Η μεταρρύθμιση για τα εγκλήματα μίσους στην Ελλάδα πρέπει να εστιάζει στην αντιμετώπιση της ρατσιστικής και ξενοφοβικής βίας, και όχι στην ποινικοποίηση του λόγου ή των ιδεών, δήλωσε σήμερα η Human Rights Watch. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χαράλαμπος Αθανασίου ανακοίνωσε, στις 3 Οκτωβρίου 2013, την πρόθεσή του να καταθέσει εντός των προσεχών ημερών αντιρατσιστικό νομοσχέδιο προς συζήτηση στη Βουλή.
«Μεγάλος αριθμός μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα έχει υποστεί κυνήγι στους δρόμους, ξυλοδαρμό και τραυματισμούς με μαχαίρι», δήλωσε η Judith Sunderland, εν ενεργεία αναπληρώτρια διευθύντρια στο Τμήμα Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Human Rights Watch. «Η πρόληψη και η δίωξη αυτών των εκδηλώσεων βίας, καθώς και η προστασία των θυμάτων, θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα της ελληνικής κυβέρνησης».

Η κατάθεση ενός νέου νομοσχεδίου για τα εγκλήματα μίσους λαμβάνει χώρα εν μέσω δίωξης κατά του ακροδεξιού αντιμεταναστευτικού κόμματος «Χρυσή Αυγή», η οποία πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ενός 34χρονου αντιφασίστα ακτιβιστή και ράπερ, στις 18 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τις εισαγγελικές αρχές, ο κύριος ύποπτος για τη δολοφονία φέρεται να είναι μέλος της Χρυσής Αυγής.

Ο επικεφαλής του κόμματος, Νικόλαος Μιχαλολιάκος, και πέντε ακόμη βουλευτές της Χρυσής Αυγής βαρύνονται με την κατηγορία της συγκρότησης και συμμετοχής σε εγκληματική οργάνωση που συνδέεται με σωρεία αδικημάτων, συμπεριλαμβανομένων του θανάσιμου τραυματισμού του Π. Φύσσα και αρκετών βίαιων επιθέσεων κατά μεταναστών. Ο κ. Μιχαλολιάκος και οι λοιποί κατηγορούμενοι βουλευτές αρνούνται τις κατηγορίες, καθώς και οποιαδήποτε ανάμειξή τους στα περιστατικά. Οι εισαγγελικές αρχές, με αίτημά τους προς το κοινοβούλιο, ζήτησαν την άρση της βουλευτικής ασυλίας τριών επιπλέον βουλευτών της Χρυσής Αυγής βάσει του ίδιου κατηγορητηρίου.

Η Human Rights Watch δεν έχει δει αντίγραφο του νομοσχεδίου, καθώς δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί. Προηγούμενο σχέδιο νόμου, το οποίο είχε εισηγηθεί ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Αντώνης Ρουπακιώτης, ορθώς περιελάμβανε διατάξεις για την προστασία από ενδεχόμενη απέλαση των θυμάτων εγκληματικών πράξεων και των ουσιωδών μαρτύρων, καθώς και των οικογενειών τους, καθ' όλη τη διάρκεια των αστυνομικών ερευνών και διώξεων.

 Ωστόσο, το εν λόγω σχέδιο νόμου προέβλεπε επίσης αυστηρότερες ποινικές κυρώσεις για όσους διέχεαν τη ρητορική του μίσους, συμπεριλαμβανομένης της άρνησης εγκλημάτων γενοκτονίας, ενώ παρείχε στον υπουργό Δικαιοσύνης την εξουσία να διατάσσει την απαγόρευση ομάδων των οποίων τα μέλη είχαν προβεί στη διάπραξη ανάλογων αδικημάτων. Διατάξεις αυτού του είδους θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ανησυχίες για επιβολή αδικαιολόγητων περιορισμών στην ελευθερία του λόγου και του συνεταιρίζεσθαι, δήλωσε η Human Rights Watch. Το νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε προς ψήφιση λόγω διαφωνιών μεταξύ των εταίρων του τότε κυβερνητικού συνασπισμού ως προς το πεδίο εφαρμογής του.

 Το νέο σχέδιο νόμου πρέπει να εστιάζει στην ενίσχυση του τρόπου απόκρισης της ποινικής δικαιοσύνης έναντι εκδηλώσεων ρατσιστικής και ξενοφοβικής βίας, δήλωσε η Human Rights Watch. Η κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίσει τη συμπερίληψη στο σχέδιο νόμου διατάξεων για την αυτεπάγγελτη διερεύνηση και ποινική δίωξη εικαζόμενων εγκλημάτων μίσους, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση παραβόλου 100 € από τα θύματα για την υποβολή έγκλησης• η εν λόγω απαίτηση της ισχύουσας νομοθεσίας έχει ως αποτέλεσμα την αποθάρρυνση ορισμένων θυμάτων από την καταγγελία ρατσιστικών επιθέσεων.

Το νομοσχέδιο πρέπει επίσης να προβλέπει ρητά την παροχή προστασίας στους μετανάστες-θύματα χωρίς έγγραφα και τους αυτόπτες μάρτυρες έναντι ενδεχόμενης κράτησης και απέλασης, φόβοι για τους οποίους αποφεύγουν να καταγγείλουν επιθέσεις στην αστυνομία, δήλωσε η Human Rights Watch.

 «Αξιόποινες πράξεις, όπως η άμεση υποκίνηση σε βία και η ενορχήστρωση πράξεων βίας, θα πρέπει να διερευνώνται επιμελώς και να διώκονται εξαντλώντας κάθε περιθώριο του νόμου», δήλωσε η κ. Sunderland. «Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος εξάλειψης των μισαλλόδοξων ιδεών είναι η κοινωνική καταδίκη, και όχι η επιβολή ποινικών κυρώσεων».

>Οι έρευνες για την εικαζόμενη εμπλοκή μελών της Χρυσής Αυγής σε εξτρεμιστικές πράξεις βίας θα πρέπει να τηρούν τα πρότυπα για τη διεξαγωγή δίκαιης δίκης, συμπεριλαμβανομένων του τεκμηρίου της αθωότητας και του δικαιώματος σε επαρκή υπεράσπιση, δήλωσε η Human Rights Watch. Τα κατηγορητήρια και οι διώξεις θα πρέπει να στηρίζονται σε σαφείς ενδείξεις για την τέλεση αξιόποινων πράξεων, και όχι απλώς σε συσχέτιση περιστατικών ή προσώπων.

Τον Ιούλιο του 2012, η Human Rights Watch δημοσίευσε την έκθεση με τίτλο «Μίσος στους δρόμους: Η ξενοφοβική βία στην Ελλάδα», στην οποία τεκμηριώνεται μια ανησυχητικής έκτασης έξαρση των ξενοφοβικών επιθέσεων, καθώς και η αποτυχία των ελληνικών αστυνομικών και δικαστικών αρχών να αποτρέψουν, να διερευνήσουν και να τιμωρήσουν βιαιοπραγίες από αυτόκλητες ομάδες πολιτοφυλακής που στοχοποιούν μετανάστες και αιτούντες άσυλο.

Η Ελλάδα έχει λάβει ορισμένα θετικά μέτρα, όπως, μεταξύ άλλων, η σύσταση ειδικών αστυνομικών μονάδων τον Ιανουάριο για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας και ο διορισμός εισαγγελέα αρμόδιου για τα εγκλήματα μίσους στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2012. Παρά τις μεταρρυθμίσεις αυτές, ο τρόπος απόκρισης στις εκδηλώσεις ρατσιστικής και ξενοφοβικής βίας υπήρξε ανεπαρκής. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν έχει καταδικαστεί για την τέλεση πράξεων βίας υποκινούμενων από ρατσιστικό κίνητρο βάσει νομοθετικής διάταξης του 2008 που αφορά τα εγκλήματα μίσους. Ελληνικό δίκτυο μη κυβερνητικών οργανώσεων, το οποίο παρακολουθεί τα εγκλήματα μίσους, κατέγραψε 104 ρατσιστικές επιθέσεις στο διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο.
 Τα τελευταία χρόνια, η Χρυσή Αυγή έχει αυξήσει τη δύναμη και τη δημοτικότητά της εκμεταλλευόμενη ως επί το πλείστον το αντιμεταναστευτικό αίσθημα, με αποτέλεσμα στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 2012 να λάβει ικανό ποσοστό ψήφων ώστε να διασφαλίσει την είσοδό της για πρώτη φορά στη Βουλή. Έκτοτε, έχει συχνά αναδειχθεί τρίτο κόμμα στις δημοσκοπήσεις.

Για να διαβάσετε την έκθεση της Human Rights Watch του Ιουλίου του 2012 με τίτλο «Μίσος στους δρόμους: Η ξενοφοβική βία στην Ελλάδα», επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο:
http://www.hrw.org/node/108746

 Για την προβολή περισσότερων εκθέσεων της Human Rights Watch για την Ελλάδα, επισκεφθείτε τον ακόλουθο σύνδεσμο:
 http://www.hrw.org/europecentral-asia/greece