Ελλάδα: Να σταματήσει η παράνομη και ντροπιαστική απέλαση προσφύγων και μεταναστών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πρέπει να επιβάλει κυρώσεις στην Ελλάδα για την παράλειψή της να εξαλείψει την τακτική και διαδεδομένη πρακτική της απώθησης προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στα σύνορά της αναζητώντας προστασία, ασφάλεια και καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη, αναφέρει έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.

Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, με τίτλο Ελλάδα: Σύνορο ελπίδας και φόβου, περιέχει νέα στοιχεία για τη συνεχιζόμενη, επίμονη και ντροπιαστική μεταχείριση από τις ελληνικές αρχές ανθρώπων που διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη. Αυτό παραβιάζει ευθέως τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η έκθεση καλεί την ΕΕ να χρησιμοποιήσει την εξουσία της για να κινήσει νομικές διαδικασίες εναντίον της Ελλάδας επειδή παραλείπει να τηρήσει τις υποχρεώσεις της.

«Η μεταχείριση των προσφύγων και των μεταναστών στα σύνορα της Ελλάδας είναι απαράδεκτη. Πάρα πολύ συχνά, αντί να βρουν άσυλο, αντιμετωπίζονται με βία και εκφοβισμό. Υπάρχουν περιπτώσεις που τους έγδυσαν, τους έκλεψαν τα υπάρχοντά τους, ακόμα και τους σημάδευαν με τα όπλα πριν τους απωθήσουν στην άλλη πλευρά των συνόρων, στην Τουρκία», δήλωσε ο Τζoν Νταλχούσεν, Διευθυντής του Προγράμματος για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

«Οι άνθρωποι που πραγματοποιούν αυτές τις απωθήσεις είναι κρατικά όργανα. Επομένως, οι ελληνικές αρχές φέρουν ακέραιη την ευθύνη για τις ενέργειές τους. Οι αρχές πρέπει να αναγνωρίσουν ανοιχτά την παράνομη και συχνά επικίνδυνη πρακτική των απωθήσεων και να διασφαλίσουν τον τερματισμό της».

Οι απωθήσεις είναι συλλογικές απελάσεις μεταναστών στην άλλη πλευρά των συνόρων που διέσχισαν, πίσω εκεί απ’ όπου ήρθαν. Αποτελούν παράνομη απέλαση μιας ομάδας ανθρώπων χωρίς να εξεταστούν οι ατομικές τους περιστάσεις και στερώντας τους τη δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο. Οι απωθήσεις απαγορεύονται ρητά από το ελληνικό, το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο.

Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2012 και Απριλίου 2014, η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με 148 μετανάστες και πρόσφυγες για τις τραυματικές και συχνά βίαιες εμπειρίες τους στην προσπάθεια να εισέλθουν στην Ελλάδα. Σχεδόν οι μισοί είπαν ότι είχαν απωθηθεί από την Ελλάδα στην Τουρκία, κάποιοι πάνω από μία φορά.


Η νέα έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι η πρακτική των απωθήσεων είναι τακτική και διαδεδομένη. Συμβαίνουν τακτικά κατά μήκος των χερσαίων συνόρων στην περιοχή του Έβρου στη βορειοανατολική Ελλάδα, τα οποία περιπολούνται από χιλιάδες συνοροφύλακες και προστατεύονται εν μέρει από φράχτη μήκους 10,5 χλμ. Άλλοι απωθήθηκαν γύρω από τα νησιά Λέσβο, Χίο και Σάμο στο Αιγαίο.

Μαζικές απωθήσεις στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα

Δύο αδελφές, που διέφυγαν από τον πόλεμο στη Συρία, περιέγραψαν στη Διεθνή Αμνηστία τη μεταχείριση στην οποία υποβλήθηκαν οι ίδιες και 40 άλλοι από Έλληνες αστυνομικούς αφού διέσχισαν τα σύνορα με την Τουρκία.


Είπαν ότι άνδρες που φορούσαν μαύρες κουκούλες και μαύρες ή σκούρες μπλε στολές τούς έβαλαν σε πλαστικές βάρκες και τους μετέφεραν στην άλλη πλευρά του ποταμού Έβρου, πίσω στην Τουρκία. Η μία από τις αδελφές είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Οι αστυνομικοί […] μας έβριζαν και μας έσπρωχναν […] Μας παρέδωσαν σε ανθρώπους που φορούσαν μαύρες κουκούλες και μαύρες ή σκούρες μπλε στολές. Εκείνοι [οι άνδρες με τις κουκούλες] μας πήραν τα χρήματα και τα διαβατήρια. Μετά, κατά ομάδες, μας πήγαν με μικρές βάρκες απέναντι στην τουρκική πλευρά χωρίς τίποτα άλλο παρά τα ρούχα που φορούσαμε».

Ζωές χάνονται στη θάλασσα

Μια ομάδα 11 Αφγανών και Σύρων, οκτώ από τους οποίους παιδιά, έχασαν τη ζωή τους όταν μια ψαρόβαρκα που μετέφερε 27 ανθρώπους βυθίστηκε κοντά στο Φαρμακονήσι στις 20 Ιανουαρίου 2014. Δύο από τους επιζώντες, που έχασαν συγγενείς τους, είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι η βάρκα βυθίστηκε καθώς Έλληνες λιμενικοί τη ρυμουλκούσαν με μεγάλη ταχύτητα, κάνοντας ελιγμούς, προς την Τουρκία. Οι αρχές έχουν αρνηθεί ότι αυτή ήταν επιχείρηση απώθησης.

Στις 6 Μαρτίου 2014, Έλληνες λιμενικοί πυροβόλησαν με πραγματικά πυρά εναντίον μικρής βάρκας με 16 Σύρους που προσπαθούσε να φτάσει στις Οινούσσες από την Τουρκία. Τρεις άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Οι Έλληνες λιμενικοί ισχυρίστηκαν ότι πυροβόλησαν σε αυτοάμυνα καθώς το σκάφος των προσφύγων προσπαθούσε να εμβολίσει το δικό τους. Οι πρόσφυγες είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι δεν συνέβη τίποτα τέτοιο και ότι είχαν όλοι σηκώσει ψηλά τα χέρια για να δείξουν ότι ήταν άοπλοι και ότι δεν αποτελούσαν απειλή.

Ένας πρόσφυγας είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Νόμιζα ότι ήταν ψεύτικες σφαίρες αλλά τότε άκουσα κάποιον να φωνάζει […] ένα κορίτσι ήταν γεμάτο αίματα. Ήμασταν όλοι πολύ τρομαγμένοι. Ήταν σαν να μην έφυγα ποτέ από τον πόλεμο».



Φρούριο Ευρώπη

Οι τρέχουσες πολιτικές στις Βρυξέλλες, την πρωτεύουσα της ΕΕ, κλίνουν έντονα προς την αποτροπή και την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης αντί για την παροχή προστασίας σε όσους τη χρειάζονται.

Η Επιτροπή της ΕΕ διέθεσε €227.576.503 από το 2011 μέχρι το τέλος του 2013 για να κρατήσει η Ελλάδα έξω τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, αλλά μόνο €19.950.000 για να βοηθήσει την υποδοχή τους κατά το ίδιο διάστημα.

Καθώς η Ευρώπη χτίζει ψηλότερα τείχη, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες παίρνουν ολοένα πιο επικίνδυνες διαδρομές. Στο Αιγαίο και μόνο, τουλάχιστον 188 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων παιδιά και βρέφη, πνίγηκαν ή αγνοούνται μεταξύ Αυγούστου 2012 και Μαρτίου 2104.

«Η Ελλάδα είναι ένα κράτος στην πρώτη γραμμή του Φρουρίου Ευρώπη, και παρ’ όλο που τα κράτη έχουν το προνόμιο να ελέγχουν τα σύνορά τους, αυτό ποτέ δεν πρέπει να γίνεται με κόστος τις ζωές και την ασφάλεια εκείνων που απεγνωσμένα αναζητούν προστασία ή απλώς μια καλύτερη ζωή», δήλωσε ο Τζον Νταλχούσεν.

«Οι απωθήσεις παραβιάζουν ξεκάθαρα το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ενεργήσει αμέσως ώστε να κινήσει νομικές διαδικασίες κατά της Ελλάδας για αυτήν την ντροπιαστική πρακτική και να την τερματίσει μια για πάντα».