Του Νάσου Μπράτσου

Διανύουμε περίοδο μνήμης από τη Μικρασιατική καταστροφή, που τροφοδότησε με ανθρώπινες ψυχές προσφύγων και τα νησιά του Αιγαίου, αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα, όπου ειδικά εκεί «οι τουρκόσποροι» και οι «παστρικιές», έγιναν φτηνή εργατική δύναμη για να αυξήσουν τα κέρδη τους, όσοι λίγο πριν υποστήριζαν ότι «ο πόλεμος γίνονταν για να απελευθερώσει τα αδέρφια μας».

Μόνο μια χρονιά δεν έγιναν εκδηλώσεις μνήμης καις τις δύο πλευρές του Αιγαίου (επινίκιες στην Τουρκία, περισυλλογής στην Ελλάδα) και ήταν το 1999 όταν οι σεισμοί που έγιναν σε Ελλάδα και Τουρκία (πρώτα εκεί), οδήγησαν σε ανταλλαγή συνεργείων διάσωσης, που έγιναν δεκτά με συγκίνηση για την έμπρακτη αλληλεγγύη και οι εκδηλώσεις αναβλήθηκαν. Άλλωστε και οργανωτικά είχαν δυσκολίες να γίνουν εν μέσω σκηνών σεισμοπλήκτων και κηδειών θυμάτων των σεισμών.

Με αφορμή τη Μικρασιατική καταστροφή, δεν θα κηρύξουμε τον πόλεμο από το ίντερνετ, ούτε θα λύσουμε διεθνή προβλήματα από το πληκτρολόγιο, αλλά θα αναφερθούμε σε δύο προσωπικές εμπειρίες, την πρώτη την έχουν ζήσει και άλλοι, ειδικά στην Ικαρία, ενώ τη δεύτερη εμπειρία, την έζησαν ελάχιστοι.

Ήταν το καλοκαίρι του 1974 και είχε γίνει η εισβολή στην Κύπρο, δεκάχρονος τότε μαζί με άλλους της ίδιας ηλικίας «χαζεύαμε» που έβγαζαν οι «μεγάλοι» από κασόνια όπλα και τα μοίραζαν στους επιστρατευμένους, βλέπαμε πού σκάβονταν οι θέσεις για πολυβολεία και τα βράδια βάζαμε μπλε κόλλες στα παράθυρα για συσκότιση.

Κάποιο από εκείνα τα βράδια κι ενώ είχαμε πέσει για ύπνο, χτύπησαν οι καμπάνες και πεταχτήκαμε πιστεύοντας ότι ήταν συναγερμός για τους Τούρκους. Τελικά ήταν πυρκαγιά, αλλά τη λαχτάρα την περάσαμε.

Πέρασαν χρόνια για να μεγαλώσω και να μάθω, ασχολούμενος πια με τα κοινά, ότι τις ώρες που βάζαμε μπλε κόλλες, υπήρχαν Τούρκοι που διαδήλωναν στην Τουρκία, ενάντια στον Αττίλα και η κυβέρνηση της χώρας τους «περιποιήθηκε» δεόντως, αλλά και Έλληνες και Ελληνοκύπριοι χουνταίοι που έκαναν ό,τι μπορούσαν για να διευκολύνουν την εξέλιξη του Αττίλα.

Τότε διάλεξα με ποιους είμαι και με ποιους δεν είμαι και στην Ελλάδα και στην Τουρκία και άρχισα να διαβάζω και να ψάχνω την ιστορία με διαφορετικό μάτι, από αυτό που πλάσαρε η τηλεόραση της εποχής και τα σχολικά βιβλία.

Επίσης πολλά χρόνια αργότερα, τις μέρες που κορυφώνονταν η κρίση στα Ίμια, στην Ελλάδα διεξάγονταν η Βαλκανική Συνδιάσκεψη Συνδικάτων. Εκεί ο πρόεδρος της TURK-IS (με ελληνικές αντιστοιχίες σαν τη ΓΣΕΕ), έκανε δήλωση με την οποία κατήγγειλε την τουρκική κυβέρνηση και ξαναλέω το έκανε από το έδαφος της αντίπαλης χώρας, στα ΜΜΕ της αντίπαλης χώρας και μετά έπρεπε να γυρίσει στην Τουρκία.

Τη δήλωση την μετέδωσαν από εφημερίδες ο Ριζοσπάστης, η Αυγή, η Ελευθεροτυπία και από ραδιόφωνα ο «επικοινωνία 94FM» του Δήμου Ηρακλείου Αττικής στον οποίο εργάζονταν ο γράφων που κάλυπτε και τη συγκεκριμένη διοργάνωση. Άλλο έντυπο και ραδιόφωνο, ούτε γι΄αστείο, εδώ δεν κάλυπταν καν τη συνδιάσκεψη των συνδικάτων.

Ήταν η εποχή των τηλεπαιχνιδιών, του πολύ μπάσκετ, των μοντέλων και του life style.

Επίσης κανένα τηλεοπτικό κανάλι της Ελλάδας δεν «έπαιξε» τη δήλωση. Όλοι προτίμησαν τις κραυγές πολεμοκάπηλων της πλατείας Κολωνακίου, που ποτέ δεν έβαλαν μπλε κόλλες στα παράθυρα του σπιτιού τους, ποτέ δεν τους ξύπνησε καμπάνα μέσα στη νύχτα και όταν έχει καλό καιρό δεν βλέπουν να φαίνεται στο βάθος η Τουρκία. Άλλωστε οι βίλες στις «καλές» περιοχές της Αθήνας, απέχουν αρκετά, σε σχέση με τα νησιά του Β. Αιγαίου.

Επίσης οι τηλεοράσεις έδειχναν πλάνα από την αναχώρηση του στόλου από το ναύσταθμο της Σαλαμίνας. Και πολεμοκάπηλοι και βλάκες που έδειχναν τις στρατιωτικές κινήσεις.

Στις δικές μας εποχές, στις τοπικές κοινωνίες του Αιγαίου, είναι συνήθης πρακτική η ανταλλαγή και η συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών του Αιγαίου, από ανθρώπους που στελεχώνουν δημιουργικές προσπάθειες, όπως πολιτιστικοί σύλλογοι και αθλητικά σωματεία.

Πρόσφατα παραδείγματα η συμμετοχή του πολιτιστικού συλλόγου Πυθαγορείου «Λυκούργος» σε διεθνές φεστιβάλ ειρήνης στα Δίδυμα της Τουρκίας από 24-27 Ιουλίου 2014, αλλά και ο φιλικός αγώνας ποδοσφαίρου Λαίλαπας Χίου – Καρσίγιακα, που είχε διακοπεί λόγω βροχής πριν 84 χρόνια και ξαναέγινε φέτος!!

Και μπορούμε να μετρήσουμε πολλές παρόμοιες, αλλά και διαφορετικές προσπάθειες, που κινούνται στο πλαίσιο των στίχων του τραγουδιού «εγώ Χριστό κι εσύ Αλλάχ, όμως κι οι δυό μας αχ και βαχ».

Αυτές οι δράσεις, μπορούν να μπουν στη ζυγαριά, σαν «αντίβαρα» και αναχώματα σε όσους βολεύονται από τις αντιπαραθέσεις μεταξύ λαών και χωρών για να κουκουλώνουν τα εσωτερικά προβλήματα της κάθε χώρας και να καταπίνουμε αμάσητες τις επιλογές τους.

Άλλωστε το ΔΝΤ είχε πάει και στην Τουρκία, πριν μας το φορέσουν και σε εμάς.