Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι υποφέρουν από τέτοιες αναπηρίες και αντιμετωπίζουν εκτέλεση ή εκτελούνται σε χώρες όπως η Ιαπωνία, το Πακιστάν και οι ΗΠΑ. Εάν αυτές οι χώρες δεν μεταρρυθμίσουν επειγόντως το ποινικό τους σύστημα, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα βρεθούν σε κίνδυνο.

«Οι διεθνείς κανονισμοί σχετικά με την πνευματική και διανοητική αναπηρία αποτελούν σημαντικές εγγυήσεις για ευάλωτα άτομα. Δεν επιδιώκουν να δικαιολογήσουν φρικτά εγκλήματα, θέτουν όμως παραμέτρους για την φύση της ποινής η οποία μπορεί να επιβληθεί», δήλωσε ο Audrey Gaughran, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για Παγκόσμια Ζητήματα.

«Είμαστε αντίθετοι στη θανατική ποινή σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι η έσχατη, σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική τιμωρία. Ωστόσο, στις χώρες αυτές που εξακολουθούν να εκτελούν, οι διεθνείς κανονισμοί, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απαγορεύουν τη χρήση της θανατικής ποινής σε ορισμένες ευάλωτες ομάδες, πρέπει να τηρούνται και να εφαρμόζονται μέχρι την πλήρη κατάργηση της».

Για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής, η Διεθνής Αμνηστία και η Παγκόσμια Συμμαχία κατά της Θανατικής Ποινής, θέτουν στο προσκήνιο την θανατική ποινή και ανθρώπους με πνευματικές και διανοητικές αναπηρίες.

«Οι διεθνείς κανονισμοί απαιτούν με σαφήνεια ότι τα άτομα που υποφέρουν από πνευματικές και διανοητικές αναπηρίες, δεν θα πρέπει να καταδικάζονται με την έσχατη τιμωρία. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις, οι αναπηρίες αυτές δεν προσδιορίζονται κατά την διάρκεια της ποινικής διαδικασίας», ανέφερε ο Audrey Gaughran.

«Οι χώρες που εξακολουθούν να εκτελούν θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν πόροι για την διεξαγωγή ανεξάρτητων και ενδελεχών αξιολογήσεων για οποιονδήποτε αντιμετωπίζει την θανατική ποινή, από την στιγμή που κατηγορούνται μέχρι και μετά την απόδοση της ποινής».

«Καλούμε τις κυβερνήσεις όλων των χωρών που εξακολουθούν να κάνουν χρήση της θανατικής ποινής για την άμεση εφαρμογή δικαιοστασίου εκτελέσεων, ως ένα πρώτο βήμα προς την κατάργησή της. Αυτό που επισημάνουμε σήμερα είναι ακόμη ένα παράδειγμα του άδικου χαρακτήρα αυτής της ποινής».

Οι παρακάτω περιπτώσεις αποτελούν πρόσφατα και ενδεικτικά παραδείγματα της χρήσης της θανατικής ποινής σε βάρος ανθρώπων με πνευματικές και διανοητικές αναπηρίες:

Στις ΗΠΑ, ο Askari Abdullah Muhammad εκτελέστηκε στην Φλόριντα στις 7 Ιανουαρίου 2014 για ένα φόνο που διαπράχθηκε μέσα στη φυλακή το 1980. Είχε ένα μεγάλο ιστορικό σοβαρών διανοητικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένης της διάγνωσης για παρανοϊκή σχιζοφρένεια. Στις 9 Απριλίου, ο Μεξικανικής εθνικότητας Ramiro Hernandez Llanas εκτελέστηκε στο Τέξας, παρά τις αποδείξεις ότι η διανοητική αναπηρία του, όπως αξιολογήθηκε σε έξι διαφορετικές εξετάσεις του Δείκτη Νοημοσύνης κατά την τελευταία δεκαετία, κατέστησε την θανατική του ποινή αντισυνταγματική. Στην Φλόριντα, η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει τις περιπτώσεις των δύο κρατουμένων που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο. Του Frank Walls και του Michael Zack, οι οποίοι έχουν ιστορικό σοβαρών διανοητικών τραυμάτων και έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητες για άσκηση έφεσης.

Στην Ιαπωνία, αρκετοί κρατούμενοι οι οποίοι υποφέρουν από διανοητικές παθήσεις, έχουν ήδη εκτελεστεί, ενώ άλλοι παραμένουν στην πτέρυγα των θανατοποινιτών. Ο 78χρονος Hakamada Iwao, καταδικάστηκε σε θάνατο μετά από μια άδικη δίκη το 1968, και είναι ο μακροβιότερος θανατοποινίτης παγκοσμίως. Ανέπτυξε σοβαρά διανοητικά προβλήματα κατά την επί δεκαετιών παραμονή του στην απομόνωση. Αφέθηκε ελεύθερος προσωρινά τον Μάρτιο του 2014, εν αναμονή μιας ενδεχόμενης νέας δίκης. Ο Matusmoto Kenji βρίσκεται στην πτέρυγα των θανατοποινιτών από το 1993, μπορεί να εκτελεστεί ανά πάσα στιγμή, και υποφέρει από διανοητική αναπηρία ως αποτέλεσμα δηλητηρίασης από υδράργυρο (νόσος Minamata). Όπως αναφέρεται είναι παρανοϊκός με ασυνάρτητη συμπεριφορά λόγω της διανοητικής πάθησης που ανέπτυξε κατά την παραμονή του στην πτέρυγα των θανατοποινιτών, ενώ οι δικηγόροι του επιδιώκουν επανεκδίκαση της υποθέσεώς του.

Στο Πακιστάν, ο Mohammad Asghar, ο οποίος διαγνώστηκε με παρανοϊκή σχιζοφρένεια στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2010 και ο οποίος στην συνέχεια μετακόμισε στο Πακιστάν, συνελήφθηκε για βλασφημία το 2014 και καταδικάστηκε σε θάνατο.