Το θέμα της ενιαίας τιμής του βιβλίου από την πλευρά των εργαζομένων [ανακοίνωση του Συλλόγου Υπαλλήλων Βιβλίου – Χάρτου Αττικής]

"Με αφορμή τη συζήτηση που έχει προκύψει στο χώρο του βιβλίου για το θέμα της επαπειλούμενης κατάργησης της ενιαίας τιμής των νέων σε κυκλοφορία βιβλίων, που προβλέπει η λεγόμενη «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ για την άρση των περιορισμών σε διάφορα προϊόντα και επαγγέλματα, ο Σύλλογος Υπαλλήλων Βιβλίου – Χάρτου Αττικής εκφράζει την αντίθεσή του στο σύνολο των μέτρων αλλά και στη λογική από την οποία εκπορεύονται.

Την ώρα που οι εργοδότες φέρνουν στην επιφάνεια επιλεκτικά το θέμα της ενιαίας τιμής των νέων σε κυκλοφορία βιβλίων εμείς ως σωματείο και ως εργαζόμενοι είμαστε ενάντια στο σύνολο των μέτρων της «εργαλειοθήκης» για το γάλα, τα φάρμακα, την κατάργηση των «εισφορών υπέρ τρίτων» (που αποτελούν πηγή εσόδων για ασφαλιστικά ταμεία και για τους ΟΤΑ), αλλά και την «οριζόντια» κατάργηση της κυριακάτικης αργίας στο λιανεμπόριο που λεηλατούν τις ζωές μας.

Τα μέτρα αυτά, που προωθούνται με τη συναίνεση της συγκυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, της τρόικας και της ΕΕ, έρχονται ως συνέχεια και συμπλήρωμα της αντιλαϊκής πολιτικής που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την κρίση. Στόχος των μέτρων είναι η ολοκληρωτική ισοπέδωση κάθε έννοιας εργατικού και κοινωνικού δικαιώματος, η πλήρης κυριαρχία του «κέρδους» και της «αγοράς» σε κάθε πτυχή της ζωής μας, η ενίσχυση της θέσης των μονοπωλιακών επιχειρηματικών ομίλων.

Η ζωή μας, ως εργαζόμενοι στο χώρο του βιβλίου αλλά και ως άνθρωποι, κρίνεται από το σύνολο των μέτρων και όχι μόνο από ένα από τα 329 μέτρα της «εργαλειοθήκης». Αυτό είναι κάτι που ξεχνούν ή, σκόπιμα, αποσιωπούν, οι σταυροφόροι της υπεράσπισης της ενιαίας τιμής των νέων σε κυκλοφορία βιβλίων.

Ακούσαμε μερικούς από αυτούς να ξιφουλκούν μάλιστα κατά της «νεοφιλελεύθερης λογικής» που διέπει το μέτρο αυτό. Ισχυρίζονται ότι θα ευνοηθούν οι αλυσίδες καταστημάτων σε βάρος των μικρών συνοικιακών και περιφερειακών βιβλιοπωλείων που θα κλείσουν, ότι μακροπρόθεσμα θα αυξηθεί η ονομαστική τιμή του βιβλίου, ότι θα υπάρξει στροφή της εκδοτικής παραγωγής μόνο στα ευπώλητα, ότι θα χαθούν τα «ποιοτικά» (δύσκολα καταλαβαίνουμε τον όρο) βιβλία.

Όλα αυτά τα λένε οι ίδιοι εργοδότες που αποχώρησαν από την ΠΟΕΒ όπου συμμετέχουν και οι μικροί βιβλιοπώλες, φτιάχνοντας τη δική τους ένωση (ΕΝ.ΕΛ.ΒΙ) με τα μεγαθήρια του εκδοτικού χώρου και της λιανικής πώλησης!

Φυσικά όμως δεν ακούσαμε τους ίδιους ανθρώπους να κατακρίνουν τη «νεοφιλελεύθερη λογική» που οδήγησε στην κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, στη ζούγκλα των ατομικών συμβάσεων και στη μείωση των μισθών των εργαζόμενων. Μάλιστα, η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ) και τα μέλη της, που πρωτοστατούν στις αντιδράσεις για την κατάργηση της ενιαίας τιμής, αρνείται καν και το ενδεχόμενο να συζητήσει για την υπογραφή κλαδικής σύμβασης στο χώρο του βιβλίου. Είναι άλλωστε χαρακτηριστική η απάντηση της ΕΝΕΛΒΙ στον Σύλλογο Μεταφραστών Επιμελητών Διορθωτών (ΣΜΕΔ) στο αίτημα για διαμόρφωση κατώτατων αποδεκτών αμοιβών για τη δουλειά τους.

Δεν έχουμε ακούσει ΜΙΑ θέση για το αίσχος της απλήρωτης εργασίας, με δεδομένο ότι πολλοί είναι οι εργοδότες του χώρου που καθυστερούν την καταβολή των δεδουλευμένων για πολλούς μήνες, αφού έχουν πρώτα μειώσει τους μισθούς, έχουν απολύσει πολλούς εργαζόμενους, έχουν ελαστικοποιήσει τις εργασιακές σχέσεις και, μέσω της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές, έχουν αυξήσει το συνολικό χρόνο εργασίας.

Δεν ακούσαμε τους ίδιους ανθρώπους να καταγγέλλουν τη μεσαιωνική γαλέρα στην οποία επιβιβάζουν του νέους εργαζόμενους με τη μειωμένη αμοιβή για τους κάτω από τα 25, για τους εργαζόμενους με voucher, για τους λεγόμενους «ωφελούμενους», τους οποίους έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν πολλές επιχειρήσεις στο χώρο του βιβλίου.

Δεν ακούσαμε τους ίδιους ανθρώπους να καταγγέλλουν τις απαράδεκτες εργασιακές συνθήκες που ισχύουν σε ορισμένες από τις αλυσίδες πώλησης βιβλίων και άλλων προϊόντων, όπου δεν επιτρέπεται να υπάρχουν ούτε σκαμπό για τους εργαζόμενους. Πόσο «αντινεοφιλελεύθερη» είναι η λογική να επιβάλλονται πρόστιμα στους εργαζόμενους αλυσίδας βιβλιοπωλείων, στην οποία μάλιστα φιλοξενήθηκε και εκδήλωση κατά της κατάργησης της ενιαίας τιμής;

Ακούσαμε όμως τους ίδιους εργοδότες να αποκαλούν το σωματείο μας ακροκινούμενη ομάδα και να καλούν τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους να μας «αποτρέψουν» από την υπεράσπιση της αργίας του Αγ. Πνεύματος, ενός από τα ελάχιστα εναπομείναντα κεκτημένα μας.

Είναι γνωστό σε όλους μας ότι αυτό που κυρίως έχει πλήξει το βιβλίο είναι η μείωση της αγοραστικής δυνατότητας των αναγνωστών εξαιτίας της πολιτικής της λιτότητας και των απολύσεων που έχουν επιβάλλει κυβέρνηση-ΕΕ-τρόικα, εξυπηρετώντας τις επιλογές των εργοδοτών.

Σε μια χώρα με πολύ μικρό ποσοστό σταθερών αναγνωστών, το βιβλίο πλήττεται όταν δεν υπάρχουν μέτρα από το κράτος ώστε να ευνοηθεί η ανάγνωση (π.χ. σχολικές, δημοτικές βιβλιοθήκες, γενναία ενίσχυση της αγοράς βιβλίων από τους εργαζόμενους). Όμως η διάδοση της γνώσης δεν ευνοεί το κατεστημένο, γι’ αυτό διαιωνίζεται ο εκμαυλισμός της κοινωνικής συνείδησης μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης των μεγαλοκαναλαρχών. Πολλοί από τους οποίους, μέσω των βιβλίων που μοίραζαν από τις επιχειρήσεις τους, συνέβαλαν στη μετατροπή του βιβλίου από προϊόν ανάγνωσης σε καταναλωτικό προϊόν που στοιβάζεται κάθε Κυριακή σε βιβλιοθήκες, αλλά και στον κορεσμό της «αγοράς». Για εμάς όμως το βιβλίο δεν είναι απλά εμπόρευμα, είναι κοινωνικό αγαθό που θα πρέπει να ναι προσιτό σε όλους.

Είναι γνωστό σε όλους μας ότι μονοπωλιακές πρακτικές έχουν ήδη εμφανιστεί στο χώρο του βιβλίου εδώ και χρόνια, με τη δημιουργία των μεγάλων αλυσίδων, και έχουν πλήξει τα μικρότερα βιβλιοπωλεία, τους μικρότερους εκδοτικούς οίκους, αλλά και το «ποιοτικό» βιβλίο.

Έχουν εμφανιστεί με τη μορφή της απαίτησης για μεγαλύτερες εκπτώσεις, για πληρωμένους πάγκους και ράφια προβολής, για πληρωμένα banner και εκδηλώσεις ή ακόμα και χωρίς να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στην ώρα τους, όπως συμβαίνει εδώ και καιρό με μεγάλη αλυσίδα του χώρου. Και ας μην ξεχνάμε ότι όλο το σύστημα των πληρωμένων ραφιών, banner κλπ. αφορά μόνο ευπώλητους τίτλους και όχι «ποιοτικά» βιβλία. Άλλωστε, είναι μάλλον υποκριτικό να μιλούν οι μεγαλοεκδότες για την υπεράσπιση των μικρών βιβλιοπωλείων όταν οι ίδιοι τοποθετούσαν τα βιβλία τους σε αλυσίδες σουπερμάρκετ, πρακτικές που δυσκόλευαν την επιβίωση των μικρών.

Για όλους αυτούς τους λόγους δεν θεωρούμε ότι από μόνη της η υπεράσπιση της ενιαίας τιμής είναι η απάντηση στα προβλήματα της μονοπώλησης του χώρου του βιβλίου, και δεν πιστεύουμε ότι από την αντιπαράθεση κυβέρνησης και εκδοτών – βιβλιοπωλών έχουν να κερδίσουν κάτι οι εργαζόμενοι. Ισχύει τόσο καιρό η ενιαία τιμή αλλά αυτό δεν εμπόδισε ούτε τη συρρίκνωση του κλάδου, ούτε τις απολύσεις, ούτε τη μείωση των μισθών. Αξίζει άλλωστε να πούμε ότι μερικές φορές υπάρχει και μεγάλη υποκρισία από τους υπέρμαχους της ενιαίας τιμής, όταν οι ίδιοι γνωρίζουν ότι και σήμερα η εφαρμογή της παραβιάζεται από πολλούς και με πολλούς τρόπους.

Ο κύκλος της καπιταλιστικής κρίσης έχει εντείνει τις τάσεις συγκεντροποίησης του κεφαλαίου (και αυτό έρχεται να εξυπηρετήσει η λεγόμενη «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ). Έχει επίσης οξύνει τον (πολλές φορές «αθέμιτο») ανταγωνισμό ανάμεσα στους εκδότες και τους βιβλιοπώλες. Δεν ξεχνάμε βέβαια ότι όσα κι αν τους χωρίζουν τους ενώνει ένα πράγμα, κι αυτό δεν είναι η υπεράσπιση της ενιαίας τιμής του βιβλίου.

Τους ενώνει η προσπάθεια να «καταργήσουν» την ενιαία συλλογική έκφραση των εργαζόμενων, να υποτιμήσουν την εργατική μας δύναμη, να αγοράζουν το χρόνο, τις γνώσεις, τις ικανότητές μας όλο και πιο φτηνά. Εμάς ως εργαζόμενους και συστατικό κομμάτι της παραγωγής του βιβλίου και του πλούτου τους μας ενώνει ο αγώνας, η κοινή μας δράση για την υπεράσπιση των ταξικών μας συμφερόντων.

Αφού λοιπόν η ΕΝΕΛΒΙ μας κάλεσε να τοποθετηθούμε για το θέμα της ενιαίας τιμής, την καλούμε κι εμείς με τη σειρά μας να ανταποκριθεί στο κάλεσμα μας για κοινή συζήτηση για το σύνολο των ζητημάτων που αφορούν στις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων στο χώρο του βιβλίου και κυρίως στην υπογραφή κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας".