[...] Οι Γερμανοί έχουν προκαλέσει το αντίθετο από αυτό που ήθελαν να προκαλέσουν. Διότι ενώ προφανώς περίμεναν πως αν πνιγεί μια μικρή χώρα οι άλλες χώρες θα φοβηθούν, αντίθετα βλέπουμε τουλάχιστον από αυτό που γίνεται σήμερα στη Γαλλία, πως η Ελλάδα έχει γίνει παράδειγμα προς αποφυγήν, και όχι παράδειγμα προς αποφυγήν με αντίδραση την υποταγή, αλλά με αντίδραση την εξέγερση [...] Πιστεύω ότι πρέπει κυρίως να προστατεύουμε την ελευθερία μας από όλους: και τους ντόπιους και τους έξω. Γιατί αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Οι προφάσεις που εκμεταλλεύονται οι κυβερνήσεις να φέρνουν μέτρα καταπιεστικά ολοένα και περισσότερο, παντού.  Αυτό, είναι κάτι που πρέπει να το αποφύγουμε με κάθε τρόπο: Να χαθεί η ελευθερία μας! Και από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα θα ‘ρθούνε [...] Ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη με αφορμή την εξέγερση στη Γαλλία.

Βρισκόμαστε στον χειρότερο κλυδωνισμό που μπορεί να φανταστεί κανείς εφόσον μας πνίξανε με τα νέα οικονομικά συστήματα οι Ευρωπαίοι, αλλά βλέπουμε,  εκτός των άλλων, πως οι Γάλλοι αυτή τη στιγμή είναι σαν να λένε δεν είμαστε Ελλάδα, δεν θέλουμε να είμαστε Ελλάδα.

Άρα οι Γερμανοί έχουν προκαλέσει το αντίθετο από αυτό που ήθελαν να προκαλέσουν. Διότι ενώ προφανώς περίμεναν πως αν πνιγεί μια μικρή χώρα οι άλλες χώρες θα φοβηθούν, αντίθετα βλέπουμε τουλάχιστον από αυτό που γίνεται σήμερα στη Γαλλία, πως η Ελλάδα έχει γίνει παράδειγμα προς αποφυγήν, και όχι παράδειγμα προς αποφυγήν με αντίδραση την υποταγή, αλλά με αντίδραση την εξέγερση.

Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, νομίζω, διότι κατά περίεργο τρόπο η Ελλάδα πάντα είναι ένα σύμβολο.  Και στην εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ακόμα, οι Ρωμαίοι την θεωρούσαν σύμβολο, δηλαδή δεν θεωρούσαν πως κατακτούν μια οποιαδήποτε χώρα, και μάλιστα οι πιο μορφωμένοι ανάμεσά τους ήξεραν και καλά ελληνικά.

Αυτά δεν έχουν εξαλειφθεί τελείως στον σύγχρονο κόσμο. Φαίνεται πως ακόμα και σήμερα παίζουμε αυτό το ρόλο του συμβόλου. Κι όταν πνίγεις ένα σύμβολο, μια χώρα που, τέλος πάντων, λόγω του ονόματος και της γλώσσας έχει κάποια σχέση με την αρχαία Ελλάδα, αλλά την πνίγεις, είναι σα να πνίγεις και την πηγή του πολιτισμού σου, δηλαδή είναι μια συμπεριφορά αυτοκτονική.

Αυτό πιστεύω ότι οι Γάλλοι αμέσως το κατάλαβαν –είναι και πιο έξυπνος λαός- και δεν έχουν το σύνθημα που είχαν στην αρχή οι Ισπανοί, που έλεγαν και εκείνοι με κάποιον τρόπο, τότε, δεν είμαστε σαν την Ελλάδα, μεν, αλλά εννοούσαν δεν έχουμε τα ίδια προβλήματα με την Ελλάδα, διότι δεν εννοούσαν όπως οι Γάλλοι ότι εμείς δεν πρόκειται να υποκύψουμε, απλώς ήθελαν να ξεχωρίσουν τη θέση τους, που είναι ένα είδος δειλίας.

Τώρα όμως με την εξέγερση της Γαλλίας αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι το ελληνικό φαινόμενο του πνιγμού μας από όλες τις μεγάλες δυνάμεις(γιατί από πίσω είναι και η Αμερική, και η Αγγλία, η Γαλλία με την παθητική της στάση, και η Ιταλία με το δήθεν παιχνίδι το οποίο είναι κάπως αμφίρροπο, και βέβαια οι Γερμανοί οι οποίοι δεν το κουνάνε, είναι τελείως αμετακίνητοι), δεν προκάλεσε στους υπόλοιπους λαούς αυτό που ανέμεναν.

Αυτή η κατάσταση αρχίζει να μπαίνει μέσα στη λαϊκή ομοθυμία, ενώ πριν είχε μια επιρροή κυρίως μόνο στα κόμματα. Τώρα αρχίζει ο κόσμος να καταλαβαίνει ότι σε εποχή κρίσης δεν εφαρμόζεις λιτότητα΄ διότι λιτότητα  είναι λογικό να εφαρμόσεις μόνο σε μία χώρα η οποία παράγει και μάλιστα παράγει με καταπληκτικό τρόπο, όπως η Γερμανία, η οποία αυτή τη στιγμή είναι πάμπλουτη. Τότε η λιτότητα έχει νόημα. Αυτά τα έχουν πει και οι οικονομολόγοι αλλά ποιος τους ακούει;

Και επιμένουν οι Γερμανοί, να θέλουν το δικό τους το μοντέλο λιτότητας, μιας χώρας παραγωγικής η οποία εξάγει συνέχεια και έχει έναν πλούτο απίστευτο μετά τον πόλεμο, και θέλει να το επιβάλλει σε μας που σχεδόν δεν παράγουμε τίποτα! Ή να εφαρμοστεί το ίδιο μοντέλο σε χώρες, όπως η Γαλλία, που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν την γερμανική παραγωγή.

Εμείς τι παράγουμε; Εμείς εξάγουμε ελιές, ε; Τι άλλο μπορείς να σκεφτείς; Φέτα; Κρασί; Δύο-τρία πράγματα. Τη βιομηχανία μας δεν την αναπτύξαμε, για πολλούς λόγους νομίζω επίσης πολύ λανθασμένους, και δεν καταφέραμε γενικά να αναπτύξουμε τίποτα το οποίο θα μας επέτρεπε να έχουμε αυτοδυναμία.

Και φυσικά, όταν ήρθε η ΕΕ και άρχισε να μας επιβάλλει να αλλάξουμε καλλιέργειες και να κάνουμε αυτό κι εκείνο, όπως π.χ. μας ζητήσανε να καταστρέψουμε τα ελαιόδεντρα και κάποιοι αντιστάθηκαν και είπαν όχι εμείς δεν θα κόψουμε τίποτα, και πολύ καλά κάνανε.

Σκέψου δηλαδή ο παραλογισμός σε τι σημείο έχει φτάσει! Είναι απίστευτο! Ούτε οι αρχαίοι Ρωμαίοι δεν κάνανε τέτοια. Αλλά αυτές είναι οι πραγματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούμε. Και τα λανθασμένα αυτά προγράμματα ήθελαν να μας τα επιβάλλουν από πολλές δεκαετίες.

Εμείς αν δεν μπορούμε να αντιδράσουμε αυτή τη στιγμή λόγω αδυναμίας -διότι δεν έχουμε τα μέσα να αντιδράσουμε και σκύβουμε κεφάλι- δεν είναι λόγω δειλίας΄ ο ελληνικός λαός δεν είναι καθόλου δειλός, αλλά δεν είναι και ηλίθιος, δηλαδή να πάει να αυτοκτονήσει μέσα στα δόντια του δράκου.  Θα κάνει την υποχώρηση αυτή η οποία γίνεται σήμερα, για να επιβιώσει. Γιατί χωρίς αυτά τα δανεικά δεν μπορούμε να επιβιώσουμε. Οπότε είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε αυτές τις άθλιες υποχωρήσεις και να ψηφίζουμε νόμους οι οποίοι είναι φοβεροί και για τα εργασιακά μας και για όλα, και επίσης να ξεπουλάμε και την περιουσία μας.

Πώς να γίνει αλλιώς; Έως ότου ξεσηκωθούν και όλοι οι άλλοι ευρωπαίοι εναντίον αυτού του προγράμματος λιτότητας το οποίο μας επιβάλλουν πολύ λανθασμένα ουσιαστικά οι Γερμανοί, με τρόπο τελείως φασιστικό και ναζιστικό – και το λέω ευθέως αυτό και νομίζω πως είναι το ίδιο σύστημα που είχε ο Χίτλερ, μόνο που είναι σε οικονομικό επίπεδο, πλέον.

Τώρα τα υπόλοιπα τα ξέρουμε. Ότι από εδώ κι από κεί προσπαθούν να μας αφαιρέσουν το ένα ή τ’ άλλο, είμαστε μια χώρα περιτριγυρισμένη από …πολύ «φιλικά» έθνη γύρω μας, από την Αλβανία μέχρι την Τουρκία, οι οποίες μάς …αγαπάνε εξαιρετικά, και αυτές καραδοκούν την ώρα να επωφεληθούν από όλη αυτή την κατάσταση.

Εν τω μεταξύ οι μεγάλες δυνάμεις φυσικά… όπως π.χ. είδα ένα σκίτσο με μαύρο χιούμορ, όπου ο αμερικανός πρέσβης έλεγε «προσεύχομαι στο Θεό για την Ελλάδα».  Γιατί το είπε αυτό κανένας δεν το εξήγησε. Σήμερα παρατηρώ ότι το χιούμορ που έχει προκαλέσει η κρίση στην Ελλάδα δεν είναι σάτιρα, αλλά έχει εξελιχθεί σε ένα ανώτερο επίπεδο χιούμορ, ένα είδος μαύρου χιούμορ.

Κι έρχεται κι ο Πούτιν ο οποίος πάει στο Άγιον Όρος και κάνει το σταυρό του. Για τί πράγμα κάνει τον σταυρό του; Για να μην χαθούμε εμείς ή για να μην χαθεί ο ίδιος;

Εδώ πέρα φτάνεις στα όρια μιας εξωφρενικής κατάστασης η οποία δεν αφορά μόνο εμάς, αλλά και γενικά όλο τον κόσμο αυτή τη στιγμή, δηλαδή «τραγέλαφος» είναι η σωστή λέξη.

Φαίνεται ότι έχουμε ζήσει αρκετές τέτοιες καταστάσεις οπότε η γλώσσα μας έχει δημιουργήσει λέξεις που μπορούν να περιγράψουν σήμερα αυτά που συμβαίνουν. «Η τραγέλαφος των άστρων» που είπε και ο Καρούζος. Έτσι και μεις είμαστε «η τραγέλαφος των άστρων».

Ο Αρκάς Φιλοποίμην, κάπου στις αρχές του 2ου προχριστιανικού αιώνα, ήταν ο καλύτερος στρατηγός της Αχαϊκής συμπολιτείας (οι Πελοποννήσιοι μεταξύ τους πολεμούσαν συνέχεια, δεν σταμάτησαν κι ας είχαν τους Ρωμαίους από πάνω τους)- ανησύχησε με την άνοδο του ρωμαίου Φλαμινίνου και πήγε στο Μαντείο των Δελφών να ρωτήσει ποιό θα είναι το μέλλον της Ελλάδας. Η απάντηση που πήρε τότε για τη χώρα ήταν πως θα είναι σαν ένας «ασκός κλυδωνιζόμενος μηδεπώποτε  βυθιζόμενος”.  Αυτή η φράση της πυθίας, ούτε λίγο ούτε πολύ, μοιάζει και με τον τίτλο που έχω βάλει στα ζωγραφικά έργα που εκθέτω αυτόν τον καιρό στην γκαλερί Αστρολάβος: «Ελλάδα: Η χώρα του ποτέ και του πάντοτε».

Δεν μπορώ να προφητεύσω για το μέλλον τι θα γίνει. Λέω απλώς ότι αν δεν γίνει αυτό που ελπίζω, να αλλάξει κάτι στο οικονομικό σύστημα χάρις πια στην θέληση των λαών και όχι των κυβερνήσεων, δεν βλέπω καλή μέρα για κανέναν, όχι μόνο για μας.

Κι εμάς κατά περίεργο τρόπο μας «έσωσε» αυτό το οποίο μας απειλούσε: Η μετανάστευση.  Διότι αυτή η μετανάστευση τρόμαξε τους ευρωπαίους και τώρα ξαφνικά η Ελλάδα έγινε πολύτιμο μέρος το οποίο πρέπει να ενισχυθεί σε αυτό το θέμα. Κατάλαβες γιατί μιλάω για τραγέλαφο; Γιατί είναι τραγελαφική η κατάσταση.

Έτσι δεν είμαι ποτέ τελείως απαισιόδοξος και ποτέ τελείως αισιόδοξος. Είμαι ανάμεσα στα δύο, βλέποντας και κάνοντας. Διότι δεν ξέρεις αύριο τι θα συμβεί. Μπορεί να αλλάξουν άρδην όλα, όπως τα τελευταία χρόνια έχουμε δει δραματικές αλλαγές, απίστευτες, τις οποίες δεν τις φανταζόμασταν, ακριβώς, τα προηγούμενα χρόνια.

Και στο έργο μου όπως θα δει κανείς έχω ένα πανηγυρικό χαρακτήρα στο χιούμορ μου, με χρώματα, περίεργα αντικείμενα που στροβιλίζονται, με ένα άλλο ύφος και ήθος, το οποίο αφορά και τον τρόπο που γράφω. Δεν γράφω θρήνους συνέχεια, δεν μου αρέσει αυτό. Μ’ αρέσει να αντιμετωπίζω τα πράγματα με κάποια ειρωνεία, με καγχασμό καμιά φορά ή κυνικά, αλλά ποτέ να μην ενδίδω σε αυτόν τον τόνο απελπισίας, ή ηττοπάθειας-θα την έλεγα- που χαρακτηρίζει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν ίσως με κάποιον τρόπο τα εφόδια για να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις. Τους καταλαβαίνω, δεν τους κατηγορώ, αλλά προσωπικά δεν συμμετέχω σε αυτού του είδους την απελπισία.

Η γνώση της ιστορίας βοηθάει σ’ αυτό. Διότι, κοίταξε τι περάσαμε, πόσες φορές μας πάτησαν!Τη μεγαλύτερη ήττα που είχαμε ποτέ ήταν με τους Ρωμαίους, μετά από τη μεγαλύτερη εξύψωση που είχαμε με τον Αλέξανδρο και τη μεγαλύτερη διάδοση της γλώσσας και του πολιτισμού. Έρχονται οι Ρωμαίοι και μας κατακτούν για 300τόσα χρόνια, όμως δεν μας ξεριζώνουν γιατί είναι ένας λαός συγγενικός μαζί μας, αφού προερχόμαστε από την ίδια ινδοευρωπαϊκή ρίζα, όπως και οι γλώσσες μας.

Βέβαια οι Ρωμαίοι ήταν πολύ περισσότερο στρατιωτικό έθνος, το οποίο ανέθρεφε τα παιδιά για να γίνουν στρατηγοί και να οδηγήσουν τις λεγεώνες τους στο να κατακτήσουν τον κόσμο. Εμείς δεν αναθρέφαμε έτσι τα παιδιά μας. Ούτε οι αρχαίοι Έλληνες, παρόλο που έκαναν συνεχώς πολέμους, τους έκαναν κυρίως αναμεταξύ τους. Κι αυτό το συνεχίζουμε, ανελλιπώς! Είναι φοβερό πως το ίδιο χαρακτηριστικό μας είναι εκείνο που μας εμποδίζει να συνεργαστούμε.

Ενώ είναι φανερό ότι τα ίδια μας απειλούν και όλους μας απειλούν, δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ο ένας με τον άλλον. Αλλά και μπροστά σ΄ αυτόν τον κίνδυνο, παρόλα αυτά, τίποτα… Το πολύ που θα δεις, είναι μια καλύτερη κουβέντα με κάποιον, χωρίς τόσες πολλές αντιρρήσεις ως συνήθως. Ε, τίποτε άλλο.

Προσωπικά, συνεχίζω το δικό μου τον τρόπο. Δεν τον αλλάζω. Δεν έχω την εντύπωση ότι έχει συμβεί κάτι τόσο καταστροφικό όσο ήταν η Μικρασιατική καταστροφή αφενός και η Κατοχή αφετέρου.  Και υπάρχει η περίπτωση να βρεθούμε πάλι σε ένα ρεύμα το οποίο θα μας ωφελήσει. Αυτό δε σημαίνει ότι μέχρι τότε πρέπει να καθόμαστε με χέρια σταυρωμένα.

Πιστεύω ότι πρέπει κυρίως να προστατεύουμε την ελευθερία μας από όλους: και τους ντόπιους και τους έξω. Γιατί αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Οι προφάσεις που εκμεταλλεύονται οι κυβερνήσεις να φέρνουν μέτρα καταπιεστικά ολοένα και περισσότερο, παντού.  Αυτό, είναι κάτι που πρέπει να το αποφύγουμε με κάθε τρόπο: Να χαθεί η ελευθερία μας! Και από εκεί και πέρα τα υπόλοιπα θα ‘ρθούνε.

Με αυτά τα μέτρα που μας επιβάλλουν δεν έχεις ελευθερία να αντισταθείς, αλλά έχεις την ελευθερία να τα κατακρίνεις και να έχεις επίγνωση ότι είναι παράλογα, τουλάχιστον από άποψη καθαρά οικονομική. Οι οικονομολόγοι το λένε και οι ίδιοι, άλλωστε, δεν το λέω εγώ που είμαι ένας καλλιτέχνης.

Νομίζω ότι πρέπει να συνεχίσουμε, να μη χάσουμε την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε, να χρησιμοποιούμε ότι όπλα έχουμε, μεταξύ των οποίων νομίζω πως η εξυπνάδα μας είναι το καλύτερο, κι αυτό μάς έχει διατηρήσει τόσους αιώνες ως εθνότητα και πολιτισμό, δηλαδή δεν εννοώ πολιτισμό με την αρχαία έννοια, αλλά εννοώ πολιτιστικά ζωντανούς, όπως π.χ. με την παράδοσή μας που δεν κατάφερε να την εξαφανίσει κανείς.

Λοιπόν, δεν υπάρχει λόγος να φοβηθούμε σήμερα ότι θα μας εξαφανίσουν, όταν σήμερα έχουμε τα εκατονταπλάσια τεχνικά και άλλα μέσα να αντισταθούμε, αν θέλουμε.  Κι αυτό νομίζω ότι πρέπει να το αντιληφθούν οι νέοι, και νομίζω ότι πολλοί νέοι το έχουν αντιληφθεί, διότι επειδή βρίσκονται σε δύσκολη θέση αρχίζουν και σκέφτονται…  κι αυτό είναι πολύ σημαντικό!