ΑΝΟΙΚΤΗ  ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Προς: Τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κύριο Αντώνη Σαμαρά

Θέμα: Η Ερευνητική κοινότητα ζητά απαντήσεις και μέριμνα από τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Σε ανοιχτή μας επιστολή στις 8 Μαΐου 2014 , με αφορμή τη δημοσιοποίηση των εξαιρετικών αποτελεσμάτων της Αξιολόγησης των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ από Διεθνείς Επιτροπές, τα οποία έδειχναν το υψηλό επίπεδο και την Αριστεία που παρουσιάζουν τα Κέντρα μας, σας καλούσαμε:
Να μεριμνήσετε άμεσα, ώστε η επιχορήγηση των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ να επανέλθει σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα χρηματοδότησης, προκειμένου τα Κέντρα να επιτελέσουν ανεμπόδιστα τον αναπτυξιακό τους ρόλο.
Να σταθείτε, έμπρακτα, αρωγός στην ενίσχυση της Έρευνας, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας στη χώρα μας, μεριμνώντας κυρίως για την αύξηση του πενιχρού ποσοστού του ΑΕΠ που διατίθεται όλα τα τελευταία χρόνια στην Έρευνα και αποτελεί κόλαφο για τη χώρα μας.

Λίγους μήνες μετά, η κυβέρνησή σας ανταποκρίθηκε στα αποτελέσματα της αξιολόγησης:

(1) Περικόπτοντας τον ήδη ελλειμματικό προϋπολογισμό των Ερευνητικών Κέντρων της ΓΓΕΤ κατά επιπλέον 30% για το 2015 (περικοπή που συμβαίνει για τρίτη συνεχή φορά, ανεβάζοντας το συνολικό ποσοστό περικοπής σε 68% από το 2008) και ζητώντας από τα Ερευνητικά Κέντρα να καταρτίσουν όχι μόνο ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, αλλά προϋπολογισμούς με πλεόνασμα, όταν η κρατική επιχορήγηση δεν επαρκεί πλέον ούτε για τη μισθοδοσία του τακτικού προσωπικού!

(2) Περικόπτοντας οριζόντια, κατά 10-28%, τους προϋπολογισμούς ενταγμένων στο ΕΣΠΑ ερευνητικών προγραμμάτων «ΘΑΛΗΣ», «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» «ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ» και «ERC», και μάλιστα χωρίς αλλαγές στο φυσικό αντικείμενο ή στους σκοπούς των έργων. Περιέργως, και ενώ γίνονται οι περικοπές αυτές, προκηρύσ-σονται νέα προγράμματα από το Υπουργείο Παιδείας, με υπερβολικά στενές προθεσμίες για την υποβολή των προτάσεων από τους ενδιαφερομένους...

(3) Και, εν τέλει, καταθέτοντας στη Βουλή των Ελλήνων, ως χαριστική βολή, νομοσχέδιο για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία , καταργώντας ταυτόχρονα ένα Νόμο Πλαίσιο για την Έρευνα (Ν. 1514/1985) που αποτέλεσε ορόσημο για την ανάπτυξη του δημόσιου ερευνητικού συστήματος της χώρας και επιχειρώντας την αντικατάστασή του από ένα νόμο/συνονθύλευμα, ο οποίος (μεταξύ άλλων πολλών):
•    δεν αντιστοιχεί στην Αιτιολογική του Έκθεση,  
•    δεν αντιστοιχεί στην Έκθεση Δημόσιας Διαβούλευσης (καθώς το αρχικό νομοσχέδιο για την ΕΤΑΚ που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση  ήταν κατά πολύ διαφορετικό από αυτό που κατατέθηκε στη Βουλή),
•    αφαιρεί τον έλεγχο του Κοινοβουλίου, και συνεπώς τη μέριμνα του νομοθετικού σώματος της Ελλάδας επί του κρισίμου για την ανασύνταξη της χώρας τομέα της Έρευνας, δίνοντας στον εκάστοτε ΓΓΕΤ ή Υπουργό τη δυνατότητα να συστήνει/συγχωνεύει/ διασπά/καταργεί, καθώς και να ορίζει και να τροποποιεί το σκοπό και τη νομική φύση των ερευνητικών οργανισμών, κατά το δοκούν, με Προεδρικό Διάταγμα (το τελευταίο επιπλέον θα ορίζει –κατά περίπτωση!– ακόμη και «τα σχετικά με την οικονομική διαχείριση και τον οικονομικό έλεγχο του ερευνητικού κέντρου»),
•    διατηρεί και ενισχύει θεσμικά τη δαπανηρή και ανερμάτιστη πολυδιάσπαση του εκτός ΓΓΕΤ δημοσίου ερευνητικού ιστού, αφήνοντας ταυτόχρονα έωλους δημόσιους ερευνητικούς οργανισμούς (και Ερευνητές) εκτός ΓΓΕΤ, των οποίων η λειτουργία βασίζεται στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο που καταργείται,
•    δεν περιλαμβάνει ουσιαστικές ρυθμίσεις για τη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (π.χ., τα ΤΕΙ δεν περιλαμβάνονται στους ερευνητικούς οργανισμούς του ν/σ),
•    δεν διασφαλίζει πόρους για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης που αφορά στην υλοποίηση της  Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΑΚ),
•    δεν διασφαλίζει ούτε ένα ευρώ κρατικής επιχορήγησης στα δημόσια Ερευνητικά Κέντρα, ούτε για τη μισθοδοσία των Ερευνητών και των τακτικών υπαλλήλων, αντιθέτως ωθεί τα Κέντρα να μετατραπούν σε «επιχειρήσεις», μέσω της «ανάπτυξης ίδιας επιχειρηματικής δραστηριότητας με οποιοδήποτε τρόπο...», κλπ. (!),
•    απαξιώνει τους Ερευνητές-Δημοσίους Λειτουργούς, υποβαθμίζοντάς τους σε συμβασιούχους και αίροντας τη μονιμότητά τους στις βαθμίδες Α’ και Β’ (σε πλήρη αναντιστοιχία με τους καθηγητές ΑΕΙ, την ίδια στιγμή που στην αιτιολογική έκθεση γίνεται λόγος για εξομοίωση ρόλων, λειτουργίας και αμοιβής!),
•    υποβαθμίζει, αντί να αναβαθμίζει, το υπάρχον Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ),
•    ορίζει ως δημόσιο ερευνητικό οργανισμό ιδιωτικού δικαίου αυτόν που «είναι φορέας σκοπών που δεν άπτονται της άσκησης δημόσιας εξουσίας (fiscus) και έχει συσταθεί και λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου ή ως ανώνυμη εταιρία του δημοσίου τομέα, ή ως ειδικός λογαριασμός κονδυλίων έρευνας, ή ως ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή ως ερευνητικό κέντρο και ανεξαρτήτως του τρόπου σύστασής του» (!),
•    σε άλλο σημείο, καθορίζει ξανά ότι οι Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) των ΝΠΔΔ Ερευνητικών Κέντρων και τα ΝΠΙΔ Ερευνητικά Κέντρα «επιτελούν δραστηριότητες που δεν εμπίπτουν στο πεδίο άσκησης δημόσιας εξουσίας, λειτουργούν με  ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια...», ενώ οι ΕΛΚΕ και τα ΝΠΙΔ Κέντρα διαχειρίζονται ως επί το πλείστον δημόσια κονδύλια (ευρωπαϊκά και εθνικά),
•    μετατρέπει το σύστημα διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων σε απόλυτα προσωποκεντρικό, κλειστό και αδιαφανές, αποκλείοντας το σώμα των Ερευνητών από την εκλογή των μονοπρόσωπων οργάνων (σε πλήρη αναντιστοιχία με την εκλογή των αντίστοιχων οργάνων στα ΑΕΙ από τους καθηγητές), αλλά και από την ουσιαστική συμμετοχή τους στα ΔΣ των Κέντρων,
•    τοποθετεί την υπάρχουσα Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας σε ρόλο ρυθμιστή και ελεγκτή των πάντων και πολλάκις ταυτόχρονα ελεγχόμενου (η ΓΓΕΤ, ακόμη και σε ρόλο εκπαιδευτικού ιδρύματος, θα δίνει διπλώματα για δικηγόρους ευρεσιτεχνίας!), με υπεραρμοδιότητες Υπουργείου, η οποία επιπλέον θα «αξιολογείται» ανά τριετία από τριμελή επιτροπή διορισμένη από τον προϊστάμενο ΥΠΑΙΘ,
•    δεν προνοεί για την αξιολόγηση του εκτός ΓΓΕΤ ερευνητικού ιστού (στον οποίον όμως θα διατίθενται  εθνικοί ερευνητικοί πόροι), ούτε για την ουσιαστική αξιολόγηση των υλοποιηθέντων ερευνητικών προγραμμάτων,
•    και που, εν τέλει, δεν προτείνει απολύτως κανένα ορθολογικό και υλοποιήσιμο πρότυπο οργάνωσης, διακυβέρνησης και χρηματοδότησης ενός ενιαίου, εθνικού ερευνητικού ιστού (δημόσιου και ιδιωτικού), για την ανάπτυξη της Έρευνας και Καινοτομίας στη χώρα.

Οι ανωτέρω επιλογές της κυβέρνησης, οι οποίες δεν συνάδουν σε καμία περίπτωση με τις κυβερνητικές εξαγγελίες περί ενίσχυσης της Έρευνας και Καινοτομίας στη χώρα, αποτελούν τουλάχιστον παραδοξολογία και υπονόμευση κάθε έννοιας αξιολόγησης, καθώς βλέπουμε να τιμωρούνται, και μάλιστα πολλαπλώς, αυτοί που αξιολογούνται και αριστεύουν επί μακρόν.

Η τιμωρία τους συντελείται μέσω αλλεπάλληλων περικοπών των προϋπολογισμών των Ερευνητικών Κέντρων, περικοπών στα υλοποιούμενα ερευνητικά προγράμματα, καθώς και αποψίλωσης, συρρίκνωσης και μαρασμού του δημόσιου ερευνητικού ιστού της ΓΓΕΤ, δια του προτεινόμενου νομοσχεδίου... Σημειωτέον ότι όλα αυτά, όχι μόνο δεν αποτέλεσαν ουσιαστικά ποτέ μνημονιακή υποχρέωση της χώρας, τουναντίον μάλιστα το ίδιο το μνημόνιο καλεί την Ελληνική κυβέρνηση για το αυταπόδεικτο, να επενδύσει δηλαδή στην Έρευνα και την Καινοτομία.

Έτσι επιβραβεύει η Ελληνική Πολιτεία τους Άριστους, που υποστήριξαν και υποστηρίζουν έμπρακτα την αξιολόγηση, που εξακολουθούν να παράγουν με αμείωτο ρυθμό παρά την κρίση, που εξασφαλίζουν εργασία σε χιλιάδες νέους επιστήμονες και συμβάλλουν, με όλες τους τις δυνάμεις, στην αναχαίτιση του “brain drain” και στην ανόρθωση της οικονομίας της χώρας;


Με τις συνεχιζόμενες περικοπές στα κονδύλια Ε&Α, με τον οικονομικό και θεσμικό «στραγγαλισμό» των Ερευνητικών μας Κέντρων, αναρωτιόμαστε πού θα βρίσκεται άραγε η Ελλάδα σε αυτό το γράφημα, όταν επικαιροποιηθεί και περιλάβει την εποχή του Μεσοπροθέσμου;

Αξιότιμε Κύριε Πρωθυπουργέ,
ζητάμε απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα, ζητάμε απόσυρση του νομοσχεδίου από τη Βουλή των Ελλήνων, ώστε να συζητηθεί με την ερευνητική και την καινοτόμα και νεανική επιχειρηματική κοινότητα της χώρας και να κατατεθεί ξανά ως πραγματικά μεταρρυθμιστικός νόμος. Ζητάμε επίσης την άμεση μέριμνά σας για να ανασχεθούν οι καταστροφικές για τη χώρα περικοπές των κονδυλίων για Έρευνα και Καινοτομία.

Με τιμή και εκτίμηση,

Για την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών
Η Πρόεδρος    Η Γ. Γραμματέας
Μαρία Θ. Στουμπούδη    Μαρία A. Κωνσταντοπούλου