Στο εξής οι Περιφερειακές Χωροταξικές Στρατηγικές και τα Δημοτικά Χωροταξικά Σχέδια Ανάπτυξης (πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια) θα μπορούν να τροποποιούνται ανά πάσα στιγμή προκειμένου να ενσωματώσουν κάποιο νέο έργο. Ούτε οι προστατευόμενες περιοχές θα μείνουν αλώβητες, καθώς γύρω από τους αυτοκινητοδρόμους, τις Εθνικές ή Επαρχιακές Οδούς που τις διασχίζουν θα δημιουργηθεί μια ζώνη 200 μέτρων όπου, κατά παρέκκλιση, θα επιτρέπεται η δόμηση.

Ριζικές είναι οι αλλαγές και στη μεταφορά συντελεστή δόμησης

Το ΥΠΕΚΑ επιχειρεί να δώσει λύση στο χάος που επικρατεί εδώ και δεκαετίες με τη μεταφορά συντελεστή δόμησης, ανοίγοντας ωστόσο πολύ την «ψαλίδα». Ειδικότερα, οι ζώνες υποδοχής συντελεστή θα καθορίζονται από τα Δημοτικά Χωροταξικά Σχέδια Ανάπτυξης (πρώην Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια), τα οποία θα εκπονούνται από τους δήμους. Αυτές οι περιοχές υποδοχής θα εντάσσονται σε εγκαταλελειμμένους οικισμούς, σε οικισμούς με πληθυσμό πάνω από 200 κατοίκους και 300 οικίες, σε οικισμούς με λιγότερους από 200 κατοίκους ανεξάρτητα από τον αριθμό των οικιών και σε περιοχές που θα επιλέγονται από το υπουργείο.

Ως περιοχές υποδοχής συντελεστή μπορούν να ορίζονται και δημόσιες χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις, εφόσον παραχωρούνται προς το Δημόσιο εκτάσεις (ανά την επικράτεια) ίσης αξίας μέσω της Τράπεζας Γης. Στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο Κρήτης και σε περιοχές με υψηλή πολεοδομική επιβάρυνση εξαιτίας της νομιμοποίησης αυθαιρέτων δεν θα μπορούν να χωροθετούνται ζώνες συγκέντρωσης συντελεστή δόμησης.

Από στρατόπεδα ως βιομηχανίες

Οι ζώνες που θα υποδέχονται τους συντελεστές δόμησης δεν μπορεί να είναι μικρότερες από 5.000 στρέμματα, θα πρέπει να απέχουν το πολύ 10 χιλιόμετρα από το κοντινότερο οικιστικό κέντρο και για την πολεοδόμησή τους θα ακολουθηθεί η διαδικασία ιδιωτικής πολεοδόμησης ή επέκτασης των σχεδίων πόλης. Θα είναι αποκλειστικά αμιγούς κατοικίας, ενώ ορίζεται μέγιστη αρτιότητα οικοπέδων τα 400 μέτρα και μέγιστος συντελεστής δόμησης 0,5.

Στις περιοχές αυτές, όπως αναφέρεται στο άρθρο 19 του νομοσχεδίου, θα μπορεί πλέον να μεταφέρεται συντελεστής δόμησης από:

• Θεσμοθετημένους ή χαρακτηρισμένους κοινόχρηστους χώρους σε περιοχές εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, για τους οποίους οι ιδιοκτήτες δεν έχουν αποζημιωθεί από τον δήμο ώστε να αποδοθούν σε κοινή χρήση.
• Υπολειπόμενους συντελεστές δόμησης διατηρητέων κτιρίων, οικοπέδων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος και λοιπών κτιρίων.
• Πρώην στρατόπεδα τα οποία αποδίδονται σε κοινή χρήση.
• Κτίρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου που πρόκειται να αποσυρθούν.
• Δημόσιες εκτάσεις ή παλιές υποδομές που συνορεύουν με εγκεκριμένα σχέδια πόλης και παραμένουν εκτός σχεδίου προκειμένου να περιορισθεί η δόμηση.
• Παλαιές ή εγκαταλελειμμένες τουριστικές και βιομηχανικές μονάδες σε εκτός σχεδίου περιοχές.
• Περιοχές υλοποιημένης ή θεσμοθετημένης δόμησης όπου υπάρχει περιβαλλοντική υστέρηση στο ισοζύγιο και χρειάζεται ανάσχεση της δόμησης.
• Ακίνητα για τα οποία ισχύουν απαγορεύσεις δόμησης από δημόσιες παρεμβάσεις.
• Ακίνητα οικοδομικών συνεταιρισμών τα οποία βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός ιδιωτικών δασικών εκτάσεων.

Προς έναν ευέλικτο σχεδιασμό
 

Η χωροταξική και πολεοδομική νομοθεσία αλλάζει άρδην με το νομοσχέδιο «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση, χρήσεις γης και άλλες διατάξεις» που ετοιμάζει το ΥΠΕΚΑ. Στόχος είναι η δημιουργία ενός ευέλικτου χωροταξικού σχεδιασμού τον οποίο ευαγγελίζονται και προωθούν εδώ και καιρό στελέχη τόσο του ΥΠΕΚΑ όσο και των υπουργείων Τουρισμού και Ανάπτυξης. Ενός «πολυεργαλείου», δηλαδή, το οποίο θα μπορεί να τροποποιείται ανά πάσα στιγμή και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα.

Σύμφωνα με το κείμενο του σχεδίου νόμου, το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας του, ορίζονται δύο επίπεδα σχεδιασμού: το εθνικό το οποίο θα υλοποιείται με ευθύνη του ΥΠΕΚΑ και οι περιφερειακές στρατηγικές που θα εγκρίνονται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Αποτελεί ωστόσο ζητούμενο τι θα συμβεί με τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού τα οποία εκπονούνται σήμερα και ολοκληρώνονται έως το καλοκαίρι από τη Διεύθυνση Χωροταξίας του ΥΠΕΚΑ με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2020.

Πάντως, το νομοσχέδιο προβλέπει προσαρμογή του σχεδιασμού στις αναπτυξιακές απαιτήσεις. Ετσι, κατ' εξαίρεση, οι Περιφερειακές Στρατηγικές όπως και τα Δημοτικά Χωροταξικά Σχέδια Ανάπτυξης (πρώην ΓΠΣ) θα μπορούν να τροποποιούνται προκειμένου να ενσωματωθούν έργα εθνικής σημασίας, δημόσιας ωφέλειας, έργα ΕΣΧΑΔΑ και ΕΣΧΑΣΕ (τα «fast track» Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιων Ακινήτων) ή άλλες στρατηγικές επενδύσεις, έργα και δράσεις εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων τα οποία δεν περιλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό.

Βιομηχανικές περιοχές δίπλα σε πόλεις και χωριά

Σε κάθε δήμο, το Δημοτικό Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης θα ορίζει μια περιοχή στην οποία θα επιτρέπεται η ανάπτυξη παραγωγικών και επιχειρηματικών δραστηριότητων και μια άλλη βιομηχανικού χαρακτήρα. Οι συγκεκριμένες περιοχές, ολόκληρες ή τμήματά τους, θα πολεοδομούνται και θα λειτουργούν ως υποδοχείς αυτών των δραστηριοτήτων.
 

Οι ζώνες αυτές, ωστόσο, θα μπορούν να χωροθετούνται πολύ κοντά σε πόλεις και οικισμούς, καθώς από τη στιγμή που θα εγκρίνεται ένα Δημοτικό Χωροταξικό Σχέδιο Ανάπτυξης θα παύουν να ισχύουν και οι περιορισμοί που θέτει το Προεδρικό Διάταγμα 24/5/85 (ΦΕΚ 270Δ). Σήμερα, βάσει του συγκεκριμένου ΠΔ απαγορεύεται η ανέγερση νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσης και υψηλής όχλησης σε ζώνη 700 μέτρων γύρω από πόλεις και οικισμούς με πληθυσμό από 2.000 ως 10.000 κατοίκους και σε ζώνη 1.000 μέτρων σε πόλεις μεγαλύτερες των 10.000 κατοίκων.

Στους δήμους με έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα θα δημιουργούνται κτηνοτροφικά πάρκα σε εκτός σχεδίου περιοχές, με στόχο την κοινή χρήση και αξιοποίηση των υποδομών (δρόμοι, εγκαταστάσεις, δίκτυα ηλεκτρισμού και ύδρευσης/αποχέτευσης, δίκτυα διαχείρισης των απορριμμάτων και αποβλήτων).

Ενίσχυση σε προβληματικές περιοχές
 

Σε περιοχές με κρίσιμα προβλήματα (π.χ. τόποι με εκτεταμένες δραστηριότητες εξόρυξης, πληγείσες περιοχές από φυσικές ή άλλες καταστροφές κ.λπ.) μπορεί να θεσπίζονται ειδικά καθεστώτα οικονομικής ενίσχυσης για τις επιχειρήσεις που εγκαθίστανται εκεί ή να επιβάλλονται ανταποδοτικά τέλη στα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που αναπτύσσουν εκεί τις δραστηριότητές τους.

Στις εκτός σχεδίου περιοχές όπου δεν έχουν καθοριστεί χρήσεις (όπως περιοχές προστασίας, κατοικίας με εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, υποδοχής συντελεστή δόμησης, ιδιωτικής πολεοδόμησης, βιομηχανική περιοχή κ.λπ.) θα επιτρέπονται όλες οι χρήσεις των εκτός σχεδίου περιοχών καθώς και εγκαταστάσεις και δραστηριότητες χαμηλής και μέσης όχλησης.

Ζώνη δόμησης στις προστατευόμενες περιοχές

Τη δημιουργία μιας ζώνης 200 μέτρων γύρω από αυτοκινητοδρόμους, Εθνικές ή Επαρχιακές Οδούς οι οποίες βρίσκονται εντός περιοχών ή ζωνών προστασίας προτείνει το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ. Στις περιοχές αυτές, κατά παρέκκλιση από κάθε άλλη διάταξη, θα επιτρέπεται η χορήγησης έγκρισης δόμησης και άδειας δόμησης σε ακίνητα με πρόσωπο επί των οδών αυτών καθώς και σε όσα βρίσκονται σε βάθος ως 200 μέτρα. Στο κείμενο του νομοσχεδίου δεν διευκρινίζεται εάν, κατά παρέκκλιση, η συγκεκριμένη διάταξη θα ισχύσει και για τις προστατευόμενες περιοχές για τις οποίες έχουν ήδη καθοριστεί με Προεδρικό Διάταγμα χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί. 

Πρακτικά και τουλάχιστον σε περιοχές μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος, η πιθανότερη κατάληξη θα είναι η «γραμμική ανάπτυξη» κατά μήκος των οδών, με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό οικοτόπων και προστατευόμενων περιοχών. Σε κάθε περίπτωση, η έγκριση δόμησης και άδεια δόμησης θα χορηγείται σύμφωνα με τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης που ίσχυαν πριν από  τον καθορισμό της περιοχής προστασίας. 

Στα ακίνητα αυτά θα επιτρέπεται η εγκατάσταση μη οχλουσών δραστηριοτήτων, δηλαδή κατοικίες, εγκαταστάσεις αναψυχής, χονδρεμπόριο, πολιτιστικά κτίρια, κτίρια αποθήκευσης, γήπεδα στάθμευσης, πρατήρια καυσίμων κ.ά.

Διοικητικές Πράξεις οι οποίες έχουν εκδοθεί σε ακίνητα εντός των παραπάνω εκτάσεων θα θεωρούνται έγκυρες και ισχυρές εφόσον δεν έχουν ακυρωθεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Σε αυτά τα ακίνητα (στα οποία μπορεί να περιλαμβάνονται και νομιμοποιημένα αυθαίρετα) θα επιτρέπεται η χορήγηση έγκρισης δόμησης και άδειας δόμησης για επέκταση, τροποποίηση ή εκσυγχρονισμό κτιρίων και εγκαταστάσεων καθώς και η ανανέωση των περιβαλλοντικών όρων.

Για δραστηριότητες που πρόκειται να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν εντός προστατευόμενων περιοχών (όχι στις Ζώνες Απόλυτης Προστασίας), θα πρέπει παράλληλα με τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων να κατατίθεται και ειδική μελέτη οικολογικής αξιολόγησης, η οποία θα εγκρίνεται από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 

Η γνωμοδότηση του φορέα διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών δεν είναι δεσμευτική για την προώθηση της περιβαλλοντικής διαδικασίας και την έκδοση της Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων. Οπότε, εάν είναι αρνητική αλλά πληρούνται οι υπόλοιπες προϋποθέσεις, οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, υποχρεούνται να προωθήσουν τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και να μη χρονοτριβούν.

Πηγές: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Κέρδος