ΙΑΤΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Ευγενία Πανταζή

Η Ιατρική της Εργασίας είναι ξεχωριστός κλάδος της Ιατρικής Επιστήµης, που αναπτύχθηκε για
την αντιµετώπιση (δηλαδή πρόληψη και καταστολή) του επαγγελµατικού κινδύνου υγείας.
∆ιαφέρει από τις άλλες ειδικότητες διότι ασχολείται τόσο µε το άτοµο όσο και µε την εργασία,
δηλαδή το περιβάλλον, τις µεθόδους και την οργάνωση της εργασίας.
Το 1950 η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και το ∆ιεθνές Γραφείο Εργασίας (∆ΓΕ), όρισαν
τους στόχους της ειδικότητας αυτής και είναι οι εξής :
- προαγωγή και διατήρηση της φυσικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας των
εργαζοµένων σε όλα τα επαγγέλµατα, στον υψηλότερο δυνατό βαθµό
- Η προστασία των εργαζοµένων από τους κινδύνους της εργασίας και η
πρόληψη των ασθενειών που οφείλονται στις συνθήκες εργασίας
- Η τοποθέτηση και διατήρηση του εργαζόµενου σε επαγγελµατικό περιβάλλον
προσαρµοσµένο στις φυσικές και ψυχολογικές του δυνατότητες, δηλαδή η
προσαρµογή της εργασίας στον άνθρωπο.
Η αναγνώριση και ο έλεγχος του επαγγελµατικού κινδύνου υπήρξε δύσκολος τόσο στην
αρχαιότητα όσο και στη σύγχρονη εποχή. Υπάρχουν αναφορές κατά τη Ρωµαϊκή περίοδο, πολύ
αργότερα ενασχόληση από τον Agricola,τον Ramazinni και άλλους, µε τους επικίνδυνους
παράγοντες στο χώρο της εργασίας.
Μετά τον Α’ Παγκόσµιο πόλεµο αρχίζει σταδιακά η καθιέρωση του θεσµού του Ι.Ε του
εργοστασίου, αρχικά στην Αγγλία, την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γεωργία. Με την πάροδο των
χρόνων ο νέος Ιατρικός κλάδος εξελίχθηκε από την περιορισµένη βιοµηχανική τοξικολογία και τη
χειρουργική στην ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

Βασικοί συντελεστές στην εξέλιξη του κλάδου ήταν :
Α) η συνειδητοποίηση εκ µέρους των εργοδοτών της οικονοµικής και ανθρωπιστικής
ωφέλειας που απορρέει από την εφαρµογή της ειδικότητας της Ι.Ε.
Β) η συµβολή ορισµένων ιατρών όπως του Άγγλου Pott που περιέγραψε για πρώτη
φορά τον καρκίνο του δέρµατος του όσχεου στους καθαριστές καπνοδόχων.
Γ) η συνειδητοποίηση από εργατικά σωµατεία της ανάγκης βελτιώσεως των συνθηκών
εργασίας και οι σχετικές συνδικαλιστικές διεκδικήσεις τους.
Μετά το Β’ Παγκόσµιο πόλεµο, επιταχύνεται η εξέλιξη της ειδικότητας της Ι.Ε στις περισσότερες
βιοµηχανικές χώρες.

Ώθηση έδωσαν µεταξύ των άλλων :
- οι διεκδικήσεις των εργαζοµένων για αποζηµιώσεις από επαγγελµατικές
αρρώστιες (ΗΠΑ),
- η συστηµατική και λεπτοµερειακή καταγραφή και στατιστική ανάλυση των
επαγγελµατικών νόσων, εργατικών ατυχηµάτων και επικινδύνων καταστάσεων
(Μ. Βρετανία) και
- η παροχή κινήτρων από ασφαλιστικούς οργανισµούς προς τις επιχειρήσεις µε
προηγµένη την ιατρική, Υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας (Σουηδία)
Ειδικός Ιατρός Εργασίας : σύµφωνα µε το νόµο, είνα ο ιατρός που διαθέτει την
ειδικότητα της Ιατρ κής της Εργασίας και που για τη χώρα µας σηµαίνει τετραετή
εξειδίκευση στον τοµέα αυτό.


Ο Ι.Ε ειδικεύεται στην Παθολογία, Πνευµονολογία, ΩΡΛ, ορθοπεδική, οφθαλµολογία,
δερµατολογία, αντιµετώπιση οξέων συµβάντων στο χώρο εργασίας και έχει επιπλέον γνώσεις
Τοξικολογίας, εργονοµίας, επιδηµιολογίας, στατιστικής ανάλυσης καθώς και ψυχολογίας της
εργασίας.

Ποιες είναι οι αρµοδιότητες του Ι.Ε;

Προκύπτουν από το Ν. 1568/85 και τα συµπληρωµατικά του Προεδρικά διατάγµατα
και Υπουργικές αποφάσεις.
Ο Ιατρός Εργασίας έχει συµβουλευτικές, επιτελικές, εποπτικές και κλινικές
αρµοδιότητες µέσα στην επιχείρηση. Παρέχει συµβουλές και υποδείξεις στον εργοδότη,
στους εργαζόµενους και στους εκπροσώπους τους, γραπτά ή προφορικά σχετικά µε τα µέτρα που
πρέπει να λαµβάνονται για τη σωµατική και ψυχική υγεία των εργαζοµένων. Τις γραπτές του
υποδείξεις τις καταχωρεί στο ειδικό (Ν. 1568/85).

Ειδικότερα ο Ιατρός Εργασίας συµβουλεύει σε θέµατα :
Α) σχεδιασµού, προγραµµατισµού, τροποποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, κατασκευής και
συντήρησης εγκαταστάσεων, σύµφωνα µε τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας.
Β) λήψης µέτρων προστασίας, κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προµήθειας µέσων
εξοπλισµού.
Γ) φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας, εργονοµίας και υγιεινής της εργασίας, της
διευθέτησης και διαµόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος της εργασίας και της
οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας.
∆) οργάνωσης υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών.
Ε) αρχικής τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας, προσωρινά ή µόνιµα,
καθώς και ένταξης ή επανένταξης µειονεκτούντων ατόµων στην παραγωγική διαδικασία, ακόµη
και σε υπόδειξη αναµόρφωσης της θέσης εργασίας και
ΣΤ) δεν επιτρέπεται ο γιατρός εργασίας να χρησιµοποιείται, για να επαληθεύει το δικαιολογηµένο
ή µη, λόγω νόσου, απουσίας εργαζοµένου.


Επίβλεψη της υγείας των εργαζοµένων
1. Ο γιατρός εργασίας προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζοµένων σχετικό µε τη θέση
εργασίας τους, µετά την πρόσληψή τους ή την αλλαγή θέσης εργασίας, καθώς και σε περιοδικό
ιατρικό έλεγχο κατά την κρίση του επιθεωρητή εργασίας ύστερα από αίτηµα της επιτροπής
υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων, όταν τούτο δεν ορίζεται από το νόµο. Μεριµνά για τη
διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και µετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος σε
εφαρµογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Εκτιµά την καταλληλότητα των εργαζοµένων
για τη συγκεκριµένη εργασία, αξιολογεί και καταχωρεί τα αποτελέσµατα των εξετάσεων, εκδίδει
βεβαίωση των παραπάνω εκτιµήσεων και την κοινοποιεί στον εργοδότη. Το περιεχόµενο της
βεβαίωσης πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζοµένου και µπορεί να
ελεγχθεί από τους υγειονοµικούς επιθεωρητές του Υπουργείου Εργασίας, για την κατοχύρωση
του εργαζοµένου και του εργοδότη.
2. Επιβλέπει την εφαρµογή των µέτρων προστασίας της υγείας των εργαζοµένων και πρόληψης
των ατυχηµάτων. Για το σκοπό αυτόν:
α) επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας και αναφέρει οποιαδήποτε παράλειψη, προτείνει
µέτρα αντιµετώπισης των παραλείψεων και επιβλέπει την εφαρµογή τους,
β) επεξηγεί την αναγκαιότητα της σωστής χρήσης των ατοµικών µέτρων προστασίας,
γ) ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία, αναλύει και αξιολογεί τα
αποτελέσµατα των ερευνών και προτείνει µέτρα για την πρόληψη των ασθενειών αυτών,
δ) επιβλέπει τη συµµόρφωση των εργαζοµένων στους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της
εργασίας, ενηµερώνει τους εργαζοµένους για τους κινδύνους που προέρχονται από την
εργασία τους, καθώς και για τους τρόπους πρόληψής τους,
ε) παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήµατος ή αιφνίδιας νόσου. Εκτελεί
προγράµµατα εµβολιασµού των εργαζοµένων µε εντολή της αρµόδιας διεύθυνσης υγιεινής
της νοµαρχίας, όπου εδρεύει η επιχείρηση.
3. Ο γιατρός εργασίας έχει υποχρέωση να τηρεί το ιατρικό και επιχειρησιακό απόρρητο.
4. Ο γιατρός εργασίας αναγγέλλει µέσω της επιχείρησης στην επιθεώρηση εργασίας ασθένειες
των εργαζοµένων που οφείλονται στην εργασία.
5. Ο γιατρός εργασίας πρέπει να ενηµερώνεται από τον εργοδότη και τους εργαζοµένους για
οποιοδήποτε παράγοντα στο χώρο εργασίας και έχει επίπτωση στην υγεία.
6. Η επίβλεψη της υγείας των εργαζοµένων στον τόπο εργασίας δεν µπορεί να συνεπάγεται
οικονοµική επιβάρυνση γι' αυτούς και πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας
τους.

Συνεργασία τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας

1. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας υποχρεούνται κατά την εκτέλεση, του έργου
τους, να συνεργάζονται πραγµατοποιώντας κοινούς ελέγχους των χώρων εργασίας.
2. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας οφείλουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων
τους, να συνεργάζονται µε την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο των εργαζοµένων.
3. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο γιατρός εργασίας οφείλουν να ενηµερώνουν την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον
αντιπρόσωπο για κάθε σηµαντικό ζήτηµα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στην επιχείρηση
και να τους παρέχουν συµβουλές σε θέµατα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας.
4. Αν ο εργοδότης διαφωνεί µε τις γραπτές υποδείξεις και συµβουλές του τεχνικού ασφάλειας ή
του γιατρού εργασίας, οφείλει να αιτιολογεί τις απόψεις του και να τις κοινοποιήσει και στην
Ε.Υ.Α.Ε. ή στον αντιπρόσωπο. Σε περίπτωση διαφωνίας η διαφορά θα επιλύεται από τον
επιθεωρητή εργασίας και µόνο.

Χρονικά όρια απασχόλησης γιατρού εργασίας

1. Με προεδρικά διατάγµατα, που εκδίδονται µε πρόταση του Υπουργού Εργασίας και του κατά
περίπτωση αρµόδιου υπουργού, ύστερα από γνώµη του Συµβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της
Εργασίας, ορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο κάθε επιχείρηση οφείλει να απασχολεί γιατρό εργασίας, ανάλογα µε τον αριθµό των εργαζοµένων και το είδος της δραστηριότητας της
επιχείρησης.
2. Ο χρόνος απασχόλησης του γιατρού εργασίας µπορεί να αυξοµειώνεται κατά συγκεκριµένη
επιχείρηση µε απόφαση του Υπουργού Εργασίας και του κατά περίπτωση αρµόδιου υπουργού,
ύστερα από γνώµη του Συµβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, ανάλογα µε τησυχνότητα και τη βαρύτητα των εργατικών ατυχηµάτων και των επαγγελµατικών ασθενειών που
εµφανίζονται στην περίπτωση αυτή.
3. Σε περίπτωση που ο χρόνος απασχόλησης του γιατρού εργασίας υπερβαίνει το ανώτατο νόµιµο όριο, η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει και άλλους τεχνικούς ασφάλειας ή γιατρούς εργασίας.
4. Επιτρέπεται ο ίδιος γιατρός εργασίας να χρησιµοποιείται από οµάδα οµοειδών επιχειρήσεων ή
από επιχειρήσεις κατά περιοχή.
Ο σκοπός και αντικειµενικός στόχος του γιατρού εργασίας σε µια επιχείρηση είναι
Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ
ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ, Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ
ΕΠΙ∆ΕΙΝΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝ ∆ΗΛΑ∆Η ΜΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ
Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ.
Αυτό απαιτεί εξειδικευµένη εκπαίδευση και γνώση του αντικειµένου τις οποίες διαθέτει ΜΟΝΟ ο ειδικός γιατρός εργασίας.
 

Πηγή: http://www.eka.org.gr/index.php/doctor