Κόφτης», που, στην πραγματικότητα, ακυρώνει κάθε έννοια δημοκρατικής λειτουργίας.

Μαρίνα Παπαδημητρίου: Επομένως, κυρία Κωνσταντοπούλου, η εθνική κυριαρχία πρέπει να επανακτηθεί από την ελληνική πολιτεία. Με ποιόν τρόπο θα δημιουργηθεί ένα νέο πολιτικό σύστημα στη θέση του σημερινού που σάπισε, αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τη χώρα και την οδηγεί σε μεγάλες περιπέτειες;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Η εθνική, λαϊκή, δημοκρατική κυριαρχία πρέπει να ανακτηθεί από το λαό. Ο λαός είναι ο φορέας και το υποκείμενο της Δημοκρατίας και πρέπει ο λαός να ενεργοποιηθεί σε αυτήν την πάρα πολύ δύσκολη και σκοτεινή συγκυρία: πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί, που είναι μια ευθύνη διεκδίκησης και αντίστασης. Είναι η ευθύνη που καταγράφεται στο ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματός μας στο άρθρο 120, στο παλιό 1-1-4, το οποίο με έναν πάντοτε συγκινητικό για μένα τρόπο, κι όπως ξέρω για τους περισσότερους ανθρώπους, ορίζει ότι η πίστη Πατρίδα και τη Δημοκρατία είναι θεμελιώδες δικαίωμα όλων των Ελλήνων και ότι η τήρηση του Συντάγματος, δηλαδή η διαφύλαξη της Δημοκρατίας, επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσον εναντίον οποιουδήποτε προσπαθεί να το καταλύσει με τη βία. Αυτή τη στιγμή έχουμε μια βίαιη κατάλυση του Συντάγματος και της δημοκρατικής λειτουργίας και ενεργοποιείται το δικαίωμα και το καθήκον αντίστασης των πολιτών, ενεργοποιείται το δικαίωμα αλλά και το καθήκον ανυπακοής, κοινωνικής και πολιτικής, απέναντι σε μέτρα και κελεύσματα τα οποία εξαϋλώνουν τη Δημοκρατία, εξουθενώνουν την κοινωνία και τελικώς εκμηδενίζουν την ανθρώπινη ζωή.

Γιώργος Σαράφης: Στο «μηχανισμό παραγωγής επιχειρημάτων» της Κυβέρνησης κυριαρχεί η εξής αφήγηση: η Αριστερά εδώ κι έναν αιώνα ηττάται συνεχώς στις μεγάλες αναμετρήσεις στην αντιπαράθεσή της με την Άρχουσα Τάξη. Τώρα που κάποιος από την πλευρά της κατέκτησε δημοκρατικά το αξίωμα του Πρωθυπουργού, σας πειράζει; Η απάντηση, βέβαια, είναι εύλογη. Μέχρι τώρα η Αριστερά έδινε μάχες και τις έχανε λόγω του συσχετισμού δύναμης: δικτατορία Πάγκαλου, δικτατορία Μεταξά, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος, δικτατορία 21ης Απριλίου. Μόνο που σηκωνόταν ξανά μετά από κάθε μάχη και προετοιμαζόταν για την επόμενη. Ποτέ, ακόμη και στις πιο αντίξοες γι’ αυτήν συνθήκες, δεν προσχώρησε στο στρατόπεδο του αντιπάλου. Πλήρωσε με πολύ αίμα την εμμονή της στα ιδανικά της. Πάντοτε, όμως, ήταν έτοιμη για καινούργιους αγώνες. Κοινώς, δεν το έβαζε κάτω. Σήμερα, όμως, η ηγεσία ενός μεγάλου τμήματός της προσχώρησε τουλάχιστον εξ αντικειμένου στο στρατόπεδο του κοινωνικού και πολιτικού αντιπάλου. Αυτό συνιστά ποιοτική διαφορά καθοριστικής σημασίας. Σε ποιες βάσεις πρέπει να αναδιοργανωθεί η Αριστερά, ώστε να αντιμετωπίσει νικηφόρα τις καινούριες αντιπαραθέσεις και μάχες που έρχονται;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Να σας πω, κατ’ αρχάς, ότι μου άρεσε πολύ η διατύπωσή σας «ο μηχανισμός παραγωγής επιχειρημάτων». Είναι πράγματι μία Γκεμπελική λειτουργία αυτή, την οποία και παρατηρούμε και υφιστάμεθα. Την είδαμε να εκτυλίσσεται σε όλη την προηγούμενη περίοδο, στην περίοδο της διακυβέρνησης Σαμαρά και, πλέον, την παρατηρούμε να διανθίζεται και να εμπλουτίζεται από πλευράς των σήμερα κρατούντων. Θα σας πω με πολύ μεγάλη ειλικρίνεια ότι εγώ δεν αναγνωρίζω καμμία Αριστερά στην σημερινή διακυβέρνηση. Δεν έχει καμμία σχέση με την Αριστερά αυτός ο καθεστωτισμός. Δεν έχει καμμία σχέση με την Αριστερά αυτή η εκδικητική και καταδιωκτική λειτουργία απέναντι σε οποιονδήποτε αντιστέκεται και διατυπώνει και αρθρώνει λόγο αντίστασης και ανυπακοής ή, έστω, κριτική. Δεν έχει καμμία σχέση με την Αριστερά αυτός ο άκρατος νεποτισμός, αυτή η παρεοκρατία: να έχουν αποκατασταθεί οι φίλοι, συγγενείς ανεξαρτήτως προσόντων, ανεξαρτήτως προϋπηρεσίας, ανεξαρτήτως ικανοτήτων και δυνατοτήτων.

Δεν αντιπροσωπεύει την Αριστερά όλο το πλαίσιο αυτών των Μνημονίων, ένα νεοφιλελεύθερο, ένα άκρως νεοφιλελεύθερο πλαίσιο. Δεν έχει καμμία σχέση με την Αριστερά αυτή η ανατριχιαστική συμφωνία η οποία υπεγράφη από τον κύριο Τσίπρα για το προσφυγικό, μία συμφωνία που μας πάει αιώνες πίσω, αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως αντικείμενα και εγκαθιδρύει ένα νέο δουλεμπόριο.

Τέλος, θα σας έλεγα ότι δεν έχει καμμία σχέση με την Αριστερά, με τους αγώνες και την αγωνιστικότητα που διαποτίζει τη διαδρομή της Αριστεράς στην ιστορία, αυτή η εθελόδουλη στάση, η ετσιθελική απόπειρα επιβολής της θεωρίας της έλλειψης εναλλακτικής, της αυτοακύρωσης και της δικαίωσης όλων όσων ήταν απέναντί μας όλον αυτόν τον καιρό.

Η απάντησή μου στο ερώτημά σας «Πώς θα ανασυγκροτηθεί η Αριστερά» είναι στη δική μου συνείδηση αυτονόητη: η Αριστερά θα ανασυγκροτηθεί μέσα από την κοινωνία και μέσα στην κοινωνία, σε πλήρη συνάφεια, σε σύμπραξη και αρμονία με τις ζωντανές κοινωνικές δυνάμεις. Όχι με θεωρητικούς ελιτισμούς αλλά σε μία πραγματική συμμαχία με τους ζωντανούς ανθρώπους. Γι’ αυτό το λόγο και πιστεύω βαθιά ότι η δικαίωση της Αριστεράς, η ανασυγκρότηση της Αριστεράς δεν είναι ζήτημα διακήρυξης. Δεν είναι ζήτημα να σηκώσουμε τη σημαία της Αριστεράς, ούτε να διεκδικεί όποιος θεωρεί τον εαυτό του αριστερό, αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερός, να διεκδικεί να δικαιωθεί επικαλούμενος ένα ηθικό πλεονέκτημα το οποίο έχει ακυρωθεί. Έχει ακυρωθεί το ηθικό πλεονέκτημα από τις συμπεριφορές ακριβώς αυτών των ανθρώπων που προέρχονταν από τους κόλπους της Αριστεράς και συμπεριφέρθηκαν κατ’ αυτόν τον προδοτικό τρόπο. Για μένα, λοιπόν, η Αριστερά θα υπάρξει μόνο εάν συνδράμει και συμπράξει στην ανασυγκρότηση της κοινωνίας, στη άμυνα της κοινωνίας, στην απελευθέρωση της πατρίδας και στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Και, προσωπικά, γι’ αυτά θα εργαστώ με όλες μου τις δυνάμεις.

Μαρίνα Παπαδημητρίου: Κυρία Κωνσταντοπούλου, σήμερα αναμένονται οι αποφάσεις των δανειστών για τα καινούργια βάρη που θα επωμισθεί η ελληνική κοινωνία, οι Έλληνες πολίτες, με τη μορφή δανείων. Πιστεύετε ότι αυτή η μορφή υπερδανεισμού της χώρας αντί της ενίσχυσής της για την επαναδημιουργία της παραγωγικής της βάσης που θρυμματίστηκε οδηγεί σε λύσεις; Ή δημιουργεί καινούργια αδιέξοδα;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να οδηγήσει σε οποιαδήποτε λύση αυτός ο φαύλος κύκλος του δανεισμού και της υπερχρέωσης. Προηγουμένως, στις προηγούμενες δεκαετίες, μιλούσαμε για δανεισμό προς εξυπηρέτηση υποτιθέμενων αναγκών. Ήδη έχει αποδειχθεί μέσα από τις εργασίες και από τα Πορίσματα της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους ότι αυτός ο δανεισμός δεν κατευθύνθηκε στην εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών, κατευθύνθηκε στην εξυπηρέτηση συμβάσεων διαφθοράς, δημιουργίας και ενίσχυσης συγκεκριμένων ολιγαρχιών προς την κατεύθυνση, επίσης, μιας συναλλαγής των Κυβερνήσεων των τεσσάρων πρώτων δεκαετιών της Μεταπολίτευσης προς τεράστια βλάβη της κοινωνίας. Είναι, λοιπόν, σίγουρο ότι ο δανεισμός των προηγούμενων δεκαετιών είναι επιβλαβής και παράνομος. Μπορούν να αποκηρυχθούν τα χρέη που προέκυψαν και συνδέονται με αυτόν τον δανεισμό. Αντίστοιχα, επιβάλλεται να αποκηρυχθεί το μνημονιακό χρέος, το οποίο έχει αποδειχθεί πια ότι δεν εξυπηρέτησε την διάσωση της οικονομίας και της κοινωνίας, αλλά εξυπηρέτησε τη διάσωση των γερμανικών και των γαλλικών τραπεζών, καθώς και την εγκαθίδρυση αυτού του εφιαλτικού καθεστώτος, του Μνημονιακού Καθεστώτος.

Θα σας πω καθαρά, η άποψή μου είναι ότι το Χρέος λειτουργεί ως εργαλείο υποδούλωσης του λαού αυτού και άλλων λαών γιατί αυτό το σύστημα εξάγεται και σε λίγο θα εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη. Το χρέος αυτή τη στιγμή λειτουργεί ως θηλιά στο λαιμό της κοινωνίας, το τραπεζικό σύστημα του ευρωπαϊκού κεντρικού μηχανισμού χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή ως όπλο, όπως και το νόμισμα, το κοινό νόμισμα, το ευρώ, χρησιμοποιούνται ως όπλα εναντίον του λαού και της κοινωνίας. Αυτό είναι μια πλήρης διαστροφή και των ευρωπαϊκών συνθηκών και των κοινών σκοπών και στόχων που καταγράφονται στις ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την στιγμή που είμαστε σε αυτήν την συνθήκη, σε μία συνθήκη, δηλαδή, εχθροπραξίας έναντι της χώρας, εχθροπραξίας από τα μέσα, από το εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι σαφές ότι ενεργοποιείται το καθήκον άμυνας και αντίστασης.

Μαρίνα Παπαδημητρίου: Η αναφορά από τη μεριά της Κυβέρνησης στην ελάφρυνση του Χρέους, πώς το βλέπετε αυτό; Πώς; Λειτουργεί πολλές φορές σαν να θέλει να θολώσει τα νερά;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Θέλω να σας μιλήσω από καρδιάς.. Αν σκεφθεί κανείς ότι ένα παιδί που γεννιέται σήμερα, χωρίς να έχει ούτε πάρει μια ανάσα, χωρίς να έχει ζήσει, χωρίς να έχει ψηφίσει, χωρίς να έχει δημιουργήσει, χωρίς να έχει αναλάβει ευθύνες, χρωστάει 40.000 ευρώ, γιατί έτσι αποφάσισαν εκείνοι οι οποίοι καταλήστευσαν τα δημόσια ταμεία και κατασπατάλησαν το δημόσιο χρήμα, αντιλαμβάνεται το μέγεθος της αδικίας. Το αποτέλεσμα αυτό είναι ευθέως συνδεδεμένο με την μετακύληση των υποχρεώσεων της χώρας σε μεταγενέστερο στάδιο. Αντί, δηλαδή, να κάνουν οι κυβερνήσεις αυτό που οφείλουν, να αποκηρύξουν το Χρέος, να αρνηθούν την αποπληρωμή του – δεν είναι διακριτική ευχέρεια, είναι υποχρέωσή τους, από τη στιγμή που διαπιστώνεται αφενός μεν παρανομία στην συγκρότηση και στην διόγκωση αυτού του χρέους, αφετέρου μη βιωσιμότητα του χρέους, δηλαδή, αδυναμία εξυπηρέτησής του χωρίς υπονόμευση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ενεργοποιείται η υποχρέωση της Κυβέρνησης να αποκηρύξει αυτό το χρέος – το ότι δεν το κάνει συγκροτεί ευθεία παράβαση των καθηκόντων της. Ωστόσο, οι Μνημονιακές Κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής Κυβέρνησης, της Κυβέρνησης Τσίπρα, έχουν αποφασίσει αυτό το χρέος να το φορτώσουν στα μωρά, στους νέους ανθρώπους και στις επόμενες γενιές: στα αγέννητα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι θα ζητήσουμε από αυτούς που δεν φταίνε σε τίποτα, από αυτούς που δεν δημιούργησαν επ’ ουδενί ούτε νομιμοποίησαν ούτε δια της αποχής ή της σιωπής τους ανέχθηκαν τη δημιουργία αυτού του χρέους, τους ζητάμε να το πληρώσουν. Αυτό σε καμμία συνθήκη και σε καμμία βιοτική κατάσταση δεν είναι ανεκτό. Να ζητάς, δηλαδή, και να επιβάλλεις στον άλλον να πληρώσει χρέη που δεν του αναλογούν. Αυτό που λέω και αυτό που λέει η Πλεύση Ελευθερίας, η κίνηση αυτή, το κόμμα – κίνημα, που δημιουργούμε αυτή τη στιγμή και έχει μεταξύ των έξι προταγμάτων της την Διαγραφή του Χρέους, είναι ότι η διαγραφή του χρέους, η αποκήρυξη αυτού του παράνομου χρέους αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα του λαού: ότι δεν επαφίεται αποκλειστικά στην Κυβέρνηση και στις προαιρέσεις των κυβερνητικών στελεχών: υπάρχει ένα κυριαρχικό δικαίωμα του λαού να αποκηρύξει αυτό το χρέος. Αυτό το δικαίωμα πρέπει να διεκδικηθεί. Έχουμε πάρα πολλούς συμμάχους, έχουμε πάρα πολλά εργαλεία υποστηρικτικά αυτής της προσέγγισης από τις εργασίες της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους στις Αποφάσεις, στις Εκθέσεις του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ για το Χρέος, στα ψηφίσματα του ΟΗΕ για το Χρέος, στην συστράτευση πάρα πολύ σημαντικών προσωπικοτήτων στην υποστήριξη αυτού του αιτήματος και αυτού του δικαιώματος.

Ο Ken Loach που βραβεύτηκε προχθές ήταν μεταξύ των πρώτων προσώπων που υποστήριξαν την δημιουργία και τις εργασίας της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους. Και χαίρομαι πάρα πολύ που μια τέτοια φωνή, φωνή αντίστασης και δημιουργίας, αυτή που αναλογεί στους ανθρώπους του πολιτισμού και της διανόησης, τιμήθηκε και αναγνωρίσθηκε. Και χαίρομαι πάρα πολύ που τον είχαμε σύμμαχο και υποστηρικτή μας από την πρώτη στιγμή. Στα δύσκολα.

Γιώργος Σαράφης : Η νομοθέτηση και η ψήφιση του περίφημου Υπερταμείου, υποθηκεύει, όπως είπαμε, το μέλλον των νέων γενεών των Ελλήνων. Οι πολίτες πρέπει να καταλάβουν ότι όσο παρατείνεται το καθεστώς των Μνημονίων τόσο θα κινδυνεύει η χώρα να περιπέσει σε αυτό που στο εξής θα ονομάζουμε «Νέα Τουρκοκρατία». Δηλαδή μία πολύ μακρά περίοδος αφελληνισμού της ελληνικής κοινωνίας, που θα οδηγήσει σε απώλεια της εθνικής μνήμης και συνείδησης. Το νέο αυτό κοινωνικό status, συνοδευόμενο από τις υλακές του κ. Μητσοτάκη, που μίλησε για υπεράσπιση των αδύναμων και ταξικό πόλεμο της Κυβέρνησης κατά των προνομιούχων της κοινωνίας παραπέμπει σε oργουελικές καταστάσεις και ανοίγει διάπλατα την πόρτα του φρενοκομείου . Πώς μπορούν οι Έλληνες να αποτρέψουν αυτή την κατάσταση;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Εγώ θα παρατηρήσω ότι η αναλογία που κάνατε με την διάρκεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας και της τουρκοκρατίας, της λεγόμενης, είναι εύστοχη, από ποια άποψη: το δίδαγμα της Ιστορίας είναι ότι τα καθεστώτα που εγκαθιδρύονται και έχουν τέτοια χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά απολυταρχίας, ανελευθερίας, επιβολής και υποδούλωσης έχουν την τάση και να ριζώνουν και να διαιωνίζονται.

Και αποτελεί πεποίθησή μου ότι το Μνημόνιο έχει τέτοια προοπτική, εάν δεν το αποτινάξουμε. Ήδη η πρώτη μνημονιακή σύμβαση, το πρώτο μνημονιακό κείμενο, εκτείνεται μέχρι το 2060 ρητά, όχι κρυφά. Διεκδικεί, δηλαδή, ήδη από το 2010 από τους ανθρώπους να παραδώσουν τη ζωή τους, γιατί κάθε ζώσα γενιά και κάθε ζώσα ύπαρξη στην πορεία της πεντηκοετίας, αντιλαμβάνεται ότι έχει απεμπολήσει και διανύσει ένα πολύ πολύ σημαντικό μέρος της ζωής της. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι το μνημόνιο, όπως κάθε απολυταρχικό, αυταρχικό, ανελεύθερο και αντιδημοκρατικό καθεστώς, δεν θα πέσει μόνο του, παρά μόνον εάν επιτελέσει τον πολύ καταστροφικό σκοπό του, όπως έπεσε η δικτατορία. Δεν μας αναλογεί να περιμένουμε να πέσει σαν ώριμο φρούτο το μνημονιακό καθεστώς. Μας αναλογεί να παλέψουμε και να το αποτινάξουμε. Μας αναλογεί, εάν θέλετε, να μην επιτρέψουμε να συμπληρώσει ούτε επταετία. Είμαστε ήδη στα έξι χρόνια. Μας καλεί και η μοίρα μας και το καθήκον να ενεργοποιηθούμε για να θωρακίσουμε την κοινωνία, να αποκαταστήσουμε, να ανακτήσουμε την ελευθερία και την δημοκρατία και να προστατεύσουμε και τους άλλους λαούς, που θυματοποιούνται από τα Μνημόνια που ξεκίνησαν με πρώτο πειραματόζωο την Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία.

Μαρίνα Παπαδημητρίου: Κυρία Κωνσταντοπούλου αναφερθήκατε, πριν από λίγο, στην Επιτροπή για το Δημόσιο Χρέος. Μετά τις εκλογές, τον Γενάρη του 2015, για πρώτη φορά πρώτος τη τάξη θεσμός, όπως η Βουλή των Ελλήνων, τόλμησε να ασχοληθεί με την χρέος της χώρας, συστήνοντας την Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους. Βέβαια, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου τα φώτα της δημοσιότητας έσβησαν. Η Επιτροπή, όμως, έχοντας βγάλει το πόρισμά της συνέχισε τις εργασίες της. Αυτήν περίοδο πώς συνεχίζει το έργο της;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Κατ’ αρχάς, να σας πω ότι έχοντας ιδρύσει την Επιτροπή αυτή και συμπράξει στις εργασίες της όλο το διάστημα που ήμουν Πρόεδρος της Βουλής και έχοντας εγγυηθεί να λειτουργεί με ανεξαρτησία και ελευθερία συνείδησης των μελών της, που είναι διακεκριμένα μέλη και της επιστημονικής κοινότητας και της διανόησης και της νομικής επιστήμης και της οικονομικής επιστήμης, απ’ όλον τον κόσμο, βίωσα με πολύ οδυνηρό τρόπο την καταδίωξη της Επιτροπής. Μετά την ανάληψη καθηκόντων του νέου Προέδρου της Βουλής, στον οποίο θα θυμάστε ότι παρέδωσα το πόρισμα της Επιτροπής Αλήθειας, όπως και όλα τα πορίσματα, που κατά την άποψή μου συγκροτούν κοινοβουλευτικό κεκτημένο (τα δύο πορίσματα της Επιτροπής Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, το πόρισμα της Επιτροπής για τη Siemens, το πόρισμα της Επιτροπής για τις Γερμανικές Οφειλές, της Επιτροπής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους). Μετά, λοιπόν, από αυτήν μου την ενέργεια η οποία έγινε δημόσια, υπό το φως, καλώντας τον νέο Πρόεδρο της Βουλής να στηρίξει αυτές τις εργασίες, εκτυλίχθηκε μία οργουελική κατάσταση κατά την οποία με φιρμάνια που εκδίδονταν τις ημέρες απεργίας από τη μία αφαιρούνταν τα γραφεία της Επιτροπής, από την άλλη καταργούντο μονομερώς - κηρυσσόταν το πέρας των εργασιών της, εκ τρίτου αποφασιζόταν ότι θα κατασχεθούν τα αρχεία της Επιτροπής, θα καταγραφούν σαν να ήταν, περίπου, παράνομο υλικό, στο τέλος υπήρξε και αλλαγή κλειδαριών και κατάσχεση και των αρχείων της Επιτροπής. Όλα αυτά αποτυπώνουν, βέβαια, την αδυναμία και την αμηχανία των κρατούντων απέναντι σε μία Επιτροπή που απολαμβάνει διεθνούς αναγνώρισης, ακόμη και σήμερα: ο ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για το Χρέος και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα επισημαίνει στα πορίσματά του ότι θα έπρεπε να συνεχιστεί ο λογιστικός έλεγχος. Η Επιτροπή έχει κληθεί να παρουσιάσει τα πορίσματά της σε όλον τον κόσμο, εγώ έχω πάει από την Ισπανία, τη Γαλλία, το LondonSchoolofEconomics (ELC), το Columbia στις ΗΠΑ, παντού για να μιλήσω για τα θέματα της Επιτροπής και ο Επιστημονικός Συντονιστής της Επιτροπής, ο Eric Toussaint, επίσης. Αποφασίσαμε ότι δεν θα υπακούσουμε στις επιταγές της διακοπής, της επιβεβλημένης και βίαιης διακοπής εργασιών μας, ότι θα συνεχίσουμε, έστω και χωρίς την αιγίδα μια Βουλής, που, ούτως ή άλλως, δε θέλουμε την αιγίδα της, γιατί είναι μία Βουλή αυτοακυρωμένη. Είναι μία Βουλή μνημονιακή, μία Βουλή σφραγίδα των δανειστών.

Από τον Μάρτιο, λοιπόν, σε δημόσια συνεδρίαση που έγινε στο Ευρωκοινοβούλιο, ανακοινώσαμε την ανασυγκρότηση της Επιτροπής με τη μορφή Σωματείου. Έχει γίνει και η συνεδρίαση που αποφάσισε τη δημιουργία της Επιτροπής ως Σωματείου και από μέρα σε μέρα, βδομάδα σε βδομάδα, μόλις υπάρξει η δυνατότητα, διότι, όπως ξέρετε, απέχουν οι δικηγόροι της χώρας, αντιστεκόμενοι ακριβώς σε μνημονιακά μέτρα, μόλις, λοιπόν, δοθεί η δυνατότητα, θα κατατεθεί και στο Πρωτοδικείο η αίτηση δημιουργίας της Επιτροπής ως Σωματείου για να προχωρήσει η Επιτροπή στο έργο της και, κυρίως, στη διερεύνηση εκείνων τα οποία έχει επιλέξει ως προτάγματα στις έρευνές της, που είναι: το τραπεζικό σύστημα, η σύνδεση του τραπεζικού συστήματος και των τραπεζών με τον μηχανισμό του χρέους, οι αποκρατικοποιήσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις, που αποτελούν άλλον έναν μηχανισμό σύλησης και παράνομης οικειοποίησης της δημόσιας περιουσίας, με εργαλείο και πρόσχημα το χρέος το ασφαλιστικό σύστημα, που κατέρρευσε, μεταξύ άλλων, λόγω και των μνημονιακών αποφάσεων και διατάξεων και που αυτή τη στιγμή παραδίδεται βορά, χωρίς την παραμικρή προστασία των ασφαλισμένων, οι οποίοι αφενός έχουν καταβάλει τις εισφορές τους σε μια ολόκληρη ζωή και πληρώσει με τον ιδρώτα τους και με το μόχθο τους, αφετέρου δικαιούνται την ανταπόδοση της εργασίας τους.

Γιώργο Σαράφης: Μπροστά στο νέο διπολικό σκηνικό που επιχειρείται να στηθεί, θεωρείτε απαραίτητη τη δημιουργία ενός μετώπου όλων των πατριωτικών, προοδευτικών δυνάμεων για την απαλλαγή της χώρας από τον θανάσιμο εναγκαλισμό των δανειστών; Η Πλεύση Ελευθερίας είναι διατεθειμένη μαζί με τις άλλες δυνάμεις της κοινωνικής δικαιοσύνης να προχωρήσει στην δημιουργία ενός γρανιτένιου μετώπου προς αυτήν την κατεύθυνση; Τουλάχιστον, η τεράστια πλειοψηφία των πολιτών, πλην της ολιγαρχίας, το απαιτεί αυτό.

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Η Πλεύση Ελευθερίας, ήδη από την ιδρυτική της διακήρυξη, μιλά για την αναγκαιότητα σύμπραξης, την δημιουργία ενός μετώπου που θα απελευθερώσει την χώρα και τον λαό, θα αποτινάξει τον μνημονιακό ζυγό και θα αναλάβει την επαναδημιουργία του μέλλοντός μας. Το μέτωπο δεν φτιάχνεται, βεβαίως, δια της αυτοανακηρύξεως. Απαιτεί και συγκροτημένες δυνάμεις και συμπράξεις και κοινές πρωτοβουλίες και κοινές δράσεις. Σε ό,τι αφορά την Πλεύση Ελευθερίας είναι σαφές ότι θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες για την συγκρότηση ενός τέτοιου μετώπου, που θα έχει στην προμετωπίδα του τις κοινωνικές, πολιτικές και κινηματικές δυνάμεις, που ενεργοποιούνται και δραστηριοποιούνται προς αυτόν τον σκοπό. Δίνουμε πάρα πολύ μεγάλη έμφαση στα κινήματα. Γιατί τα κινήματα είναι το ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας. Είναι και αυτό το οποίο επιδιώκει να καταπνίξει το μνηνονιακό καθεστώς και επιδιώκει να το καταπνίξει, κυρίως στοχεύοντας στην ψυχολογία των ανθρώπων, τους οποίους θέλει να αποκαρδιώσει και να απενεργοποιήσει.

Γιώργο Σαράφης: Ας πάμε τώρα και σε μία γενικότερη θεώρηση. Δύο πόλοι ισχύος εξακολουθούν να υπάρχουν στην χώρα. Ο ένας είναι πανίσχυρος και εκπροσωπεί την ξενοκρατία. Ο άλλος στηρίζεται στον λαϊκό παράγοντα και στα διακόσια, περίπου, χρόνια της ανεξαρτησίας έχει εμφανισθεί ελάχιστες φορές. Το αποτύπωμά του, όμως, εξακολουθεί να επικαθορίζει την πορεία της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Εμφανίζεται πάντοτε μετά από μεγάλες ταπεινώσεις και ήττες. Εθνεγερσία, 1909, Εθνική Αντίσταση, πτώση της Χούντας. Αυτός ο πόλος, παρ’ όλες τις παλινδρομήσεις και τις προδοσίες, εξακολουθεί να τείνει προς μία πορεία συνεχούς μορφοποίησης και αναζητά συγκεκριμένη πολιτική έκφραση και στίγμα. Πιστεύετε ότι στο άμεσο μέλλον είναι δυνατόν να επανεμφανισθεί ξανά στο προσκήνιο;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Εγώ, όπως σας είπα, αναγνωρίζω ως μοναδικό υποκείμενο των εξελίξεων και της ιστορίας τους λαούς. Τους λαούς και τις κοινωνίες, τους ζωντανούς ανθρώπους. Και νομίζω ότι αν οι άνθρωποι, αν οι κοινωνίες, αν οι λαοί συνειδητοποιήσουν την δύναμη που έχουν, αυτήν την δύναμη την οποία φοβούνται και τρέμουν οι κρατούντες, και αν πάρουν αυτήν την δύναμη στα χέρια τους, αν την ενεργοποιήσουν, τα πάντα είναι δυνατά. Η λύση δεν είναι ούτε στην εξάρτηση από οποιονδήποτε εξωτερικό σωτήρα. Η λύση δεν είναι στην φιλοτέχνηση θεωριών ‘’εξωτερικής σωτηρίας’’. Η λύση είναι μέσα στις κοινωνίες με διεθνική, αν θέλετε, αλληλεγγύη, διεθνική και διεθνιστική αλληλεγγύη, γιατί η δύναμη των κοινωνιών διαπερνά και τα σύνορα και τα όρια των κρατών. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απεμπολούν οι λαοί και οι κοινωνίες την αγάπη τους για την πατρίδα τους, μία πατρίδα που έχει πάρα πολλές έννοιες και φέρει πάρα πολλά νοήματα.

Γιώργος Σαράφης: Είναι πανθομολογούμενο ότι το πολιτικό σύστημα έχει ήδη σαπίσει. Το έχει δηλώσει και ο νυν Πρωθυπουργός. Για ποιο λόγο σάπισε; Και αν αυτό οφείλεται στη δομή του.

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Ο νυν Πρωθυπουργός, βέβαια, αποτελεί ένα από τα πλέον σάπια μέρη του συστήματος.

Γιώργος Σαράφης: Για ποιο λόγο σάπισε το σύστημα αυτό και αν αυτό οφείλεται στη δομή του. Το σημερινό πολιτικό σύστημα χαρακτηρίζεται δημοκρατικό; Ή «κομματοκρατία με δημοκρατική επάλειψη»;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Θα σας πω αυτό που πιστεύω. Πιστεύω ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στην ενσάρκωση των θεσμών και όχι στους θεσμούς τους ίδιους. Και αυτό προσπάθησα να το δείξω και νομίζω ότι το έδειξα ως Πρόεδρος της Βουλής. Η Βουλή που είναι διακοσμητική, ο Πρόεδρος της Βουλής που λειτουργεί ως δημοσιοσχεσίτης – επικυρωτής είναι η μία εκδοχή αυτής της λειτουργίας. Υπάρχει και η εκδοχή της ανοιχτής Βουλής, της διαφανούς Βουλής, της Βουλής που ενεργοποιείται στο επίκεντρο των δημοκρατικών αιτημάτων και των κοινωνικών εξελίξεων. Της Βουλής που ανοίγει τις πόρτες της στην κοινωνία, της Βουλής που ανοίγει τις πόρτες της στους μετανάστες, της Βουλής που ανοίγει τις πόρτες της στις κοινωνικές ομάδες οι οποίες υφίστανται ρατσισμό, περιθωριοποίηση, διακρίσεις όπως είναι όλες οι ομάδες που κατατάσσονται, ας πούμε, στην ΛΟΑΤ κοινότητα. Υπάρχει η εκδοχή της Βουλής η οποία θέτει σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο τα πιο σύγχρονα ζητήματα όπως είναι το ζήτημα της αποκήρυξης του παράνομου χρέους. Της Βουλής η οποία ελέγχει το χρέος που δημιούργησαν οι Κυβερνήσεις και οι δανειστές – δυνάστες αυτής της κοινωνίας. Της Βουλής η οποία διεκδικεί για λογαριασμό του λαού οφειλές οι οποίες ανάγονται στο πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στην καταδυνάστευση αυτού του λαού κατά την περίοδο της Κατοχής. Της Βουλής η οποία ανοίγει υποθέσεις σκανδάλων δεν τις ξεπλένει και δεν τις θάβει. Της Βουλής η οποία ανοίγει τις ποινικές δικογραφίες που αφορούν κυβερνητικές ευθύνες. Της Βουλής η οποία ελέγχει την διαχείριση του δημοσίου χρήματος, που δεν το διασπαθίζει σαν να τρέχει από τη βρύση αφειδώς. Της Βουλής η οποία υπερασπίζεται το δημόσιο χρήμα, που δεν δίνει τα αποθεματικά της για να πληρωθούν οι δανειστές. Υπάρχει αυτή η εκδοχή, λοιπόν. Είναι μέσα στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο και τι αποδεικνύει; Ότι εναπόκειται στους εκπροσώπους των θεσμών, σ’ αυτούς που ενσαρκώνουν τους θεσμούς να τους προσδώσουν το πραγματικό τους νόημα. Η δική μου πεποίθηση είναι ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί όπως είναι αποτυπωμένοι αυτή τη στιγμή στο Σύνταγμά μας δίνουν μία προοπτική πολύ ανατρεπτικής και ριζοσπαστικής λειτουργίας, αρκεί αν το θέλουν αυτοί που αναλαμβάνουν την ευθύνη. Αρκεί να μην μπαίνουν στα παπούτσια του υπευθύνου και να μεταλλάσσονται ως νέοι «Ρινόκεροι». Γιατί είναι πραγματικά αγνώριστοι οι άνθρωποι με τους οποίους κάποιοι από εμάς συμπορευθήκαμε και σήμερα απαγγέλλουν τα Μνημόνια σαν να είναι το Ευαγγέλιο, σαν νέα θρησκεία, διακηρύσσουν όπου γης ότι δεν υπάρχει εναλλακτική και κάνουν τα χειρότερα, τα τερατωδέστερα, με την μεγαλύτερη ευκολία, μια ευκολία που δεν θα είχε ποτέ κανείς φαντασθεί, να κάνουν τα πολύ ήσσονα οι προηγούμενοι. Η προσγείωση ενός νομοσχεδίου, νομοσχεδίου κατ’ ευφημισμόν, 7.500 σελίδων για να ψηφισθεί μέσα σε δυόμιση μέρες, με αυτονόητη παραδοχή ότι δεν θα μπορέσει κανείς ούτε να το διαβάσει ούτε να το επεξεργασθεί και με πρόδηλη τη στόχευση να μην μπορέσει κανείς να το διαβάσει και να το επεξεργασθεί, να το αποκωδικοποιούμε και να το ανακαλύπτουμε σε βάθος χρόνου και – ει δυνατόν – με τους βραδύτερους δυνατούς ρυθμούς, αυτό είναι μια τερατώδης πρωτοβουλία. Δεν θα τολμούσε, το λέω ευθέως, ο κύριος Σαμαράς, που αποτέλεσε, πραγματικά, στην δική μου συνείδηση, τον εκπρόσωπο μιας πολύ σκοτεινής εποχής, ακραία αντιδημοκρατικής λειτουργίας, φίμωσης της ενημέρωσης, σκοταδιστικής διακυβέρνησης, ενίσχυσης της διαφθοράς και της διαπλοκής, αυτός ο μνημονιακός Πρωθυπουργός δεν τόλμησε να κάνει αυτά που κάνει ο Τσίπρας.

Και είναι τρομακτικό, εγώ εξεγείρομαι από το γεγονός ότι έχει σήμερα συγκροτηθεί ένα σύστημα, τέτοιο που διεκδικεί να κάνει τα τρισχειρότερα από τους προηγούμενους, στο όνομα ότι τα έκαναν και οι άλλοι πριν: τους κουνάει το δάχτυλο λέγοντας ότι «μαζί τα ψηφίσαμε», την ίδια ώρα τους επιτρέπει να επανέρχονται ως δήθεν δικαιωμένοι με ευθύνη και της σημερινής Κυβέρνησης, με ευθύνη του Αλέξη Τσίπρα ότι επιτρέπει να μιλάει και να παριστάνει τον δικαιωμένο ο κύριος Βενιζέλος, που έπρεπε να λογοδοτεί στη Δικαιοσύνη, ο κύριος Σαμαράς, που έπρεπε να λογοδοτεί στην Δικαιοσύνη. Πλείστοι όσοι έπρεπε να λογοδοτούν στη Δικαιοσύνη και επανέρχονται ως δικαιωμένοι με τις ευλογίες και με την άδεια της σημερινής διακυβέρνησης.

Είναι, λοιπόν, τρομακτικό αυτό το φαινόμενο. Είναι, όμως, επιλογή: δεν είναι έλλειψη εναλλακτικής, είναι μια πολύ συγκεκριμένη, κυνική επιλογή ανθρώπων και συμφερόντων που έχουν συγκροτηθεί ως ένα νέο λόμπι εξουσίας, που δημιουργεί τη δική του διαπλοκή, με Γκεμπελικές μεθόδους και με τρομακτικές, αν θέλετε, πρακτικές σπίλωσης προσώπων, προσωπικοτήτων και διαδρομών.

Αισθάνομαι την ανάγκη να πω ότι θα έπρεπε να κρύβονται εκείνοι που εξέδωσαν αυτήν την κατάπτυστη ανακοίνωση κατά της Σοφίας Σακοράφα, επιχειρώντας να ακυρώσουν έναν άνθρωπο που έχει δώσει αγώνες που εκείνοι δεν έδωσαν, που βρίσκεται εκεί που βρίσκεται με το σπαθί της και με την ψήφο των συμπολιτών της και που ήταν παρούσα εκεί που άλλοι ήταν εκκωφαντικά απόντες. Οι ‘’κομμένες κεφαλές’’, ξέρετε, έχουν πολύ συγκεκριμένο στίγμα στην ιστορία και τη συνείδηση της Αριστεράς. Εγώ λυπάμαι πια που παρατηρώ ένα σύστημα ‘’κομμένων κεφαλών’’, που λειτουργούν ως ανθρωπάκια, θέλοντας, τελικά, να συντηρήσουν τους εαυτούς τους στην εξουσία και προσπαθώντας να ακυρώσουν ανθρώπους αδιαμφισβήτητης και ανεπίληπτης διαδρομής.

Γιώργος Σαράφης: Τέλος, κυρία Κωνσταντοπούλου, με αφορμή και τις δηλώσεις της κυρίας Σακοράφα, υπάρχει ένα κοινό αίσθημα στην πλειοψηφία των πολιτών που απαιτεί Δικαιοσύνη σε σχέση με τα πρόσωπα που ευθύνονται για τη σημερινή τραγωδία της χώρας. Και, κατά τη γνώμη σας, οι άνθρωποι αυτοί που είναι συγκεκριμένοι, ασφαλώς και πρέπει να δώσουν λόγο. Πώς μπορεί αυτό να πραγματοποιηθεί;

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, κύριε Σαράφη. Δεν είναι τυχαίο ότι η Πλεύση Ελευθερίας στα 6 προτάγματά της, τα 6 ‘’Δέλτα’’, που είναι τα πανιά του καραβιού, του συμβόλου μας, έχει την Δημοκρατία, την Δικαιοσύνη, την Διαφάνεια, τα Δικαιώματα, την Διαγραφή του Χρέους και την Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών.

Η Δικαιοσύνη είναι απαραίτητο στοιχείο για την κοινωνική συνοχή. Το διάχυτο αίσθημα αδικίας και αρνησιδικίας, το διάχυτο αίσθημα μιας κοινωνίας που εγκαταλείπεται ανυπεράσπιστη από τους κρατούντες αλλά και το αίτημα απόδοσης ευθυνών, λογοδοσίας και απόδοσης Δικαιοσύνης, συγκροτεί αναπόσπαστο στοιχείο της μάχης για την ανάκτηση και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει ούτε Δημοκρατία, ούτε Ελευθερία χωρίς Δικαιοσύνη. Και αυτό είναι κάτι που σε κάθε ευκαιρία το επισημαίνω ως συλλειτουργός και της Δικαιοσύνης, γιατί έχει αυτή τη στιγμή πολύ ουσιαστική αξία η Δικαιοσύνη όχι απλώς να αποδοθεί, αλλά να αποδοθεί με τη σύμπραξη του λαού.

Γι’ αυτό το λόγο και στην Διακήρυξη της Πλεύσης Ελευθερίας μιλάμε ευθέως για μεικτές συνθέσεις δικαστηρίων, με συμμετοχή των πολιτών. Αυτό θα αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό βήμα για την ανάκτηση της δημοκρατικής κυριαρχίας.

Γιώργος Σαράφης: Κυρία Κωνσταντοπούλου, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ και ιδιαίτερα γιατί είσαστε παρούσα στα στούντιο της ERTOPEN και προσβλέπουμε και, εν ευθέτω χρόνω, σε μια νέα συνεργασία.

Ζωή Κωνσταντοπούλου: Εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Ξέρετε ότι στο στούντιο της ERTOPEN ήρθα ως Πρόεδρος της Βουλής για να δώσω την πρώτη μου συνέντευξη και, βέβαια, και ήμουν εδώ και προηγουμένως. Νομίζω ότι η ERTOPEN είναι ένα πολύ σημαντικό κίνημα για την αχειραγώγητη ενημέρωση και για την υπηρέτηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος των πολιτών, που είναι το δικαίωμα στην πληροφόρηση και γι’ αυτό το λόγο στηρίζω αυτό το κίνημα και θα στηρίζω αυτό το κίνημα και εσάς που στηρίζετε με τις δυνάμεις σας αυτήν την πολύ – πολύ ωραία και δημοκρατική λειτουργία.