Όλα όσα ξέρει η Google για μένα
Μεγάλος Αδελφός
Χρήστος Θ. Παναγόπουλος
Το Σάββατο πήγα σε μια εκδήλωση στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», ύστερα για καφέ στη Στοά Σπύρου Μήλιου στο κέντρο της Αθήνας και μετά βόλτα προς το Μοναστηράκι. Θα μου πείτε: «Και τι μας νοιάζει εμάς;». Εσάς μπορεί όχι, την Google, όμως, τη νοιάζει και μάλιστα πάρα πολύ.
Δεν είναι λίγοι οι χρήστες του Διαδικτύου, μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων το παρόν πόνημα, που χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες της Google μέσω κινητής (mobile) συσκευής.
Οι λόγοι είναι καθαρά πρακτικοί: Το ψηφιακό «μπουκέτο» των mobile εφαρμογών της Google παρέχει μια σειρά από υπηρεσίες για τους online χρήστες της: email, έγγραφα και φωτογραφίες στο «σύννεφο» του Google Drive και της Συλλογής για γρήγορη πρόσβαση, συνομιλίες σε πραγματικό χρόνο με συναδέλφους, πρόσβαση στους χάρτες για εύκολη πλοήγηση μέσα στην πόλη.
Όμως, τελικά, πόσο ασφαλή είναι όλα αυτά; Πόσο πραγματικά μόνος αισθάνεται ο χρήστης μιας Android smartphone ή tablet συσκευής; Και εν τέλει πόσο αυτά που κάνει παρακολουθούνται ή όχι;
Ανοίγοντας το πρωί της Δευτέρας το site της Google Maps, ανακάλυψα ότι η υπηρεσία έχει εντάξει στη λειτουργία της ένα χρονολόγιο (timeline) τοποθεσιών. Το πιο τρομακτικό απ' όλα: ο παγκόσμιος χάρτης έχει καταγεγραμμένες όλες (μα όλες όμως!) τις τοποθεσίες που έχω επισκεφθεί, ζήσει ακόμη και σπουδάσει, με λεπτομέρεια αναλυτικής ημερομηνίας, ακόμη και ώρας (!) τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια (Οκτώβριος 2013 - Σεπτέμβριος 2015).
Η χρονική περίοδος, κατά την οποία και βρίσκομαι στο «μικροσκόπιο» της Google, μόνον τυχαία δεν είναι: συμπίπτει χρονικά με τον μήνα που απέκτησα την πρώτη μου Android συσκευή, και έως σήμερα που εξακολουθώ να χρησιμοποιώ νέα συσκευή, με έχει κανονικότατα «φακελωμένο».
Για του λόγου το αληθές ρίξτε μια ματιά στον παρακάτω χάρτη (κάντε κλικ επάνω στην εικόνα για μεγέθυνση)
Στον χάρτη σημειώνονται όλες οι τοποθεσίες και συγχρόνως στην κάτω πλευρά του εμφανίζεται ένα αναλυτικό υπόμνημα με τη συχνότητα των μερών που επισκέπτομαι σε καθημερινή βάση (!), με κορυφαίες ― στη σειρά ― τοποθεσίες το σπίτι μου και την εργασία μου στο tvxs.gr. Τίποτε περίεργο ως εδώ (σπίτι δουλειά, δουλειά σπίτι).
Έχει, όμως, καταγράψει τη διαμονή μου στα Χανιά (ενόσω κατοικούσα εκεί), το ταξίδι μου στην Αυστρία (ελέω μεταπτυχιακού), τις επισκέψεις στη Θεσσαλονίκη (τόπος καταγωγής) και με πολλές μικρές κόκκινες βούλες, όλα τα μέρη που έχω επισκεφθεί στην Αθήνα. Κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό.
Πού βρίσκεται το λάθος;
Το λάθος είναι διττό: αφορά πρωτίστως τον ίδιο τον χρήστη και σε τι ακριβώς δίνει τη συγκατάθεσή του αλλά και την «παγίδα» που στήνει η Google, όταν αγοράζει μια Android συσκευή.
Όταν, λοιπόν, αγοράζουμε ως χρήστες για πρώτη φορά ένα κινητό ή tablet Android, στην εισαγωγική οθόνη, αμέσως μόλις ανοίξουμε τη συσκευή, το λογισμικό μας οδηγεί υποχρεωτικά στη δημιουργία ενός λογαριασμού Google, του τύπου Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..Προσοχή: Αυτός δεν είναι απλά ένας λογαριασμός ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά αποτελεί ένα είδος παγκόσμιας υπογραφής, η οποία στα «ψιλά γράμματα» που περιγράφονται στους όρους χρήσης, ούτε λίγο ούτε πολύ λέει ότι ο χρήστης δίνει τη συγκατάθεσή του για πλήρη πρόσβαση σε μια μεγάλη σειρά δεδομένων.
Κάνοντας αποδοχή (accept) των όρων, ο λογαριασμός που δημιουργείται παραχωρεί στον χρήστη πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες τις Google. Ταυτόχρονα, όμως, δίνει στην Google εν λευκώ πρόσβαση σε όλα τα μικρά και μεγάλα δεδομένα που αφορούν κάθε δραστηριότητά μας (από φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει, τοποθεσίες που έχουμε επισκεφθεί μέχρι και αεροπορικές διαδρομές με πλήρη στοιχεία για την ώρα αναχώρησης και άφιξης). Σε κάποιους ενδεχομένως να φαίνεται αστείο, όμως στην πραγματικότητα όλο αυτό είναι εξαιρετικά τρομακτικό.
Η ιστορία γίνεται ακόμη πιο ανατριχιαστική, όταν ο χρήστης αγοράσει μια καινούργια συσκευή Android: όλες οι εφαρμογές, όλα τα αγαπημένα (favourites) του Google Chrome που είχε «κατεβάσει» στην προηγούμενη συσκευή, αμέσως μόλις κάνει login στην Google, κατεβαίνουν αυτόματα στο νέο gadget. Τα ηλεκτρονικά ίχνη τον ακολουθούν παντού, ανεξαρτήτως συσκευής.
Η Google διατείνεται ότι σε όλα αυτά τα δεδομένα έχει πρόσβαση προσωπικά μόνον ο χρήστης, όταν είναι συνδεδεμένος στην Google. Όμως από το «κάδρο» αυτό παραλείπει να αναφερθεί στον εαυτό της, που είναι ουσιαστικά και τυπικά ο κύριος διαχειριστής όλων αυτών των προσωπικών δεδομένων που κυκλοφορούν με αυτόν τον τρόπο.
Πανόπτης; Μεγάλος Αδελφός; Όπως και να το πει κανείς, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Το «φακέλωμα» που υφίστανται όλοι οι χρήστες της Google ξεπερνά κάθε φαντασία, κάνοντας το οργουελικό «1984» να θυμίζει κάτι εντελώς ανάλαφρο.
Τίποτα, μα τίποτα δεν είναι ασφαλές, όταν βρίσκεται στο «σύννεφο», γεγονός που καθιστά την παροιμία «μέτρον άριστον» κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη. Φειδώς και περίσκεψη, λοιπόν, για να μην αρχίσουμε να φωνάζουμε: Μισό λεπτό, κύριε Όργουελ...
Το Σάββατο πήγα σε μια εκδήλωση στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», ύστερα για καφέ στη Στοά Σπύρου Μήλιου στο κέντρο της Αθήνας και μετά βόλτα προς το Μοναστηράκι. Θα μου πείτε: «Και τι μας νοιάζει εμάς;». Εσάς μπορεί όχι, την Google, όμως, τη νοιάζει και μάλιστα πάρα πολύ.
Δεν είναι λίγοι οι χρήστες του Διαδικτύου, μεταξύ των οποίων και ο υπογράφων το παρόν πόνημα, που χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες της Google μέσω κινητής (mobile) συσκευής.
Οι λόγοι είναι καθαρά πρακτικοί: Το ψηφιακό «μπουκέτο» των mobile εφαρμογών της Google παρέχει μια σειρά από υπηρεσίες για τους online χρήστες της: email, έγγραφα και φωτογραφίες στο «σύννεφο» του Google Drive και της Συλλογής για γρήγορη πρόσβαση, συνομιλίες σε πραγματικό χρόνο με συναδέλφους, πρόσβαση στους χάρτες για εύκολη πλοήγηση μέσα στην πόλη.
Όμως, τελικά, πόσο ασφαλή είναι όλα αυτά; Πόσο πραγματικά μόνος αισθάνεται ο χρήστης μιας Android smartphone ή tablet συσκευής; Και εν τέλει πόσο αυτά που κάνει παρακολουθούνται ή όχι;
Ανοίγοντας το πρωί της Δευτέρας το site της Google Maps, ανακάλυψα ότι η υπηρεσία έχει εντάξει στη λειτουργία της ένα χρονολόγιο (timeline) τοποθεσιών. Το πιο τρομακτικό απ' όλα: ο παγκόσμιος χάρτης έχει καταγεγραμμένες όλες (μα όλες όμως!) τις τοποθεσίες που έχω επισκεφθεί, ζήσει ακόμη και σπουδάσει, με λεπτομέρεια αναλυτικής ημερομηνίας, ακόμη και ώρας (!) τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια (Οκτώβριος 2013 - Σεπτέμβριος 2015).
Η χρονική περίοδος, κατά την οποία και βρίσκομαι στο «μικροσκόπιο» της Google, μόνον τυχαία δεν είναι: συμπίπτει χρονικά με τον μήνα που απέκτησα την πρώτη μου Android συσκευή, και έως σήμερα που εξακολουθώ να χρησιμοποιώ νέα συσκευή, με έχει κανονικότατα «φακελωμένο».
Για του λόγου το αληθές ρίξτε μια ματιά στον παρακάτω χάρτη (κάντε κλικ επάνω στην εικόνα για μεγέθυνση)
Στον χάρτη σημειώνονται όλες οι τοποθεσίες και συγχρόνως στην κάτω πλευρά του εμφανίζεται ένα αναλυτικό υπόμνημα με τη συχνότητα των μερών που επισκέπτομαι σε καθημερινή βάση (!), με κορυφαίες ― στη σειρά ― τοποθεσίες το σπίτι μου και την εργασία μου στο tvxs.gr. Τίποτε περίεργο ως εδώ (σπίτι δουλειά, δουλειά σπίτι).
Έχει, όμως, καταγράψει τη διαμονή μου στα Χανιά (ενόσω κατοικούσα εκεί), το ταξίδι μου στην Αυστρία (ελέω μεταπτυχιακού), τις επισκέψεις στη Θεσσαλονίκη (τόπος καταγωγής) και με πολλές μικρές κόκκινες βούλες, όλα τα μέρη που έχω επισκεφθεί στην Αθήνα. Κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε λεπτό.
Πού βρίσκεται το λάθος;
Το λάθος είναι διττό: αφορά πρωτίστως τον ίδιο τον χρήστη και σε τι ακριβώς δίνει τη συγκατάθεσή του αλλά και την «παγίδα» που στήνει η Google, όταν αγοράζει μια Android συσκευή.
Όταν, λοιπόν, αγοράζουμε ως χρήστες για πρώτη φορά ένα κινητό ή tablet Android, στην εισαγωγική οθόνη, αμέσως μόλις ανοίξουμε τη συσκευή, το λογισμικό μας οδηγεί υποχρεωτικά στη δημιουργία ενός λογαριασμού Google, του τύπου Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..Προσοχή: Αυτός δεν είναι απλά ένας λογαριασμός ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αλλά αποτελεί ένα είδος παγκόσμιας υπογραφής, η οποία στα «ψιλά γράμματα» που περιγράφονται στους όρους χρήσης, ούτε λίγο ούτε πολύ λέει ότι ο χρήστης δίνει τη συγκατάθεσή του για πλήρη πρόσβαση σε μια μεγάλη σειρά δεδομένων.
Κάνοντας αποδοχή (accept) των όρων, ο λογαριασμός που δημιουργείται παραχωρεί στον χρήστη πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες τις Google. Ταυτόχρονα, όμως, δίνει στην Google εν λευκώ πρόσβαση σε όλα τα μικρά και μεγάλα δεδομένα που αφορούν κάθε δραστηριότητά μας (από φωτογραφίες που έχουμε τραβήξει, τοποθεσίες που έχουμε επισκεφθεί μέχρι και αεροπορικές διαδρομές με πλήρη στοιχεία για την ώρα αναχώρησης και άφιξης). Σε κάποιους ενδεχομένως να φαίνεται αστείο, όμως στην πραγματικότητα όλο αυτό είναι εξαιρετικά τρομακτικό.
Η ιστορία γίνεται ακόμη πιο ανατριχιαστική, όταν ο χρήστης αγοράσει μια καινούργια συσκευή Android: όλες οι εφαρμογές, όλα τα αγαπημένα (favourites) του Google Chrome που είχε «κατεβάσει» στην προηγούμενη συσκευή, αμέσως μόλις κάνει login στην Google, κατεβαίνουν αυτόματα στο νέο gadget. Τα ηλεκτρονικά ίχνη τον ακολουθούν παντού, ανεξαρτήτως συσκευής.
Η Google διατείνεται ότι σε όλα αυτά τα δεδομένα έχει πρόσβαση προσωπικά μόνον ο χρήστης, όταν είναι συνδεδεμένος στην Google. Όμως από το «κάδρο» αυτό παραλείπει να αναφερθεί στον εαυτό της, που είναι ουσιαστικά και τυπικά ο κύριος διαχειριστής όλων αυτών των προσωπικών δεδομένων που κυκλοφορούν με αυτόν τον τρόπο.
Πανόπτης; Μεγάλος Αδελφός; Όπως και να το πει κανείς, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Το «φακέλωμα» που υφίστανται όλοι οι χρήστες της Google ξεπερνά κάθε φαντασία, κάνοντας το οργουελικό «1984» να θυμίζει κάτι εντελώς ανάλαφρο.
Τίποτα, μα τίποτα δεν είναι ασφαλές, όταν βρίσκεται στο «σύννεφο», γεγονός που καθιστά την παροιμία «μέτρον άριστον» κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη. Φειδώς και περίσκεψη, λοιπόν, για να μην αρχίσουμε να φωνάζουμε: Μισό λεπτό, κύριε Όργουελ...