Πάνος Κοσμάς*


Παρά τη φοροκαταιγίδα, οι βαριές περικοπές δεν αποφεύγονται. Ο προϋπολογισμός προβλέπει 1,5 δισ. ευρώ επιπλέον περικοπές το 2017 - με κατεξοχήν θύματα τα εναπομείναντα κοινωνικά επιδόματα, τις δαπάνες υγείας κλπ.

Σε αντί­θε­ση με το παλιό σύν­θη­μα της υπό τον Αλ. Τσί­πρα ηγε­τι­κής ομά­δας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ «στα­μα­τά­με την κα­τα­στρο­φή», με το νέο «πα­κέ­το» μέ­τρων της δεύ­τε­ρης αξιο­λό­γη­σης του μνη­μο­νια­κού προ­γράμ­μα­τος, η κυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ βάζει την υπο­γρα­φή της στην ολο­κλή­ρω­ση της κα­τα­στρο­φής. Πράγ­μα­τι, πίσω από τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη δη­μο­σιο­γρα­φι­κή αργκό περί «πα­κέ­των» μέ­τρων κρύ­βε­ται ένα πρό­γραμ­μα που ολο­κλη­ρώ­νε­ται τμήμα τμήμα, με σχε­δόν «επι­στη­μο­νι­κή» συ­νέ­πεια όσον αφορά την τα­ξι­κή του στό­χευ­ση. Λίγο βα­θύ­τε­ρα αν κοι­τά­ξει κα­νείς, δια­πι­στώ­νει ότι τί­πο­τε δεν είναι τυ­χαίο: όλα απο­σκο­πούν στην οι­κο­δό­μη­ση ενός «πρό­τυ­που» κα­θε­στώ­τος εκ­με­τάλ­λευ­σης της ερ­γα­τι­κής τάξης και των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των, που στη γλώσ­σα των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων θα μπο­ρεί να προ­βλη­θεί ως «καλή πρα­κτι­κή» αντι­με­τώ­πι­σης της κρί­σης με βάση τα συμ­φέ­ρο­ντα του κε­φα­λαί­ου.

Θη­ριώ­δη πλε­ο­νά­σμα­τα

Η κυ­βέρ­νη­ση είχε χτί­σει την επι­κοι­νω­νια­κή της τα­κτι­κή (είναι το μόνο στο οποίο δια­τη­ρεί ακόμη κά­ποια ανε­ξαρ­τη­σία από τους δα­νει­στές) πάνω στην υπό­σχε­ση περί χα­μη­λών πρω­το­γε­νών πλε­ο­να­σμά­των του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, που θα έδι­ναν «ανά­σες» για ανα­κο­πή των ρυθ­μών επι­βο­λής της ακραί­ας λι­τό­τη­τας. Ωστό­σο, στο πλαί­σιο της από­φα­σης «υπο­γρά­φου­με τα πάντα για να κλεί­σει γρή­γο­ρα η αξιο­λό­γη­ση», όλα αυτά ανα­τρέ­πο­νται με την ίδια ευ­κο­λία που εξαγ­γέλ­θη­καν. Εξάλ­λου, η κυ­βέρ­νη­ση είναι για να έχει «καλές ιδέες», αλλά όχι και για να αμ­φι­σβη­τεί τις απαι­τή­σεις των δα­νει­στών…

Επι­δει­κνύ­ο­ντας υπερ­βάλ­λο­ντα ζήλο μνη­μο­νια­κού «σπα­σί­κλα», θριαμ­βο­λο­γεί ότι πέ­τυ­χε υπέρ­βα­ση των στό­χων για το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα του 2016. Κυ­βερ­νη­τι­κά στε­λέ­χη δη­λώ­νουν ότι το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα θα ξε­πε­ρά­σει ση­μα­ντι­κά το στόχο του 0,5% του ΑΕΠ.

Αλλά δεν είναι μόνο ο υπερ­βάλ­λων ζήλος για το πρω­το­γε­νές πλε­ό­να­σμα του 2016. Για το 2017 θα προ­βλέ­πε­ται πλε­ό­να­σμα επί­σης με­γα­λύ­τε­ρο του μνη­μο­νια­κού στό­χου 1,75% του ΑΕΠ, που υπο­γρά­φτη­κε μόλις το Μάιο – και αυτό παρά την υπέρ­βα­ση του στό­χου για το 2016!

Όλα αυτά θα προ­βλέ­πο­νται στον υπό κα­τά­θε­ση προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό του 2017. Τα… ακόμη κα­λύ­τε­ρα όμως αφο­ρούν τα έτη ύστε­ρα από το 2017. Εκεί η κυ­βέρ­νη­ση συ­ζη­τά­ει με τους δα­νει­στές για στό­χους πλε­ο­να­σμά­των στο θη­ριώ­δες ύψος του 3,5% για μακρά σειρά ετών! Στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση για μία τριε­τία (μέχρι και το 2021), στη χει­ρό­τε­ρη για μία επτα­ε­τία (μέχρι και το 2025). Αν ο σι­δη­ρούς κα­νό­νας των μνη­μο­νί­ων, που επο­πτεύ­ει και κα­θο­ρί­ζει όλη τη «λια­νι­κή» των συ­γκε­κρι­μέ­νων μέ­τρων, είναι τα πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα, τότε το συ­μπέ­ρα­σμα είναι σαφές: αυτή η κυ­βέρ­νη­ση ετοι­μά­ζε­ται να υπο­γρά­ψει την πα­ρά­τα­ση των μνη­μο­νί­ων ακόμη και ύστε­ρα από την πο­λυ­δια­φη­μι­σμέ­νη «έξοδο από το πρό­γραμ­μα» το 2018!

Και φόροι και πε­ρι­κο­πές…

Εντε­λώς ανα­με­νό­με­να και ανα­πό­φευ­κτα, τα θη­ριώ­δη πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα ση­μαί­νουν και θη­ριώ­δη μέτρα λι­τό­τη­τας, στα όρια πλέον του πα­ρα­λο­γι­σμού.

Η ουρά στις συ­ντά­ξεις φτά­νει πλέον τα 3 χρό­νια (από την κα­τά­θε­ση της αί­τη­σης μέχρι να αρ­χί­σει ο συ­ντα­ξιού­χους να πλη­ρώ­νε­ται), για τις πε­ρι­πτώ­σεις δια­δο­χι­κής ασφά­λι­σης φτά­νει τα 5 (!) χρό­νια, ενώ 200.000 δι­καιού­χοι εφά­παξ ανα­μέ­νουν στο ακου­στι­κό τους! Όλα αυτά δεν είναι μόνο «δη­μιουρ­γι­κή λο­γι­στι­κή» πολ­λών δισ. ευρώ, αλλά και μια διαρ­κής υπο­θή­κη για νέα μέτρα: οι συ­ντά­ξεις και τα εφά­παξ κα­θυ­στε­ρούν τόσο όσο χρειά­ζε­ται για να τα… προ­λά­βουν νέα μέτρα πε­ρι­κο­πών. Τα ση­με­ρι­νά πλε­ο­νά­σμα­τα δεν επι­τυγ­χά­νο­νται μόνο με τα ση­με­ρι­νά μέτρα, αλλά και με τα αυ­ρια­νά!
Για να απο­δώ­σει το «μασάζ» στην Κοι­νο­βου­λευ­τι­κή Ομάδα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ώστε να ψη­φί­σει τα μέτρα, αλλά και για να δια­τη­ρή­σει ζω­ντα­νό το μύθο περί «φι­λο­λαϊ­κών δια­θέ­σε­ων», η κυ­βέρ­νη­ση απο­φά­σι­σε να βάλει στο «μίγμα» των μέ­τρων πε­ρισ­σό­τε­ρο φό­ρους και λι­γό­τε­ρο πε­ρι­κο­πές, ώστε οι τε­λευ­ταί­ες να είναι ανε­κτές… Το απο­τέ­λε­σμα είναι μια πρω­το­φα­νής φο­ρο­ε­πι­δρο­μή, που συ­νε­χί­ζε­ται με φο­ρο­λο­γι­κές επι­βα­ρύν­σεις επι­πλέ­ον 2,5 δισ. ευρώ για το 2017 – αφού με τα μέτρα της πρώ­της αξιο­λό­γη­σης είχε φο­ρο­λο­γη­θεί ό,τι «περ­πα­τά­ει, πε­τά­ει και κο­λυ­μπά­ει». Τώρα σειρά παίρ­νουν τα καφέ, η τη­λε­φω­νία, το ίντερ­νετ, ακόμη και το ηλε­κτρο­νι­κό τσι­γά­ρο!

Παρ’ όλα αυτά, οι βα­ριές πε­ρι­κο­πές δεν απο­φεύ­γο­νται. Ο προ­ϋ­πο­λο­γι­σμός προ­βλέ­πει 1,5 δισ. ευρώ επι­πλέ­ον πε­ρι­κο­πές το 2017 - με κα­τε­ξο­χήν θύ­μα­τα τα ενα­πο­μεί­να­ντα κοι­νω­νι­κά επι­δό­μα­τα, τις δα­πά­νες υγεί­ας κ.λπ.

Τα πράγ­μα­τα φυ­σι­κά γί­νο­νται ακόμη χει­ρό­τε­ρα αν μι­λά­με για τα επό­με­να έτη συ­νο­λι­κά. Εκεί οι δα­νει­στές απαι­τούν διαρ­θρω­τι­κά μέτρα πε­ρι­κο­πών που να «πιά­νουν τόπο» σε μό­νι­μη βάση: νέες γεν­ναί­ες πε­ρι­κο­πές στις συ­ντά­ξεις, νέα μεί­ω­ση του αφο­ρο­λό­γη­του στα 5.000 ευρώ κ.λπ.

Κα­πι­τα­λι­στι­κός ερ­γα­σια­κός με­σαί­ω­νας

Όμως, όπως έχου­με ήδη πει, το πρό­γραμ­μα δεν είναι μόνο τα­μεια­κό, αλλά γε­νι­κό­τε­ρα… ανα­μορ­φω­τι­κό. Θέλει να χτί­σει ένα κα­θε­στώς «άγριου» κα­πι­τα­λι­σμού. Γι’ αυτό, το νέο ποιο­τι­κό του στοι­χείο είναι οι αλ­λα­γές στα ερ­γα­σια­κά. Το ΔΝΤ ως «κακός μπά­τσος» κι οι Ευ­ρω­παί­οι ως «καλός μπά­τσος», σπρώ­χνουν τα πράγ­μα­τα σε ρυθ­μί­σεις που ήταν επί δε­κα­ε­τί­ες οι ανο­μο­λό­γη­τες «φα­ντα­σιώ­σεις» των Ελ­λή­νων κα­πι­τα­λι­στών.
Σύμ­φω­να με τις πιο πρό­σφα­τες ει­δή­σεις και εκτι­μή­σεις, η κυ­βέρ­νη­ση συ­ζη­τά­ει (που ση­μαί­νει ανα­λο­γί­ζε­ται πώς θα «χρυ­σώ­σει το χάπι») και άρα οδεύ­ου­με:

• Προς πλήρη απε­λευ­θέ­ρω­ση των ομα­δι­κών απο­λύ­σε­ων, με αύ­ξη­ση του ορίου απο­λύ­σε­ων στο 10% ανά μήνα – ένα­ντι 5% σή­με­ρα.
• Προς θέ­σπι­ση της ερ­γα­σί­ας μειω­μέ­νου ή «μη­δε­νι­κού ωρα­ρί­ου», υπο­τί­θε­ται για να απο­φευ­χθεί το χει­ρό­τε­ρο, δη­λα­δή οι ομα­δι­κές απο­λύ­σεις. Στο πλαί­σιο αυτό, η επι­χεί­ρη­ση είτε θα πλη­ρώ­νει τη μισή μι­σθο­λο­γι­κή δα­πά­νη για πλήρη ερ­γά­σι­μη μέρα είτε κα­θό­λου (!) για 4ωρη ερ­γα­σία, αφού το Δη­μό­σιο θα συ­μπλη­ρώ­νει το μισθό με… επί­δο­μα ανερ­γί­ας!
• Προς ου­σια­στι­κή κα­τάρ­γη­ση των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων. Η κυ­βέρ­νη­ση θα ήθελε να πα­ρα­μεί­νει το υπο­τυ­πώ­δες ανά­χω­μα να υπε­ρι­σχύ­ουν οι κλα­δι­κές συμ­βά­σεις των επι­χει­ρη­σια­κών, αλλά οι δα­νει­στές άλλα επι­τάσ­σουν.
• Προς επι­ση­μο­ποί­η­ση της ου­σια­στι­κής κα­τάρ­γη­σης της διαι­τη­σί­ας (ΟΜΕΔ): οι δα­νει­στές ζη­τούν η μο­νο­με­ρής προ­σφυ­γή να επι­τρέ­πε­ται μόνο σε συ­γκε­κρι­μέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις, όπως για πα­ρά­δειγ­μα στις ει­δι­κές ή δη­μό­σιες υπη­ρε­σί­ες, ή έστω στην πε­ρί­πτω­ση της δια­βού­λευ­σης και όχι της διαι­τη­σί­ας. Αυτές είναι οι πο­λυ­δια­φη­μι­σμέ­νες από την κυ­βέρ­νη­ση «ιδέες» του νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρου Διε­θνούς Γρα­φεί­ου Ερ­γα­σί­ας (ILO)…
• Προς επέ­κτα­ση των «ευ­ε­λι­ξιών» στον ίδιο τον κα­τώ­τα­το μισθό: Εκτός από τον κα­τώ­τα­το, θα υπάρ­χει και «υπο­κα­τώ­τα­τος», που θα ισχύ­ει για τους νέ­ους-νε­οει­σερ­χό­με­νους στην αγορά ερ­γα­σί­ας, που θα πλη­ρώ­νουν μέρος του μι­σθού τους για «δί­δα­κτρα» στην επι­χεί­ρη­ση για την από­κτη­ση ερ­γα­σια­κής εμπει­ρί­ας!
• Προς πλήρη ανα­τρο­πή στο δι­καί­ω­μα της απερ­γί­ας, πι­θα­νή θέ­σπι­ση δι­καιώ­μα­τος «αντα­περ­γί­ας» (lock out) από τις επι­χει­ρή­σεις, κα­τάρ­γη­ση συν­δι­κα­λι­στι­κών αδειών και προ­στα­σί­ας των συν­δι­κα­λι­στών από την από­λυ­ση.

Ο σχε­δια­ζό­με­νος κα­πι­τα­λι­στι­κός ερ­γα­σια­κός με­σαί­ω­νας απο­δει­κνύ­ει ότι στό­χος των μνη­μο­νί­ων και γε­νι­κά των προ­γραμ­μά­των ακραί­ας λι­τό­τη­τας δεν είναι μόνο να χτυ­πη­θεί το ει­σό­δη­μα, οι συ­ντά­ξεις και το κοι­νω­νι­κό κρά­τος, αλλά και οι συν­δι­κα­λι­στι­κές κα­τα­κτή­σεις που δί­νουν στην ερ­γα­τι­κή τάξη τη δυ­να­τό­τη­τα να αντι­στα­θεί στην ερ­γο­δο­τι­κή αυ­θαι­ρε­σία. 

Τα… καλά της ανά­πτυ­ξης

Όλα αυτά θα έρ­θουν μαζί με ανά­πτυ­ξη 2,7% σύμ­φω­να με την πρό­βλε­ψη του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού του 2017! Το ση­μα­ντι­κό -και εντυ­πω­σια­κό- εδώ δεν είναι αν ο στό­χος για αύ­ξη­ση των ρυθ­μών ανά­πτυ­ξης κατά 2,7% θα επι­τευ­χθεί, αλλά ότι αυτή η ανά­πτυ­ξη, ακόμη και αν έρθει, θα συν­δυα­στεί με όλη αυτή την οδύνη για τις ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις. Πέραν του γε­γο­νό­τος ότι έχει υπο­λο­γι­στεί ότι απαι­τού­νται ρυθ­μοί ανά­πτυ­ξης 5% ετη­σί­ως για μακρά σειρά ετών (του­λά­χι­στον 10) ώστε να απορ­ρο­φη­θεί στο με­γα­λύ­τε­ρο μέρος της η ση­με­ρι­νή τε­ρά­στια ανερ­γία, είναι φα­νε­ρό ότι οι Έλ­λη­νες και ξένοι κα­πι­τα­λι­στές και οι πο­λι­τι­κοί τους εκ­πρό­σω­ποι ου­δό­λως εν­δια­φέ­ρο­νται για την ανά­πτυ­ξη γε­νι­κά. Τους εν­δια­φέ­ρει μόνο η ανά­πτυ­ξη υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση και στο έδα­φος ενός κα­θε­στώ­τος ακραί­ας εκ­με­τάλ­λευ­σης της ερ­γα­σί­ας, πλή­ρους κα­τάρ­γη­σης κάθε ερ­γα­σια­κού δι­καιώ­μα­τος της ερ­γα­τι­κής τάξης και από­λυ­της «απε­λευ­θέ­ρω­σης» της ασυ­δο­σί­ας του κε­φα­λαί­ου και της ερ­γο­δο­τι­κής αυ­θαι­ρε­σί­ας. 

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φύλλο 372 που κυ­κλο­φο­ρεί

rproject