Συνέδριο για το ελληνικό χρέος στο Παρίσι
Την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Συγκριτικού Δικαίου του πανεπιστημίου Panthéon-Assas στο Παρίσι, συνέδριο με θέμα:
Το ελληνικό χρέος από την σκοπιά του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Το συνέδριο συνδιοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Panthéon-Assas, από το Κέντρο Ευρωπαϊκού Δικαίου (Centre de droit européen), τον Ευρωπαϊκό Σύλλογο του Παρισιού (Collège européen de Paris) και από τον Οργανισμό Διεθνούς Δικαίου. Οι ομιλητές του συνεδρίου ανήκουν όλοι στον πανεπιστημιακό χώρο ενώ τον ρόλο του συντονιστή είχε αναλάβει ο Jean-Marc Sorel, καθηγητής της νομικής σχολής της Σορβόννης.
Οι ομιλίες των καθηγητών δεν επικεντρώθηκαν στην τωρινή κατάσταση της χώρας, αλλά μέσω μιας αναδρομής, που ξεκίνησε από την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη το 2001, ξετυλίχτηκε η σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στο χρέος όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Ο Francesco Martucci, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Panthéon-Assas, εκφώνησε μια ομιλία, η οποία κινήθηκε γύρω από τις πρακτικές και τον ρόλο της ΕΚΤ.
Μετά από μια σύντομη αναφορά στις ενέργειες της ΕΚΤ, διαχώρισε ρητά την οικονομική βοήθεια από την αλληλεγγύη και ξεκαθάρισε πως ο στόχος του θεσμικού αυτού οργάνου είναι αποκλειστικά η διασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας και ως εκ τούτου ο περιορισμός των επιπτώσεων στις αγορές.
Σύμφωνα και με τις σχετικά πρόσφατες δηλώσεις του Mario Dragui, πρόκειται για ένα θεσμικό όργανο που λειτουργεί βάσει κανόνων και όχι πολιτικής.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε ο σχολιασμός του καθηγητή σχετικά με την μοναδικότητα της περίπτωσης της Ελλάδας, την οποία είδε σαν ένα «εργαστήριο», στο οποίο δοκιμάστηκε ο μηχανισμός της οικονομικής στήριξης. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην επίμαχη αναδιάρθρωση του χρέους, τονίζοντας πως υπάρχουν σημεία στη Συμφωνία που δεν την επιτρέπουν.
Ο καθηγητής του πανεπιστήμιου του Poitiers, Régis Bismuth, έδωσε μια πιο διεθνή διάσταση στο θέμα, καθώς η δική του προσέγγιση ξεδιπλώθηκε υπό το πρίσμα του ΔΝΤ. Ο καθηγητής εντόπισε μια έλλειψη συνοχής ανάμεσα στις προσεγγίσεις και στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ και σε αυτές των ευρωπαϊκών θεσμών. Κατά την άποψή του, το ΔΝΤ φαίνεται να τοποθετείται αυστηρότερα, αλλά επί της ουσίας οι μέθοδοί του είναι πρακτικά ρεαλιστικότερες. Η Ευρώπη αντιθέτως εμφανίζεται ηπιότερη θεωρητικά αλλά εφαρμόζει μη ρεαλιστικές πολιτικές. Κατά συνέπεια, ήδη από το 2014, το ΔΝΤ τάχθηκε υπέρ μιας ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, την οποία θα έπρεπε να φροντίσουν οι εταίροι. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα είναι πως, μια τέτοια ενέργεια δεν στηρίζεται θεσμικά επί του παρόντος. Ο ομιλητής υπογράμμισε επιπλέον πως το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και η θεώρηση του χρέους της Ελλάδας ως αθέμητο κατά το διεθνές δίκαιο λειτουργούν παραπλανητικά, καθώς η ουσία δε βρίσκεται σε αυτά. Ο ίδιος διαφώνησε με τη λογική του αθέμητου χρέους και δεν τάχθηκε ανοιχτά κατά των πολεμικών αποζημιώσεων και της αποπληρωμής του κατοχικού δανείου, αν και θεωρεί πως εγείρουν μεγάλα νομικά ζητήματα διεθνούς δικαίου και πως, ακόμη και αν παραχωρηθούν δεν επαρκούν για να λυθεί το ζήτημα της χώρας.
Μέσω μιας σύγκρισης των οφειλών της χώρας σήμερα και αυτών που είχε το 2009, εκτιμήθηκε πως οι τωρινές συνθήκες είναι δυσμενέστερες. Εντούτοις, οι κατηγορίες περί ανευθυνότητας των πιστωτών, που εκτοξεύει ο ΥΠΟΙΚ, δεν μπορούν να σταθούν νομικά.
Τη σκυτάλη πήρε ο Mathias Audit, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Paris Ouest –Nanterre, ο οποίος μέσα από μια θεωρητική προσέγγιση, έκανε μια παρουσίαση του ελληνικού χρέους σε οικονομικό και νομικό επίπεδο. Στη συνέχεια απευθύνθηκε κυρίως στο γαλλικό κοινό τονίζοντας τη θέση της Γαλλίας στο όλο ζήτημα. Όλοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο Grexit, σαν ένα σενάριο με καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα, κατά το οποίο η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με την αδυναμία αποπληρωμής του χρέους της και την έκφραση αυτής. Στάθηκε όμως ευρέως αποδεκτό πως οι συνέπειες δε θα είναι δυσμενείς μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη, παρά τα μέτρα που μπορεί να έχουν ήδη παρθεί. Σε κάθε περίπτωση, τα ενδεχόμενο Grexit απαιτεί επανεξέταση των συνθηκών που έχουν υπογραφεί, καθώς δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου το ζήτημα της Ελλάδας παραλληλίστηκε συχνά με την υπόθεση ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, στο οποίο οι θύτες είναι γνωστοί εξαρχής.
Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν έχουμε ακόμη διαβάσει όλες τις σελίδες του.
Νατάσα Γκότση
Οι ομιλίες των καθηγητών δεν επικεντρώθηκαν στην τωρινή κατάσταση της χώρας, αλλά μέσω μιας αναδρομής, που ξεκίνησε από την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη το 2001, ξετυλίχτηκε η σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στο χρέος όπως το γνωρίζουμε σήμερα. Ο Francesco Martucci, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Panthéon-Assas, εκφώνησε μια ομιλία, η οποία κινήθηκε γύρω από τις πρακτικές και τον ρόλο της ΕΚΤ.
Μετά από μια σύντομη αναφορά στις ενέργειες της ΕΚΤ, διαχώρισε ρητά την οικονομική βοήθεια από την αλληλεγγύη και ξεκαθάρισε πως ο στόχος του θεσμικού αυτού οργάνου είναι αποκλειστικά η διασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας και ως εκ τούτου ο περιορισμός των επιπτώσεων στις αγορές.
Σύμφωνα και με τις σχετικά πρόσφατες δηλώσεις του Mario Dragui, πρόκειται για ένα θεσμικό όργανο που λειτουργεί βάσει κανόνων και όχι πολιτικής.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε ο σχολιασμός του καθηγητή σχετικά με την μοναδικότητα της περίπτωσης της Ελλάδας, την οποία είδε σαν ένα «εργαστήριο», στο οποίο δοκιμάστηκε ο μηχανισμός της οικονομικής στήριξης. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην επίμαχη αναδιάρθρωση του χρέους, τονίζοντας πως υπάρχουν σημεία στη Συμφωνία που δεν την επιτρέπουν.
Ο καθηγητής του πανεπιστήμιου του Poitiers, Régis Bismuth, έδωσε μια πιο διεθνή διάσταση στο θέμα, καθώς η δική του προσέγγιση ξεδιπλώθηκε υπό το πρίσμα του ΔΝΤ. Ο καθηγητής εντόπισε μια έλλειψη συνοχής ανάμεσα στις προσεγγίσεις και στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ και σε αυτές των ευρωπαϊκών θεσμών. Κατά την άποψή του, το ΔΝΤ φαίνεται να τοποθετείται αυστηρότερα, αλλά επί της ουσίας οι μέθοδοί του είναι πρακτικά ρεαλιστικότερες. Η Ευρώπη αντιθέτως εμφανίζεται ηπιότερη θεωρητικά αλλά εφαρμόζει μη ρεαλιστικές πολιτικές. Κατά συνέπεια, ήδη από το 2014, το ΔΝΤ τάχθηκε υπέρ μιας ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, την οποία θα έπρεπε να φροντίσουν οι εταίροι. Παρόλα αυτά, το πρόβλημα είναι πως, μια τέτοια ενέργεια δεν στηρίζεται θεσμικά επί του παρόντος. Ο ομιλητής υπογράμμισε επιπλέον πως το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και η θεώρηση του χρέους της Ελλάδας ως αθέμητο κατά το διεθνές δίκαιο λειτουργούν παραπλανητικά, καθώς η ουσία δε βρίσκεται σε αυτά. Ο ίδιος διαφώνησε με τη λογική του αθέμητου χρέους και δεν τάχθηκε ανοιχτά κατά των πολεμικών αποζημιώσεων και της αποπληρωμής του κατοχικού δανείου, αν και θεωρεί πως εγείρουν μεγάλα νομικά ζητήματα διεθνούς δικαίου και πως, ακόμη και αν παραχωρηθούν δεν επαρκούν για να λυθεί το ζήτημα της χώρας.
Μέσω μιας σύγκρισης των οφειλών της χώρας σήμερα και αυτών που είχε το 2009, εκτιμήθηκε πως οι τωρινές συνθήκες είναι δυσμενέστερες. Εντούτοις, οι κατηγορίες περί ανευθυνότητας των πιστωτών, που εκτοξεύει ο ΥΠΟΙΚ, δεν μπορούν να σταθούν νομικά.
Τη σκυτάλη πήρε ο Mathias Audit, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Paris Ouest –Nanterre, ο οποίος μέσα από μια θεωρητική προσέγγιση, έκανε μια παρουσίαση του ελληνικού χρέους σε οικονομικό και νομικό επίπεδο. Στη συνέχεια απευθύνθηκε κυρίως στο γαλλικό κοινό τονίζοντας τη θέση της Γαλλίας στο όλο ζήτημα. Όλοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο Grexit, σαν ένα σενάριο με καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα, κατά το οποίο η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με την αδυναμία αποπληρωμής του χρέους της και την έκφραση αυτής. Στάθηκε όμως ευρέως αποδεκτό πως οι συνέπειες δε θα είναι δυσμενείς μόνο για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη, παρά τα μέτρα που μπορεί να έχουν ήδη παρθεί. Σε κάθε περίπτωση, τα ενδεχόμενο Grexit απαιτεί επανεξέταση των συνθηκών που έχουν υπογραφεί, καθώς δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου το ζήτημα της Ελλάδας παραλληλίστηκε συχνά με την υπόθεση ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, στο οποίο οι θύτες είναι γνωστοί εξαρχής.
Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν έχουμε ακόμη διαβάσει όλες τις σελίδες του.
Νατάσα Γκότση
