Προτάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας για την αναχαίτιση του brain drain
Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ), που είχε συγκροτηθεί το Δεκέμβριο του 2016, έδωσε στη δημοσιότητα μία σειρά από προτάσεις του για την καλύτερη οργάνωση της έρευνας στην Ελλάδα και την αναχαίτιση της διαρροής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό (brain drain).
Το Συμβούλιο αναφέρει ότι θεωρεί πρωτεύουσας σημασίας να επανασχεδιασθεί η οργάνωση του ελληνικού ερευνητικού χώρου με γνώμονα τη συγκέντρωση κρίσιμης μάζας ερευνητικού δυναμικού, καθώς και την επίτευξη αριστείας.
Το ΕΣΕΚ εισηγείται στην κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, την κατάργηση των στεγανών μεταξύ ερευνητικών κέντρων και ΑΕΙ, την παροχή κινήτρων στα πανεπιστήμια για τη δημιουργία ερευνητικών ινστιτούτων, καθώς και τον ενιαίο συντονισμό όλων των ερευνητικών δομών από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ).
Ακόμη, το Συμβούλιο προτείνει τη σύνδεση έρευνας-διδασκαλίας στα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, την περιφερειακή οργάνωση της αριστείας μέσα από τα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη δημιουργία εικονικών (virtual) ινστιτούτων και τη διασύνδεση ερευνητικής και επιχειρηματικής καινοτομίας μέσα από νέες πλατφόρμες καινοτομίας.
Ως βασικές αιτίες για τη διαρροή των ελληνικών «εγκεφάλων» σε άλλες χώρες, το ΕΣΕΚ θεωρεί την έλλειψη θέσεων ειδικευμένης εργασίας, τις χαμηλές αποδοχές των ερευνητών σε σχέση με άλλες προηγμένες χώρες και τις περιορισμένες προσδοκίες τους για επιστημονική και επαγγελματική εξέλιξη με βάση την αξία τους.
Θεωρώντας επιτακτική, όπως σημειώνει, την αναχαίτιση αυτής της διαρροής, το ΕΔΕΚ χαιρετίζει ως σημαντική εξέλιξη τις προκηρύξεις του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) για τη χορήγηση υποτροφιών σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες ερευνητές, καθώς και την ενίσχυση των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ και των ερευνητών, ώστε να προμηθευθούν εξοπλισμό μεγάλης ερευνητικής αξίας.
Για να «μπει φρένο» στη διαρροή του επιστημονικού δυναμικού, το Συμβούλιο προτείνει τη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τη βελτίωση των αποδοχών των ερευνητών στους δημόσιους ερευνητικούς φορείς, τη βελτίωση της προοπτικής εξέλιξής τους, καθώς και τη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου για την εκπόνηση «μάστερ» ή διδακτορικών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος με τον ιδιωτικό τομέα.
Μέχρι σήμερα, το ΕΣΕΚ έχει συνεδριάσει συνολικά οκτώ φορές και στις περισσότερες συμμετείχαν ο αρμόδιος για την Έρευνα αναπληρωτής υπουργός, Κώστας Φωτάκης και η γγ Έρευνας και Τεχνολογίας, Ματρώνα (Πατρίτσια) Κυπριανίδου.
Μεταξύ άλλων, το ΕΣΕΚ έθεσε επί τάπητος προτάσεις για τη δημιουργία νέου Ινστιτούτου Διαστημικής και Επίγειας Αστροφυσικής στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Ινστιτούτου Βιο-Καινοτομίας στο ερευνητικό κέντρο «Αλ. Φλέμινγκ», καθώς και Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών στο ΕΚΚΕ.
ΑΠΕ
Το Συμβούλιο αναφέρει ότι θεωρεί πρωτεύουσας σημασίας να επανασχεδιασθεί η οργάνωση του ελληνικού ερευνητικού χώρου με γνώμονα τη συγκέντρωση κρίσιμης μάζας ερευνητικού δυναμικού, καθώς και την επίτευξη αριστείας.
Το ΕΣΕΚ εισηγείται στην κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, την κατάργηση των στεγανών μεταξύ ερευνητικών κέντρων και ΑΕΙ, την παροχή κινήτρων στα πανεπιστήμια για τη δημιουργία ερευνητικών ινστιτούτων, καθώς και τον ενιαίο συντονισμό όλων των ερευνητικών δομών από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ).
Ακόμη, το Συμβούλιο προτείνει τη σύνδεση έρευνας-διδασκαλίας στα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, την περιφερειακή οργάνωση της αριστείας μέσα από τα Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη δημιουργία εικονικών (virtual) ινστιτούτων και τη διασύνδεση ερευνητικής και επιχειρηματικής καινοτομίας μέσα από νέες πλατφόρμες καινοτομίας.
Ως βασικές αιτίες για τη διαρροή των ελληνικών «εγκεφάλων» σε άλλες χώρες, το ΕΣΕΚ θεωρεί την έλλειψη θέσεων ειδικευμένης εργασίας, τις χαμηλές αποδοχές των ερευνητών σε σχέση με άλλες προηγμένες χώρες και τις περιορισμένες προσδοκίες τους για επιστημονική και επαγγελματική εξέλιξη με βάση την αξία τους.
Θεωρώντας επιτακτική, όπως σημειώνει, την αναχαίτιση αυτής της διαρροής, το ΕΔΕΚ χαιρετίζει ως σημαντική εξέλιξη τις προκηρύξεις του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) για τη χορήγηση υποτροφιών σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες ερευνητές, καθώς και την ενίσχυση των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ και των ερευνητών, ώστε να προμηθευθούν εξοπλισμό μεγάλης ερευνητικής αξίας.
Για να «μπει φρένο» στη διαρροή του επιστημονικού δυναμικού, το Συμβούλιο προτείνει τη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων εργασίας στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τη βελτίωση των αποδοχών των ερευνητών στους δημόσιους ερευνητικούς φορείς, τη βελτίωση της προοπτικής εξέλιξής τους, καθώς και τη δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου για την εκπόνηση «μάστερ» ή διδακτορικών σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος με τον ιδιωτικό τομέα.
Μέχρι σήμερα, το ΕΣΕΚ έχει συνεδριάσει συνολικά οκτώ φορές και στις περισσότερες συμμετείχαν ο αρμόδιος για την Έρευνα αναπληρωτής υπουργός, Κώστας Φωτάκης και η γγ Έρευνας και Τεχνολογίας, Ματρώνα (Πατρίτσια) Κυπριανίδου.
Μεταξύ άλλων, το ΕΣΕΚ έθεσε επί τάπητος προτάσεις για τη δημιουργία νέου Ινστιτούτου Διαστημικής και Επίγειας Αστροφυσικής στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), Ινστιτούτου Βιο-Καινοτομίας στο ερευνητικό κέντρο «Αλ. Φλέμινγκ», καθώς και Ινστιτούτου Πολιτικών Ερευνών στο ΕΚΚΕ.
ΑΠΕ