Στις 23 Μαρτίου, στις 4:20 π.μ., ένα ασθενοφόρο της Παλαιστινιακής πλευράς, κατευθυνόμενο προς την περιοχή Χασασίν στη Ράφα για να παραλάβει τραυματίες από αεροπορική επιδρομή, δέχτηκε πυρά από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις. Από την επίθεση σκοτώθηκαν δύο διασώστες. Το περιστατικό αυτό σηματοδότησε την αρχή μιας από τις πιο ανατριχιαστικές ακολουθίες γεγονότων στη διάρκεια της συνεχιζόμενης σύρραξης στη Γάζα, καθώς μέσα στην επόμενη εβδομάδα ακολούθησαν επιθέσεις, εξαφανίσεις με αποκορύφωμα την αποκάλυψη μαζικού τάφου με σορούς διασωστών και εργαζόμενων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και αποστολές.

Ο μοναδικός επιζών από την πρώτη επίθεση, Μούνθερ Άμπεντ, συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις και ανακρίθηκε. Η μαρτυρία του θα αποδειχθεί αργότερα κρίσιμη για την αποκάλυψη των γεγονότων που ακολούθησαν. Λίγες ώρες μετά την πρώτη επίθεση, μια συνοδεία οχημάτων, στην οποία συμμετείχαν ασθενοφόρα της Παλαιστινιακής Ημισελήνου, πυροσβεστικό όχημα, οχήματα του παλαιστινιακού υπουργείου Υγείας και ένα όχημα του ΟΗΕ, στάλθηκε να παραλάβει τις σορούς των δύο διασωστών. Ωστόσο, και αυτή η αποστολή δέχθηκε πυρά, οδηγώντας στην απώλεια επαφής με το μεγαλύτερο μέρος της συνοδείας. Δύο οχήματα του Υπουργείου Υγείας κατάφεραν να απομακρυνθούν, αλλά τα υπόλοιπα, περιλαμβανομένων και δύο ασθενοφόρων που ξεκίνησαν από τη Ράφα, εξαφανίστηκαν.

Στις 24 Μαρτίου, η Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Γάζας ανακοίνωσε ότι δεν υπήρχε καμία επικοινωνία με τους αγνοούμενους της συνοδείας. Η πρόσβαση στην περιοχή είχε αποκλειστεί από τις Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις, γεγονός που καθιστούσε αδύνατη οποιαδήποτε απόπειρα διάσωσης ή έρευνας. Η αδυναμία πρόσβασης στο σημείο της επίθεσης προκάλεσε έντονη ανησυχία μεταξύ των ανθρωπιστικών οργανώσεων, καθώς η μοίρα δεκάδων εργαζομένων παρέμενε άγνωστη.

Στις 26 Μαρτίου, μια αντιπροσωπεία του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA) επιχείρησε να προσεγγίσει την περιοχή με μια αυτοκινητοπομπή, αλλά η προσπάθεια τους απέτυχε. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, τα μέλη της ομάδας έγιναν μάρτυρες ενός φρικτού γεγονότος: είδαν μια γυναίκα να δέχεται πυροβολισμό στο πίσω μέρος του κεφαλιού και έναν άνδρα που προσπάθησε να την προσεγγίσει να πυροβολείται επίσης. Το σώμα της γυναίκας περισυνελέγη και τοποθετήθηκε στο όχημα του ΟΗΕ. Αυτή η σκηνή υπογράμμισε τον κίνδυνο που διατρέχουν ακόμη και οι διεθνείς οργανισμοί όταν επιχειρούν σε εμπόλεμες ζώνες χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας.

Την επόμενη ημέρα, στις 27 Μαρτίου, η ομάδα του OCHA κατάφερε τελικά να φτάσει στο σημείο. Εκεί αντίκρισε μια σκηνή απόλυτης καταστροφής: ασθενοφόρα, το όχημα του ΟΗΕ και το πυροσβεστικό όχημα ήταν συνθλιμμένα και μερικώς θαμμένα. Κάτω από το πυροσβεστικό όχημα εντοπίστηκε η σορός ενός εργαζόμενου της Πολιτικής Προστασίας, αλλά η επιχείρηση έρευνας διακόπηκε λόγω επικινδυνότητας. Η κατάσταση στο πεδίο παρέμενε ρευστή και επικίνδυνη, με την παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων να καθιστά αδύνατη την ολοκλήρωση της αποστολής.

Στις 28 Μαρτίου, η Πολιτική Προστασία της Γάζας δήλωσε ότι είχε καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στο σημείο και εντόπισε τη σορό του επικεφαλής της ομάδας της. Επιπλέον, βρέθηκαν ένα ασθενοφόρο και το πυροσβεστικό όχημα της Ερυθράς Ημισελήνου, το οποίο σύμφωνα με την ανακοίνωση είχε «μετατραπεί σε σωρό από μέταλλο». Η εικόνα αυτή συμπυκνώνει τη σφοδρότητα της επίθεσης και την καταστροφή των ανθρωπιστικών μέσων μεταφοράς, τα οποία είχαν επισημάνει ως τέτοια.

Στις 30 Μαρτίου, οι υπάλληλοι του OCHA και οι εργαζόμενοι της Ερυθράς Ημισελήνου επέστρεψαν στο σημείο και βρήκαν έναν μαζικό τάφο όπου ήταν θαμμένοι οκτώ εργαζόμενοι της Ερυθράς Ημισελήνου, πέντε διασώστες της Πολιτικής Προστασίας και ένας υπάλληλος του ΟΗΕ. Ένας ένατος εργαζόμενος της Ερυθράς Ημισελήνου παρέμενε αγνοούμενος. Οι εικόνες από δορυφόρο και τα βίντεο από το σημείο παρουσιάζουν τα κατεστραμμένα οχήματα διάσωσης πεταμένα στο έδαφος, δίπλα στον πρόχειρα σκαμμένο τάφο.

Διαβάστε επίσης: Γάζα / Νεκροί από ισραηλινά πυρά βρέθηκαν διασώστες που αγνοούνταν

Κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των Συμβάσεων της Γενεύης

Ο Τζόναθαν Γουίταλ, επικεφαλής του OCHA στην Παλαιστίνη, εμφανίζεται σε βίντεο τραβηγμένο στο σημείο δηλώνοντας: «Οι νεκροί πυροβολήθηκαν ‘ένας προς έναν’ και στη συνέχεια θάφτηκαν σε έναν μαζικό τάφο». Η δήλωση αυτή, η οποία υπονοεί στοχευμένες εκτελέσεις, προσέδωσε μια φρικιαστική διάσταση στο περιστατικό. Η θανάτωση των εργαζομένων αυτών, οι οποίοι επιχειρούσαν να σώσουν ζωές, συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των Συμβάσεων της Γενεύης.

Στις 31 Μαρτίου, αποφασίστηκε να αναβληθούν οι ταφές προκειμένου να διενεργηθούν νεκροψίες. Ο επικεφαλής του OCHA, Τομ Φλέτσερ, δήλωσε: «Οι νεκροί βρέθηκαν θαμμένοι δίπλα στα κατεστραμμένα οχήματά τους. Σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις ενώ προσπαθούσαν να σώσουν ζωές. Απαιτούμε απαντήσεις και δικαιοσύνη». Η δήλωση αυτή αποτελεί μια ξεκάθαρη καταδίκη της ενέργειας αυτής και απηχεί τη διεθνή αγανάκτηση για τις επιθέσεις κατά ανθρωπιστικών αποστολών.

Όπως επισημαίνει το ρεπορτάζ του Guardian, το Ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας υπεραμύνθηκε των ενεργειών του, υποστηρίζοντας ότι τα οχήματα «πλησίαζαν ύποπτα τα στρατεύματα των IDF χωρίς φώτα ή σήματα εκτάκτου ανάγκης», και ισχυρίστηκε –χωρίς να παράσχει αποδείξεις– ότι μεταξύ των νεκρών υπήρχαν μαχητές της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ. Ωστόσο, καμία από τις σορούς που βρέθηκαν στον μαζικό τάφο δεν ταυτοποιήθηκε ως μέλος ένοπλων οργανώσεων, κάτι που θέτει υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία των ισχυρισμών του Ισραήλ.

Την 1η Απριλίου, δύο μάρτυρες δήλωσαν στον Guardian ότι κάποιες από τις σορούς είχαν δεμένα χέρια ή πόδια, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα θύματα πιθανόν να εκτελέστηκαν μετά τη σύλληψή τους. Ένας αξιωματούχος της Ερυθράς Ημισελήνου ανέφερε ότι, μέσω ανοιχτής τηλεφωνικής γραμμής με έναν από τους διασώστες τη στιγμή της επίθεσης, ακούστηκαν Ισραηλινοί στρατιώτες να διατάζουν τη σύλληψη επιζώντων. Η μαρτυρία αυτή, αν επιβεβαιωθεί, θα προσέδιδε επιπλέον βαρύτητα στις κατηγορίες περί εκτελέσεων.

Στις 2 Απριλίου, ένας ιατροδικαστής που εξέτασε πέντε από τις σορούς ανέφερε ότι υπήρχαν στοιχεία εκτέλεσης σε κάποιες περιπτώσεις, με τα τραύματα να έχουν προκληθεί σε κοντινή απόσταση και σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, όπως το κεφάλι ή η καρδιά. Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, δήλωσε ότι η Γάζα έχει καταστεί το πιο επικίνδυνο μέρος στον κόσμο για εργαζόμενους ανθρωπιστικών οργανώσεων και ζήτησε να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι για τις δολοφονίες.

Στις 3 Απριλίου, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι διενεργεί έρευνα για τις δολοφονίες. Επιμένει ότι «τρομοκράτες» πλησίαζαν με τα ασθενοφόρα. Ο μοναδικός επιζών, Μούνθερ Άμπεντ, αφηγήθηκε στον Guardian ότι συνελήφθη, ξυλοκοπήθηκε και αναγκάστηκε να παρακολουθήσει μια τραγική εξέλιξη: κάθε όχημα διάσωσης που πλησίαζε το σημείο δεχόταν σφοδρά πυρά. Είπε επίσης ότι είδε τα συντρίμμια να θάβονται από στρατιωτικούς εκσκαφείς και ότι ο αγνοούμενος εργαζόμενος της Ερυθράς Ημισελήνου, Ασάντ αλ-Νασάρα, ήταν ζωντανός στα χέρια των ισραηλινών και υπό κράτηση. Αργότερα, ο Άμπεντ αφέθηκε ελεύθερος και αναγκάστηκε να επιστρέψει πεζός στο σπίτι του.

Το περιστατικό αυτό θέτει κρίσιμα ερωτήματα για την προστασία των ανθρωπιστικών αποστολών, τις ευθύνες των εμπλεκόμενων μερών και την ανάγκη για ανεξάρτητη έρευνα. Η σιωπή ή η ατιμωρησία σε τέτοιες περιπτώσεις δεν απειλεί μόνο τους εργαζομένους στο πεδίο, αλλά υπονομεύει το παγκόσμιο ανθρωπιστικό πλαίσιο και τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου.