Ενάμιση χρόνο μετά τη σύγκρουση στο Σουδάν, οι πρόσφυγες εξακολουθούν να καταφεύγουν στο ανατολικό Chad σε αναζήτηση ασφάλειας, όπου φτάνουν σε καταυλισμούς υπό άθλιες συνθήκες. Η πρόσβαση σε καθαρό νερό, αποχέτευση και δομές υγειονομικής περίθαλψης είναι περιορισμένη, όπως αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Και συνεχίζουν χαρακτηριστικά: Συναντήσαμε τους Aziz, Salwa, Youssef και Amina για να ακούσουμε τις ιστορίες τους για τη φυγή τους από την περιοχή Darfur του Σουδάν και την επιβίωσή τους στο ανατολικό Chad.

Aziz Adam, εκτοπισμένος από το Δυτικό Darfur του Σουδάν. Chad, 2024 MSF Hareth Mohammed

Aziz Adam, εκτοπισμένος από το Δυτικό Darfur

«Η οικογένειά μου είναι μισή εδώ. Η μητέρα μου, ο πατέρας μου, επτά από εμάς τα αδέλφια – είμαστε εννέα συνολικά. Αλλά ο πόλεμος μας χώρισε. Κάποιοι από την οικογένειά μου κατάφεραν να φύγουν από το Δυτικό Darfur, αλλά οι υπόλοιποι δεν έχουν έρθει ακόμα μαζί μας.

Φύγαμε πανικόβλητοι, τρομοκρατημένοι από τον πόλεμο. Δεν προλάβαμε να πάρουμε τίποτα μαζί μας και κάποιοι από εμάς έφτασαν ξυπόλητοι.

Περπατήσαμε 20 χιλιόμετρα για να φτάσουμε εδώ, με τα πόδια. Στη διαδρομή συναντήσαμε τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης που μας απειλούσαν. Κάποιοι από τους νεαρούς που ταξίδευαν μαζί μας κατηγορήθηκαν ότι ανήκαν στη φυλή Masalit. Τους συνέλαβαν και τους σκότωσαν. Νομίζαμε ότι θα πεθάνουμε κι εμείς. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα επιβιώναμε.

Οι αναμνήσεις της φυγής μου παραμένουν μαζί μου. Όταν σκέφτομαι τις τραγωδίες, τον πόνο που αφήσαμε πίσω μας, δεν υπάρχει περίπτωση να γυρίσω.

Αλλά ακούω κάποιους να λένε ότι προτιμούν να επιστρέψουν στον πόλεμο στο Σουδάν παρά να υπομείνουν την κόλαση που αντιμετωπίζουμε στον καταυλισμό.

Ήρθα εδώ τον Ιούλιο του περασμένου έτους, οπότε έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος, και τώρα είμαι 24 ετών. Η κατάστασή μας είναι τραγική. Φύγαμε από μια δύσκολη κατάσταση, μόνο και μόνο για να βρεθούμε σε μια ακόμη χειρότερη.

Μας λείπουν τα βασικά αγαθά για να ζήσουμε – πόσιμο νερό και φαγητό. Έχουν περάσει τέσσερις ή πέντε μήνες στον καταυλισμό Iridimi από την τελευταία φορά που λάβαμε επισιτιστική βοήθεια.

Τώρα, η οικογένειά μου και εγώ είμαστε απελπισμένοι. Χρειαζόμαστε εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και ένα καλύτερο μέλλον. Αλλά η πραγματικότητα στην οποία ζούμε είναι ζοφερή. Αισθάνομαι εγκλωβισμένος, παγιδευμένος ανάμεσα στο Σουδάν, όπου το μέλλον είναι αβέβαιο, και στο Chad, όπου δεν ανήκω».

Salwa Saleh, εκτοπισμένη από το Νότιο Darfur του Σουδάν, Chad MSF Hareth Mohammed

Salwa Saleh, εκτοπισμένη από το Νότιο Darfur

«Ζούσαμε μια αστική ζωή, αλλά έχουμε εκτοπιστεί από τις πόλεις μας. Είναι δύσκολο να δεχτούμε να ζούμε σε έναν καταυλισμό. Και μάλιστα ορισμένα από τα μέλη της οικογένειάς μου βρίσκονται ακόμη στο Σουδάν. Πάντα λένε ότι δεν θα φύγουν γιατί το Σουδάν είναι η χώρα τους. Όλοι ελπίζουμε ότι ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα, όλοι θέλουμε να επιστρέψουμε στην πατρίδα μας.

Ο πόλεμος μας αιφνιδίασε. Φύγαμε τόσο βιαστικά που δεν προλάβαμε να πάρουμε κανένα από τα σημαντικά μας αντικείμενα ή τις αναμνήσεις μας. Άφησα πίσω μου τόσα πολλά όμορφα πράγματα στη Nyala. Τα παιδιά μου έχασαν τον πατέρα τους- τώρα είναι ορφανά. Για να φτάσουμε εδώ έπρεπε να ταξιδέψουμε από τη Nyala στην Tina, και αυτό συνήθως διαρκεί δύο ημέρες. Εμείς όμως χρειαστήκαμε τέσσερις. Περάσαμε μέσα από περιοχές με μάχες μεταξύ των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης και των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ήταν τρομακτικό και εξαντλητικό.

Βρίσκομαι σε αυτόν τον καταυλισμό εδώ και ένα χρόνο και δύο μήνες. Το να ζεις εδώ, είναι σαν να ζεις σε ένα σπίτι χωρίς τοίχους ή φράχτη. Εξακολουθούμε να υποφέρουμε από έλλειψη τροφίμων, καθαρού πόσιμου νερού, σωστής εκπαίδευσης, νοσοκομείων και ιατρικής περίθαλψης.

Πριν από τον πόλεμο, πηγαίναμε στη δουλειά και επιστρέφαμε στο σπίτι στα παιδιά μας. Μπορούσαμε εύκολα να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, η ζωή έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη. Ελπίζω για την ημέρα που η ζωή θα επιστρέψει στο φυσιολογικό, που θα βρούμε ασφάλεια και σταθερότητα. Όταν τα παιδιά μας θα μπορούν να επιστρέψουν στα σχολεία τους.

Ελπίζω σε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μου. Όταν τελειώσει ο πόλεμος στο Σουδάν, ονειρεύομαι να έχω την ευκαιρία να ταξιδέψω, να ολοκληρώσω την εκπαίδευσή μου, να μάθω νέες γλώσσες και να βρω δουλειά. Θέλω να εξασφαλίσω τα παιδιά μου και να στηρίξω την οικογένειά μου».

Youssef Mohamed, εκτοπισμένος από το Βόρειο Darfur του Σουδάν, Chad MSF Hareth Mohammed

Youssef Mohamed, εκτοπισμένος από το Βόρειο Darfur

«Σκέφτομαι συνεχώς, ένα πράγμα που με δυσκολεύει να κοιμηθώ. Η οικογένειά μου είναι μακριά, ο πόλεμος συνεχίζεται και κάθε μέρα φέρνει νέα για περισσότερους θανάτους. Έχω τη γυναίκα μου και δύο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, αλλά βρίσκονται όλοι στην Kabkabiya, περίπου 156 χιλιόμετρα δυτικά του El Fasher.

Είμαι εδώ περίπου οκτώ μήνες και κατάγομαι από το Βόρειο Darfur, και είμαι 57 ετών τώρα. Ήρθα εδώ στην Iriba στο ανατολικό Chad προερχόμενος από τo Adré, ψάχνοντας για δουλειά, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω. Άφησα την οικογένειά μου πίσω γι’ αυτό, οπότε είναι δύσκολο. Η γυναίκα μου, τα αδέλφια μου και οι αδελφές μου είναι διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη. Τα παιδιά μου έχουν μείνει εκτός σχολείου εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. Ο πόλεμος κατέστρεψε τα πάντα.

Ζω με διαβήτη εδώ και 12 χρόνια. Πριν από τον πόλεμο, πήγαινα στο Khartoum για θεραπεία. Ήμουν στο Khartoum όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Πέρασα ένα μήνα εκεί, στη συνέχεια μετακόμισα στην πολιτεία Gezira για πέντε μήνες πριν πάω στο El Fasher. Στην πορεία αντιμετώπισα παρενοχλήσεις, ξυλοδαρμούς, απειλές και εξευτελισμούς από τις ένοπλες δυνάμεις.

Ως διαβητικός, χρειάζομαι τακτική ιατρική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων εξετάσεων για τα μάτια, το συκώτι και τα νεφρά κάθε τρεις μήνες. Αλλά από τότε που ήρθα εδώ, δεν έχω βρει καμία από αυτές τις υπηρεσίες. Η θεραπεία για τον διαβήτη είναι είτε πολύ ακριβή είτε μη διαθέσιμη στο Chad. Χρειάζομαι επίσης μια συγκεκριμένη διατροφή, αλλά εδώ, πράγματα όπως τα λαχανικά και τα φρούτα είναι δύσκολο να βρεθούν.

Πριν από τον πόλεμο, είχα το δικό μου γραφείο στην αγορά και ήμουν διευθυντής ενός σχολείου. Καλλιεργούσα φασόλια, σουσάμι και αραβόσιτο, αλλά ο πόλεμος τα διέκοψε όλα αυτά.

Η μόρφωση των παιδιών μου είναι το πιο σημαντικό πράγμα για μένα τώρα, αλλά βρίσκονται ακόμα στην Kabkabiya και δεν γνωρίζω την τύχη τους. Μερικές φορές γίνονται αεροπορικές επιδρομές και ανησυχώ μήπως χτυπηθούν, επειδή η περιοχή βρίσκεται σε πόλεμο.

Η μητέρα μου, ο αδελφός και οι αδελφές μου ζουν στη Shaqra, αλλά ακόμη και εκεί, κανένα μέρος στο Σουδάν δεν είναι ασφαλές από τις οβίδες. Έφερα μαζί μου μόνο μερικές φωτογραφίες των παιδιών και της οικογένειάς μου.

Ελπίζω να επιστρέψω στο Σουδάν. Θέλω τα παιδιά μου να πάνε σχολείο, η οικογένειά μου να είναι σταθερή και το Σουδάν να είναι καλύτερο από ό,τι ήταν πριν».

Amina Suleiman, εκτοπισμένη από το Κεντρικό Darfur MSF

Amina Suleiman, εκτοπισμένη από το Κεντρικό Darfur

«Ο πόλεμος ξεκίνησε στο Zalingei, απ’ όπου κατάγομαι, στις 15 Απριλίου 2023 – την ίδια μέρα που ξεκίνησε και στο Khartoum. Ελπίζαμε ότι θα τελείωνε, αλλά δεν τελείωσε. Αυτό που έζησα στο Zalingei και κατά τη διάρκεια του εκτοπισμού μας δεν θα με αφήσει ποτέ. Οι αναμνήσεις είναι χαραγμένες στο μυαλό μου και στοιχειώνουν και τα παιδιά μας. Παίζουν με ραβδιά, προσποιούμενα ότι έχουν όπλα. Τα παιδιά ζουν με το τραύμα του πολέμου.

Στο Σουδάν, κρυβόμασταν κάτω από τα κρεβάτια για να προστατευτούμε από τους βομβαρδισμούς. Αυτές οι αναμνήσεις είναι οδυνηρές, αλλά εδώ, αντιμετωπίζουμε ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες. Είμαι 24 ετών τώρα και δεν ξέρω αν έχω μέλλον. Τα παιδιά εδώ, μερικά είναι δύο ή τριών ετών, αξίζουν κάτι καλύτερο.

Ζω σε αυτόν τον καταυλισμό εδώ και ένα χρόνο και ένα μήνα, από τις 4 Αυγούστου 2023. Η ζωή εδώ είναι δύσκολη. Έχουμε λάβει οικονομική βοήθεια μόνο πέντε φορές από τότε που φτάσαμε. Και τα τρόφιμα και το νερό είναι ελάχιστα. Συνήθως τα παίρνουμε κάθε δύο ημέρες, αλλά ακόμη και μερικές φορές είναι μετά από αναμονή τεσσάρων ημερών.

Δεν υπάρχουν δουλειές εδώ, ακόμη και για όσους από εμάς είναι μορφωμένοι. Η κατάστασή μας είναι κρίσιμη. Αντιμετωπίζουμε επίσης μια κρίση υγείας. Δεν υπάρχει κανένα κέντρο υγείας στον καταυλισμό. Δεν έχουμε ειδικούς γιατρούς για καρδιακές ή οφθαλμολογικές παθήσεις και πολλοί υποφέρουν, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που χρειάζονται μαιευτική φροντίδα. Στον προηγούμενο καταυλισμό μας, αυτό το κέντρο υγείας δεν είχε φάρμακα.

Χρειαζόμαστε ψυχολογική υποστήριξη. Πολλοί από εμάς έχουν χάσει μέλη της οικογένειάς τους στον πόλεμο. Άνθρωποι αγνοούνται, είναι διασκορπισμένοι σε όλο το Σουδάν ή βρίσκονται ακόμα στο Darfur. Ο πόλεμος μας έχει χωρίσει, μας έχει χωρίσει από τους αγαπημένους μας. Σε όλους μας εδώ στον καταυλισμό λείπει κάποιος.

Αν είχα την επιλογή, θα προτιμούσα να επιστρέψω στο Σουδάν, ακόμη και αν αυτό σήμαινε να πεθάνω εκεί. Αυτό θα ήταν καλύτερο από το να πεθάνω σε αυτόν τον καταυλισμό».

Ακραίες βροχοπτώσεις και πλημμύρες έπληξαν τη νότια πολιτεία της Βραζιλίας Rio Grande do Sul και ανάγκασαν σε εκκένωση ολόκληρες πόλεις.

Μετά τις καταρρακτώδεις βροχές του Απριλίου που έπληξαν ολόκληρες πόλεις στη Βραζιλία εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων έχουν μείνει να στεγάζονται σε πρόχειρα καταλύματα.

Τεράστιες ζημιές έχουν σημειωθεί στην περιοχή με δρόμους να έχουν καταστραφεί, γέφυρες να έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας ενώ το κύριο αεροδρόμιο, στην περιοχή Porto Alegre, είναι επ’ αόριστόν κλειστό.

«Αυτή η πλημμύρα δεν έμοιαζε με τίποτα από όσα είχαμε δει»
«Δεν είχαμε ιδέα πόσο μεγάλη θα ήταν αυτή η τραγωδία», δήλωσε η Ana Célia Alves, κάτοικος που διασώθηκε από έναν γείτονα με μια βάρκα, και η οποία τώρα ζει σε σχολείο που μετατράπηκε σε καταφύγιο.

«Ξαφνικά, όλα ήταν σκοτεινά. Τα φώτα είχαν σβήσει και τότε αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι αυτή η πλημμύρα δεν έμοιαζε με τίποτα από όσα είχαμε δει στο παρελθόν. Αρχίσαμε να λαμβάνουμε μηνύματα στο τηλέφωνο, που μας προειδοποιούσαν ότι έπρεπε να φύγουμε γιατί όλα θα πλημμύριζαν» είπε η κάτοικος που μοιράστηκε την εξωπραγματική εμπειρία της.

Μεγαλύτερες οι ανάγκες για τις ευάλωτες ομάδες
«Προσπαθούμε να φτάσουμε στους ανθρώπους που είναι πιο ευάλωτοι και σε μέρη όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμοι επαγγελματίες υγείας», δήλωσε η Alessandra Luz, συντονίστρια επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην περιοχή.

Σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα είναι σημαντικό να βοηθηθούν οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, επειδή πολλοί αναγκάστηκαν να διακόψουν τη θεραπεία τους ή έχασαν τα φάρμακά τους κατά την πλημμύρα.

«Ο πληθυσμός στα καταφύγια είναι πολύ διαφορετικός, αλλά ένα πράγμα που ξεχωρίζει είναι ο μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων που λαμβάνουν ελεγχόμενη φαρμακευτική αγωγή», δήλωσε η Mônica Carvalho, γιατρός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζεται στο καταφύγιο.

«Ο γιος μου, μου είπε: ‘Μητέρα, σοβαρέψου, χάσαμε τα πάντα’. Αλλά εγώ είμαι πολύ δυνατή. Προσπαθώ να είμαι ήρεμη και να κάνω αστεία μαζί του. Η αλήθεια είναι ότι θα πρέπει να ξανασταθούμε στα πόδια μας», ήταν η συγκινητική δήλωση μία 78χρονη που βρήκε καταφύγιο στην περιοχή.

Κάθε δυο ώρες πεθαίνει ένα παιδί στον καταυλισμό εκτοπισμένων Ζαμζάμ του Νταρφούρ, στο δυτικό τμήμα του εμπόλεμου Σουδάν, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η μη κυβερνητική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins sans frontières, MSF), προειδοποιώντας πως επικρατεί «καταστροφική κατάσταση» εκεί.

«Υπολογίζουμε ότι τουλάχιστον ένα παιδί πεθαίνει κάθε δυο ώρες στον καταυλισμό, ή περίπου 13 παιδιά κάθε μέρα», τόνισε η Κλερ Νικολέ, αρμόδια της ΜΚΟ για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης στο Σουδάν, αναφέρει δελτίο Τύπου που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες.

«Τα παιδιά που πάσχουν από οξύ υποσιτισμό και δεν έχουν πεθάνει ακόμη διατρέχουν κίνδυνο να πεθάνουν σε τρεις ως έξι εβδομάδες» αν δεν λάβουν καμιά βοήθεια, συμπλήρωσε.

Σχεδόν το ένα τέταρτο των παιδιών που εξετάστηκαν από την MSF υφίσταται οξύ υποσιτισμό και σχεδόν το 40% των παιδιών έξι μηνών ως δύο ετών υποσιτισμό, κάτι που υπερβαίνει «όλα τα όρια» για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, επισήμανε ακόμη η ΜΚΟ.

Ο αριθμός των θανάτων στον καταυλισμό, από τους μεγαλύτερους και παλιότερους στη χώρα, που φιλοξενεί από 300.000 ως 500.000 εσωτερικά εκτοπισμένους σήμερα, κατά εκτιμήσεις, είναι «εξαιρετικά ανησυχητικός»: ο ακαθάριστος δείκτης θνησιμότητας υπολογίζεται πως φθάνει τους 2,5 θανάτους ανά 10.000 ανθρώπους την ημέρα — επίπεδο διπλάσιου του ορίου για την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, σημείωσαν ακόμη οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

«Πριν από την έναρξη της σύρραξης (…) οι εκτοπισμένοι στον καταυλισμό ήταν σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένοι από τη διεθνή βοήθεια όσον αφορά τα τρόφιμα, την υγειονομική περίθαλψη, το πόσιμο νερό», σημείωσε η κυρία Νικολέ. «Σήμερα, έχουν εγκαταλειφθεί σχεδόν εντελώς», πρόσθεσε.

«Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) έχει να κάνει παραδόσεις τροφίμων (εκεί) από τον Μάιο» και οι οικογένειες είναι αναγκασμένες να πίνουν «νερό από βάλτους ή ποτάμια», εξήγησε.

Παράλληλα, με κοινή ανακοίνωσή τους που έλαβε χθες το Γαλλικό Πρακτορείο, ειδικοί του ΟΗΕ προειδοποίησαν πως περίπου «25 εκατομμύρια άνθρωποι, ανάμεσά τους 14 εκατομμύρια παιδιά, χρειάζονται απελπιστικά ανθρωπιστική βοήθεια στο Σουδάν».

Η ανθρωπιστική κρίση προκάλεσε «μαζικό εκτοπισμό άνευ προηγουμένου»: 9 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν, στο εσωτερικό της χώρας στην πλειονότητα τους. Φιλοξενούνται σε διάφορες κοινότητες, πρόχειρους καταυλισμούς ή ευκαιριακά καταλύματα (σχολεία, εγκαταλελειμμένα κτίρια…), ζώντας σε «καταστροφικές συνθήκες, με περιορισμένη υποστήριξη από διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις», επισήμαναν οι ειδικοί.

Από την 15η Απριλίου, ο πόλεμος ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις υπό τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και τους παραστρατιωτικούς των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) υπό τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο έχουν στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, ανάμεσά τους 10.000 ως 15.000 μόνο σε μια πόλη του Νταρφούρ, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση ανεξάρτητων ειδικών του ΟΗΕ